장음표시 사용
41쪽
ad medium usque crus subducti, hinc prove
bium: ealceos mutare, de quo vide Erasmi Cbis. γTertio, lanula argentea , sive figura numeri cent narii in calceis co , quod scilicet primi senatorescentum numero fuissent: Quarto. Acus separatus ira nectaculis proxime podium, vel arenam I qui locus dicebatur orchestra , unde haec vox aliquando
pro ipso senatu ponitur st) , quae proprie quidem signincat, ubi bistraones saltabant ; cabc i, sal iuxta quem proxime senatores sed
ant; verum a theatro etiam ad alia spectacula rupe vox translata fuit. I. V. De ratione habendi Senatum . Ius convocandi senatum habebant olim quidem, regibusque pulsis consules, dictatores , m pistri equitum cu), praetores, tribuni plebis, praefecti urbis , & qui extra ordinem reipublicae prae fuerunt, decemviri legibus scribendis, tribuni mi--litum consulari potestate. & triumviri reipublicae
Constituendae; de praefecto urbis Latinarum causa dubitatum fuit, quum ea aetate fieret , quae sen*toria non esset sae) r verius tamen videtur eum senatum cogera potuisse . observandum autem est , minorem masistratum non potuisse habere sen tum , nisi absente maiore , ut Cornutus praetor u hanus absentibus consulibus senatum habet more maiorum, Cac. Famis. X. Ia. & hoc etiam non nisi in re nova fieri poterat, D. VII. a 8. quod i meri non obtinuit in tribunis plebis, qui etiam invito consule senatum vocabant, ut colligi potest
ex cicerone , de Orator. lib. III.. in inrt. Convocata tur aurem senatus vel edicto, in quo causa convocationis addi solebat, vid. Tac. Annal. II. 28. f. vel
per praeconem cr); ct si quis senator non adesset pignoris captione multabatur set). Haberi non pu tuit senatus nisi in templa. hoc est , in loco ab-Κuribus conjecraro cc ; unde in curiis Hostilia m
42쪽
16 Sest. I. cap. II. I. Rtia, Pompeia templa constituta sunt: verum iam saepe in templis vulgo ita dictis habebatur ut in templo Honoris, Apollinis co), C cordiae , ουν &c. Et hinc templum Vestae non
fuit augurio consecratum, ne illuc conveniret se natus , ubi erant virgines se) . Legatis autem , quos in urbem admittere nolebant, es magistratibus , qui ad urbem erant, senatus in aede Bellonae extra urbem dabatur. Uυ. XXXI. 7. XXXIII. 22.& 24. &c. Festus, voc. Senacula. Legitimum tempus habendo senatum erant Kalendae , Nonae , & Idus cujusque mensis e sedi, si
necessitas urgeret , omnibus diebus haberi pol rat , nisi comitiales esχnt, hoc est , quibus re ipsa comitia haberentur, non quibus haberi possent; uti abunde probat Zamo cius , de Senat. Rom. II. I. Ex instituto vero Augusti singulis modo Kalendis S Idibus habebatur senatus ; ita tamen , ut mense Septembri, & octobri nullos alios adesis neces.se esset ,Squam sorte ductos , per quorum num rum senatusconsulta confici postent f : nam e. g. nemo legibus solvi poterat, nisi ducenti sen tores adfuissent, ex lege quam tulit Comet.Tr.Pl. a. u. 686. g quod fecit Augustias specie quidem , ut moleuiam muneris senatorii levaret.sed revera, quia minus expediebat ei, qui libertatem patriae suae oppresserat, frequenter adeo tam augmsium procerum concilium convenire. Nullum ergo senatusconsultum fieri potuit i,
nisi legitimus adesset senatorum numerus b )i;
quis vero ille fuerit , non satis constat : ante Sullam numerus centenarius suffecisse videtur ; sed Augusti aetate quadringenti desiderabantur , quod tamen' ipse abolevit , & , ut infra eum nume
rum senatusconsultum fieri posset , iussit c i
ut etiam ea ratione sensim senatus potentiam e- nervaret . Hinc autem mos inoleverat , ut qui senatusconsulto intercedere vellet , diceret magistratui ad senatum aliquid reserenti , η ) --
43쪽
De senatu eonυoeando. II Magistratus, qui senatum habiturus erat , ante
curiam hostiam immolabat, & auspicabatur ;
atque ita demum curiam intrabat. Olim fere servabatur , ut primus sententiam rogaretur prin
sularia senatus haberetur , consul designatus : &hoc merito , ut, nempe, cautius & circumspectius censeret, quia executio decretorum senatus faciale, & plerumque se in eorum consulatum extenderet . Vid. an ian. Alem Cis. lib.II. n.*3o. Celeberrido. Vinc. Gravis. de ortu s progr. iur. cis. I. I. g. 18. fere dico; nam iam olim libertatis consularis fuisse videtur, ut eum, quem vellet, primum rO-garet n . Tempore vero Iulii Caesaris . vel paullo ante, consul, so) quem voluisset, primum ro-pabat, modo ex contularibus esset), &i . de reliquos pro ordine dignitatis, honoris enim di amicitiae signum hoc erat sq) ut primum consulares, deinde praetorios , & sic porro : post aedi-1icios autem orso aetatis in rogandis sententiis semvatus esse videtur fr): & aliquando honoris causa quibusdam concessum est, ut consulari loco senistentiam dicerent, licet consules numquam fuissent s). Tum etiam servatum fuit, ut quem consul Kalendis Ianuariis primum rogasset ci), eum deinceps toto anno primum roparet; sed postea hoc. ut alia, quoque neglexit Caeliar: & Augustus nubium ordinem servavit .' prudenti consilio , ut ita palati ad dicendum venire cogerentur u). Quod si res maximi momenti esset, aliquando iurati senatores sententiam dicebant foe) . Fiebant sen tusconsulta ordinarie per discessionem, hoc est , ita, ut, qui censuisset, in certam curiae partem discederet, eumque, qui idem censerent , sequerentur; unde pedibus ιn alΦuius senten iam ire dicimus pro eam amplecti F & contra : dioedere in alia omnia cuius locutionis exempla passim sunt obvia. f. VI.
45쪽
I p. senatorum g) etiam singulorum '' ius
erat, cum de aliqua re consules retulissent, re ad se ordo dicendi pervenisset , de alia quadam re , quam e republica esse ducetiant, sententiam sitam . addere, δe petere, ut conssiles de ea re ad sen tum referrent, quod censere dicebatur Ont & hoc aliquando faciebant , ut diem diemis eximerent . sic enim proprie loquebantur. i) vel diem com sumere. Cis. Int. IV. r. S in Verri II. 3o. & to
Iere diem, M. de inib. III. r8.; nam post horam decimam nova relatio in senatu non poterat fieric Κ : nec post solis occasum senatus consultum,eri poterat ιγ . Sententiam stantes dicebant , unde excitari dicitur Postumius apud Uυ. IIX. 8. Cum iubetur sententiam dicere . Vid. etiam Cis. ad Att. I. et 3. Quod si aliquis intercessisset ,
non senatusconsulaum , sed fenatu auctoritas perscri-hebatur a quod etiam nebat, si senatus alieno loco, aut tempore , aut non legitimo edicto, aut numero convenisset M. Hoe casu de ea re ad populum refer batur ἔ cuius rei insigne exemplum eri in epistotis C. Di ad Ciceronem, quae exstant inter eas, quas vulgo ad familiares dicunt, libro octavo . Consul autem sententiam, quam vellet, primam pronunciare P terat . ut in eam discessio fieret i, quae ipsius m
xima vis in senatu erat . n , eiusque formula talissere erat: qui boo eensetis istac transire , qui ritu mnia, in mis panem: rationem hanc subiicit F stus o i bis verbis praeit , ominis videlicem carissa, - incar, qui non emistis ἔ quae ex ridicula veterum superstitione desumpta sunt. Primus autem disced .bat, qui retulisset. p senatus.consulto facto, ii. in quorum sententiam factum erat, nomina sua su
46쪽
ao Sect. I. cap. II. *. 6. scribebant q); de qua re festive loquitur ciseras
Fam. IX. I s. & tum in aerarium condebatur ,
νὶ ubi etiam leges & alia scripta ad rempublicam pertinentia adlervabantur: olim vero in aedem Cereris aedilibus custodienda dabantur f) . Locus autem , ubi tabulae publicae custodiuntur , ta ut
rium dicitur st) . His peractis senatus dimitte,
tur ab eo, qui senatum habuerat, solemni forrn Ia : Non amplius vos moramur , paιres conferipti
u). Res, de quibus ad senatum reserebatur erant omnes quae reipublicae administrationem spectabant, praeter creationem magistratuum, lationem legum, α belli vel pacis arbitrium , quarum rerum potestas penes populum erat. Erat itaque senatus consiliuni sempitemum reipublicae -) propositum et deligebantur autem in id consilium ab universo populo, aditusque in illum summum ordinem o- , mnium civium industriae ac virtuti patebat . Sen tus reipublicae custos, praeses , pro ugnator collo-- Catus erat& huius ordinis auctoritate uti magia' stratus, ct quasi ministros gravissimi consilii esse , voluerunt maiores I= . Judices etiam ex senatu
legebantur usque ad legem Semproniam a C. Sempronio Graccho a. u. 63I. latam , qua judicia a senatu ad equestrem ordinem transtulit l, quae t men postea cum senatu rursus sunt communicata. Denique aerarii quoque cura suprema penes sen tum fuit Ex quibus omnibus rebus pater , , dignitatem senatoriam in Npublica Romana fuisset maximam ; unde etiam hie ordo ampli muro -- 'nario cognomine dicebatur a' . Sanctismum ομdinem eum vocat Cic. pro Rege Deiotaro c. d. summum populi Rom. populorumque gentium omnium ac Pegum consilium , idem pro domo Dac. 28. maximum ordinem Martiat. IV. z. pa-' trum sanctum 'conci tim , Horatius Id. IV. s. ω riam Cicero pro Glone , c. templum sanctitaris ,
amplitudinis , mentis , consilii publici , caput u
47쪽
Dciorum, portum omnium gentium , &z. Sub Inaeeratoribuς sane, comitiis ad knatum tranq- Iatis , hic in ura populi succossit. Uid. Cl. Graυina NRom. Imp. f. I 6. Dq. & ita etiam legi Iatoria potestas ad senatum transiit, ibid. β. 2o. Et primo ordine dicta sussiciant ; transeamusram ad secundum orinem, sive equestrem.
CAPUT III. De ordine Equestri .
f. I. De origine ordinis Equesbis. D omulus , Um populum Romatium in tres triabus divisi sisset, ex quaque tribu centum juv. genere, opibus , reliquisque dotibus praestantisti mos legit , qui equo mererent, quorumque opἀ-xa ad custodiam corporis sui uteretur . Hi celeres primo sunt dieti, sive a primo eorum praefectodio Celaret, sive potius a Graeco aeolice, H ε ην 3 quod celerem notat, ut recte censet Jul.
runt a Romulo in tres centurias, quae Rumuen sium, Tartensium, & Lucerum, iisdem nominibus ac priscae illae tribus, dicebantur. Tarquinius Priticus numerum eorum auxit, ita ut essent mille &O..tingentI, ζ' .eodem tamen centuriarum numero retento Servius vero Tullius octodecim equi-
conscripsit: & haec origo equestris oramis Ivit. Et hic summae utilitatis in rep. fuit; senatum & plebem , ut vinculum aliquod a ). Postea autem equitestta ' proprie, qui equo merebant;
a censoribus in ordinem equerirem Ierei, & equo ρuMico erant donati; omnes enim patricia non erant equites, ut qui, exempli gratia, censum equestrem non habebant,. ) qui-cam vero etiam equo privato militabant.
f. II. Quid requisitum fuerit, ut quis Eques esse posset . In equitibus legendis spectabatur aetas, genux,
oc cenνω. Primo, aetas requirebatur octodecim ci
48쪽
aa Ses. I. cap. III. I. q. 4. citer annorum . se Secundo. genus quidem erat promiscuum . patricium & plebeium ; sed tamen Ingenui esse debebant, nisi quod sub imperatoribus aliquando Iibertini hac dignitate donati sunt. d Tertio, spectabatur eensus , qui florente re-piiblica fuit 4-. HS. hoc est , florenorum Holian
. q. III. . De infiguibus equitum .
Insignia equitum fuerunt primo equus publicus , quo censor eos . donabat f , vel elion dux exe
citus militiae tem 'ore. Secundo , annulus aureus es g plebs enim ferreis annulis sera utebatur; b unde dictio est orta r annula aures donari ci) , 'cua significatur inter equites legi . Tertio , ang flus Haυus , κὶ si ve tunica angusticlaυia , τενο-
σημει πτων ὲ cum senatores , ut vidimus, latum
cIaυum. 8estarent: & sine his insignibus in publiaco conlpici tam equiti, quam senatori turpi S mu merat . ιὶ Quarto , iocus separatus in Des acusis Dblicis r- m enim inibo tribunus plebisi a. u. 686. legem tulerat, n ut equites in qua--rduim gradi proximae orchestrae iunctis sederenis unde dicimus, federe in quatuordecim , to Pro equitem esse et pro quo etiam dicebant: Iedere
l. IV. De muneribus equitum. mnus equitum erat primo , ut bella obirest Inam in iis vel Draecipuum robur exercitus Romani consistebat: secundo, ut iudicia exercerent ν utique post legem Semproniam , qua , ut capite praecedente diximus , iudicia a senatu ad equestrem ordinem sunt translata; sed quae, ut ibi,
49쪽
De ordine Equestra. 23 Hem vidimus , rursum cum senatu communicata fiant. Equites etiam Romae vectigalia conducebant in; idque in societates quasdam divisi. Cic. Fam. III. o. Quique tali societati praeerat, magi Drs cietatis dicebatur, ib. Et adeo honorati hi erant, ut scramuarios, . sive publicanos a lissimos bomines vocet Cicero, ib. m. 6s. bone ii mos oe omatio-mor, orat. pro leg. Manis. c. I. ct pro Plancis c. O. . Qicit, florem equitum R. ornamentum cisitatis, fimmumentum resp. publicanorum ordine contineri.
I. V. De tran ectione equitum. Dignitas equitum senatoriae proxima fuit , quia ex iis senatores legebantur; sfo unde hic ordo f natus feminarium est dictus ; minor ordo Martiali vocatur IV. a.) st . quam dignitatem etiam census α reliqua , quae iam diximus , adstruunt: Sehinc quoque equitibus proprie tribuitur. uJ Nec parvum huic ordini splendorem asterebat annua tran ectio: xJ quae fiebat hoc modo.
Quotannis idibus quinctilisus, hoc est , decimo tertio legenda deeimo quinto ) die mensis Julii
omnes equites corona oleaginea cincti, togas palinmatas ly) sive trabeas induti, equis suis insidentes, ct ornamenta militaria, quae ab imperatoribus virtutis causa acceperant, manu gestantes ab aede Honoris extra urbem ad Capitolium transu
hebantur. Et hoc quidem quotannis fiebat: eoque tempore etiam in ius eos vocare non licebat) χὶ sed quinto quoque anno, dum ita transveherentur, ad censorem in sella curuli ante Capitolium se dentem aceedebant, & ex equis descendentes manu eos ante censorem traducebant . Quod si tum eques aliquis esset corruptis moribus, ta vel censum suum equestrem minuisset , vel denique equum negligentius habuisset ue) censor , ut equum venderet, jubebat, sisque proprie impotitiae,
50쪽
24 I. ca'. III. I. s. hoe est, inces iis notari dicebatur e atque eo in talis eques ordine equestri motus censebatur ; sin Placui et eques, equum traducere iubebatur c d Recitabat etiam censor Dac occasione equitum C talogum; &. quem primum recensuisset , Is pri e ps dicebatur ce): non quidem quod revera omnes iuvenes essent, multi enim in hoc ordine consenuerunt. & quidem viri illustrissimi , ut e. g. Maecenas ille Augusti Imperatoris amicus & Pomp. Atticus) sed quod prima institutione ita fere fuisseat : & praeterea aetas iuvenilis olim apud Romanos ad annum aetatis quadragesimum quintum exleudebatur. f : nec ex nostris hodie moribus de hac appellatione, & simili . iudie ri debet, cum adolescentulus etiam dicatur Iulius Caesar, cum pontificatum maximum peteret. gacum tamen esset annorum triginta sex, ut exsυeronio patet, qui eum quaesturam anno demum trigesimo tertio aetatis gessisse scribit ; b) ct poste etiam aedilitatem, antequam pontifex fieret, gessit i). Et seipsum adolascentem vocat Cicero , cum
iam esset consul Κ). Sub principibus haeredes im- Perii principes μυentutis sunt dicti clin. CAPUT IU. De Ordine Populari . q. I. De disserentia voeum populus oe meis. ΡοpuIi appellatio diverse sumitur a Primo enim
notat uniυersam afQuam gentem , ut cum dicimus, e. g. . clementiam populi Romani, fortitudinam po uti Cartbagiκiensis. Secundo, aliquando opponitur senatui. ut in celebri illa formula , quae his literis denotatur S. P. Q. R. significantibus,.s 'naturar, Pop tamque Romanum . Tertia significatio est, cum mmnes, qui neque senatores, neque equites sunt, de populo esse dicuntur atque ita in huius capitis inscriptione sumitur. Hac autem notione Cicero ca)Lisius aliquando voce plebis utuntur; D licet