장음표시 사용
181쪽
hoc quantum per me fieri potuerit facerem satis. Hae aetate quia dem plerique sat eurio numismata edideruης plurima podicentes sed ut video magno a aratu ut plausu ista promittunt , nemo tamen adtae id quod promist, praesitisse visus es. Multi Caesarum imagianes ae viatus expressos , aliorumque veterum principum viroram
vitas nobis legendas exhibuerunt Di diligenter , S facund/. t miniam materno sermone paulo ante libros nobis exhibitos , in quibus de numismatis antiquis verba fecerunt, quidem diserta S praeclara
in vulgum emisierunt, errata quorundam autorum etiam Antissimorum virorum animadvertentes , opus sane elaboratum ac elimatum. Sed quod magis Latiuam orationem mereatur, quum vulgarem: hujusmodi evim es numismatum veterum materia, autoritas , ac majestas ingens , eruditaque lectio , ut nisiRomana loquutione , verbissique Latinis traer ars digna videatur. Verum tu mi Nicolae vicecomes , hunc
Iaborem nostrum quatiscunque erit, nostrae amicitiae Tmbolum accipies, ac veluti quandam tesseram benevolentiae nostrae nou dedignaberis. 2uod si tu unus haec pauca probaveris , quae nunc tuo nomini inscribo, ut is brevi reliqua d me edantur , animum mihi feceris. Haec igitur nunc quidem pauca δ propensa tamen in te animi mei voluntate provenientia habeto , mox enim congiaria , securitatemque , C tharamque Neronis, ae Adoquutionem, ta Musisque Caesaris capricornum, Traia ansque due Antonini, aximinorum , Gordianorumque cum nonis nudiis aliis imaginibus , Lasimachi nempe Thracum Regis , S Ianicum plerisique aliis , quas non es hic tempus connumerandi , . me
enarratis propediem edemus: modo haec minutiora probari intelligam. Accipe igitur Nicolae amicorum optime , has meas trium nummorum
veterum expositiones ,'ilus legere non dedigneris: S interim 8 e Cornelio Cottae S Fabritis Barba riae legum perstudiosis adolessen. tibus , amicis charismis, legenda dabis , meque illis quὼmplurimum commendatum facies. Vale m que tui amanti mum mutuo ama. Π-cies, xvj. Cal. t August. M. D. LVI.
184쪽
In numisma Antonini Pii Bartholomaeus Moiranus. Suem meruit pietas earlo sacravit honorem Pomritas , titulo diceris atque Pii. Non minor Heroi debetur spatia Lando, ius ingenio nunc redivivus eris.
THEODORUS Casalensis a Sancto Georgio, Sancti Georgii
Canapitii, & Blandratae Comes perillustris, adolescensqueno inlissimus , & optimis candidisque moribus ornatus , nccnon Iurici vili bonisque literis incumbens, cum essem Ticini, mihi dono dedit pulcherrimum, vetustissimumque aureum numisma Divi A tonini Pii, in cujus prima facie extabat imago, cum hac inscriptione, DIVUS ANTONINVS. in posteriori facie erat essigies consecrationis quibusdam gradibus formata cum titulo hoc, CONSECRATIO. S. C. hanc igitur consecrationem ut nunc eXplicemus operae pretium fuerit, cum ab tam egregio adolescente hoc munus omnino preciosum ac divinum sit nobis traditum, quis enim Theodorum, munus deorum datum, & gratiam designare non intelligit & mehercle liberalitas ista non est silentio praetereunda, cum tanto nomine hic dignus merito censeatur, ob mirabilis pulchritudinis elegantiam , & virtutis praestantiam ejusque familiae claritatem Consecrationem igitur hanc Graeci vocant, quia multi consecrarentur, inter divosque connumerarentur post mortem, qui egregia facinora patrassent, quique viri boni fuissent. Sicuti enim divos appellamus, qui a Pontifice Romano consecrati fuere, ita veteres Romani Caesares suos divos fecere sanctosque: de Antonino Pio, qui hoc in numismate essi tus fuit, quique divus merito vocatus fuit, hunc in modum Iulius Capitolinus in ejus vita loquitur,
185쪽
Cum jucunditate δ Senatu T IVVS est appellatus , euar tis certatim admittentibus, cum omnes uus pietatem , clementiam , sanctimoniam Iaudarent, decreti etiam sunt omnes honores, qui Urimis mineipibus ante delati sunt. Meruit aminem , is Circenses, is templum, Ss-dales Antoninianos. Hactenus Capitolinus, qui etiam refert ejus uxorem Faustinam consecratam fuisse: ejus verba haec sunt, Tertio anni imperii sui , Faustivam uxorem perdidit, quae 2 senatu consecrata es, delatis Circensbus, atque templo, S flaminicis , S statuis aureis, atque argenteis, cum etiam hoc ipsie concesserit, ut imago ejus eunctis circensibusponeretur. Refert idem Capitolinus Antoninum Patrem Patriae vocatum a Senatu, cum primo id nomen distulisset, quod post cum ingenti gratiarum actione suscepit. Non frustra igitur Divus appellatus est Antoninus in numismate, ut ex Iulio Capitolino liquet. Sic numismata cum autoribus sunt conferenda, ε haec quidem est pulcherrima collatio. Hic quaedam in statuam aeneam, quae hodie Papiae visitur, quam nonnulli credunt fuisse ipsius Antonini Pii, subdere est animus ex ij. libro historiae Georgii Merulaei cadis secundae, cujus liber nondum est impressus, apud tamen Franciscum Alciatum extat, qui mihi benigne concessit, ut illum legerem, S manu quidem ipsius Georgii Merulae scriptum , cujus verba hujusmod i sunt, Per haec tempora scribunt quida rusta ejus statuae, quam confractam, ae discerptam Mim , dum Matthaein occis Meetardino Languscis Papiam caepit, is Papiensibus redempta, erant enim Mediois Iani distracta, di per domosfamiliarique divi Je cferruminata in pristinum reformantur , E fructili in columna superposita est salua, Mediolanum versus respiciens, quippe dextraporrecta, indicans M diolanensiperpetuis per interpositam Idem se parituram. Caeteriim, ut alio loco scripsimus, adhuc ambigo Antoxini an Odoacis Gotthorum regis ea imago fuerit, pervetusi es operis, reficere coni tam qui ρο- tuerit haud equidem sunt. Sed frusta denub conpacta sunt, at sudi illimum , ingenium , atque solertia artificis magna. Magnaque vis ferruminatioκis fuit, quasi disjecta ae di ata membra seo ita
Aco compacta coeant S quadrent, ut nulta vestigia fracturae extent, quamquam sinistrum erus ad caetera membra parum conveniat: adhuc Merula, quem hic non adduxissem tam prolixe, si haec pars ejus historiarum, unde haec excerpsi , impressa extarent, boni igitur consulat
186쪽
sulat lector diligentiam nostram. Sed jam videamus de hac consecratione Suetonium, atque alios hoc modo mentionem facientes. Refert Suetonius in Gaudio Divum Caesarem funeratum solenni principum pompa in numerum Deorum relatum fuisse, quem honorem a Nerone destitutum abolitumque mox recepit per Vespasianum. Sic Cajus Iulius in Deorum numerum relatus est, non ore modo decernentium, sed & persuasione vulgi, ut idem Suetonius dicit, qui refert Neronem a pietatis Ostentatione orsum, Claudium apparatissimo funere elatum laudasse, consecrasseque. Idem ait Domitianum fratri struxisse insidias clam palamque usque dum emaret aniamam, defunctumque nullo praeterquam consecrationis honore, dignatum fuisse. Apud Iulium Capitolinum in M. Antonino legimus, gratias Senatui egisse M. Antoninum quod fratrem consecrasset, qui etiam ejus parentibus consecrationem decreverat. Hanc conis secrationis imaginem in numismate Sabinae Adriani Augusti uxoris vidi cum essem superiore anno Patavito apud Antonium Capi-vacium, erat autem Sabinae imago involuta alis aquilae, quae videbatur in coelum ferre ipsam Sabinam capite velatam cum hoc titulo,
SABINA AUGUSTA ADRIANI AUG. P. P. a tergo autem ostendebat has notas CONCORDIA AUG. S. C. Erat autem
Concordia sedens cum patera in manu, cubito solio innitens. Aliam vidi Consecrationem, quam mihi Franciscus a Villa medicus excellens , amicus meus Placentinus , ostendit, hoc pacto deliniatam , Erat mitrata, palliataque, stans, dextra craterem fundens superaram, laeva facem tenens, similem hastae , & alio modo erat Α-quila super orbem, rostrum in tergo , versus coelum suspiciens. Fuit etiam aliud numisma, in quo Pavo gemmantes caudatus expandit colores. Caeterum jam morem ac formulam consecrandi hic subscribamus, quae quidem in tabernaculi formam conficta fuit. Erat igitur velut quidam suggestus specie quadrangula, lateribus aequis assurgens, nulla praeterquam lignorum ingentium materia compactus in tabernaculi formam. Id quidem intcrius totum est aridis fomitibus oppletum , extra aurem intextis auro stragulis, atque eboreis fgnis, variisque picturis exornatum. Infra vero alterum
minusculum quidem positum cst , sed forma & ornatu persimile, portis jamusque patentibus. Tertium item dc quartum semper suo Peri
187쪽
periore contractius, ac deinceps alia, donec ad extremum, quod est omnium brevissimum, perveniatur. Et haec quidem est forma suggestus seu Tabernaculi, in quo ponebatur lectus eburneus, ubi imago ceterea defuncti Imperatoris jacebat, qui consecrabatur, Min numerum Deorum referebatur, in extremo autem gradu taber
naculi minimo tanquam fastigio quodam simul cum subjecto igni aquila demittebatur, quae in coelum credita est ipsam principis antimam deferre, propterea quod Orus Apollo lib. I. Hieroghphic rum refert, Aegyptios animam significare volentes, aquilam pin- fere , cujus rationem & ille ibi affert. Artemidorus Daldianusib. h. de somnijs scribit, eos qui adepti sunt immortalitatem ab aquila vehi, & haec quidem aquila in fastigio tabernaculi no
nullorum veterum numismatum efficta, adhuc cernitur. Sed ne te diutius in nimis longa locutione hujus rei, meaeque interpretationis
detineam, Theodore clarissime, utque fontem originemque hujus Consecrationis videre possis , librum quartum Herodiani, Graeci scriptoris, qui in ipso pene libri limine totam hanc consecrationem describit, omnino leges, ibi enim morem Romanorum Caesarum consecrandorum adduces. Verba Herodiani hic tibi posuissem , nite prolixa satis oratione jam detentum cognoscerem, illumque ccum volueris) per te facile legere poteris. Hic illud amplius adjecero, cautum fuisse antiquitus Senatusconsulto nequis ex Caesaribus nisi
ex decreto patrum, inter deos referretur: hoc ideo in numismat ,
sicut &pend in omnibus aliis vetustis, insunt illae literae, S. C. hoc est Senatusconsultum, quod illa numismata consensu auctoritateque Senatusconsulti essent cusa. Illud etiam mirum est de Diocletiano, qui sponte deposito imperio, nomen post annum primus sine imperio, populi iussu , patribus authoribus, coelestes honores & apotheosim meruit. Quid de Constantino maximo dicam 8 qui diversarum religionum consensu ab ethnicis inter deos relatus fuit, & a Christianis inter sanctos , feruntque magnum illum Agesilaum, cum a Thasiis apotheosi honoratus & inter deos relatus fui illat vivus , illos interrogasse , ut si Deos faciendi potestatem haberent, prict seipsos consecrarent: dein se deificarent. Non dissimilem huic Antoninianae apotheosi, his diebus imaginem in maximo urbis templo , undequaque circum depictis victoriis construxerunt Placentini, ci-
188쪽
quam inter coelestes relati, ob ejus pietatem in Deum, & ob tanti Imperatoris praeclaras animi dotes, obque victorias innumerabiles,& triumphos multotiens ex bellicis sudoribus reportatos, ac ex hostibus Christianae reipublicae depulsis ac debellatis, & ob demum inculpatam, ac sanctissimam vitam , quam ut semper anica: ita paulo post 1n solitudine degens, terrenaque despiciens duos vel tres annos priusquam ab humanis discederet, gloriosissime egit. Audio &idem Mediolanenses, caeterosque Insubres in honorem ejusdem Caesaris factitasse. In medio enim maximi eorum templo, quod satis amplum extat , usque ad tectum struxisse hujusmodi Apotheosis imaginem , & simulachrum intercolumnio , instar molis Adriani Imperatoris. Quae res mihi in memoriam reducit illum Virgilianum Augusto Caesari merito descriptum Triumphum , a poeta in Posterum carminibus declarandum & statuendum sic, D medio mihi Caesar erit , templumque tenebit. Illi victor ego es Tyrio con pectus in ostro , Centum qua jugos a tabo ad sumina curruου , M. Porro de his jam satis & super, quae tibi qualiacunque erunt, non futura ingrata , studiosissime mi Theodore, auguror. Boni
igitur consules hoc munusculum , quod merito tibi convenit, Cum Deorum jam sis munus charissimum mortalibus concessum , ut tuae virtuti allecti, in deorum concilium numerumque post mortem referantur, ac in Coelum rapiantur optimi, ac doctissimi viri. Vale, Adolescens nobilissime , ac prope divina indole natum ingenium singulare, & Constantium Landum ubique tui memorem , actui semper amantissimum, ac tibi obsequentissimum , & omnino ad dictissimum ne spernas , sed mutuo amore prosequere. Iterum Vale.
Ticini Calen. Aprilis. M. D. LV. O a C L.
189쪽
IN aereo numismate Divi Claudii Neronis Caesaris Germanici,
quod mihi vir nobilis Antonius Capivacius Patavinus ostendit, hae literae ea parte, qua erat effigies Neronis, scriptae erant: NERO
CLAUDIUS CAESA AUG. GER. Ρ. M. TR. P. IMPER.
P. P. in altera fuit imago duorum juvenum, cum hastis aversis, sp Cie in equis currentium, cum his verbis, DECURSIO S. C. & hoc quidem numisma multum & diu me torsit, priusquam verum sensum elicerem, nec quisquam ex antiquariis Patavinis hoc me docere potuit , nec mihi petenti , & importunius instanti explicare scivit ratios etiam doctiores , qui videntur antiqua monumenta profiteri penitiore doctrina, ac recondita quadam eruditione alivi fiepius, ut hoc ab eis discerem. Alii esse decursionem quadrigarum, vel sejα- garum ebant: alii eos esse dispositos equos asserebant, quos Romani Imperatores sumptu publico per dispositos loeos provinciarumalebant, ut quoties repentinum aliquid accidisset, mutatione equorum citissim E quo vellent, possent mittere quemcunque nuntium vulgus postas vocat alludens Latinae dictioni, quod in his sintdi positi equi: quorum mentio est etiam apud Livium.) Hinc in C. Iustiniani lib. xij. est caput seu rubrica de cursu publico, quae ad hanc rem spectat, quem etiam locum Alciatus interpres maximus declaravit, cum cursum publicum apud eundem Iustinianum doctissimhexponeret in annotationibus in vij. C. tu illum videto, ubi Ammianum lib. xxj. &Cassi Odorum lib. h. & Spartianum in misdriano , & Sex. Aurelium Victorem citat, & Maternum lib. iij.
de hac re gravissimos autores: at eorum omnium opiniones quas recitavi, ad hanc nostram decursionem nihil omnino faelant, climin primis juncti non sint quadrigis equi, nec sejugis, neque spectat haec decursio adcursum publicum, qui in circo maximo fieri solitus. erati aut qui pertineret ad publicum, cum videatur potius in ho-NOrem , aut pompam alicujus principis facta , aut potius ludicri senus fuisse , & si aliquid verisimile cursui publico habere possit, nec non Circensi. Quam opinionem , clim in familiari collocutione essem cum Deciano Jureconsulto Utinensi , ille amplexus est: ego