Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

231쪽

2 oz. Manuductio UO, quae est cum ab eodem Verbo trahitur saepius oratio ;ut L nihil agis, nihil moliris, nihil cogitas . J Secundo , Conversio, quae est , cum in idem Verbum coniicitur fre-Cic quentec oratio . Cicero in Antonium . f Doletis tres exercitus populi Romam interfectos 3 Interfecit Antonius. Desideratis clarissimos virose Eripuit Antonius. A LI- ilioritas hujus ordinis amicta esse Amixit Antonius. J Tertio , Complexio, quae Repetitionem & Conversionem

complectiIur; ut, s Qui sunt qui foedera populi Romani saepe ruperunt ' Carthaginem ses . Qui sunt, qui crudele, bellum in Italia gesserunt 'Carthaginenses. Qui sunt,qui Italiam deformarunt 3 Cat thaginensos. Qui sunt, qui postulant ignosci r Carthagi-

232쪽

ad Rhetoricen et o 3

nenses . J Quarto, Cond upi i-catio, quae est Verborum g minatio, magnam vim inre dum , & leporem addens. CLCero in Catilinam . P Vivis de vivis , non ad deponandam, sed 'ad confirmanaim audaciam J Quint o, Traductio, quae est, cum verba paululum immutata ponuntur. Cicero: s Pleni sunt omnes libri, plena exemplorum vetustas &c.ISexto, Synonimia, quae est

Communio nominis ut ,

prostravit, amixisti perculitiJbeptimo , Polysyndetolia iquod est Schema sententiis

multorum articulorum comvenienti copia redundans Octavo , Gradatio, quae est, eum gradatim sursum versus reditur , ut, s Africano, Virtutem industria , Virtus gloriam, gloria aemulOS comparavit. I

I 6 Quae

233쪽

. Quae sunt figurae Iverborum, quae fiunt per detractionem 3 .Hae. Primo, Dissolutio , quae est, cum demptis com junctionibus, dissolute plura efferuntur 3 ut, s ejus virtuti, fidei, felicitati commendatacst . J Secundo , Adjunctio, quae est , quando unum act erbum , quod primum aut

postremam collocatur , plures sentcntiae referuntur, qu

rum unaquaeque illud desid 'raret, si sola poneretur; ut s vicit pudorem libido, timorem audacia ationem amemtia.J Tcrtio, Disjunctio, quae est, cum eorum, de quibus loquimur unum quodque certo clauditur verbo. Cicero:sMe autem &c. aut otium meum abstraxerit, aut voluptas aVocarit , aut somnuS r

tardarit . J Quarto D necdoche

234쪽

ad Rhetoricen . aos che, non Tropus modo , sed verborum exornatio fit, cum subtrachim aliquod verbum satis ex caeteris intelligitur .

Cicero: s sermo nullus , nisi

de te. JQuae sunt figurae verbo

rum, per similitudinem thiae. Primo, Λnnomi- natio, quae est, cum pauli tum immutata verba, atque deflexa in oratione ponutur ut D. Bernardus diffit: fCα-lum mihi cella est I . s nouo laudator, sed adulator est. Idc,l hanc pestem reprimero, non comprimere: possum o ISecundo, Compar, quae habet membra orationis, quae constat ex pari fere numero

Syllabarum Tertio Comtrapositum, quod sit pluribus modis, & habet in omni genere orationis summam utilitatem . Unum genus est, cum

235쪽

cum contrariae res inter se conferuntur 3 ut, s Alter corum erat in dando benignus, alter in accipiendo astutus illum omnes conquirebant, hunc vitabant.J Secudum est, quando fit in una persona, ut s olim in adolescentia Ο-nem gloriam sectabar; nunc in senoctute omnem cons Mnem amplector. J Quarto, CQmmutatio , quae est, Cum duae sententiae intor se disi dentes it efferuntur , ut a priori posterior , contraria

priori proficiscatur . s Non ut eadem vivo, sed ut vivam

Quid verborum figurs orationi conserunt t

Si quis moderate, &,

eum causa postulat, verborum figuris utatur, maxime nobilioribus, dulciorem re

det orationem

236쪽

ad Rhetoricen. zo T. Quae sunt figurae sententiaiarum tutiae non in verbis, sed in ipsis rebus suam praeferunt dignitatem o Quid est InterrogaaioῖEst, quoties non scis citandi gratia assumitur , sea instandi. Ut s quousque tan

disertissimus , sub finem libride mortalitate animans COS ,

qui deficiebant , & cadebant animis , ob vitae contractici-ε nem, per tonsuram generis humani, a lue tunc immaniter grassante , haec eloquitur interrogans: ssi in habitaculo

tuo parietes vetustate nutarent, tecta desuper tremerent,

domus jam fatigata , iam llassa , aedificiis senectute labentibus ruinam proxi- 'mam

237쪽

mam minaretur , nonne Ο-

ni celeritate migrares 3 Si navigante te, turbida & procellota tempestas, fluctibus violentius excitatis,praenuntiaret futura naufragia ; nonne pors tum velociter peteres ρ Mundus ecce nutat, & labitur, aCruinam sui non iam senectute rerum, sed fine testatur ; re tu non Deo gratias agis, no a tibi gratularis , quod eXitu. maturiore subtractus , ruinis

di naufragiis & plagis imminentibus exuaris 3 Considerandum est, fratres dilectissiani , & identidem cogitam dum , renunciasse nos mundo, & tanquam hospites de peregrinos hic interim dege, m. Amplectamur diem , qui assignat singulos domicilio suo; qui nos isthinc ereptos,& laqueis saecularibus exsolutos Paradiso restituit , aeregno

238쪽

ad Rhetoricen. 2 9 regno coelesti. Quis non peregre constitutus properaret in patriam regredi. Quis non ad suos navigare festinans , Ventum prosperum cupidius

Optaret, ut velociter charos liceret amplecti Z Patriam nostram Paradisum Compum tamus, parentes, Patriarchas

habere jam coepimus. Quid

non properamus & ' currimus, ut patriam nostram vi dere, ut parentes nostros s lutare possimus 3 - Ad hos, fratres dilectissimi, avida cupiditate properemus, ut cum his cito e sse, ut cito ad Christum venire contingat, Opte

mus. J Quis Cyprianum ata diens , non dicat cum Paulo: Cupio esse cum Christes Quid est Responsio 3 Est, cum aliud interroganti , ad aliud, quia sic utilius est, occurritur, tum au.

239쪽

gendi criminis gratia , tum declinandi . Chrysostomus S. yo. homil.3 2. ad populum MDC MN tiochenum in sinu , post ex positam vitam hominis secundum Virtutem , graphiczdescribit nonnullos, i mo plero sque hominum, qui , non modo degenerarunt in bestias Obi morum pravitatem, sed dc infra bruta se dejecerunt 3 elegantcr admiscens, responsiones interrogationibus, in hunc modum; LQuotquot tales non sint, sunt peioreShrutis. Cum enim in corporcis supereris , animi vero Praestantiis careas, quomodo utis non es inferior i Pro duc enim aliquem in malitia' vigentium , & irrationabilium, Vivcntium in deliciis 3cavaritia: agnus est ipso bel- Iactor , fortioraper, lepus velocior, speciosior paVO, cy-

240쪽

ad Rhetoricen . IIImus dulcisonantior, major clephas, aquil ae visus acutioris , distores cunctae volucreS.

Unde dignus est igitur brutisi imperare ὶ Ex ratione t Sed

non inest 3 cum enim ea, non ut debet, utatur, etiam illis pejor est . Nam cum rationem habens , sit illis irrationabilior , melius; erat , si nec ab imiso rationalis factus fuisset Non enim par est, primcipatum acceptum prodere , ,& ad tempus non accipere L

Nam de qui regnat, ix satellitibus pejox est,ei melius esset, di purpuram non induisset . Ita profecto & hic. dicientes itaque quod α brutis sumus. pejores , si virtute careamus ,

hanc exerceamus, ut emiamur homines. JQuid est subjectio Est , cum Orator vel iii, terrogat Scipsum, & respon-- det