장음표시 사용
41쪽
quae omnes &inter se differunt utuntur. sint autem archit chorum,& agrimesorum, de quibus loquimur,hae. Palmus,Camna,sive Passiis senatus,Staiolus, Pelia,Rublum: de quibus singulatim tractandum. Palmus igitur interhas,de quibus loquimur, architectorum, &agri mensorum ensuras, sicut&in antiquis pes,
primum locum inter maiores minores q. mensuras obtinet. Qui
Palmus non idem est , qui antiquis, sed triplo maior, idest tres ex illis capiens, & eo amplius, constans ex uncijs antiqui pedis no uem, & unciae sextula, scripulo uno, & triente scripuli, ut priore
Iibro demonstraui. eadem tamen ratione, & a palmo appellatum fuisse putauelim . nain fere est, quantum homo recte formatus, aperta manu ab extremitate digiti minimi ad extremitatem pol
Iicis , complccti potest. &hic palmus a Dante Aligerio,&in Tuscia Flaminiaq. Spanna appellatur, quem ita quoq.in Hispania,&Germania appellari testantur Didacus Couarruvias VariaruResollationum lib. a.c. ao. S: nonnulli ex iunioribus; quem a Graecaspithama, quae pedis dodrans est,corrupto uocabulo dictum puto ; de qua spitham a Plinius stipra etiam relatus lib. I. c. a. ita inquit: Infra lios extrema in parte montium spithainei Pyginaei narrantur ternas spithamas tositudine, hoc est ternos dodrantes non excedentes de qua & Iulius Pollux,a iunioribus relatus, sic dixit: Si uero digitis extens s a pollice us .ad minimum metiaris, ea mensura spithame uocatur. Cuius spannae nomen&usus a Graecis, (Imperio iam in Constantinopolim translato) cum ipsi exarcha tu Rauennate potirentur,in Etruriam,Flaminiam, Hispaniam.& Germania forsan irrepsit.&corrupte pro spithamespa na dictum est.&facile usu ea mensura recepta fuit, cum unicuiq. quasit in manu haec mosura esset quae forsan facilitas pedis usium in Latio,& Etruria aboleuit.Etsi non nege Spannam, ab expansa quOq. manti, corrupto pariter uocabulo, dici potuisse. Hic autem noster palmus hodie ab Architectis non solii in intres tertias& quattuor quartas partes diuiditur, sed etiam in digitos duode cim, quos etiam aliqui uncias palmi appellant, riursum a. digitos singulos in partes quinq. quas minuta appellat,& minuta in duo semiminuta ac tertia quarta &qui licta minuti parte, diuidunt, ut fiacilius minimam etiam interualli partem quamlibet, exprimere possint. Canna, quae in nostris municipalibus iuribus , Passus lenatus appellatur, constat ex palmis decem , instar decempedae,
42쪽
qua aliqui ex antiquis usi sunt, ut meminit Cicero pro Milone, de Phili p. 1 . Frontinus de limitibus, Suetonius in Aug. cap. 2q. &Palladius lib. r. c. I r. ex decem palmis ideo, ut arbitror,constitia tas quia is numerus receptiori sententia perfectus dicitiir, ut& supra priore libro deduxi. Nomen alitem Canna mapali Sariundi neis, quibus Romae uineae pedatur, qui Canne uulgo appellantus sumpsisse credo. hi enim arundinei pali, eius logitudinis essecosueuerunt, ut, cum terra semipalmari spatio sint defiui,summitas eius extremitate digiti medij, eg tenso quo ad fieri possit brachio , contingatur: quae mensura cum palmis decem concurrit: uel etiam forsan ex eo, quia, relictis perticis, hanc mensuram in
arundinibus, quas promptiores habebant, designabant. Quid quid sit haec mentura, tit divi, in nostris municipalibus iuribus
Passus se satus, eo quia senatus consulto & certa lege ea mensura statuta sit,appellatur. qua etiam uoce inmensurandis lignis,quae ad comburendum emuntur, hodie quoque utimur: ligna enim passu mensurantur & venduntur, hoc modo. strues ligno ru, quae palmorum trium &semis songitudinis sint, consstruuntur, ita coinpositae, ut neq. ictu calcentur,neq.transiuersariis aut frauderar icanti quae autem strii es erit longitudinis palmorum decem, to
tidemq. altitudinis, siue longitudinis palmorum uiginti, altitudinis palmorum quinque, Passus appeti latur. Haec autem mensura decem palmis diuisa,&distincta olim in stipitibus portarum ueterum pilatiorum Senatoris, &Conseruatorum, quae in C pitolio sunt, insculpta erat. Hodie uero, illis in meliorem augustioremq. formam factis, in marmorea tabula, quam in Conserua torum palatio poni curaui, cum ceteris i 'tertiali ortum mensuris, quibus Romae utimur,c6seruatur Staiolus est mensura, qua agri
mensurantur, constans eκ palmis quinque & dodrante i psius palmi , hoc est tribus quartis partibus palmi. Huius origintina & nomen ab opilionum palis prouenisse conijcio; nam ipsi palos, quibus retia ad continendas oves suspendunt,staiolos, eo quod stantes retia sustineant, hodie quoque appellant, suntq. eius longitudinis, ut, cum terra semipalmari spatio defixi fuerint, extrema superiore parte, hominis imum pectus pertingant ; quae cum ea, quam dixi, mensura palmorum qiunq.& dodrantis concurrit. Cuquibus forsan palis, opiliones ipsi, his si aperiori biis calamitatum temporibus, agros, quorumherbas uilissimo pretio emebant fio
43쪽
san metiri latebant,& ex inde in usum certam q. melisura translati, nomen conseruant. Sed haec ex conteistura dicta sint, melius autem sentienti facile acquiescam. Retia tamen uenatoria, altitudinis palmorum quinq nostri temporis,aut paullo amplius, etiam
apud antiquos fuisse colligi licet e Xenophonte de venatione, qui praecipit uenationum retia quinq. spithamas altas esse: quae cum de Graecis intellexerit efficit palmos nostri temporis quinq.& digitos duos, & semissem digiti,habita ratione discriminis Romani & Graeci pedis,de qua priore libro abunde dixi . quae quidem retium altitudo hodie uenatoribLis,& opisionibus comm inis est. Opiliones etiam antiquitus retibuS oties in montanis, &longinquis pascuis continuisse, csistat ex Varrone de re rus .lib. a. c. r. Hic autem stat olus nihil cum antiquis mesuris commune habet, nec simile. Petia est terrae quantitas certa. in petias enim, vineta, arundineta,&pomaria distribuere solemus, ut in iugera consueuerunt antiqtii, licet petian 6 ad omnes agros ut iugerum pertineat, si ci tantum ad praedicta. Haec autem petia constar exuaiolis quoquo ucrsi quadraginta, qui inter se multiplicari,constituunt sta iolos quadratos mille sexcentos seu, si eam Petiam ad
cannarum mensus ain reducere mauis , constat ex cannis in longi
tudine tribus & uiginti, totidemq.in latitudine, quae summae inter se multiplicatae constitumi quadratas cannas quingentas ili ginti nouem,&haec petia cum antiquo iugero non multo discrimine concurrit. iugerum enim, ut dixi, est in longitudine pedum ducentorum quadraginta, in latitudine centum uiginti. pedes autem centum uiginti (ea ratione retenta, ut palmus hic, de quo
loquimur, legitimi pedis sit dodras, & unciae sextula, scripulum,& scripuli triens constituunt palmos hosce centum quinquaginta sex in latitudine,&in longitudine duplum, id est paelmos trecentos duodecim ; quae si immae, inter se multiplicatae, constitu ut palmos quadraginta octo millia sexcetos septuaginta duos: qui si dividantur per numerum centum, sex quo palmorum numero costat canna una quadrata di cannas habebis quadratas quadringentas octuaginta sex, & palmos septuaginta duos. cum autem petia, ut supra digi, constet ex cannis quingentis uiginti nouem, perspicue intelligitur, petiam maiorem esse iugero cannis quadratis quadraginta duabus ,&p .a 8. & tantum a iugero di ferre . qua ex supputatione eorum detegitur error, qui iugerum pro
44쪽
pro rubio capitinti de quo statim dieam iR tibi tini , siue Rubium; agri certa est melisura, constans ( quantum
ad agrorum mensi iram attin et)expetiis septem . nam aridorum quoque mensura Rubium est de qua quarto libro dicendum. Huius autem R ubsi noliten unde prouenit, non QIum fiateor me ignorare, sed nec assequi coniectura posse, concurrente etiammatame ipsius nominis Uatietate. In marmore enim quoda, quod
in palatio Conseruatorum est, ubi quaedam siti biectio Tuscaliel Iorum memoriae traditur, quae anno a Christi seruatoris nostri natali millesimo trecentesimo extitit, Rubium per litteram l. post b. hoc carmine scriptuna legitur. Frumenti R ubia bis millia ferre coegit.& eisdem litteris scriptum legitiir inter nostra municipalia iura, quae ante annum natalis Domini Issa. uigebant, in quibus Ru blitella frumenti,&calcis, quae est Rubli dimidia pars, crebro I gitur. & ita in antiquis uenditionum praediorum instrumentis, supra annos centum quinquaginta stipulatis, scriptum saepe legi. In Platina uero in uita Gregorij duodecimi, qui creatus est Pol
tifex anno Igois. Rubium; l .littera in i .mmata etia in ueteri CXemplari scriptum legitur, his uerbis. His autem perturbationibus
adeo Romae annonae caritas inualuit, ut mensura tritici, quam Rubium uocant, decem & octo florent S uenderetiar. Ita marmoribus uero Capitolinis sub porticu palatii Conseruatorum, tibi
earum R ublitellarum mensurae publicae conseruantur, Rugit ella B. littera in G. mutata scriptum est. Quidquid autem sit, R blum istud (nam hoc iterum nomen puto, quia pluribus testimoni js comprobatur in agri quantitate consideratum constat exst iolis decem in latitudine,in longitudii aestatolis mille centum ui ginti: qtiae summae inter se multiplicatae summam quadratorum stat olorum undecim millium ducetorum constitutant: siue, si eam mensuram ad cannas redigere uolueris, constabit Rubium excannis quadratis tribus millibus septingentis tribus.&sic expetiis, de quibus proxime dixi, septem, sitie numeres septies stat olos mille sexcentos, siue septies cannas quingentas uiginti nouem multiplicati eris. qua ex supputatio ite iunctis his, quae paullo ante de iugero dixi, siquido apparet quam turpiter quidam CX nostris decepti sint, qui cupientes Riibi tun in latinam uocem tran ferre, pro Rubio iugerum scriptis tradiderunt: cum iugeriam ne
45쪽
septimam quidem Rubli partem contingat capit enim Rubium
iugera septem,&iugeri septuncem, scriptita duo, & semissem scripuli. Petiae autem &R ubi a metiri consueuerunt ab agrimensoribus catenula longitudinis stat olorum decem, habente stat olos suis anulis pendentibus distinctos. haec enim neque rore con trahitur, neque sole relaxatur, ut in funiculis euenit, quem Rublum in subsicivis in quartis quatuor&quartaem, in scortia pariter quatuor, & sic in scortia sexdecim diuidunt: quamuis R ubium in mensura aridorum ex scortijs pluribus constet, ut quarto libro tradetur. Libet quoque hoc in loco animaduertere, quod me sura tritici R ubli unius cribrati & purgati,de qua dicto libro quarto in prima sementi, mensuram terrae mediocris bonitatis, unius Rubli catenae(nam sic a catena,qua terram metiuntur,terrae Ru hstim appellant serendo implere solet. Dixi autem, in prima sementi, quia in secunda& tertia, eo quia propter tempostates ,&Pluuias ac frigora non nihil seminis emoritur, plus seminis, & in Pingui terra minus , teste etiam Colum olla lib. a. c. s. requiritur. a cuius seia tentia nemo ex iis qui de agricultura scripserunt, disse dit: & re ipsa uerum esse compertum Est. Milliarium,quod ex quinque millibus pedum priore libro constare dixi, ea supputatione, qua palmum pedis dodrantem, & unciae pedalis sextulam, scripulum, &scripuli trientem esse demonstx uimus, erit hodie cannarum sexcentarum quadraginta nouem, palmorum nouem, digitorum trium. stadium itero, quod est ut dixi milliarij pars octaua, eadem supputatione retenta, erit cannarum unius & octuaginta, palmi unius,& digiti. Et hic harum mensurarum finis.
emensura n nostri temporis notae
Palmus Canna Staiolus Pelia Rublum Scortium
46쪽
LIBER TERTIUS. Mens His liquidorum, , aridorum, tum Romanis,
tuan Graecis, des earum pondere .
VNe de liquidorum aridorum q. mensuris dicendum est, deprimo liquidoritur, eis sciulicet, quae apud Romanos silere, in quibus
Amphoram inter quas elim quo minores maioresq. mensuras prim locum obtinere Cer tissimum est. tametsi non nulli ex iunio ibi is primas sextario iii retiaedica,qtula coirequentius medici uterenturiatthibuisse uideantur. ab Amphora enim minores omnes derivant Ac ex ea culleus sit, qui ea mensura maior est. Qitain inquam Amphoram antiqui, ut Fannius refert, ex quadrato pede formauer(nat, & exinde drantat eam ab initio appellauerunti eundemq. Ioui in Capitolio; ne uiolare liceret , consecrata eriunt. Mos enim fuit antiquo rum, ut&hodie quoq. Romae est, mensi iras in loco publico, ex marmorearet aere confectas, conseruari,iti custodiri, ut itide, quo-tias res exigeret, & de legitima mensura dubitaretur, ueritas petipvisit. de quare Fannius ita. i. PeS longo spatio latoq. notetur in antio, Angulus ut par sit quem clatidit linea triplegu QuattuDr eg quadris medium cingatur inane :Amphora sit cubus: quam ne uiolare liceret,
Sacrauere Ioui Tarpeio in monte Quirites. Cui ui etiammoris testis est congius, Vespasiani & Titi temporibus in Capitolio positus, de quo in Sa. Sed & Imperator valentini nues Aug. lege usii uersidi cauit, ut per singulas Romani Imperis ciuitates pondera,& mensurae publicae essent Expositae. Cuiu3 constitutionis uerba titulo de susceptoribus&arearijs in decinio Codicis libro sunt haec.Modios aeneos uel lapideos cu seu tari jn iij v L .
47쪽
at . pondCribus permansiones, singulasq.ciuitates iussunus eos- Iocari, ut unus quis q. tributarius, sub odulis costitutis rerum omnium in odiis, sciat quid debeat siusceptoribus dare: ita ut, si quis susceptorum conditorum modior uni sextariorum q. uel ponde
rum normam piutaueri excedendam,poenam se sciat compete
tem esse subiturum. Iustinianus quoq. Imperator capostremae constitutione, quam de collatoribus tradidit, quae in authent corum libro est, collatione nona,melisuras & indera in sacrati sima cuius'. ciuitatis ecclesia custodiri mandauit. De hoc igitur quadrantali ( ut ad illud redeamus meminit Plautus in Curcul ac u I sce. a.Phe. sitit haec anus. Pa. quaiatillum sitite Phe. modica est: capit q uadrantes. Item Cato de re rus .c. I r. Vbi hauseris de mari, hi dolium indito, nolito implere, quadrantalibus quinque minus sit quam plenum. & c. I a. Alienum, quod capiat quadrantalia triginta Plinius lib. I . c. I . Licinius Crastus &L. Iulius
Caesar Ccnsores, anno ab urbe condita sexcentesimo septuagesimo quincto edixerunt, ne quis uilirum Graecum Aminaeum . . octonis aeris singula quadrantalia uenderet. Varro de re rus ibi T.c. 3 In mille modium quadrantal amurcae . A forma autem, qua deinde, gratia commodioris usiis , huius mensurae uasasor mala suerunt, cum utrimque ansata essent, Amphora appellari coepit: quae quidem ansata forma clare ex Catone colligitur
phoras, & addito in singulas amphoras, saepe sextarium unum amphoras nolito implere nimium, anstrum infimarum fini. quαquidem Amphorae uoce plerumq.scriptores ad uasa non certae,ce determinatae mensurae, ut quadrantes est, sed ad ipsi ini uasis corpus demonstrandum usi sunt, ut Cato c. I qui de amphora nasi terna, id est ad aquam continendam inter uineae in rumentam C minit, quam Varro de re rust. lib. I. c. 22. ex aere fuisse inte pretatur, de qua Sex. Pompeius ita scripsit: Nasiterna genus uinsis aquari j ansati de patentis, quase est quo equi perfundi solent Quin etiam & in loco proxime relato, Cato ii e sparteis amphoris mominit. Quo pariter sensu, id est pro vase, non tamen determi
natae mcnsurae, eam accepit Columella lib. I a. c.28. his uerbis:
Hoc facio post septimum diem rursus uinum purgatur, & in amphoras bene picatas,&bene olidas diffunditur.&rursus eodem lib. c. o. de ora loquens: Quod deinde fluxerit, aut doliis aut ampho
48쪽
De antiq. liqvid aridorum . mensuris. 13
amphoris condita, & cum deserbuerit,obturato,commodius autem seruatur in amphoris &c. I. de oliuis condendis: Amphoras usque ad fauces replent oliuis. Quin & olearias suisse amphoras, ex Catone colligitur c. I r. & i t. ibi, Amphoras olearis duas, quas tamen olearias separatas,&alias a uini amphoris fuisse insta demonstrabo . A forma quoque amphorae Amphorale appellauit Plinius uas crystallinum lib. 3 . c. a. his uerbis . Idem Xenocrates auctor est, uas amphorale uisum, & aliqui ex India,crustallum sextariorum quattuor. Indeq. Proculus Iuriscon .finia in fine, de tritico legato, uinum amphorariti appellauit, quod in amphoris conditum estet, his uerbis: Mod si ita esset legat tun uinu Amphorarium, Aminaeum, Graecum,&dulcia omnia,nihil inter dulcia, nisi quod potionis fuisset legatu, putat Labeo, ex collatione uini amphorarii. Apud quos Iurisco nisi promiscue pro uase&mensura, uocem hanc usurpatam fuisse legitur. Pompo. l. a. eodem titi de tritico legato: Si centum amphorae tibi,quas uelles,
legatae sint ex testamento agendo consequi poteris, ut degustare tibi liceat. Vspia.I. s. eodem titulo: Si cui uinum sit legatum centum amphorarum,cum nullum uinum reliquisset, uinum herede empturum&praestaturum. Et paullo inferius: Sed quia credibile est, mentem testatoris eam esse, ut uoluerit accessionem uini
csse amphoras: & sic inquit loquimur habere nos amphoras mille, ad mensuram uini referentes. Proculus l .cum uinum, illo eo. titulo. Cum uinum heres dare damnatus est, quod in amphoris seu cadis diffusum est dari debet, etiam si uasorum mentio laeta non est. Et l. Vinum, eodem titulo: Illud uerum esse puto, cui uinum legatum cum uasis erit, ei amphoras cados, in quibus uina distula seruamus, legatos esse. Vinum enim in Amphoras S cados hac mente diffundimus, ut in his sit donec usus causis a promatur, & scum his amphoris&cadis id uendimus. de quo quide diffundendi promendi q. usu alibi dixi. Idem vi planus i. ex eo, eod. tit. Ex eo uino,quod ex illo fundo nascetur,lieres meus amphoras decem quotannis dato. Idem quoque Vlpianus l. Vi naria uasia, de uerborum & rerum significatione aperte demonstrat
amphoras uinaria uasa certo tempore esse, certo alio non esse, his uerbis: Eandem cati si im anaphorarum esse, ut, cum uinum habeant, tunc uasis uinariis, cunn inanes sint tunc extra uti meruuinari ortim sint: quia aliud in his condi possit. Plinius quoq. pr
49쪽
ita se amphoram accepisse uidetur tib 3 6 Cc desudinibus loques hie litabis: Cornelius Nepos tradit sitisse magno miraculo, cuiae P. Lentulus Spinther, amphoras , ex eo Chiorum magnitudine cadorum, ostendisset. Haec autem ampliatraria uasa fictilia iiiisse tum ex eo, q uia picabantur, tum etiam ex hii, quae Plinius dicit
lib. 33. c. I. a. colligi licet,qui de ficti ua tractas sic dicit. Hodie
in templo Disteridumur graphorae dum,pi optex tenuitatem condissecratie discipuli magistri q. certamine, uter teliuiorem humuinduceret, quod ER his, quae quotidie Romae e terea eruutur, aperiatissime constat. sic etiam, quod longi colli essent, ex Catone collii gitur,cap. ys. Salem candidum sic facito: amphoram defracto col lo puram impleto aquae plurae,&insole ponito. Ima aute parte emphoras filice acutas , non solum in multis antiquis sciit pluris inspicitur, sed etiam oculata fide ex his, quae inti a terram reco*ditac & Obrutae reperiuntur, passim Romae conspicitur . sed &lioris non solum ad uina, oliuas, & cetera, de quibus supra , condienda antiquos usos fuisse constat, sed etiam ad uuas passas seriurii das, tradit Columella lib. 1 sic dicens. Cum deinde
modice aruerunt, in uas a noua sine pice superculata &gypsata,
sicco loco reponito. Quidam uium passam foliis ficulneis inuolatiunt, & assiccant alij foliis uitigineis, non nulli plataninis , seniluietas uvas contegunt,&ita in amphoras recondunt.
Qimdran tal istud , siue haec amphora, cui ad institutum redeamus pro mensura sumpta capit seaetarios octo &quadraginta, ut Festustes atur, cuius haec. Q adrantaltiocabant antiqui, que ex Gra oo amphoram dicunt: qtiod uas pedis quadrati, octo & quadringinta capit sextarios. Haec ille, quod & multis aliis argumentis, de quibus instra, probatur. Ipsa aeutem amphora in si ascriptas mi nores mensuras in se continet, &in has quoque diuidi iiii, primo in urnas duas, secundo in modios tres, tertio in seni odios sex squarto in congios octo qui insto ita sextarios octo de quadraginta; sexto in heminas sex & nonaginta,septimo in quartarios centum
nonaginta duos, octatio in acetabula treceta octoginta quatitior, nono in cyathos quingentos septuaginta sex, declino & postr mo in cochlearia sive ligulas bis mille trecentas quattuor &hie finis Romanis liquidorum aridorum q. mensuris, qua C a pCdCsUM municii ,&int a pC dem sunt. supra autem quadratum pedem, siue amphoram, Culleus est, qui constat eg amphoris uiginti, nec eo ,
50쪽
maior melisura reperitui . de quibus. omnibus singulatim &d uastandum censeo , P pondu3 aquae & uim cuiusq. me
purae tradendum, ut iapniosum qualia antea fuerint, cognosC Lepossimus, sed etiam, eas cum nostri temporis mensuri S pol ad ribus conferendo, discrimen percipexe ualeamus. Intexim tariden te stor candide te haec scire uolo, culle una, amphoram,urni&cos Atium , liquidorum tantum in ensuras fuisse ; modium ec se,
modium aridorum latum s sextatrium, heminam, quartarium,RO
tablitum,cyath Um,ligulam siue cochlear promiscuo tam liquidorum quam aridorum in uis suis sq: quod&ex infra dicendis Jatius
urnam, quae est amphorae dimidium, ab eo dictam pii in Varro delin. lat: lib. q. quod in aqua haurienda urin et summerges ob dcc mergendo. has autem non sistum ex figlino opere, seri etiam maere ex is arto confectas fuisset, Litis aperte legitur , quot pro mensura & amphorae. dimidia probat Fannius, de amphora sic scribens. Huius dimidium fert urna. Columella lib. I 2. C. Eo. Ego tamen, si humida fiterit vindemia, trientem,si siccae,quadrstntem medicaminis,in binas amphoras miscere soli tus sana, ita ut qtia edit uor urnarum esset musti modus , urna autom quati or dc uiginti sextariorum. Haec Columella. ex cuius uerbis constat aperte ,3mphoram duas urnas,&sextarios octo & quadraginta ius e continere . Pro mensura etiam accepit urnam Paulus luris cons Iaarie bernae, de fundo inflicto sic scribens Item urnae aerctae Conis giaria & sextaria:quod & multis aliis argumentis a Decentioribus probatum, adeo ut sine controuersia pro ueritate haberi possit. Nec quemquam mouesint aduersu S hanc scrib Entitum omnium sontentiam Cato nis uerba c. Is ubi in lege uini in doliis uen dendi ita scripsiti Vinum in doliis hoc modo ueni est oportet. vi, ni in culleos singulos, quadragenae& singulae urnae dabuntur a quod neque aceat, I Zq. muceat. Ex cuius uerbis colligi uidetur; culleum,qui ex amphoris constat uiginti, ut infra sitio loco proba ibitur, urnia una& quadraginta repleri: quoniam id in sua lege ea ratione adscripsit Cato, ut emptori consultum esset propter de
trimentuin, quod in metieddo uisio per singulas urnas emptor pateret tiri: idCOq. urnam adis ciendam putauit, quod& Budaeus alij q. recentiores censuerunt. laborabant enimn ripartim antiqui, in mensurando uini culleo uno, unico actu, ut constat ex eiusdem, Catonis