장음표시 사용
71쪽
De comitiis Tristitis . 46-dicia, non quidem capitis ; quod centuriatorum erat, ut diximus)sed quibus alleui mulina irrog
batur sm ; vel etiam, si quis capitis damnat ad populi iudicium venire recusaret, haec comitia ad exilium ei indicendum sufficiebant n . I. III. De personis, qui bis comitiis interinniebam.
Habebantur haec comitia, si magistratus creandierint a dietatore, vel consule, vel tribuno militum consulari potestate: nisi quod tribuni & aediles plebis a tribunis plebis crearentur c o) . Sacerdotum comitia nemo, nisi consul, habebat: quod EX EA. g. Cieeronis ad Brutum colligi potest in ii
diciorum vero & legum comitiis consules, praeto res, vel tribuni plebis praeerant. Interessis his comitiis poterant omnes, qui centuriatis, nempe cives ius suffragii habentes quamquam Latinis etiam aliquando datum sit ex inlus gentia in istratuum, ut in tribu praerogativa suffragium ferrent ). Quidam duas habebant tribu , alteram , in qua erant nati, alteram , vel tu adoptionis; ut Augustus Fabiam & sc tiam ,
Suri. c. o. 3 vel in praemium aecusationis de is
petundis sq); vel denique emptam, ut Ouix -- rorem in distributionibus partem haberet r).
I. IV. Ratio borum Comitiorum. Reliqua fere cum centuriatis comitiis communia habebant, sed hoc his comitiis peculiare erat, quod
etiam inconsulto isnatu haberi possent f) 1, ' quod auspiciis non impedirentur, nisi hactenus si de cauo servatum esset t); plebeii enim magistratus a spicia non habebant; Mὶ & hoc quia ex institutione Romuli sacra solis patriciis erant commissa e tunde plebis in his comitiis maior erat potestas ν).
Locus his comitiis erat , si magistratus quidem creandi essient, campus Martius si leges ferendae, vel judicia exercenda , forum , vel Capitolium ,
vel etiam aliquando circus Flaminius sΣ si forum, loca ibi singulis tribubus funibus tensis di
72쪽
46 ses. I. Ca . VIII. I. . stingues antur ; a) quod etiam Arbenis olim usitatum fuit b)- . . . . ISingulare etiam in his comitiis erat ,. quocl lx sacerdotes creandi essent, non omnes tribus In lut-
fragium irent, sed ex lege Domitia quam abr pavit Sulla, restituit Labienus tr. pl. a. N. Do. septemdecim duntaxat ad id sorte legerentur; ita ut , qui a novem tribubus renunciatus ellet , sacerdotium obtineret d . . . Magistratuum comitia habebantur circa Kalenum sextileis; sacerdotum, cum aliquis facerdos obiisse set; νeliqua vero . ut legum iudiciorum, omnis bus comitialibus diebus haberi poterant. Desierunt haec comitia eodem tempore re modo, quo centuriata.
De Magistratibus in genere. 1. Μagistratus definitio oe etymon, Magistratus species est bonoris 'ubliei ; publicus
enim honor est ius s titulus fuyer ceteros Iete , aut moribus concessus: &est vel Δυinus , ut saered tum; vel bumanus: qui rursus est vel dignitas, ut senatorum, si iudieum ; yel Potestas q- est extra umbem ; vel denique magistratus , qui est ιn urbe r re omnes quidem magistratus cum potestate 'rarit; aedcum imρerio illi tantum, quibus id nominatim lege a populo datum esset . Dicitur autem maga'ratur a magistro : magis erporro est, qui 'Ius aliis potest. ιαὶ omnes olim me. iores dicti simi; b vel, quod ceteros honorerent vel , quod aliis 'raeessent . sic rictator apud Lisium VII. 3. in lege antiqua de clam figendo dicitur praetor maximus r &de constitibus ita loquitur Cis. de legibus III. Regio imperio duo funio ς irque praeeundo. iudicando. consulendo, praetores, sulces,
73쪽
m Magistratibus. παχ fules avel mior. Immo etiam 'roconsules . I
maesides; quin & praefecti υigia
ιum, er ααιι es, praetores quandoque vocantur I-
Μagi Arvitus Romanorum fuerunt varii generis. &αιυιduntur primo a temporibus, quod alii sint omaιnarar, qui statis temporibus & semper in republica fuerunt; alia extraordinarii , qui non semper. Urinari/ mam, iratus fuerunt consules , praetores . aediles, tribuni plebis, quaestores, aliique t extrao αιnarar, dictator cum suo magistro equitum , censor , interro , & plures suo loco dicendi. Secunda di timetio magistrattium procedit atyrs nιs , quod alii sint pam Γ, alii pisisti, alii deni- reipublicae omnes magistratus erant ex patricus ; sed processii temporis honores omnes cum plebe communicati sunt, praeter in tam , quemadmodum de singulis mox cicTus. Plere ι autem magistratus fuerunt trib aediles plebis; reliqui omnes mixti. Tertio dividuntur magistratus a qualitate in maiorerct mιnores, idque duplici ratione: primo enim misera dicuntur, qui maiora habenti vh ic a svi; scilicet consules, praetores, & censores : minores, quae differentiam non aliam st tuit Μessuia aqud Gellium loco in margine citato quam qucra maiora minoribus magis rata essent: se- majores dicuntur, qui lictorem, vel viatorem aediles, nec quaestores habuerunt. ab fuerunt enim magistratus
curules, quidam nou curulas. Curtiles ma-
Eltratus erant, quibus ius erat eurusi 'in utendi ; quod competebat dictatori, con ti, praeto: curuli e non eurules , quibus id jus non competebat, qui erant relictui omnes. Quinta denique inter magistratus disserentia suit dam Provinciales, quales fuerunt proconsules , propra tu
74쪽
II. Cadi. I. LI. III. De iis, qui μυι ad Magi iratus, ct de Iete annali. - Ηabilitas ad magistratum gerendum duplex reis
qui rebxtur, altera a gente . altera ab annis. gen-re olim quidem maxime, cum soli patricii magistratus gerere possent se): sed hoc paullatim , ut diximus, mutatum est; & per factiones &secessa
nes plebis estectum fuit primo, ut a.u. c. 26I. crearentur fὶ tribuni di aediles plebis, qui peculiares
plebi magistratus fuere. Deinde a. u. 344. Primi duplebe quaestores sunt creati. R. u. 333. primus tribunus militum consulari potestate. b dea. 387. primus de plebe consul factus est; si) anno Rutem sequente primi aediles curules . si ) a. u. ῆO7. primus dictator, si) cum iam a. 38s. magister equitum de plebe dictus esset. - A. u. Ua. idem ille, qui primus de plebe di Aator fuerat, censuram est ο) adeptus: & denique annus urbis 4II. Priamum praetorem plebeium so) vidit, ita ut solai
terregia potestaes penes Patricios remanserit , nocplebi unquam communicata fuerit. ι Habilitas alvera, fuit ab annis , utique post legem annalem, sive annariam c. ρ) a. u. 373. a L. Viuio
Tappulo latam sq), qua certus aetatis annus singulis magistratibus.capiendis praefixus fuit; r) quam- suam forte jam antea aliquid ea de re constitutum fuerit: sed vix aliquid certi; Nid. Cis. PSA. V. II.
c. Ann. XI. 22. Se haec leκ novam quamdam
formam illi rei induxisse videtur; unde etiam ille Tappulus Annalis cognominatus est . Quis autem annus cuique magistratui petendo praefixus fuerit, non satis liquet. Quidam quaesturae nullum certum annum, alii tricesimum primum , alii vicesimum septimum adsis nant : L sius autem se , ut mihi quidem videtur, verosimilius vicesimum quintiam. lTribunatui & aedilitati Limias septimum vel octa- lvum & vicesimum annum adscribit; cum alii dis
75쪽
De Μagistratibus . Ucant aedilitatem anno demutri tricesimo' septimo a talis geri potuisse . Manutius .vero de legibus c. 6. putat hanc lepem curules tantum magistratus
spectasse. Quidquid sit , constat praeturam biennio post aedilitatem geri . fuisse solitam ci) . De consulatu certum est, quadragesimum tertium cu) annum ei praefixum fuisse: sub principibus autem hae leges sere sunt neglectae . De extraordinariis magistratibus quid obtinuerit , adhuc incertius est; nisi quod constat dictatores x & censores sere ex consularibus creatos fuisse. In municipiis quaque & coloniis talis quaedam lex suit; sy) quemadmodum etiam de senatoribus di equitibus similia diximus. Observari bie velim ritum singularem,
qui sub Impp. obtinuit sub rep. id non invenio ltat pro singulis liberis gratia unius anni petenti fieret; quod retulit Ulpianus I. XIX. ad let. Iul.
g. IV. communia Magistratu&m. Leger praeterea omnibus magistratibus communes ruerunt , Iex Romuli , ne duis magistratum aliquem iniret , nisi addicentibus avibus 2 sex Oornr- .lia, de ordine in magistratibus gerendis servando ;ne scilicet quis , exempli causa , praeturam xnte quaesturam , vel consulatum ante Praeturam gereret a); quemadmodum ex aedilitate omita praetura consulatum petere licitum non fuisse videmus apud Ciceronem Phil. XI. s. ubi omnino vide noras in editione Graeυii . Lex etiam prisca fuit Mintervallo magis tuum , quae vetabat, ne intra deincennium idem magiRratus repeteretur. b) Magistratus etiam plures maiores certe & ordina Hi ab uno simul geri non poterant; sed labascente libertate hae testes, ut reliquae similes, vulpo neglectae sunt . Commune praeterea omnium magistratuum erat , quod intra quinque dieς .
quam magistratum inivissent , in leges iurare co- l
76쪽
s. Ses. II- II. l. I. gerentur. e): & quod iis magistratu defunctis diem dicere liceret, si quid forte ea occasione d liquissent id . Atque haec fere sunt communia magistratuum ; transtamus iam ad singulos.
De Rege, R de Tribuno Celerum.
NAscente urbe Roma , ut iam supra vidimus .
regium imperium more illorum temporum a) reliquis est praelatum et sed illud non absol tum, verum arctis satis limitibus circumscriptum: Praecipua enim regum munia erant haec, ib) quae sequuntur: sacrorum omnium curam supremam h here legum, morum, & iuris patrii eustodiam g trere; injurias maximas iudicare senatum habere , ejusque decreta ad populum referre, atque ita rata facere e s populum ad concionem vocare, eius. lque & senatus decreta exsequi. Et haec quidem in Pace in bello vero maximam potestatem habebant. quia res belli celeritatem plerumque 3e arcanum fiderant, ita ut pluribus facile communicari nequeant: sed hoc ita tamen, ut summum rerum a
bitrium, ac ius belli A pacis semper esset penes Pulum sae , quemadmodum iam alibi diximus.
Insignia regum fuerunt com- -πώ ὶ , neptrum, Se festa ex ebore curulis : Graec. ἄρ- μιν vi ο f)ὶ tum tra- , sive , togis purpurea -- mixto alis; lictores duodecim cum foribus Se fecu- ribur, quos iam inde a Romulo institutos sitim quidam volunt, alii a Tullo Hostilio, plurimi, & verius, ut videtur, a Tarquinio Prisco g). .Rem gnatum est Romae ser annos a*3. verius a 4. in a se-Ptem Regibus , quorum ultimus fuit Tarquinius, qui, distinguendi a superiore Tarquinio causa, a stria moribus Superbus est dictus, non enim ei viventi hoc nomen adhaesit , non magis- brevibus calvis, baιbis , δα. Francia regibus I vel ei, qui
77쪽
vropter superbiam & crudelitatem urbe fuit eiemus se. Et hinc postea ortae fuerunt locutiones 'retra Diratus , regia fumrbia, regis facere pro re ae ter , vid. Amplissi H. R. scistium de iure imperii p. m. Io .) licet non nominis regii pertaesos fuisse Romanos, sed fastum crudelitatemque regis pera. sos testetur Horatius apud Livium III. 3 . β. ΙΙ. De Tribuno Celerum . Institutus est etiam a Romulo is vel mis unus celerum, quorum primus dicitur fuisse . ut Iam c. 3. praeo. DEI. diximus, quidam Fabius Celer O: hic equitibus proprie praeerat, ct proximam a rege dignitatem di potestatem in bello obtinebat . sicut postea apud dictatorem magister equitum : sed pulsis regibus etiam hic honos fuit gestari desitus ; imo a Numa iam dimissos celeres Fult PIutarchus in Numa p. m. M.
f. I. De nomine ει institutione Consatam . C Ummus libera republica omnium bonorum p -'
υπατης vocant, quasi summos dicas b) . Et sub Impp. consulatum ipsa praesectura praetorii superiorem fulse ex Lib. I. de senator. probat egregium huius Academiae decus Cl. Ευ. Otto in P prmano suo c. 14. q. r. olim triplici nomine hic magistratus appellatus suit: ita enim loquitur Cι- cero in loco capite primo huius festionis citato , U-gio im eris duo funior iique praeeundo , iudicando . confutendo , praetorem iudices, confuses a Duantor . Consulere autem hic. videtur signifieare ad senserum referre nam hoc inter praecipua consulum 'milnera fuit . Quintia. vero Instic oratoriar. I.
78쪽
sa Se i. II. cap. I. I. I. & 2. 6. Micit confutere verbum idem olim signi ficasse , quod iudicare ; atque inde quosdam putare confusesesis dictos . Pomyonius denique IC. L. 1. β. IOAD. M oris. iur. 1cὶ Consiles, ait, diciti fu ut ab eo.
quod plurimum reipublicae consulerent. Praetores autem sunt dicti, quod praeirent iure 9 exerritu . Instituti sunt consules statim post reges exactos e a. u. q) 244. cum respublica. gubernatoribus
Carere non posset . Creati autem sunt bini, ne unius imperium libertati periculosum foret: nam, ut Q. Catulas dicebat, non fe e unus conful impro- s , duo vero numquam ρost Romam conditam fu rant , excepto illo Cinnano ten ore ae r annui sunt creati, ne diuturnitate imperii insolescerent g); unde etiam, si alter consul mortuus esset, in reliquum anni tempus alius ei subrogabatur b) , qui dicebatur offectus ; sed hic comitia rnandis consulibus habere non poterat si . f. II. Insignia ConsuIum . - . sInsigni,consulum fuerunt primo, lictores duod
rim cum fascibus ) ct Iecuribus: quibus etiam aliae gentes Latii utebantur cl) & initio quidem
quisque consul duodecim fasces habebat , sed mox ex lege I alm Popti olae penes alterum dumtaxat Coris Iem sm), idque alternis mensibus . fasces fuerunt: licet paullo aliter haec explicet Dion. Hai. U. a. qui letiam tradit, penes eum consulem. qui fasces habe- ibat, imperium quoque fuisse. Praecedebant singuli lct in lineam; unde lictor qui proximus erat con- suli, postremus dicitur in P. Antiquis temporibus prior fasces sumebat major natu so ) : post legem
Vero JAliam de maritandis ordinibus latam, is Augusto I mperatore a. u. 736. ille, qui plures liberos habebat; vel, si par numerus liberorum esset, ille qui
79쪽
m Consulibus. ninritus erat μ). Invenio etiam priorem habuisse
fasces consulem , qui primus renunciatus erat r). Alterum autem consulem accensus , hoc est, miniser quidam publicus praecedebat, lictores pone cum virgis & bacinis sequebantur s) : aliquando autem servatum fuit ut alternis diebus fasces perna tarentur t . Secures etiam Poplicola qui, quod tot leges populares tulisset, a possula colendo Po ia
mia est dictus u) fascibus exemit , saltem in
urbe; nam extra urbem eas retinuerunt is) . Secundo utebantur felia curuli eburneu, ut antea re ges.. Tertium fuit, toga praetexta, hoc est, quae in extrema ora purpuram praetextam haberet; & hanc
olim quidem ante deos Penates primo magistratus sui die sumebant; postea rero ex templo Jovis C pitolini , ubi publicitus servabatur b). Quarto gestabant sicipionem eburneum, set) quod Vulgo minus
notum. Sub Imperatoribus imminuta quidem con
fulum auctoritate, sed aucto fastu, plura insignia accessere,. ut toga picto, se laurus, in fascibus, DIecures iterum iisdem additae &e. H.
f. III. De Consulum potestate ρο munere.
sunt itaque, uti vidimus, consules loco reguricreati, & initio quidem pleno eorum jures sae quemadmodum etiam omnia eorum insignia primi
Consules tenuere se: unde recte Cicero loco paullo antea citato imperium eorum regium vocat. 0Sed
primo statim inuitutionis ebrum anno hoc jus immi-aquit ille, de quo jam diximus, Poplicola; lere lata
iis provocatione ad populum: nam ea quidem , ut
notum est , jam tempore Tulli regis obtinuerat
s) s tyrannide Tarquinii Superbi obliter
80쪽
tam renovavit. Valerius tempore vero Ciceronis
in desuetudinem abiissis videtur. b Huic addidit leges de fascito submissione ij, quae populo diebat , , de magistratu populi non serendo εν.
Postea vero eorum potestas etiam magis imminuta fuit, cum tribuni plebis fuerunt instituti, quibus ius datum mih intercedendi omnibus omnino magis a tuum actis. Tamen etiam postea aliquando extraordinem summa potestas & eadem, quae dictat ris: vid. omnino tiυ. VI. Io. quod Pompeio in III. -consulatu obtigit, vid. Affici ad Orm. pro Mu. e. as.)iliis delata fuit; turbidis, scilicet, δt in summum discrimen adductis civitatis rebus , ωlemni lanais tusconsulti formula ι ): viderent consules, ne qMidre'MMisa δειrimenti caperet. Hoc Graeci dicebant,
e sulti ultimae iumper necessitatis habita est n)Eh aliquando etiam praetores , tribuni plebis , &proconsules, qui ad urbem erant, ea formula comis prehensi fuerunt. o Et semper quoque stante republica multa eorum munia, magna & amplissima plane dignitaes fusaeunt p) ita ut Curio non sine ratione Ciceronis consulatum vocaverit ἀπ-ι σιν . Nam Primo caput erant totius reipublicae, & tantae auis orit iis, ut reges Se nationes exterae gloriae sibi dincerent, si in eorum tutela forent cr) : & hinem omnes magistratus ipsis erant subiecti, praeter triabunos plebis , qui, ut diximus, omnibus eorum intercedere powrant. Secundo, militiae tempore sinpremam potestatem obtinebant, quemadmoduM antea reges; tribunos militum pro parte; nam pars creabatur a populo,) centuriones,praelectos consti tuebant