Via lucis, vestigata, et vestiganda, h. e. rationabilis disquisitio, quibus modis intellectualis animorum lux, sapientia, per omnes omnium hominum mentes, et gentes, jam tandem sub mundi vesperam feliciter spargi possit

81쪽

Omnes, omnia, Omnin), occri. 3Graecis suis quibus Oi pines Lb. 6. contra Celsum ' probrat, quodprosuperbissimile si sint i is Medicis, qui neglectaplebe opulentioribus 'oli med rentur. Scit vid aliud faciunt hodieqvd, qui alioribus suis alicui tantum hominium parti sive quae cos sectae suae limitibus inclusit, sive quae sibi

mercede conduxit, aut cui sorsua alias placendi occasiones captant prodesse laborant imos humilis charitas omnibus aeo' e bene velli sipo umus, cogat:

Christi nostri se Apostolorum P ejus exemplo, sapientisque Syracidae monitor Tzesauri abditi, sal sentia absconditae, quaenam est utilitas Eccles etc.

31. Et Christi regula est Nemo accendit Lucernam, ut reponat sub modio, se super candelabrum, ut luceat omnibus Ut in domo sunt.1 Si sint qui dicant esse autem non ignoramus Q vid tande uturum est,s omnes Fciantur Acti scent eruditio eruditio,sequeturque confusio saluum, et iubet in lubet ad docendum alios, aut de Religione se Politia judicandum sese prorupiente. Iesp. 1. Miserum illum statum esse neccsse est, sive Reipublili , si, Religionis, cujus securitas a subditorum ignorantiari servitute pcndcat imbra Religio, vera Politia quales universo Mundo

optamus res lucidae sunt securitatem suam 2 Luce, nona tenebris , accipientes Non hoc tamen qυaeritur, ut omnes e sciantur docti id enim nec ingenium cujusvis admittit, nec patitur conditio&status, nec ulla requirit

necessitas se ut omnes fiantursapientes ad utem et Tim . . Is . Quae

sapientia ut non tantii requirit apparatum, quantum Eruditio, ita non habet cur invideatur cuiquam, nisi a mente maligna , DEO gloriam suarn, Creaturae autem rationali beatitudinis cum Creatore suo consortium , invidente Cujusmodi perversitas, damnatis Spiritibus propria, ab omni humano

eo; de abesse debet. a Nos eum totum populum Johovae prophetare h. e. voluntatcm DEI

patefactam clare intelligere optamus, hoc optamus. Primo, ut Saluti omni tam prospectum sit neci qui peribunt nostra pereant culpa, sed sua. Secundo, ut Paci tranquillitati publicae consulatur, unoquoque divinae vocationi quam intelliget se accommodante, tuo se loco pacifice continente. Intelligent enim omnes singulorum salutem suam etiam a communi omnium salute pendere hanc auicin imperturbatam scrvari non possie, nisi quisque statione sua se tueatur, nec eam deserens, nec aliis suam praeripiens. Tert si, dum omnes sapere optamus, ideo optamus ut Lux haec pro susini versalis saeta conservari in praesens, propagari ad posteros, certitis possit. Nisi enim infima ctiam plebs necessaria sibi ad salutem,

Omnemque rerirna ordinem bonum intelliget, quis eorum liberos talia

docebit quis eorum inspectorem aget Tandem quod de Doesorum a plebe

82쪽

si Lucis unisersalis erit plebe contemptum inserunt, contrarie potius res se habebit. Nempe, nullum praesentius remedium dari atque hoc ipsum, ut plebs quid doctum esse sit, non ignoret. Nunc enim plebs doctos non miratur, quia non intelligit: tunc suspiciet, quia in illis flammam lucis illius, cujus apud se scintillas videbit iis cum voluptate fruetur, considerabit. Ingens enim manebit discrimen, inter populariter fundamentaliter, atque ex proses , doctos quale innuit Eus ipse, dum Lunae quidem lumen ut lumen Solis fore praedicit; addit tamen, Lumen Solisso septuplo majus.1 Tertius scopus Lucis universalis est, ut res doceantur OMNINO, h. e. non persunt torie,& dicis ergo sed ita, ut φυur id docetur,sciatur etiam. Et quilibet cholae hujus discipulus aliqvousque progressus Magistris suis dicere queat, quod Samaritani illi prima Concionatrici suae Iam non propter sermones tuos credimus , sed quia i me cognovimus sescimus. Cur enim Schola mundana discipulos semper manere discipulos velimus ' Augustinus inter

stultos rece iset illis, qui libentius discunt, 'vaem norunt; libentius've certant, τὰ vincimta, ct malunt vesciqvβmsaturari: h. e. qui media amplectuntur non propter sinem occupantur tantum ut occupentur. Ut igitur sapiamus . nobiscum vel universus Mundus, doceamus homines in hacjamjam

reformanda Satentia DEI Scholi discere non ut discant, se uisciant scire

autem non uisciant, sed ut agendo exerceant exercere denique non ut exerceant

solum, sed ut actionum omnium finem, vi est ret is O beatitudo, conse

rvatur.

et Quod erit, si doceantur, Priora ius, ct Potiora potius omnia Ῥοὸauto adpropria Praxiperpetua. Priora prius, i. e. gradatim a primis &1mis, per media, ad ultimavi summa, sese elevando. Ita enim demum clara fiunt omnia, dum alia ex aliis ultro suunt; firma, dum alia aliis superinnituntur. Potiora potitu non permittendo ut miniis necessaria remoram saciant, magis necessariis locum intercipiant sed leviora levitis, severiora severitis ut agantur, ad principaliores sine respectu perpetuo. Autopsia propria hoc 'ult, ut hominibus scitu necessaria non proauthoritate imperemus Scientia enim libera res est, mentes liberas influere gaudet: nec enarratione sola, quantumvis accurata, offeramus, sed res ipsas immediate, quantum potest, sensibus praesentemus ut omnes videndo videant, se Apandopalpent, sciendosciant, ita esse unum amoque, uti est. Hoc enim demum est scire, rem quemadmodum in seipia est, scire non quemadmodum esse dicitur Scire aliquidper alienam rationem, non est scire, sed μdere sicut manducare alieno ore, non est manducare, sed manducare alios in

dere. Ut ergo non ibi placenta sapit, quam edis tu, vinum quod bibis

83쪽

Omnes, Omnia, omnino, doceri. tu nec caecus picturam videt quam videre se videns ei narrato ta quod

i*d ',ς pertum esse illum credam. Atque tali sere

scientia quae fide docentium authoritati adhibenda, atque ita alieno potius

munus,&subinde tumultuans, claustraque captivitatis errumpere gemens culis transmissa fuere. At vero tempus est, ut d rudiment ad perfectionem urgentei sius simul pueri suctuantes, O nos omniῬe o do trina circumferri patientes; sed ut sapiami viriliter, ne forentiam no ram vel fuci vel noxia, ius imperfectionis , convincere possi quis- ri: dςmVmςrix, Cum ab omnibus humanis authoritatibus

aversi,DEum solum, tanquam unum, summum, solum susscientem, Veritatis cloetorem, sequemur non aliunde Scientiam nostram ct Fidem, πάm

tabul idque pro iis oscul nostris Cpropriis sensibus, propria ratione, propria fide haurientes. Absit itaque, ut posthac perhumanorum de rebus test moniorum authontatum labyrintho Mundum circumducamus. Absit, ut nos duces praebeamus caecis, caeci ci ratione mox futuri&ipsi:

Librorum E arographa haec olla, pro ipsis autographis&ipsit i.

do, aliis obtrudendo. Digni autemsunt decipi, qui hominespotius q:-m

acquiescunt Sed tempus es ut facie re-ecta in Christo per venio fecit, dixit, inspiravit, atque inspirat Pa-er, quicquid factum, dictum&scriptum, inspiratumque est propriis oculis vias, larumqVe elistus, ante se videant omnes, inque lumine DEI lumen videntes, per semitas lucis ambulent. et Ad cujus tamen lucis augmemta ecuritatem hoc etiam faciet, ut humana stimul inventa, utrimenta, in consectum admittere nihil trepidemus. Si enim de vero participant, communem veritatem firmabunt si aberrant, ad lucem hanc clarissimam collata evanescent, sicut umbra lumine admotololet : eoque etiam modo mendacii ianitatis consessione Veritati testi-

quidem sussicienter ex Lampadibus DEI, saetis, dictis, Minspiratis divinis, exsurgit undique roborandam, admitti etiamposse huma sapienti lucernaου, sueflammantes non ampli s incommodaturas, profuturaspotiussu modo istas, qui divino in lumine ambulant.

84쪽

Luci universalissensibus aliquid usurpasset iteratione crebra montemplandorum contemplando, agendorum agendo opus est ad certitudinem usque infallibilem. inod eo tendit, ut Scholam Mundanam post hac non aliostatu, quam totam exercitiis ferventem, concipiamus ' indeque demum παναυγία splendorem universalem exspectemus. . a.

'axis Panatagiae nibus media jam accommodabimus inorum qua- I tuor se omnino offerunt Libri uniυersales, Seboia universales, Co&gium aliquod virorum sapientum universale, ct Lingua uniυersalis: Omnia

nova no et I cura fundamentis excitanda.

Non videm nobis a m desunt Libri universales, Uibus omnia continentur, Iundis, Scripturi Conscientia ncque Schola unit er alas, quam nemo effugere potest , ita praesens Col gium etiam una Uersale, Ange rum hominum sanctorum, pie in gloriam Creatoris sui consentientium

agmina 'sola communis Lingua, qua nos intelligamus omnes, deest, sed non defuit olim , in statu innocentiae. In quo sit perstitissemus, non aliis nobis utique Libris, non alia Schola, non alia collegiali Societates, non alia Linova esset opus. Sed et ia aberravimus, per in ita dilapsivaramur , regre su- ve opus est opus reco ectione vadam universali, instriιmentisat e nos ita

soPigentibus.

Cuiusmodi quatuor illa DEO jubente esse poterunt, novi Libri, novae Scholae , novum Co egium, n)va Lingua omnia verὸ univer alia, eatholica, omnibus hominibus ad universales sine am dictos dirigendas accomoda. Libri enim 'vos desideramus, nihil aliud et 2m introductoria quaedam in Libros DEI, ad illos jam tandem melius ierius intelligendum esse debebunt. Et Scho quas optamus, nihilquam majoris Scho , Vitae ipsius, paedagogia erunt: id solum, ut nemo in mundo aliter quam in Schola sit, nemo non quantum quantum proficiat, quaerentes Coilegium item Uod Gademus,

hoc sibi solum habebit propositum , ut omnibus ubique hominibus a sociandi se sanctorum agminibus, occasiones non deesse possint. Giuυa denique

85쪽

re visita universalia quatuor missa uniores is hoc solum, ut nos in praesenti jam hac sub caelesti societate mclitis intelligamus in bono omnes mutuo aedificemus, praestare

laborabit.

me autem Omnia mediis L. Vae diximus obtentum iri, plane confidimus. Libri enim universales, omnia scitu necessaria vere, breviter dilucideque complexi si condantur, fiet ut vi hos leget Mintelliget, ignorare necessarium nihil possit. Sed hi ut ab omnibus legi sintelligi queant Schola praestare poterunt, si omnino universales fuerint in quibus nempe omnisJ ventus liber doceatur, minoribusque praeludiis libellis aetati primae aptis)ad majora illa omnia, tum legenda inescetur, tum intelligenda praeparetur. Schoia autem ejusmodi ut ubi vegentium erigantur, o Cium ita Virorum bonorum doctorum, in id conspirantium, se majoremsemper innumerum, agente ingentem, diffundentium, praestarepoterit. Qui Sapientes viri ut commercio mutuo inter se quacunque o gente dingva fuerint, agere posusint, Lingua communis ciliciet. Hactenus habuimus Libros varios, per argumentorum segmenta Variὸ disseectos, varie mutilos defectos sibi invicem varie contrarios, pleros de omnes non humanogeneri, sed partibus sectis, servientes Jam itaque cogitandum est de Libris vere catholicis, omni possibili sacilitate, veritate autem summa omnia necessaria explicantibus, cdque sectas non foventibus, sed

tollentibus.

Habuimm item Scholas alicubi tantum erectas , ct aliqui tantum prorsusque minimam eorum ad quae discenda in vitam mittimur, partem docentes: reliqua hominum turba ad onera, ad pastum, pecorum ritu abiecta. At vero stabilita docendi arte ut quivis, quemvis, quidvis docere queat ubicunque homines erunt, scholae esse poterunt, ut nemo relinquatur in

Hactenusexcogitabantur varia Cossegia, Societates, Fraternitates Ue, in

P ilosophia se Theologia, iampalam : cum nonnudo Religionum se Philosophiarum,se particularium, profectu. At quia quod nunc agitur uni versale est tempus nim esse sparsa colligendi, Tummas omnes insumimarum summas colligendi, ante vidimus exigendum erit Col gium Catholisum, inter totius Orbis Eruditos quorum ope cura quicquid unquam, isqvam, Eus in lucis&veritatis incrementa aut jam revelavit, aut posthac revelabit, omnibus feri queat commune, mi Terriangulo ge e singo ,

hominum ordineo statu, neglectis. Habuimus item Linguas varias, confusionum nostrarum continuandarum, semper in magii augendarum, medium aptissimum. Hac enim in-

86쪽

Lucis uniυersalis requisita universalia quatuor. flicta Humanae insolentiae parna, vere Babylon facti fuimus omnes plus inter nos invicem quam mutae bestiae diviti. Illae enim quantum opus est nutibus se intelligunt momo cum ignota lingvae homine quid occipiat, prorsus nescit. Hinc Augustinus , Nemo nostrum est inquit qυi non eum cane suo, o vam cum homine ignotae lingvae conversari mant. Cum ergo tot per orbem diversae sint Linguae quot Gentes 'varum numerum ignoramus eoque ad plerasque mundi gentes aditus nullus, obice hoc non remoto, pateat etiam atque etiam de constituenda aliqua una, omnibus communi, cogitandum erit. Quae si reperiri, usuque introduci poteri: sicut priora illa habebitur quod quaeritur, ad omnes omnia necestaria docendum Via se

tentissima.

Ruatuor haec Libri catholici, Scholae catholicae, Cozegium atholicum, &Linget a catholica invia luci intellectuali per totum Intellectus humani orbem spargendae media destinantur, auce quoque denominationem accipere possunt ut Libri lueis Scholae lucis, Collegium lucis MLingva lucis dicantur: non inapposite. Libri enim uniυersales quid nisi LAMPADE Serunt, Lumen illud universale monstrantes lis Schola um ersale quid nisi per domum Mundi suspensa, Hampades illas omnium qui in domo sunt usui exponentia C A D E LA 'RALMEruditi sic univcrs aliter correspondentes, quid nisi, LUCIS MINISTRI Candelabra scilicet illa

suspendentes, oleum affundentes, flammam depurantes ' Lingua deniqse

uniυersalis, quid nisi lucis illius quidem P AB L st h. e. purismmum oleum Ingeniorum vero quoddammodyrum, ad rerum rationes melius pervidendas Mentium aciem eleganter clarificans

io Atque si ad sacra alludere libeat, posset Salomonicum ita drama de Sapientia domum sibi aedificante Altina sua mactante, Vinum suum miscente,

imbuenterve Mensassua , ct emittente pueLassa ad invitandumper Ollegia se loea excelsi bis Orbis D ut venientes fatui etiam ct dementes come- an se bibant Prov. . I i. huc accommodari. Paratas enim illas dapes Res ipsae sciendae, per Volumina sua digestae, variarumque deliciarum vino persusae, repressentabunt sicut mensas instructas Scholae. Puellae vero ad lacrum hoc Sapientiae conviυium invitantes, erunt Collegae, puro rigine animo omnes homines ad sacras sponsae Sophiae nuptias solicitantes. Invitandi denique sormulas novas, Messicaces, Lingua illa nova omnibus

facile intelligibilis, suppeditabit. Sed jam de ratione illa singula constituendi propius videamus.

87쪽

Librorum universalium ratio se methodis.

CAP. XVI.

LIBAEORUM Uniίersalium ratio is methodus.

LIbros universales esse volumus omniumscibilium veras ct ordinatissimas pandectas Triplex itaque illorum erit virtus Plenitudo, ordo, Heritas. Plenitudo : ut nihil non eorum quae ad temporis aeternitatis statum faciunt, contineant, sine hiatu noxio ullo Ordoci ut omnia a primis, per media, ad ultima fluant, sine discohaerentia ulla Veritas ut Omnia enarrentur ita ut sunt, aut factae sunt, aut fiunt, sine salsi xvanimistura ulla. Cujusmodi Libros propter diversia objecta, diversesque fines&usus, tres esse oportebit quia omnia illa, quorum scientia in unum collecta universale illud Intellectus lumen excitare debent , trifariam considerantur. Nempe.L Aut in radicibus fontibussuis, prout Rerum Universalitas secundum generales ideas, in abstracto complexu suo sibi intra se cohaerens, aeternis quibusdam ordinis & veritatis vinculis colligata est. II. Aut in ramoso rivossuos dissus h. e. in particulares eVentus, prout omnia in ipso Mundi fluxu secundum datas idcas procedunt, aut ab illis

recedunt.

III. Aut denior e in variis evagationibus similitudinibus et bris. ede rebus testimoniis, prout hic, isse, iste, de rebuUbi observatis visis, deprehensis, cogitationessuas mundo communicavit. Cognitio rerum primo illo modo, facit homines sapientes secundo, peritos; tertio, doctos. Sapientis enim est, multascire universaliter i. e. tenere communes rerum formas, seu ideas, secundum illas de particularibus quibusque judicare. Periti vero est multa si reparticulariter per experimenta certa. Docti denique multascire ex traditione rive univerialia fuerint sive particularia pro ut apud Authores descripta exstant. Ad haec tria genera'Via Omnia omnino revocari possunt, quae sciri possunt ideo tres Libri constituendi sunt, realiter a se divisi. Quorum, Primus dicatur PANSOPHIA ipsam aeternae veritatis medullam , h.e. Omnem sundamentalem rerum omnium , ut in Heis suis sunt statum quomodo ab uno principio per unius ordinis cancellos, ad unum aeternitatis fixum statum, eant leniant omnia complectens.

Secundis dictur PANHISTORIA: omnem rerum particularium Varieta-H 3 tem,

88쪽

c Librorum universalium tem , h. e. omnes particulares rerum actiones, casus Meventus, quae rescitae sunt hactenus a rerum ortu hucusqVe explicans. Tertius PANDOGMATIA vocabitur, opiniones de rebus variorum varias, ubicunque rivomodocunque proditas seu veras seu erroneas

recensen S.

Pansophia itaque continebit omnia omnibm sapere volentibus plicito necessariari ut Homines per claram lucem Rerum omnium es , ad fines media, merborum infassibilem usum, videntes, omnia sua in fines bonos disponere, ad illosque mediis bonis, certis certo grassari quod demum sapere est valeant. Panhistoria tradet, si non aeque se simpliciter malibus nec saria, suo tamen modo necessariari via particularem rerum cursum in Naturalibus&artificialibus Moralibus .civilibus , Spiritualibus denique particulatim scire, universalem sapientiam .firmabit, Millustrabit, augebit

valide. Pandogmatia non tam necessaria o vam utilis erit issis, vi Eruditionem plenam demerabunt, i irve rei liberius vacare poterunt inem admodum enim ad locum aliquem sestinanti viam rectam coducentem scire satis est, etiamsi ambages bivia , diverticula illa quae circa viam illam obveniunt, ignoret: tamen ambage. diverticula illa Viatorem nosse, non solum non nocet, sed MVipe verae certiorem , errorumque securiorem facit ita fines Vitae nostrae, media eo disposita, vere nosse fatis si illi qui ad beatitudinis metam festinat, etiamsi quam varie alii aberrent, aut oberrent,ignoret; nosse tamen etiam varias aliorum aberrationes Veritatis nos magis securos reddere poterit. Communi itaque Veritati magissabilien inserviet, nussa Gentium, Religionum, Philosophiarum, Sectarum, Scriptorum placita ignorare. Quicquid enim cri asserunt, id nostris firmandis conducet quidquid salsi, irrationabile suisse apparebit. Denique, spectare ibi eriti in Pandogmatia Lucis Tenebrarum quovis aevo&ingenio luctam, omniumque humanarum cogitationum si speculatoribus suis permittantur, neque se intia rerum ipsarum cancellos presse contineant ianitatem. Breviter : Pansophia erit instar perpetuarum de rebus omnibus Regularum Panhistoria instar recensitorum sussicienti inductione exemplorum Pandogmatia instar exceptionum, aut certe variarum super varios

Veritatis Textus glossematum. Dicendum vero est de singulis explicatius aliquid. PA

89쪽

rati se metho m.

FANS OPHIA.

Liber hic nihil aliud erit, quam Librorum DEI, Naturae Scripturae, Animo e innatarum Notionum apographum ordine digestum ut qui hunc leget Mintelliget, legat simul Mintelligat e sum, Rerum Naturam, DEum. Erit itaque Liber i universalissimus, omnia qua, omini ad hanc&futuram 'itam scitu&creditu factu&speratu, necessaria sunt, in conspectu omnium pandens. a Liber regularissimus, nihil usu receptum respiciens, Res tantum ipsas ut qua harmonia seipsas connectunt illae, eadem ille Mentis conceptus neci at&connectat. s Liber Ordinatissimus h. e. expositis semel concessis omnibus principiis sic omnia deducens, ut vivant perpetu alia ex aliis, nihil eorum in dubium vocati, nihil non concedi, nihil non cum lubentia & gaudio, admitti tanquam communis Veritas possit. Constructu itaque totum opus ex principiis per se claras, consequentiis nece sario fluentibus intertextis subindesententiis illustribus, genem humani consensu am comprobatis. Ita discrimine perpetuo inter ea quae necessario, rivae contingenter vera sunt, observato, cavebit quidquam per opinionem ponere, sed sola illa quae Sensuum, Rationis, Divinaeque Revelationis examen, tam certo sustineant, ut in contrarium nihil adeo asseri, necasensus ullo modo negari possit. io in s libri hujus erit , non tὰm Eruditos reddere , τὰ sapientes:

h. c. intelligentes suos uerum omnium sines, adfines media, mediorum legitimum usum ut a scopo beatitudinis suae, temporari aes aeternae, nemo aberrare possit nisi qui data opera in avia potius ruere, quam perlucis veritatis planam: splendidam viam, incedere, malit Analysi itaque Universi instituta perpetua, vera genuina sistet mentibus in conspectu quicquid ubique est, ordine nativo i ut unde omnia veniant, quo tendant, ter quas vias sive cant, sive aberrent, quo tandem illa etiam quae aberrant recessiti a sint in clara luce sit.

11 In summa, Pan Ophiae liber debebit e summae plenitudinis, extra cujus limites nec fit, nec cogitari os it quidquam. Etsummaefacilitatis, cuius omnia majora ab Idiotis etiam quibusvis propter perpetuam a primis ad ultima, ab imis ad summa gradationem perceptibilia sint. Et soliditatis summae, extra cujus fundamenta nihil relinquatur. De quo meliore jure dici possit, quod Cicero de Philosophia Stoica elegantius quam verius dixit s. de finibus: C irabilis est putillos contextus Rerum. Respondent extrema primo, media utris ve, omnia omnibm. Συid Ioatur, qui repugnet, ident ;

90쪽

ga Librorum universalium vident; ut in Geometria primasi dederis, dandasunt omnia. Caveat tamen πα-ου fictam harmoniam, ordinem, Veritatem quam in rebus non inveniat, sed rebus assingat sequi sola pandat quae demonstrare clare potest. Quae ignorat, sileat donec Eus dies illa quoque revelaverit Casti aturum enim seipsum Pansophicum lumen, semper in majus melius, sequentibus patebit.

PAN HISTORIA.

1 Nihil haec erit aliud quam omnium in Pansophia per generales idens jam descriptarum naturalium Martificialium, moralium ripiritualium

rerum cursus, theatrum Lustra exhibens Formarum naturalium cum Vate ria,' Substantiarum naturalium cum invicem, artis cum Natura Legum cum consuetudinibus, trudentiae humanae cum rerum eventis, Sapientii divinae cum humana stultita, & Gratiae caelestis cum ingratitudine Mundi, 'olerantiae Numinis cum protervia nostra: Justitiae cum obstinatione perpctuas veluti luctas. Qua nempe constantia leges sim scruci Naturae aut qua varietate excurrendo ludat & quibus Experimentis rerum occultae vires vestigatae sint ubi successu frustrata, Tum, sia rerum humanarum, maxime in Civili acclesiastico statu ut quicquid un-qram memorabile accidit, quod nobisvi posteris imitationi aut cautioni seria vire possit, ne ignoretur. 13 Imprimus autem, Opus hoc inco lenia Historia naturalisummi rict diligentia versabitur cum bipotissimumscientia nostrae bases, Pansophiam qυ veram perfectam condendifundamenta lateant Naturae autem viae subtilissimae sint, in illis varietas mirabilis, sub similium schemate dissimilia saepe adeoque contraria veniant, Vice Versa. Multa etiam sunt admodum fabulose traditi; quae sine experimentis admittere seipsum ludificare est. 1 Et quia in tanta rerum multitudine nullius hominis vel industria vel aetas ad omnia sussiciunt, nec usquam uno in loco omnium copia datur quaedam experimenta non nisi lente, per annorum&seculorum decursum

ut in Chymicis ostronomicis procedere possunt necessario Historium Eliud opus est, qua omnia quae unquam exacte observatas in adibiliter vera deprehensa sunt, in unu delito coilecta ob oculosponantur 4, 64 sin- ulorum sussicienti inspectione , ad invicem collatione, ipse universales Naturae leges innotescant. Talem vero Inductivam historiam nisi apud Astronomos vix usquam habemus ob quod Naturae studium multis salebris