장음표시 사용
61쪽
parentur, omnes se pari iure rempublicam admi- histrare arbitrabantur x), quemadmodum ima plebs saepe talibus artibus deludi amat. Et haec rei publiacae apud Romanos constitutio, quamdiu ipsa respublica salva, hoc est, libera fuit, est servata. l. III. De censu ct L M. Censu peracto iustrum tandidit Tullius, hoe est.
In campo Martio fuem, ουem, & taurum Circum ex
ercitum , sive circum populum Romanum ibi conis pregatum ducendo eum tu Daυit: funde tu irare e Iam pro circumire ponitur. EcLMure1.ss. e que animalia mox immolavit ; quod lacrificium μου raurilia , vel mi iussolitaurilia est dimim ; quia
solidum bipe intrarum ν id enim solium Os rumlingua α) signi at γ taurum mactabant. Lustrum
autem vocatum est a Iurndo , hoc est , folυenis; quia eo tempore omnia vectagalia a publicanistaefantur, silve Persolvebantuae censoribus sa): ct quia hoc quinto quoque anno fiebat , Iustra-r pro tempore νι uennali saepe, Poetis maxime b), ponitur: differt autem lustrum ab νυ iade , quae quarto quoque anno finito apud Graecos celebrabatur ) . Condi solebat Astram haec enim est propria huic rei dictio) olim a rege, eoque pulso a consule . donec a. u. 3Io. censores , proprius huic rei magistratus, crearentur: & olim quidem condebatur in foro ; postea in villa publica In campo Martio se . Censa sunt primo lustro civium octoginta millia Φηὶ. Et haec de censu: de ipsis porro comitiis centuri
tis jam φcemus. I. IV. De ipsis comitiis. ω primo de ipsorum caussis.
Centuriata remisia habebantur tribus de caussis. Primo, ut magistratus crearentur: secundo, ut leges fluerentur: tertio, ut iudictam peruuellionis exerceretur. Primo magistratus his comitiis omnes
62쪽
86 VII. . q. . magistratus majores ordinarii, hoc est, consules & praetores: tum extraordinarii , quales fuerunt censores, decemviri legum scribendariim, & tribuni milutim consulari potestate. Qui sic creati in annum sequentem designati dicebantur. Viae unius Ciceronis titulos epistolarum . ) Unus praetereafacerdos his comitiis creatus est; nempe rex Dororum qui quidem magistratus non erat, sed ei dignitas tamen a populo non alia ratione, quam si fuisset magistratus, dabatur. Secundo, leges his comitiis ferebantur fere omneS, quae a magistratibus majoribu9 promulgabantur ;nam quasdam curiatis comitiis latas fuisse vidimus: sic . e.g., lex Valeria de provocatione ad popuIum, leges duodecim tabulartim d), lex de Cicerone ab exitiareυocando o similes his comitiis latae sunt; eaeque plebi siris tributis comitiis constitueban-
tul , Opponuntur. Tum lex, qua popuIO R-
licui, aut regi centuriatis comitiis serenda fuit f); nam de pace facienda serebatur Comitiis tributis. Tertio, ,udicium unum , idque ca- Pitale, his comitiis exercitum judicitiis perduellionis e sic enim tu lege duodecim tabularum erat, de capite ciυis, nisi per maximum comiariarum , hoc est, comitiis centuriatis in ne ferunto .
Perduellis autem est, h) qui hostili in rempublicam nimo esse deprehenditur ; vel brevius, si qsis sum bo-filitatis retina diceret) perduelles enim veteres bosses vocabant ι 3. Angli hodie illud crimen vocant Bigbereason ; Noog ver ad nobis Galli vero barbam , crimen laesae maiestatis in primo capite. Divemium igitur est hoc crimen a crimine maiestatιs, Reo gravius r nam perduellionis crimine tenetur, ἡ qui civem Romanum quasi peregrinum tractaverat ', aut contra leges Porciam vid. k alii. defam.
Rom. gent. Porcia num. Io. ) 9 Semproniam se
vili supplicio astecerit: vel etiam qui regnum aDθctavit quod crimen regni vocat Oυid. Fasor. VI.vere. ID. Cum igitur ius civitatis plane penes populum esset, merito, qui hoc ius aliqua ratione
violasset , iudicio populi subjiciebatur . Deinde
63쪽
hoc crimine reus est, qui, aut regnum assectavit. aut omnino aliquid per proditionem contra reipublicae commodum molitus est. Maiestatis vero crimen erat seditionem in exercitu concitassis, magi
stratui pro imperio agenti restitisse, & similia.
I. V. De iis, qui bis Comitiis intemeniebant. Haec comitia habebant: r a magistratibus majoribus l), hoc est a conitile, piaetore, dictatore, vel interrege, & ab hoc tantum, si magistratus creandi essent: censores enim populum quidem cent riatim convocabant; sed haec tamen proprie comulia non erant, ut ex data comitiorum definitione Patet ; non enim conveniebat populus ad ferendum in aliqua re fusi gium. At si rex sacrificulus esset eandus, habebantur a Pontifice. Interesse iis poterant omnes, qui pleno iure cruves Romani erant, hoc est , qui ius suffragii b Hiant. sive illi in urbe, si ve extra urbem in m nicipiis, vel coloniis, quibus id iuris datum esset habitarent. Anno urbis 663. a L. Iulio Caesare com ule Iata lex est, qua univeris Italiae civitas cum
suifragio data fuit; licet Gructatus m putet
etiam tempore Ciceronis colonias quasdam ius suffragii non habuisse. ιβ. VI. De iis, quae ι a Comitia praecedebant. Ante comitia per trinuηdinum , hoc est , pereres nundinas n τpi ν ἀγοναν sive per dies
.iginti s octo - edictum proponebatur, s saltem
64쪽
38 Sect. I. cap. VII. VI. tempore Ciceronis r antea enim in magistratibus creandis hoc omissum videtur in quo dies comiti rum edicebatur, ut cives in agris, vel extra urbem degentes etiam adesse possent ; idque lege Iunia meisia cautum erat. Cis. ad atri II. p. oe ab. MammVid. eumd. ct Abram. ad orat. pro Sext. c. 64. Quod
si legibus ferendis comitia essent , etiam summarium legis proponebatur, ut ita quisque , an ea suadenda, an vero antiquanda esset , apud animum statuere posset; & nundinis a Iatore legis recitabatur, ac ab amico aliquo diserto qui auctor legis , Ο Graecis γραφι,ν, p dicebatur oratione habita suadebatur ; qualis fuit, e. g., oratio Ciceronis pro lege Manilia , & hoc idem fiebat in judiaciis quod proprie est promulgare legem . Auct
ritas senatus etiam his comitiis, ut curiatis, accedere debebat; sed posterioribus temporibus patres ante suffragia in incertum comitiorum eventum auctores fiebant, quemadmodum capite praecedente . de curiatis comitiis diximus . sq) Praeterea ante comitia auspiria rite debebant intra I m' rium t unde augusta renturiarum omisia dicit cie. pro Mil. c. I6. quod si non recte esset factum ς vel, si esset obnunetarum, hoc est, si infaustarina de caelo essent nuntiata, vitiosa erant comitia, ct in alium diem reiiciebantur solemni formula auguris dicentis , Alio die r)r posterioribus autem temporibus auspicia dumtaxat ad usurpationem vetustatis reis tenta sunt. Non poterant haec comitia, ut neque alia, haberi nisi di bus comitialibus , sive quibus cum 'opulo agendi ius erat .. Tali ergo die , sacris in urbe prius rite peractis, populus in campuri Martium descendebat: nam haec comitia in urbe haberi non poterant, quia non nisi exercitu im erato habebantur; s in urbe autem exercitum imperarinetas erat. Et olim quidem universus populus a matus , ct sub signis conveniebat , postea vero pars populi in Ianiculo monte excubuit, vexillo ex arce
sublato; quod postremum Dioris Cassii tempore adhuc obtinuit st . Ita inchoata comitia adhuc dirimi
65쪽
De comitiis Centuriatis. Istrimi poterant, si etiam tum obnunciatum esset , vel, si aliquis morbo remitiati quem casecum nos vulgo dicimus, & olim etiam major dicebatur su) corriperetur: vel etiam si tribunus plebis . aut alius magistratus eiusdem auctoritatis x) ac ille erat, qui comitia habebat, intercessisset solemni illo verbo, Vetουὶ ; aut etiam si vexillum e Janic lo monte avulsistet. et) Etiam tempestate exorta dirimebantur comitia, ita tamen, ut maMistratus, qui iam creati essent, vitiosi non redderentur. o. vII. Ipsorum comitiorum ratio.
Congregato populo magistratus , qui comitiis p eerat , eoncionem ad populum habebat μtales conciones interdum etiam inter ipsa comitia
habebantur ad emendicanda populi sufragia ib). Et quidem, si lex serenda esset, ut eam populus
vel suberet, vel vetaret εἰ si vero magistratus creandi essent, ut ex iis candidatis , sui legitime petierant, quorum'ue adeo nomina accepta erant , ita ut eorum ratio comitiis haheri oporteret, magistratus eligeret: & ante legem tabellariam etiarnalios, quam candidatos , populus creare potuit ,
modo ut legibus eorum ratio haberi posset. vIII. De candidatis. Candidati autem dicebantur, qui honores petebant. 9 boc intra legitimos dies professi te erant ab ,
a candido toga , quae petitionis erat signum enam omnes quidem ditiores Romani vulgo albam togam gestabant, non tamen candidam s qualis erat cum fullones eam creta addita se splendidam fecissente candidum enim proprie est re solendens a verbo eandere, quod idem notat ac splendere; unde Horatius etiam purpuream vestem candere dixit f) , ct idem rursus purpureos Vocat
66쪽
autem non gestabant candidati, sive , ut ita submissiores viderentur, sive , ut cicatrices adve νcorpore acceptas facilius monstrare possent 19 Candidatorum causa a magistratibus cognosci debebat, ne a populo honores indignis mandarentur ;an, scilicet, etiam tum minores euent cRndidatra, an publico, vel turpi iudicio notati, aut ambitus d mnati, vel denique an eo tempore criminIS alicujus rei agerentur . Quod si eorum rationem is hendam esse magistratus censuissent nam po erant eorum nomina pon recipve 9ὶ tum ni
candidati per trinundinum si populum: prens
bant, hoc est , hominum obυiorum manus prebendeban), eosque amice compellabant unde inciosi mam nationem candidatorum eleganter dicit Orc orat.
in Pison. cap. 23. min, & hoc iam biennio ante annum suum facinant occasione comitiorum ἔ at anno demum sequente petebant n) . Cum dies comitiorum Venisset, amicos quosdam, qui gratiosi eIlent ad populum, secum habentes, ab iisque in campum
deducti Ο candidati in colis Hortulorum , qui
campo Martio imminebat, consistebant ', ut ita ab omnibus possent conspici : praeterea in coRcione
ad populum is petituros profitebantur , & jam aliquid in eius gratiam , si honorem consecuti es. sint , lacturos pollicebantur p) . Habebant etiam servos , quos nomenclatores vocabant Graec. Κνοματολόγους qui eos de nominibus civium
obviorum monerent; tr) & divisores, qui argeq- tum populo dividerent cfὶ : licet hoc saepe vetitum , vel ad certam summam usque dumtaxateoncessum sit st . su) Tum praeterea erant fe- questres Graec. ικεσίγγ voi qui sub mittebantur
ad corrumpenda populi suffragia sxin, Sstpud quos
67쪽
De Canviatis, θ' Susag. pecunia promissa deponebatur & denique -- per quos pactio de suffragio alicujus pro certa pecuniae summa obtinendo ) indiceretur et). IX. De ratione ferendi fusagia. Cum iam populus in centurias suas disessiss psonitio . inter classis prima centurias ) institueba' tur; & centuria, quae prima sorte exibat ma- Iat mo enti, Vid. exemplum apud Lis. XXVI
a magistratibus vocata n priri
ctamus ζώθ. Iel, si alio loco comitia hahem inrsepta exire sfunibus faciebant, unde Ea vocata Dian. G L III. n. 88, Σπιυ eamque deinceps ordine reliquae centuriae sequebantur. Tulerat quidem C. Grill tam ue
perferre non potuit. se) Et olim quidem ante a. u. 6ag. voce sum astia ferebant' sed
a hi a dira o, hoe est buendo sunt dicti J aeeipiebat tabolla, bus, si magistratus creandi essent. inst i 2 erant
in altera tabella erant literae in R. significantesquν rogas i quibus notabatur, eum, qui suffra' gium dederat ita censere , quemadmodum
gum erat, Coss. populum sura rogaverunt , populusque
68쪽
ς ses. I. cap. VII. m. que iure scisis ε) : in altera vero tabella erat li
tem A. hoc est, .mtiquo. Si denique iudicium habendum esset, in altera tabula erat litem R. notans absolvo ; in altera titera C. notans condemno;
in tertia literae N. L. hoc est, non liquer si) : &hinc tabella pro ipso suf-s nitur. m) Ex his tabellis quisque, quam vellet, in cistam n , quae
in introitu ovilis a regatoribus, Ο ita diceban-.tur, qui ιabelias rogarent , sive restoqcerent ) mom.strabatur, conjiciebat . Tum custodes erant a tem hi omnes, ut & rogatores, & diribitores ex vi
ris nobilissimis; 00 ct quidem ex amicis 6us, cujus res comitiis abbatur; ε) qui quo essent m
3oris dignitatis, eo major candidati gloria habebatur r): postea vero certi quidam ωstodes ex e questri ordine sunt creati custodes, inquam, tabellas educebant, & unctis in alia tabella notatis sngulorum sententias nun rabant, unde Puncta vocantur singulorum hominum sententiae s di quod eluribus placuisset, per praeconem pro istius
conturiae suffragio pronunciabatur. Sic dimissa centuria praerogativa, Vocabantur aliae centuriae, quae dicebantur jure vocatae st): & hoc eatenus fiebat, donec major numerus centuriarum, nonaginta septem scilicet, in eamdem sententiam convenissent: ac quod illae censuissent, omnino ratum habebatur . Quod si paria puncta unius centuriae essent, nullum ejus sustragium pronunciabatur, Praete quam in iudiciorum comitiis; ubi centuria, quae non damnasset, absolvisse credebatur γ . I. x. Finis Comitiorum . Candidatus, qui sustragiis vicerat, statim a magistratu comitia habente appellabatur& precati . ne solemni . habita designabatur, ac magna pompa domum deducebatur. M Primum autem a populo Pronunciari perhonorificum habebatur ν). Postquam consillas Glendis Ianuariis magistra
tum λ cic. Phit'. f. io. I Vi . GeII. IV. 2.
69쪽
De Susagiss. tum inire coeperunt, comitia consularia Iulio vel Augusto mense habita sunt; praetoria paullo post, & censoria circa idem tempus : sed censores statim ac creati essent inibant set . Et mature aseo hoc fiebat ; tum , ne periculum esset interregnis tum, ut spatium ha rent discendi ea , . quae ad munus suum pertinerent; R. ut inquiri posset, an per ambitum essent designati ἀManserunt haec comitia ut etiam tributa, de qui- bus mox dicemus ) libera, ad Iulium Caesarem us que, qui comitia m populo partitus est, ita, aὶ
ut, exceptis consulatus competitoribus, de cetero numero candidatorum pro parte dimidia, quos p pulus vellet, Monunciarentur ,' pro altera parte , quos ipse dedis t. 'Ab Auzusto libertas comitiorum
aliqua ex parte restituta est hJ: sed a Tiberio penitus neglecta sunt; in& postea omnino in primcipis potestate fuerunt; ita tamen , ut etiamnum haberentur sat),
CAPUT VIII. De Comitiis Trita is . I. I. De finitis oe origo borum tamitiorum.
Ertium. genus comitiorum erant comitia tribu-x ta; η φυλετις suibus ex regionibus o lacis , hoc est , tributim sustineta ferebantur. a in Haberi primum Coeperunt altero anno post creatos tribunos plebis , hoc est, a. u. 268. Oec
tribunis plebis vocabatur, quod in magna afinonae caritate enixe In senatu contendisset , ne frumentum e Sicilia advectum populo divideretur : e qua ratione plebem ad ultimam necessitatem redigere volebat, ut ita optimatibus obsequentior esset. Quia autem apud optimates eratiosus erat
Marcius, ct centuriata comitia, ut diximus , potestate ditiorum fere erant ἔ fore videbant tribuni
70쪽
' i Se t. I. Cap. VIII. l. I. 9 2.
buni plebis, ut Coriolanus abso veretur: ergo mo-luerunt, ut PopuluS trib tim Vocaretur; quo Casu aeque pauperiorum , ac ditiorum suffragia valebant. Sed magis haec comitia frequentari coeperunt post legem .Publiliam latam a. u. asa. qua cavebatur ,
d) at plebeii magistratus tributis comitiis fierent .
f. II. Causae borum comitiorum. Habebantur haec comitia ob quatuor causar et quarum prima erat magi ratuum creandorum ; secundi , sacerdotum sub ganistam , tertia, IUMm ferendarum ; quarta, iudiciorum exercendorum.
Magistratus, qui his comitiis creabantur , erant Primo, omnes magistratus urbani minores ordinarii ;quales erant aediles curules & plebeii, tribuni plebis , quaestores, triumviri capitales, ce nocturni, monetales, tribuni militum comitiales f), licet hos inter urbanos magistratus non reseram
Rc. Secundo, mas Ulamus urbani minores extraordianarii, ut praesem annonae , duumviri navales , quaestores parricidii, curatores viarum , &c. Temtio, magistratus prουinciales ordinarii ; proconsules nempe R), propraetores, ct proquaest' S. Quarto , magi εratus proυinciales extraordinarii, ut trium- Viri, vel qui*que viri coloniarum deducentarilin, vel agrorum cividundorum causa creati. Secunda horum comitiorum caussa erat subror . iis sacerdotum. Et quidem ante legem Domitiam b latam a. u. 6so. solus Pontifex maximus diis comitiis creabatur, reliqui vero sacerdotes a coli giis suis cooptabantur : postea vero non tantum
omnes pontifices , sed etiam ougures , feriales, δε-ptemviri epulones, & quindecimviri Iacris faciundis his comitiis creati sunt. Tertio, his comitiis ferebantur lves, quae dice' bantur plabifesta O ; & erant variae, ut de impe- rio triumphaturis die triumphi sui. in urbe decer
nendo I, de civitate danda , de solvendo ali-ruem legibus, de quaestionibus publicis constituenis , & maxime de foedere cum hostibus feriendo I). l