장음표시 사용
111쪽
quaes&s sum, uana frens, potius qua m Uria mea si
dem uerbis faceret Sed quoniam eo natus sum, ut Iugurthae salarum Hlantui essem,non iam morte, neser nas, rentummodo imi ci imperii m in cruciatus curporis depresur. Regno Numidiae, quod uestriι est,uti libet conse lite me ex manibus impiis eripite, per maiestitem imperii, per amicitiae fidem, si ulla apud uos memoria νemanet aui mei Mamisiae. Flis literis recitatiς, uere qui exercit si in A ycum mittenducenserent et quamprimum Adherbali subueniendύ. de Iugurtha interm uti consiuleretur, quoniam non
paruiset letitis,sed ab iisdem illis fautoribus Regis
summa ope enisium e,ne tale decretu feret, ita bonsi PUBLICUM, ut in plerisq; neyciis Alet, PRIVAT A gratia deuictu. Levntur tame in Africa miores natu nobiles,amplis honoribus usi,s quiue fuit M. Scturus,de quo sur a memorauimus, conflaris, 'tum in Senatu princeps hi,quod in suidia res erat,siis mul et a Numidis obsecran,triduo rutum ascedere, deinde brevi Vtinim adpulsi, literas ad Iugurtham mitium, quio gime ad prouinciam acredat, 'que ad eum ab Senatu missis . Ille, ubi acrepit hominis
claros duorum autoritatem Romae pollere audierat, contra inceptum sium uenisse, primo cummotus merum,atque libidine, diuerses aptabatur. Timibat iri. Seratus,ni paruisset tetriis. Porro animus cupidine caecus,ad inceptu scelus rapiebatur. uicit in in auido INGEMIo prauu consiliu lytur exercitu arcundam , βmma vi Cirtham irrumpere nititur,maxime
s eram diducti manu boshum, ut ui, aut dolosiss
112쪽
IUGURTHINVM τναι um uictoriae inuenturum, Quod ubi sicus pro-αdit,neque quod intenderat, efficere potest,ut prius, quam Iuπως conueniret, Adherbalis potiretur, ne amplius morando Smurum,quem plurimum metuebat incenderet cum paucis equitabas in prouinciam uenit. A c tametsi Senatus uerbis graues minae nuriabatur,quod ab oppugnatione no desii laret, inulturemen oratione consumptus tra ligati discestire. Ea postquam Cirrhae audire sunt, Italia,quorum virium
te moenia dest Uabantur,consisi, deditione feti pro pter magnitudinem populi Ro inuiolatos sese fre, Adherbali suadent,un sese, oppidwm Iugurthae
tradat,tantum ab eo uitam paciscatur,de caeteris Seu
tui curae fore, At ille,sumetsi omnia potiora fide Iugurthae rebatur,tumen quia penes eosdem,si aduersaretur,cogendi potestis erat fidi uti censiuerant Itulici, deditionem facit. Ugurtha in primis Adherbale exerucia i tum ne te,dei de omnes puberes N umidas, atq; GPcratores promiscue,uti qui' armatus obuius fuerat,interficit inuod postquam Romae cognitum est,et res in Senatu agitari coepit,sidem isti nistri Regis interpellando,ac sepe gratia,interdi. iurnis trahendo tempus,atrocitatem facti leniebant. Atia. C. Memmius tribunus plebis designatus, uir acer,et insistus potentiae uobiliretis Populi; Ro. edo,
cuis et id agi, ut per paucos sectioβs scelus Iugorthae
condonaretur, prostella Ois inuidia prolarendis eosuleutionibus dilapsa'ret. Talauugratiae atq; PECVNI ΑΞ Regis erat. Sed ubi Senatus delicti consicientia
113쪽
populum timet, lege Sempronia, prouinciae futuriς eo libus Nun dia atque Italia deerreae fiunt, Consulesq; declarati sunt. P. Scipio Nasiat L. Belba calpurnius. Numidia Calpurnio, Scipioni Italia obuenit. Deinde exerciω,qui in Africum portaretur scribitur, S tipendium,alia s .quae bello usiui 'ret, decermιntur. At Iugurtha contra stem nuntio adnepto, grpe cui RoM A E OMNIA uenuire in aloborat, situ, cum eo duos semiliares ad Senaiam Levis mittit,hisque uti illis,quos Hiempsele interficto mi orat praecepit,ut omne ue mortaleAs pecunia aggredia ηιr,qui postqvs Romam aduentabant, Senatus 2Beshamn sinitus est placeretne letum Iugurthae recipi maenibus. Irque decreuere,nisi regnum,ipsium demditum uenissent,uti diebus proximis decem, Italia decederent, Con*lNu dis ex Senatus decrem nuntiavi iubet,ire fis rebus,illi domum discedunt . Inisterm Calpurnius parato exercitu egi sibi homines
nobilew,'mossos quoru autoritate,quae deIiquisset, munire 're sterabat,in quiue fuit Scaurus, cuius de
natura et habitu supra memoraui s Na incoβule nostro multae. bonas artes animi,et corporis erant, quas omnis auaritia praepediebat, patiens laborum, acri ingenio,satis prouidens,belli haud ignarus,fr- ssimus contra pericula,et isidias Sed Iegoner per Italiam Rhenu,atque inde Siciliam,porro ex Siciis lia in Africum transsectae sium. Igitur Calpurni
misitio paratis cummeatibus,acriter Numdam ingressus est,mulmss morantes, et urbes aliquot pugnido coepit Sed ubi Iugurtha pecunia per lePrus teneri
114쪽
IUGURTHINUM ve,bestis,quod adimnistrabar asteriretem o kndree coepit,aius aeger, AVARITIA Male conuersus est. C aeterum Acilis,et Gniplar omnium consilioru assumitur Scinrus,qui tumetsi a principio plerisq; ex sectione eius corrupm,acerrime Regem i pugnauerat, tamen magnitudine pecuniae a bono,honellas in pramm abstractus est. Sed Iugurtha primwm rentummodo belli mora redimebat,exi' mons siste inter aliqsid Romae pretio, igratia lyditarum, Popa uero quam,participem negocii Smursi acrepit,m --α imam stem adductus recuperandae pacis, tituit c est de omnibus pactionibus praesens agere. C aeter interea fidei muse, nitur a consule Sextus quaec'r in oppidum Iugurthae Vastam, Cuius rei steries erat amplio stumenti, quod Calpurnius palam
legπm mperauerat,quoniam deditionis mora indutiae agitabantur. Igitur Rex uti eo bruerat in cistrauerit,ac pauca praestenti consilio locutus, de inuidia si secti, atque uti in deditionem acriperetur,reliquia cum Besba et Smuro secretu transegit Deinde po- pro die quasi per Saoram Iegem, sentent iis exquisins,in deditionem acripitur, sed uti pro Gnsilio imperatum erat, Elephanti xxx,pecus,atque equimus3, non cu paruo argenti podere in astyri traduntis. Calpurnius Romam ad magistratus roundos prosia incitur In N umidia, exercitu nostro pax agrabatur. Postquam res in Astici geses,quo s modo actae forent, fima diim xuit Romae per omnes locus,etcόuentur,desecto considis agituri,apud plebem grήμου insidia,patres soliciti erant, probarent ne tantum
115쪽
cion labat. Ac maxime eos potentia S muri, quod is autor, sociu3 B e me ferebatur, i uero bonos impediebat. At. C. Memmius,cuius de libertute ingenii, odio potentiae nobilitans supra diximur,inter duis sitationem, et moras Senatus,m cuncionibus populum ad uindicindu horreri, monere,ne Remp. ne liberrerem fisam desererent, ιIα superba et crudelia facinora nobilitatis o Undere, prorsῖς intentus omni modo plebis animum aetendebat. Sed quoniam ea tem
pellifae Romae Memmi facudia clara, pollensq; fuit,
decere exishmaui unam ex tam multis oratione eius
perscribere. Ac potissimum eam dicam,quam in concione post reditu B estiae huiuscemodi uerbis diseruit. C. Memmii ORATIO. Vitae me dehorrentur a vobis Quirites, nim studi m Reip omnia seperet, opes sectiorum,ue tra patientia,ilis null-, ac maxime quod in centi e plus periculi,quai m honoris est. Nam illa quidem piget dicere,bis annis quindecim, quam ludibrio fueritis sperbiae paucorum,qui foede,quamq; multi perierιt uestri defensores, ut uobis animuς ab ignauia atq; μcordia corruptus sit,qui ne nunc quidem obnoxii inimicis ex surptis,atque erismnc timetis eos,quibu3 uos decet terrori esst. Sed j- quam haec MIta sunt, tum n obuiam irectitionis potentiae animus subigi Certe ev libertatem, quae mimbi a parente meo tradita est,ex periar Verm id frustra,an ob rem ficiam D uestra manu situ est.Q Mi-
116쪽
pites eant. Oriso Tiberio Graccho,quem regnum sibi parare aiebant m plebem Romanam quae hones graues habitae sunt Post. C. Gracchi G. M. Fulviι caedem,item uestri ordinis multi mortales En mrcere necati sunt V triusq; cladis non lex,uerum libido eorum sinem stat Sed e fuerit regni reparatio, plebi fisa iura reshmere quidquid sine sanguine ciui ulcisci nequit iure friti mpt. Superioribas annis ια- citi indignabamini aerarim expilari, Reges et populos liberos paracis nobilibus uectivi pendere , penes eosdem, βmmam gloriam, er maximas diuitias
ese, tumen haec taliasciuora impune si cepisse, parum habuere Ires postremo leger, iesbis uestra diuina, e humana omnia ho bbus traditae siunt. Neseos,qssi ea fecere pudet, i poenitet,sed incedunt per ora uestra mgni iasacerdotia,et consulatus, pars triumphos su os ostentantes,perinde quasi ea bonori, non praedae habeant. Servi aere parati, IN IV S T A aperia domιuoru no perferunt,V os QSirites in Imperio nati,aequo animo struitutem toleratis Atqui sunt hi,qui Remp.occupaueret homines sceleratissi-- cruentis manibus,smani auaritia, uocent simι,et
iide siuperbifin ,3bus fides,decus, pie res, postremo honesti atq; thonestiola quaestiri fiunt pars eoru occidisse Tribunos plebis,alii quaeshones iniustisdieris credem in uos Iecisse pro manimento habere s 1 tuque quum cisisq; pessime fecit,tum maxime tutus est, Gr
117쪽
8 BELLUM iam ὰ salire βο ad nauis uestra transtulere,quos
omnes EADEM cupere,eade odise,eadem metuerem unum coegit Sed haec ster bonos AMICITIA,Miser malos FACTIO est. Q uod si renta uos libertutis cura haberetis,qua illi ad dominatione amensi μns, prosicto neque Respscuti nunc, Arretur,et beneficia uestra penes optimos,no audacissimor 'rent Maiores uestri parandi iuris, maiestitis cun lituendae
gratia, bis perficessionem armati, Auentinum montem occupauere,uos pro libertute,quam ab illiue dane pistis,non ne βmma ope nitemini at si eo uehenuntius,quo mius dedecus est, P Α RT A amittere,quam
omnino non parauiseiDiat aliquis, quid lytur censis uindicandum in eoς,qui both prodidere Remp. non manu, up ui,quod magis uos fici se, quum illis accidise indignum est,uerum quaesbonibus et indicio
ipsius Iugurthae,qs deditiam est, pro ficto iussis nestris obediens erit, sin ea contemnit saliae aeshmabitis,qualis illa pax,aut deditio sit,ex qua ad Iugurtham scelerum impunitus, ad paucus potentes xii me diuitue,ad Remp.damna,atque dedecora peruenerint Nisi strae dominationis eorum facietus non dsi
etiam uos tenet,et illa,quam haec tempora magis plaeent, cum regna,prouiscue,lues,lura udicia,bella,c in inquelaces popremo diuinam humana omnlia pe ' nes paucos erant. Uoς autem ,hoc est Populus R o inuicti abhvibus, imperareres ommum gentium , se iis habebatis animam retinere . Nam feruitutem qui dem quis uestrum recusere audebat A is ego, rem et
ρ uirinm flantiosissimum exit' , impune iniuris
118쪽
ve, quoniam ciues sunt. aequo animo paterer,ni msserisordia in pernicie αβra est. M am et istos,quanta portuniretis habentiarnm est impura male fe- osse, usi deinde ficiundi licentia eripiatur . Et uobisaeaerna Alicitudo remanebit, cum intelligetis,aut feruiendis esse,aut per mrinus libertutem retinendam.
N a fidei quide et concordiae,quae ster est i dominari illi uolui uos liberi esse, ficere illi iniuria3,uos probibere, postremo Aciis uestriue ueluti bos hbas, bo' bis
pro secus utuntur Pot nemis diuersis mentibus pax aut amicitia esse 'Quare moneo hortor s uos, ne euntum scelus inpunitum o flatis. Non peculatus aerati
xii seritas est,nes per ui βciis ereptae pecuniae. ss grauia βns,tamen CONSUETUDINU iano nihilo habentur. Hosh acerrimo prodire Senatus -- Dritus, proditum Imperimm uestrum est, iam, litias Resp uenatu fuit. Qwae iapi quaesim erunt,nis uindi trum in noxios,quid erit reliquum, nisi ut illis,qui ea ecere,obedientes uiuumus Nam impune quidlibet secere. ID EST REGEM esse, Neq; ego uos Quirites hortor,ut is malitis ciues uestros perperῶ, quam recte feci e Sed ne ignoscendo malis,bonos perditu eatis. Ad hoc in Rep.M. V LTO PRAESΤΑT beneficii ci malescit immemorem esse bonus rentum emodo signiorst,ubi neglitis,at MALVS improbiar, Ad hoc si iuriae no sens, haud sepe auxilii evas. Aecatapalia huiuscemodi sepe dicedo C., Memius populo R. perseade uti L. Casus, qui tum praetor erat,ad Iugurtha -t-
119쪽
Dum haec Romae uruntur,qui in Numidia relieti 2 Besha exercitur praeerant,siecuti morem Imperatoris
fit plurima re Iannosissima ficinora fecere. Fu
re,qui auro corrupti , Elephantes IuPrthae traderet. Alii persutis uederent,pars ex pacutis praedad agebant . Tanta uis auaritiae is animos eorum ueluti ει-bes inuaseris. A t C assivi populi R omam perlatraro Irtione a C. Memmo, ac perculse omni nobilitute ad IuPrtham proscisci tur,eique timeso, ex oen scientia diffidenti rebus suis,persuadet,quo popμω Romano dedisset, neum,quam misericordiam eius experiri malit,priuatim praeterea fidem siιam interponit,quam ille non minoru, quam publicum ducebat, Talis ea tempe late sema de Cassio erat, IIt IuPrtha contra decus Renum cultu quammaxime miserabili cum Cassio Romam uenit, Ac, tum si in ipse magna uis animι erat,chirmatus ab omnibus, quorum potentia,aut selere cunctet ea Ffrat, qμα supra diximus. C. tamen Bebium tribunum plebis
magna mercede parat, cuius impudentia contra ius, et iniurias omnes munitus'ret. At. C Memmius ad .uo ire cuncione ,quanquam Reg sis plebes erat, et pars in uincula Dura iubebat,pars nφι socios sceleris fui aperiret, more maiorum de bo' supplici sumi,diguituri mans quam irae consi lens sedare se tus,et animos eorum mollire Postremo confirmare fi
dem publicim perstest inuiolaiamstre.Post ubi silen
120쪽
IUGURTHINVM AItium coepit,produm Iugurtha, uerba scit,Romae, Numidiaes fanora eius memorat,soelera m patre, Iratre sque o dit,quib s iuuantibus , quibusque ministri; ea egerit,quanquam intelligat populus Ro. gumen uellem msisti magis ex illo habere. Si uerum aperiat m side,et clementia populi R magnam stem
illi situm reticeat,non statueseluti 'resed si, μώ
que ster corrupturum. Deinde ubi Memmius dicendi finem scit,et Iugurtha restondera in s est C. Bebius tribunus plebis,quem pecunia corruptum μpra
diximus,Rege moere iubet,ac tremes multitudo,quae pn ooncione aderat uehementer amens,laerrebat eum,
clamore, uultu, sepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira feri amat, uicit tumen impudentia. Ire populus ludibrio habitur, ex concione dis est, Iugurthae J aes caeteris, quos illa qua o exagitα-bat, anim augescunt. Erat ea tempessate Romae
quidam no me Massiua Gulussae flius, Masinissae nepos, qui quia nidisnsione regum, Iugurthae aduer*s βerat,dedire Cirtha, Adherbale inter ficto,profugus ex Astimabierat. Huic Spurius Albinus,qui proximo anno post Boam cum Quinto Minutio Rust ιν latum gerebat, pesadet, quoniam EJrpe Masinissaesit Horebamque ob salera inuidia cum metu urvat, regnum Numidiae ab
Senatu pecte. Auidus ovUt belli gerundi mouere, quam sensere omnia malebat. Ipsi prouincia Numιdia,Minutio Macedonia euenerat Ἐφα postquam Massiua Iture coepit, neq; Iugurthae in amicis satis praesidii est,quod eorum alim conscientia, alium