Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

141쪽

IIa Manuductio Duplex et una quidem intima , quae cognosci satis non potest 3 altera species quaedam externa, & rei compositio, seu figura , de qua

frequetius Oratores loquuntur Sic Hominem 1 ligura dc specie corporis commenindat D. Ambrosius . Forma tamen humani corporis est venustior, status erectuS, S excelsus, ut neque enormis proceritas sit, neque vilis, &adiecta pusillanimitas; tum ipsa habitudo corporis suavis di grata , ut neque helluina vastitas horrori sit, nec gracilitas tenuis infirmixati. Quid vero dicemus do

Finis quidem, exitu , causarum ultima est 3 destinatione autem, prima. Nam rit ex radice rami fructusque erumpunt, sic e sine tota ratiλ

142쪽

ad Rhetoricen. II 3tio, ac vis humanarum actio num existit . Juverit igituli inprimis in iis quae tractam tur rebus finem accurate cO-gnoscere 3 quando ex eo pru- Alens orationis distributio fuitura sit.

Quid sunt effecta 3 Ea, quae sunt orta dis causis. Unde fit, ut causae iuquatuor distinctae species , totidem effectorum creent genera: est enim suus cuique effectus,quasi soboles addicta, ex quo virium suarum capit

argumentum. - . ,

Quae sunt Adj uncta 3

Quae cum re sunt conjuncta, hoc vulgari versicinio contenta

Quis, quid, ubi, quibus auxiliis , cur , quomodo, quando λ . Vide Cassiodotu de Di lectica S.Circumstantiae pag.

mihi

143쪽

ex M. Tullio circa Adjunctorum notitiam. Audi Petrum Blcsensem in c. a. Iob, amplificantem per Adjuncta ultimam tepescentis Religiosi ruinam. LVanae cogitatione statum animae contemplantis di speculantis Deum, dissipant x confundunt . Unde &unus a micorum istoru m m Tito Vocatur Sophar, idest , dissipatio speculae. Desideria

Vero carnis, quae militant ad-Versus animam, noVum hominem,qui secundumDeum creatus est. Omnino mortii Cant , ut anima totius novi

tatis oblita, solam sapiatve tustatem. Unde & secundus

amicus vocatur Baldat, quod interpretatur, vetustas sola. Animo itaque dissipato 5c turbato in eo judicio rationis , carnis desideriis invale .scen

144쪽

ad Rhetoricen. I Isscentibus, Deum contemnere incipit. Peccator enim, cum venerit in profundum vitio ru m, contemnit . Unde tertius Amicus vocatur E liptas, quod interpretatur , contem plus Dei. Istos amicos, aut potius domesticos inimicos,

viri Religio si , dc qui viam

vitae arctioris aggressi sunt frequenter experiuntur. Evest

nit enim quandoque, ut dum aliquis cotem plationi devo

tius vacat, muscae moriturae suavitatem unguenti perdant, quia vanae cogitationes turbantes quietem contempIationis , obrepunt, & militantibu& carnis desideriis , sust, tam amorem saeculi, Deique contemptum- Religiosus itaque,qui paulo ante in coelum desideriis anhelabat, quem inflammabat charitas, quem sancti ordinis observantie ν

145쪽

II 6 Manuductio delectabat, paulatim incipit caelestium oblivisti, cogitare

quae mundi sunt, & contemnere quae Dei sunt. Turbatur in eo judicium rationis, occupantur semitae consilii, ah-Hucitur lumen cordiS, refrigescit devotio, libertas spiritus evanescit, animae vigore nervatur, sopitur ratio, Confunditur intellectus , servor Ordinis deservescit, sollicitat, miserum paupertatis timor, vana spes decipit, trahit ambitio , contrahitur animus, subtrahitur gratia, protrahitur spes vitae longioris , blanditur voluptas, allicit mun- dus , fallit securitas, revoca-tRr antiqua consuetudo,dissimulatur lex, abjudicatur jus , fas proscribitur, derelinquitur timor Dei, dantur impudentiae manus, & attentatur

saltus ille Apostaticus, saltus ille

146쪽

ad Rhetorisen. III ille ignominiosus, dc turpis, de excelso in abyssum, de throno in sterquilinium, de coelo in coenum, de paradiso in infernum, de claustro insae culum. JQuae sunt Antecedentia tQuae rem necessario antecedunt ; ut: si homo est, animal est; si sol ortus est, dies est Quae sunt comitantia, &consequentia ξEa dico, quae rem semper, aut frequenter comitantur, oc necessario consequum

tur 3 ut, si quis accusare aliquem velit, quod is aliculus belli author extiterit , hoc

modo ejuS temeritatem amplificabit et exhaustum in barbaros milites aerarium, fractam laboribus iuventutem , proculcatas segetes , abacta pecora , incensos passim Vi-

147쪽

eos ac villas, desertOS agroS , eversa moenia , compilatas domos, direpta fana, tot o bos senes, tot orphanos liberos, tot Viduas matronas, tot virgines indigne constupratas, tot adolescentium liccntia depravatos moreS,tantum funerum,tantum lucttas, tantum lacrymarum: praeterea extinctas arces, oppressas leges, obliteratam religionem,

confusa divina , humanaque omnia, corruptam civitatis disciplinam: u ni versum, inquam,hoc malorum agmen, quod ex bello nascitur, tibi uni feremus acceptum , si lquidem belli fueris aut hor. Ab his autem tribus locis ue Antecedentibus nimirum, comitantibus, & con- seqv entibus Osorius Episcopus humanae vitae miseriam .

clegantissi me describit his.

148쪽

ad Rhetoricen. II 9 verbis;ΓQuam gravis & acer- ba sit humanae vitae conditio, quam multis incommodis agitata, nemo poterit vel e plicando consequi, Vel enu- , merando percessere. Ut enima natali cujusque die capia

mus exordium , omnesque Vitae partes oratione perstringentes , ad exitum tandem

illius veniamus, horam nurulam videbimus aut dolor Vacuam, aut labore solutant, aut metu liberam ; sed omenem aetatem infinitis dissicultatibus affectam, & summis curis & angoribus implicatam . Vitae namque principium a fletu ducimus, devinctisque membris omnibuS, in terram adiecti, labores immensos a ploratibus auspicamur. Cum autem reliqua

animantia, prauidiis natura: φecta atque vestita in lucem

149쪽

Ia o Manuduetio prodeant, solum hominem nudum, Sc ab omnibus rebus inopem cernimuS, atque mi-- serabiliter impeditum in vitae primordio vagientem, statu Gque sui miseriam in ipso stati m initio lamentatem. Quis autem poterit morborum vim dc multitudinem, qui in illam naturam teneram , &imbecillam confestim incurrunt , oratione complectit Quae cura nutrices, quae solicitudo parentes assiciat 3 Quae pericula sint pueris infantibus, primis illis mensibus intenta ξ Jam vero cum aetate progressi, metu & cupiditate magis atque magis turbari incipiunt , omnia mala quae minus antea sentiobant , fiunt eis quotidio graviora . Cum autem , ad pubertatem perveniunt, tunc ingensvis tempestatis existit, quae

150쪽

ad Rhetoricen. I 2Iquae miseros homines exagitat , nec eos ullo in loco consistere patitur. Hinc enim acerbi amores invadiit, inde turbulenta dissidia si, tum animi convellunt.Quid, cum amarissimae voluptates, multis doloribus emptae, ner Vos omnes incidunt 3 Quid, cum dolores admoti, totum hominem impetu prosternunt i Quid deinde, cum adulta aetate dominandi libido inflammat animu ῖ Quid,

cum invidia eundem conficit , atque consumit ' Adde, si lubet, nuptiarum molestias, familiae labes, vitae solicitudines, fori contentiones. Ad de lubricam amicorum fidem , sociorum proditiones rcrum civilium turbines ab que procellas. Quid autem ipsius aetatis extremae morbos atque molestias, & corporis