장음표시 사용
241쪽
Nico LAI CopERNICII abula pros haphaeresium Lunarium.
Nes. lGra. G a. Epicyclib prosilia
Epicycli aestha, phaeresi Excess=Latitudi
243쪽
Ni eo Lar CopERNI cI De Lunaris cursus dinumeratione. Cap. XII.
Odus igitur numerationis apparentis Lunaris patet ex dem Estratis,ae est iste. Tempus ad quod Lu.
nar Iocum quaerimus propositum, reducemus ad ara qualitatena, per hoc medios motus,Imitudinis,anomasiae, de latitudinis, quem mox etiam definiemus, eo modo
ut in Sole secimus a dato principio Christi, uel alio deduceamus,&loca singulorum ad ipsum tempus propositum firma bimus. Deinde longitudinem Lunae aequalem siue distantiisam a Sole duplicatam quaeremus in tabula occurrentem in tertio ordine pros hapharuelim, quae seqviantur scrupuistia proportionum notabimus. Si igitur numerus ille quo intrauimus in primo Ioco repertus suerit, siue minor CLXXX. graisdibus addemus prosilias haeresim anomaliae Iunari: si uero maior quam CLXXV. uel secundo loco fuerit,auseratur ab assa, &habebitnus a nomaliam Lunae aequatam a repueram eius a summa abside distantiam, per quam rursus Canonem inpressi ca, piemus ipsi respondentem in quinto ordine pro haphaeresim, dc eum qui sexto ordine sequitur excesssum, quem epicyclus se iacundus auget super primum, cuius pars proportionals s sum apta, iuxta rationem scrupulorum intientorum ad sexaginta
semper additur huic pros haphaerest. Quod*coIleetum fuerit, subtrahitur medio motui longitudinis & latitudinis , dummodo anomalia aequata minor fuerit partibus CLXXX. siue semiis circulo, d additur si a nomalia ipsa maior suerit, de hoc modo habebimus ueram Luia ae a medio loco Solis disi antiam ac motum latitudinis aequatum. Quapropter neque rus locus Lunae
ignorabitur, siue a prima stelIa Arietis motu Solis simplici, seu ab aequinoictio Uerno incomposito, uel praecessa onis eius ad 1ee ione. Per motum denig latitudinis aequatum, septimo ac ultimo loco Canonis habebimus latitudinis partes, quibus Lum adestiterita medio signorum circulo. Quae quidem latitudo Borea tunc erit,quando latitudinis motus in priori parte tabulae reperia
244쪽
RgvoLvrio Nun LIB. DII. sae reperitur,id est si minor Rc,maiorue cc LXX.gradibus sueis rit, alias Austrinam sequetur Iatitudinena. Et idcirco erit Luisna a Septentrione descendens, usi ad c LXXX.gradus, de exinde ab Austrino limite scandens, donec reliquas circuli partes compleuerit. Adeod Iunaris cursus apparens tot quodammo do circa centrum terrae habet negotia, quot centrum terrae cisaea Solem. Quomodo motus latitudinis Iunaris examiaenetur & demonstretur. Cap. VIII. Viae etiani de Lunaris latitudinis motu ratio redddenda est, qui idcirco uidetur inuentu dissicilior,
quod pluribus sit circumstanti js impeditus. Nam
Ut antea diximus, si bini Lunae defectus omni quaque similes d aequales suerim, hoc est . partibus deficientibus in eandem positionem Boream uel Austrinam, ac circa ea nodem eclipticam sectionem scandentem uel descendentem, suo erit aru aequalis eius a terra distantia , siue 1 summa abside. Quoniam his ita consentientibus intelligitur Luna integros Iatitudinis suae cirrculos uero motu consumasse . Quoniam
enim conica esst umbra terrae, si conus re stus plano secetur
ad basim parallelo sectio circuli est minor in maiori, ac maior in minori aha si distantia, ac perinde aequalis in aequali, ita quidem Luna in aequalibus a terra distant is aequales uinishrae circulos pertransit,&aequales suae ipsius distos obtutibus nostris repraesentat. Hinc est quod aequalibus ipsa ptibus eminens ad eandem partem, iuxta aequalem a centro umbrae distatitiam,de squalibus Iatitudinibus nos certos efficiat,e quibus si qui necesse sit aequalibus, tunc etiam ita teruallis ab eodem ecliis pliconexu distare ipsam reuersam in priorem latitudinis loci Maxime uero, si locus quom utrobam cossentiat,mutat enim ipsius siue terrae accessus recessus tota umbrae magnitudine, ia
245쪽
N Leo Lar CopERNICI modico tamen, quod uix assequi laeet. Quasito igitur maius mater utrunc p tempus media uerit, tanto definitiorein habere pooterimus latitudinis Lunae motium , ut circa Solem dictum est.
Sed quoniam rarum est: binos desectus hisce conditionibus cocordes inuenire, nobis certe non obuenerunt ad praesens. Ani,
maduertimus tamen alium quom esse modum per quem id essici possit. Quoniam manentibus caeteris conditionibus si etiain diuersas partes Luna defecerit, accirca sectiones oppositas, significabit tunc Lunam in secundo desectu ad locum prioris ediametro oppositum peruenisse, ac praeter integros circulos descripsisse semicirculu. Qtiod satisfacere uidebitur ad huius rei inquisitioiae manuenimus i itur binas eclipses his sere modis amnes. Primam anno septimo Ptolemaei Phiso ine toris, qui erat annus centesimus quinquagesimus Alexandri, transactis diebus,ut ait Claudius, X vi i. mensis Phamenot A styptiorus eptimi, in nocte, qua in sequebatur dies xxviii. defecit Lurina a principio horaeo ei aliae, usses ad finem horae decimae,in horis temporalibus nocturnis Alexandriae ad summum diuiti septem diametri lunaris a Septentrione circa sectionem descenis dentem. Erat ergo medium deliquq tempus duabus horis temisporalibus (inquit a media nocte, quae faciunt horas aequino, Aiales duas cum triente, quoniam Sol erat in sexto gradu Tatari,sed Cracouite fuisset hora una cum triente. Secundam obseruauimus sub eodem meridiano Cracouiensi, anno Oinisti M. D. IX. quarto nonas Iunii Sole in xxii grad. cie minorum,cuisius medium erat post meridiem illius diei horis aer itu noctialitabus rei. dc tribus quintis unius horae, in qua defecerunt digiti proxime octo lunaris diametri a parte Ausi riia a circa scandenistem sectionem. Sunt igitur a principio annorum Alexandri, anni Agyptii centum quadraginta nouem, dies CC vi. horae
xiiii . Alexandriae,sed Cracottiae horae XIII. cum tritente, sera credum apparentiam, examinatim uero horae XIII. s. In quo tempore anomaliae loqus aequalis erat secundum numeratione nostram congruentem sere cum Ptolemaeo pari. CL m. scrupi xxxiii.&prosthaphsresis partis r.scrup. XXIII. quibus uerus
Lunae Iocus minor erat aequali. Ad secundam uero ecIipsim ab
246쪽
REvoLvTIONvM LI3. IDI. is eodem AIexandri constituto principio sunt annes Agyptii misie octingenti triginta duo, dies ccxcv, horae undecim, serti P.
x L v. tempore apparenti: aequato uero horae XI.scrii p. L v. Una de aequalis Lunae motus erat partium CLXXXII. scrv. XVIII. anomaliae locus pari. C LIX. scrup. L v. aequatum uero parti gum C LXI. scrup. XIII. pros haphaeresis qua motus aequalis minor erat apparente, Partis unius , scrup. X LII H. Patet igitur iii
utram eclipsi aequalem fuisse Lunae a terra dis antiam,&So, Iem utrobicue apogaeum sere, sed disterentia erat in deliquiarum digitus unus. Soniam uero Lunae dimetiens dimidium fere gradum occupare consueuit, ut Postea ostendemus, erit eius duodecima pars pro digito uno,scrupul. ii. s. quibus orbi obliquo Lunae circa sectiones eclipticas congruit gradus fere dimidius , quo in secunda eclipsi remotior fuerit Luna a sectione aiscendente,quam in prima a descendente sectione quo liquidisse simum est: latitudinis Lunae uerum motum fuisse posh completas reuolutiones partes c Lxxi . s. Sed anomaliae lunaris inter primam secundam eclipsim addit aequalitati scrup. ni. quia hus pros haphaereses seinuicem excedunt. Habebimus igitur aequalem latitudinis Lunae motum post integros circulos pari. CLXXIX. scrup. Lia Tempus autem inter utrum T deliquium erant anni mille sexcenti octuaginta tres dies of uagi tria octo, horae xii. scrup. xxxv. tempore appalete, quod aequali coia sentiebat, In quo tempore completis reuolutionibus aequaliabus , uigestes bis mille quingentis septuaginta septem sunt partes cxxxix.scrup. LI. hae congruunt nostris, quos iam exposuimus
De Iocis anomaliae latitudinis
T qui m huius quod cursus loca firmemus ad prs
a sit impia principia, assumpsimus hic quod binos desectus lunares, non ad eandem sectionem, neci --e diametro ec oppositas Partes , ut in Praeced tibus, sed ad easdem Boream uel Austrum. Caeteris si omnibus
247쪽
Nico Lar CopERNI cromnibus conditionibus seruatis,ut diximus,luxta Ptolema legi prsscriptum,quibus absim errore obtinebimus propositum nostrum. Prima igitur eclipsis,qua etiam circa alios Lunae motus Inquirendos usi sumus,ea erat, quam diximus obseruatam a C. Plosemaeo,anno decimonono Adriani, duobus diebus mensis Chiach transactis,ante medium noctis una hora aequinoctiali Alexandriae, Cracouiae uero duabus horis ante mediu noctis,
qua sequebatur dies tertius defecit. Luna in ipso medio eclippiis in dextate diametri,id est dece digitis a Septetrione, dum
Sol esset in xx v. X. Librs,ec erat anomaliae Iunaris locus par LXIHI. scrup. xxxviii.&eius prosthaphaeresas ablativa parr. III i. scrup. XX. circa sectionem descendentem. Alteram quod
magna diligentia obseruauimus Romae, anno Christi millesiamo quingetesimo po st Nonas Novembris, duabus horis 1 media nocte, quae lucescebat in octauum diem ante Idus Notiem .hris. Sed Cracouiae quae quin*gradibus seqtur Oriente, erat duabus horis de tertia hors post mediu noctis,dum Sol esset in xxiti. I. Scorpij defeceruntis rursus Borea digiti dece. Colligutur ergo a morte Alexandri anni Egyptii mille octingeri
vigiluiquatuor,dies octogintaquattuor, horaequatuordecim, scrup. XX. tempore apparenti, sed aequali horis Ni III. scrup. vi. Erat igitur motus Lunae medius in pari. CLXXIII i. scrup. Nur. Anomalia Lunaris pari. CCXCIIII. scrv. XL. aequata pari. ccxci. scrup. xxxv. Prosthaphaeresis adiectiva pari. IIII.
scrup. xxv HI. Manifestum est igitur, quod Luna etiam in his utri sep defectibiis distantiam habebat a summa abside sua pro is
aequalem,ac Sol erat utrobissi circa mediam suam absidem,& magnitudo tcnebrarum aequasis,quae declarant Lunae latitudinem Austrinam aequa Iemo sui Te,d exinde Lunam ipsam a
sectionibus distantias habuisse aequales,sed hic scandentem, italie subeuntem. Sunt igitur in medio ambarum eclipsitim anni AEgyptii mille trecenii sexagintas eae, dies CCCL v II i. horae IIII.
scrup. R. tempore apparenti: aequaliter autem horae IIII. scrv. xxiiii. In quibus medius motus latitudinis est pari. c Lix.
scrup. L v. Sit iam obliquus Lunae circulus, cuius dimetiens sit A v sectio comunis signiferi,in o sit Boreus limes, o Austrsia uili
248쪽
Asee io ecliptica descendens,n scandens. Assumantur. hanae circumferentiae ad Austrinas partes aequales AF, v n, prout prima eclipsis fuerit in P signo, secuda in n. Ac rursus Fn pros haphaeresis ablativa in priori eclipsi: a L. adiectiva in secunda. Quoni, ana igitur L L circumferentia partium est
XLI iureliquum eius e semicirculo Part. I. sciup. xvir. cuius dimidiu est pari. v. scrv. XXXIX. aequale utri Aγ.oc a n , ueris Luri Tnse distat itiis a segmento A a , ae propterea A F Κ pari est IX. scrup. LI X. Vnde etiam costat a Boreo limite,hoc est OA ν Κ, medius latitudinis Iocus par,rium X cIX.scrup. Lix. Sunim ad hune iocum, & tempus illius obseruationis Ptolemaicae a morte Alexandri anni AEgyptii
cccc Luis. dies X cI. horae x. ad apparentiam, ad aequalitatem autem horae I x. scrup. Lii in sub quibus motus Iais tudinis est Part. L. scrup. LIX. quae cum ablata fuerint partibus xcr . scrv. LIX.remanent partes XLIX. in meridie primi diei mensis priis
mi Thothbseeundum Agyptios ad principium annorum Aleia xandri Hinc ad caetera principia dantur iuxta disserentias temporum,loca cursus latitudinis Lunae a Boreo limite sumpta,unde motum ipsum deducimus. Quoniam a prima Olympiade ad Alexandri morte sui it anni Agyptii cccc LLdies CCXLvII.
quibus pro aequalitate temporis auferuntur scrup. VII. unius horae,sub quo tepore cursus latitudinis est pari. cxxxv I. scrii.
Luta. A prima ruisus Olympiade ad Caesarem sunt anniptii Dccxxx. horoexH.sed aequaIitati adiiciuntur scrupula horaria decem, sub quo tempore motus aequalis est partium ccvrscrup. Liti. Deinde ad Christum sunt anni XL v. dies NH. Si istitura XLix. gradibus demantur CXXXVI. scrup. LVII. accomismodatis ccc LX. circuli,remanent partes CCLXXI i. scrup. i I I. ad
meridiem primi diei Hecatombae otios primae Olympiadis. His si denuo addantur partes cc vi .scrup. M ii. colliguntur partes cxvIII scrup. LVI.ad mediam noctem ante Calendun aq
249쪽
Nico La i Co PERNICI annorum IuIianorii, additas denim pari. N. scrup. LIX. collias itur Iocus Christi ad mediam similiter noctem ante Calend.Ianuarij, partibus CXXIX. scru P. XLV.
Instruimenti parallatici construetio. Cap. xv. Uod autem maxima Iatitudo Lunae, iuxta anguli isectionis orbis ipsius d signiferi, fit quinq; partiti,
quarum circulus est ccc LX. non eam occasionem expertendi nobis sortuna contulit, quam C. Ptoleamaeo, commutationum lunarium impedimento. Ille enim Aleis Nandriae, cui polus Boreus eleuatiar grad. XXX. scrtap. LVII ta attendebat, quantum maxime accesssura est et Luna ad uerticem
horiEontis, dum uidelicet in principio Cancri Boreo simia te fuerit, quae iam numeris praesciri poterant. Inuenit ergo tune per instrumentum qtioddam , quod parallaticum uocat, ad commutationes Lunae depraehendendas sabricatum, duabus solum panibus Noe aua pariis a uertice minimam eius distanistiam, circa quam si quae parallaxis accidisset , necesse erat perquilin modicam suis se in tam breui interstitio. Oemptis igitur duobus gradibus, di octava parte, ei partibus rixx. scrupu.LvHI. Testant partes XX UNI. scru P. Li. S. quae excedunt maxi
mam si niseri obliquitatem, quae tunc erat partium XXIII. scrup. primorum LI. secundorum xx. in partibus fere quin integris, quae latitudo Lurrae caeteris deniq; particularibus in, uenitur usq; modo congruere . Instrumentum uero parallati, cum tribus regulis constat. quarum duae sunt longitudine pares ad minus cubitorum quatuor, de tertia aliquanto longior. Haec d altera ex prioribus iunguntur extremitatibus, reliquae solerti perso ratione dc axonijs sitie paxillis in his congruentiabus, ut in eadem superficie mobiles in itineturis illis minime uacillent In norma autem longiori a centro iunciturae suae exaretur recta linea per totam eius longitudinem , ex qua secun dum distantiam iuncturarum quam exactissime sumptam, cainpiatur aequalis. Haec diuidatur in particulas mille aequales, uel
in plures si fieri potes , quae diuisio extendatur in reliquam si secundum
250쪽
REvoLvTIONvM LIB. secundum easdem partes,quous tota fiat partium 3- q. . quN subtendat latus quadrati inscriptibilis circulo,cuius quae ex centrosuerit mille partes. Caeterum quod superfuerit ex hac norisma amputare licebit tanquam superfluum. In altera quo norma a cetro iuncturae linea describatur illis ni ille partibus aequalis, siue ei quae inter centra iuncturarum exis it habeat c3 1 late re specilla sibi infixa,ut in dioptra solet,per quae uisus permeat, ita concinnata, ut meatus ipii a linea in longitudinem normae praesignata minime declinet, sed distent aequaliter. Prouiso etiisam ut ipsa linea suo termino ad regulam longiorem porres a
possit lineam diuisam tangere,fiatm hoc modo normarum osticio triangulum isos celes cuius basis erit in parribus lineae diuisae. Deinde palus aliquis optime decussatus deleui aliis erigiis tur oc firmatur, cui in strumentum hoc ad regulam in qua sunt ambo ligamenta adne stitur quibusdam cardinibus, in quibus
quasi ianuam deceret,possit circumuolui Ita tamen ut linea re, Aa, quae per centrum ligamentorum est regulae,perpendiculo semper respondeat,&ad uerticem stet horigontis tanquam araxis. Petiturus igitur alicuius sideris a uertice hori non iis diis stantiam, cum fidus ipsium per specilla normae reis e perspeactum tenuerit,adhibita desubtus regula cum linea diuisa intelis liget quot partes subtendant angulum,qui inter uisum dc axem horigontis existit,quarum partiti dimentiens circuli fuerit xx milium .d habebit per Canone circumferentiam circuli magni inter sidus S uerticem quaesitam. De Lunae commutationibus. Cap. XVI. Oe instrumeuto ut diximus Ptolemaeus latitudine maximam Lunae esse quin partiti de praehendit. Deinde ad commutationem eius percipiendam secouertit,& ait se inuenisse eam Alexandriae uno gradu,scrup. VII. dum esset Sol in V. rad. xxv ni. scrup.Librae: distantia Lunae a Sole media gradus LX viii .scrup.XIII. Anoamalia aequalis parp. cc LXII. scrup. X.Latitudinis motus pari. c cc LU I I. scrup. XL. Prosthaphaeresis adiectiva pari.