장음표시 사용
71쪽
exegerunt,contenti radicibus fructibus terrae spontaneis. Primi qui eos obseruauerunt, mra inuropiliones armentarii fuerunt: quos secuti rustici&coloni,quibus austerum eorum vive-di genus res peregrina erat,incultu&admiratione eos habuerunt. Ad Baia Zethem ubi res ea delata fuit, motus pietate in eos quotannis stipem eis Malimoniam misit: hinc caeperunt Eremitte illi vaticinari,&futuram fottunam ex lineamentis faciei manuum interrogam iis bus praedicere. Protracti ergo in lucem, dc in pagos&oppida deducti, doctrinam Halys secundum interpretationem Aidari populis proposuerunt, discipulisque ac sectatoribus suis fascias rubeas, quibus operimentum capitis cingerent, in signum professionis suae tradiderui: unde a Turcis Cusilbasa est, capitia rubra appellata sunt,creuitque in eum modum haec superstitio,vi breui temporis pacto omnia rubris pileis plena viderentur. Iam aucti numerogantum sibi sumebant audaciae, ut ad Nundinas in Attalia ciuitate Minoris Asiae ad X.millia conuenirent,ubi occiso Magistratu oppidi coniurauerunt omnes, nunquam se ab ista relligione discessit ros,etiamsi sanguis cum vita profundendus esset, additis horrendis execrationibus in secus facientes. Sed trophetae eorum vitam aeternam magna confidentia pollicebantur omnibus suis sectatoribus,contra sentientes diris .anathemate percntiebant .Hinc Iisael Sophus,seu amore seu metu eorum impulsius, aliquot equitum turmas eis auxilio misit,ut in tantum excreuerit eorum potentia, ut so tis Sch ah Guli Techellis exercitum ducentorum millium post se traxisse scribatur. Aduersum hos cum Baiarethes duos duces cum validis copiis misisset.vterq; a Techelli cum copiis suis caesi pros gasin;
sent Corciιt Ottomanni filius a patre cum exercitu in eos missuS,manus cum iis conserere ausus non est.
Etsi autem succersitemporis confluges illa hominum a Turcarum exercitib aliquot praeliis victa,&ad Antilaurum Montem se recipere coacta est, profligato Chasan Schelipha, Techelli ob ingentia maleficia igne combusto:Secta tamen eorum siue doctrina, in Asia&Africa tantas radices egit, ut ad hunc usque diem a Turcis , summa diligentia in id genus inquirentibus,extirpari non potuerit. Neque tamen inter ipsos Persias super religionis capitibus per omnia altis conuenit ad Odiasteo faecunda est errorum4 discordiarum mater)cum inter se magna animorum contentione dis 'digladientur, quisnam filiorum Halys maximus fuisset Narrat Anglus noster , vidisse se z s. 's.
apud Ardouillam ciuitatem tumultum cruentum eo nomine excitatum , cum duo ci ρὸν ratisis ues de ea re disputassent , ut circiter III.millia mortalium concurrerint , fueritque clauis ne.
ligneis & pugionibus res acha,non sine caede aliquot hominum ex utraque parte Nec id nouum esse ait,cum sibinde tales contentiones in caeteris quoque urbibus homicidiis&suppliciis terminentur.
Ipsi Perse, etsi quolseptimanis bis capillos capitis abradunt, in vertice tamen longum cincinnum relinquunt,persuasi,illis capillisse arreptos in caelum subleuatum iri Precantes Modus , in Austrum conuertuntur,quod in extrema Arabia Medina Talnabi sit , in qua Sepulelirum δη ii, Maho meti.Iter facientes,cum hora precum venit,ab equo desilientes, genibus humi positis ta . abiectisque armis precantur,semper tamen facie in Meridiem conuersa. t Quae sit formula apud ipsos iurandi,manifestum fit ex iuramento, quod Abas Rex Per sanouissimus praestitit in hunc modum.Cum enim ante acceptum Diadema proditionis ac cusatus fuisset,iurauit per Deum creatorem, qui aerem dilatauit,&superfundum maris teriaram stabiliuit,qui caelum stellis ornauit,qui aquam diffudito ignem composuit,&vno verbo ex nihilo omnia creauit:Per caput Halys Prophetae,per doctrinam degem Maho meis, se ab isto crimine immunem esse. Ebrietatis vicium detestantur Persiae Antequam Persae Chri stianorum artibus&auxiliis usi fuerunt,Impuros illosin pollutos habuerunt, nunc vero
Anion solarisius Anglus,Regis Persarum a Reges Chrissianos Legatus, quae mira obseruatione digna in Persarum regno viderit,enarrat. tam uis l
lam magna pars illius beneficii,quo Christiani per RegnuPersarum hactenus ga- in praesens usque tempus betantur, AntonioSchirleto, Equiti Anglo accepta H ferenda
72쪽
A tu ferenda sit,qui adeo approbauit regi illi fidem industriamque uiam ut hoc potissimum ad Re-
ρηρ RQ es Christianos Legato is uti voluerit, non erit alienum ab instituto nosstro, quaecum primis
mitis, moxRi'Antonius in Perside V sues i. initio a rebva Persarum ut ita loquar ecclesia asticis. ad ch i Persarum Sacerdotes,inquit Schirletus,vestitu habit aq; a carteris vel parum vel nihil diffe-flianos runt. ter Templa sue Oratoria sua ingrediuntur quotidie, mane, meridie,vesperi ubi popu- δ' , loquaedam ex Lege Maho meti praelegunt , addita explicatione ex interpretamentis Halys.
ζ. Sunt inter eos quidam, quos ipsi Setes appellam, id est, Sanctos, quod vel ipsi vel patres eorum
spontaneam peregrinationem ad Mecham, ubi Mahometi monumentum ostenditur, susceperunt. His noti secus plebeii homines,ac oraculis credunt, etsi saepius in mendaciis deprehendantur.Radunt hi totum caput etiam verti em,ad utraque tempora tantum cirrho saliquos relinquentes Apud Sammachium oppidum vidit eiusmodi hominem Antonius noste grandaevum iam,cana barba&promissis circum tempora capillis , insidentem sepulchro, toto corpore nudum, nisi quod pudenda linteo velasset. Hanc rogatum , quid facereti respondisse ait,peruigilium agere pro mortuo patre .Quaerenti iterum Anglo,ecquis esset ille patery dixisse:qui proximum diligit, o nulli iniuri in sepulchrum digitoli addidi fle et baxum isto, qui sub hoc quiescit tumulo,triginta antiis vixi,eum nemortuum quidem deseram, hunc breue sequar, in idem sepulchrum condi volo. Mundum &omnia mundana,quorum me taedium cepit,odi:ab hoc loco nec vivus nec mortuus auferri cupio. Asambeium cum exercitu in Armeniam pro Miscentem anquit Schirleius comitatus sum usque ad oppidum IIemn. Ibi vidi eiusmodi Sanctum , qui collocata ante se aliquot vasa fictilia,cum incantationes nonnullas protulisset,baculo fregit. Assam beio sciscitanti respondit diuinus ille: sic luco fringes capita inimicorum tuorum. Et si aut non displicuit viro vaticinium,dubius tamen de veritate euentus , custodiri prophetam iussito interim liberaliter haberi, donec ab expeditione illa reuersus fuisset.
Σι L Alius toto corpore nudus apud Taurim urbem discurrebat suas populo obtrudens su-
iliaibaa perstitiones.cumque iam magnam technis suis sibin mam miraculorum tuorum, in angustum ergastulum, quod in ipsis urbis moenibus erat, se in-.clusit obserat diligentissime ostio. Ibi cum XL .dies sine cibo potuque,ut opinabantur, exegisset, tandem prodiit obstupeficentibus omnibus . facto concursita populi, quidam caeteris sagacior coctae carnis odorem sentire sibi visus, rem ad Sullanum detulit: qui vatem cum discipulo quaestionibus subiici iusssit. Victi tormentorum acerbitate fassi sunt fraudem. Vatem illum inclusum per angustum foramen antri quotidie iusculenti aliquid ,nonnunquam&buccella coctarum carnium accepisse.Sullanus offensus nebulonis fraudulentia, magistrum &discipulum exquisitis suppliciis necari iussit. Summam hi votorum omnium suorum&perfeci ae sanctitatis culmen in eo ponunt, quod dicunt, deseruisse se celeratam hominum consuetudinem,exiuisiecte mundo, valedixisse se mundo illi immundo in quo non ut inquilini, sed ut hospites hactenus vixerint: quae cum dicunt faciuntque, quibus apud nos simillimi sinimo nest obseurum.
. .. a. Desu Dcti Vita hoc potiissimum modo exequias peragunt. Ad tumulum sepulti ubi se Sa-
eerdos confert,magna multitudo hominum utriusque sexus concurrit. ibi positis cereis ardentibus Sacrificas aliquid supra ipsum tumulum e libro suo legit, preculas quasdam memoriter recitat, sepulcrum aqua lustrali conspergens .Peractis eremoniis epulum datur con anguineis,&quod reliquum est diei hilariter sumitur Caemeterium amplissimum est , ut quod III. millia palluum ambitu suo complectitur. Viae quibus ad id eundum est , utrimque mendieantibus obsita sunt,stipem pro salute defuncti magno clamore rogantibus. Qui defunctis lapides erigunt praeter nomina mortuorum nihil in eis inscribunt insculpuntve. Misaeuis iracula Naturae,quae Antonius noster in Persarum regno obseruauit, ab aliis for-vβιμ - tasse perscripta non fuere, haec sunt.Iuxta Bacchum oppidum sens est, in cuius summa aqua oleum suauislsimi dulcoris fluitat, sine defectu venae illius oleo , quod oleuin remotissimas exportatur regiones. Prope Sammachiam urbem alius fons est,picem liquidam fundens, picandis nauibus optimam,qua Angli non semel cum fructu usi sunt. Circa hanc urbem & vicinos pagos atque oppida magna certo anni tempore oberrant vulpium agmina, ut aliquando ducentae aut plures stimul conspiciantur,quae&vlulatus horrendos ad terrorem colonorum tollunt.Vaccae ibi partim nostris similes,partim multo maiores,sed macilentae, Males Pharaonem AEgyptium per somnium vidisse accepimus : Gossvpio agri per totam prope Pernr-dem abundant,quod quo pacto crescat, alii iam ante satis accurate perscripserunt. De
73쪽
De sorma Reipublicae Persicae vi eius regni gubernatione,ut quidem ipse praesente fuit
haec ex Antonii Schirletiannotationibus, breuitatis studiosi,excerpta huc transcribere vo
Postquam Abas Persarum Rex variis turbis laborare regnum suum, infinitas inde na sci confusiones animaduertit,volens tranquillitati&rendas nouas leges & mutandos veteres satrapas atque praefectos substitutis melioribui, ad siecit. Constituto ergo certo die omnes suos Miretas, Chanos,Sullanos Begos, id est, Duces, enisui Principes4 Barones suos ad Urbem Casbin conuocauit,proposito se uero edicto , ne quis quacunque de causa abesset.Quibus praesentibias, omnibus regni sui subditis ac ciuibus trien- est immunitatem ab omnibus cit butis, vectigalibus&exactionibus indulsit, Haldhbegum vero virum auctoritatis&consilii plenum , in administratione reipublicae versatissimum,
Primiun UeZierum creauit, eumque pro regem totius Imperii Persici pronunciauit. Huic in- mandauit,ut assumpto Seba Hamadagore socio,curn aliquot equitum turmis per uniuer . sum regnum di currens,grassatoresuatrones&seditiosos opprimeret, ubicunque posset.
longolio vero Purpurato nouum Titulum Ciani adiecit, eidemque sigillum regium commisit. Ea lanam regio cubiculo praefecit, Ctarchita semaute supremum militiae ducem salutauit. Praeterea idem Abas Rex unicuique Prouinciae nouum Piaefectum dedit, additis .duob. iudicibus, Thesaurario uno, Secretario uno,scriba,no, duobus aduocatis & praeside iudicit. His ex aetario regio stipendia constituit. Nec his omnibus contentus ipse singulis diebus Mercurii pro tribunali sedens attigantium controuersias attentiss1 me audiebat,& ius dicebat, singulare iustitiae ostendens desideriumvi studium vicum laudatissimis in hoc genere regibus comparari possit. At Ferat Chunivi,quem praestita fidesvi in regem ossicia superbum effecerant, iniquissimo animo ferebat, praelatum sibi in suprema regni Satrapia Haldebegum, erepta sibi insuper Pra sectura Geilanensi: inito igitur cum Prorege Mediaeri Gubernatore Tairris urbis sedere,in perniciem regis conspirauit multosq; ex popularibus in suas partes pertraxit.Satis qui dem haec mature Olivarius Chanus adaegem detulit , sed fidem non inuenit , quod haec o Gu dio Ferat dici inuidia arbitraretur. Interea eratus Cora zonis regem prouin tio FeVae ei haec est Persidi vicina 'in Persam concitauit , pollicitus , si res ad praelium de Chani inuenisset', se ei omnes Persarum copias in manus traditurum. Paruit ille , conscri RU ptoque celeriter exercitu , improuisus in Persidem irrupit. Contra hunc rex Persa XXX. millia militum expeditorum misit,quibus erat-Chanum praefecit,'maaissi fuerant DC. equites ad exploranda hostium consilia verum hi a Corazonibus prope omnes concissent, paucis fuga elapsis.Rex,cum quid fieret ex concitato puluere colligeret, imperauit Ferat-Chano ut laborantibus sitis sine mora sappetias ferret,totumque exercitum celerius promoueret. Contemsit imperium Feratus, regique nunciari iussit, nihil aliud esse quam manipulum tumultuantium rusticorum ἰ posse regem sine periculo cum stipatorib corporis sui progredi se si usus foret, celeriter sequuturum. Paulo post adfuit Hasianus Baua,anhelus trepidusque,regem cum praetorianis vehementer ab hostibus urgeri nuncians .Ibi Feratus simu
lato timore,duces tribunosque conuocauit, scilicet,Vt consilium commune caperet, quo pa
cto inuadendus et Iethostis.Ibi Olivarius Ferato sine ambagibus proditionis crimen expro i.
brauit sonuersusque ad caeteros duces, darent operam,ne quid detrimentire acciperet, se 2 viris. ueris verbis monuit. Ipse e consilio prorumpens, cum ala equitum,cui praeerat, regi ut suppe o, tunita. tias ferret properauit. Receperat se iam rex fugienti similis e velitatione, confirmatus autem aduentu equitum Olivarii in vestigio perstitit. At Feratus,cum proditionis consilium,contra ac ratus fuerat, non successisset, ingenti timore perculsus,quid ageret non inuenit. Rex ergo
sine mora Ioseph Ma imperauit, ut omnibus copiis in hostem productis praesium consereret. Ibi acris commissa fuit pugna,victoria tamen penes Persas stetit.Iosephus enim, cum hostile aciem penitus fudisset ac prostrauisset,occisis multis millibus,regem Coragonis cum filio suo koptimatibus,mos cepit,Feratum vero suis manibus interemit. Rex accepto tanto aboli- uario Chano beneficio,summum eum copiarum ducem creauit,cumque Triumpho opimis spoliis domum reuersus omnes conspirationis illius reliquias deleuit. Confecto feliciter hoc bello, Antonius Schirleius regem aliquoties per occasionem monuit,ut inito cum Christianis regibus scedere Turcis bellum faceret,qui alienas rapiendi prouincias finem non facerent.vtq; celerius persuaderet Antonius regi, contulit cum Olivatio consilia sua eumq, in sententiam suam pertraxit. Vtriusq; rationib. rex persuasus, Schi leto Legato ad Europaeos Principes uti constituit,motus insuper oratoris Turcici insolenti
qui multa superbe de petulanter n regia dixerat feceratque.
74쪽
ΡERIO CH E. Summa capita Epistoti,quam Garrias de Θlua queroa ab Hibianorum Rege ad Regem Persarum orator missus ad rege uum dedit, anno Chrisi MDCXIX,qua de rebus Perscis rara quaedam
es Assus de via tandem ab Armusio in Persidem appuli , qua peragrata Histhaonem praeci-
ruat d. . puam illius regni urbem intraui. Magno cu taedio moras hic traho, reuera expertus,quod jebui persi inplerisque rebus minualpraesentiafamam nihil enim horum video, quae antiqui de regni hu-ς ius magnificentia plenis buccis depraedicauerunt,ut vel mediocria sum m is in hoc loco, regno praeferam.Accedit,quod mihi bciisq; Legationis meae mores&consuetudines holutio minum vehementer aduersentur, ut farius arbitrer,apud Sauromatas Getasque quam hic a talem terere:destituor insuper libris,quorum lectione taedium leuare, & in hac olitudine a-H bastra imam recreare queam. Est autem H haon caput urbium regnitersici , gradibus XXXI.&z. I, ' dimidio versus septentrionem ab AEquatore dissita, ubi, quod mirere,ianta est aeris frigiditas mane cum primis,Vt in tanta vicinia Solis vix narrantes haec fidem inueniamus. Nullum in tam vasto regno antiquitatis monumentum inuenitur, cum pleraque aedificia ex latere co- isto interpositis tabulatis ligneis structa sint, quae ob materiae fragilitatem ferre aetatem non possim t. Magna tamen pars Palatii illius apud antiquos scriptores famosissimi, qui hanc ur-k. . .,a x iiij csqqim Oς Πx, xj mnum superest,ipsa molis vastitate veterem adhuc testans gloria. i. ..., PH sic ut SPer Ar bς Chilminatara est quadraginta Columnas vocanti quo nomine si p. s.fibliis. ut turres quasdam pr.ealtas, rotundas&angustas, quae adhuc supersiunt, capiunt. Vnicum,ud. a. hoc in uniuerso Imperio Persicosed spectandum sane vetustatis est monimentum , quod si cureliquis Persarum aedificiis, ut nunc quide sunt,conferatur, miraculu iure appellari possit. Tam alte autem etiam nostra memoria efferunt rudera illa caput uum,ut a fluuio, que Persae Bradami vocant, dc qui veterum Araxes eu .conlpici possint. Caeterum Hisphaonem ipsissimam esse Persepolin, ex o urtio,Diodoro&Plutarcho patet, quis tum eius graphice depingunt,& ad eum quasi manu ducunt. Porro viginti illarum columnarum quae adhuc integrae supersunt, magnitudo,venustas&durities de totius operas stupenda structura , cuiusmodi caetera tuerint, sata Mesare testantur , ita ut tanti aedificii ruinae non nisi magno labored ab ocioso quidem satis digne explicari politiar. Quaedam tamen per partes describere aggrediar Apsum aedificii frontispicium,latera,&intercolumnas sipacia, statuis imaginibus que marmoreis exornata apparent, quae pleraeque eo habitu repraesentantur, quo Senatores Veneti utuntur:tunica videlicet talari cum longislatisque manicis. Pileis caput tegunt rotundis, capilli sparsim ad humeros dependent, barba plerisque hirsuta&prolixa. Insuperiore ordine visuntur viri quidam marmorei in cathedris
Sed ne ad veterum Graecorum, Assyriorum , Medorum Periarumque vestiendi rationem, qualis illa ex diuersis scripto cibus eo vetustas colligi potest, quamquam plaraeque adeo nitidae&vivaces appareant , quasi ante paucos annos sculptae fuissent. Adiuuat hanc sententiam noliram tabula quaedam ex Iaspide lapide,cu inscriptione integra,vt Characteres illi non ante multos annos insculpti videantur, adeo ne apicem quide detrivit vetustas. Litterae autem neq, Chaldaeorum, nec Hebraeorum, nec Arabum Graecorumque scripturam arguuntineq; alterius cuiusquam linguae aut nationis , ude' a nemine mortalium legi possunt. Multae tamen inter eas litteras pyrami-dali forma assurgunt , ut Graecorum Delta Δ repraesentare possent , nisi magis in acumen assurgerent. Formam ipsiam tanti aedificii neque Ionicam , neque Corinthiam aut Doricam,aut ex his mixtam appellare possis , quod tamen de Romanorum Graecorumque structuris dicere facile est.Elegantia huius Palatii ex accuratissima proportione incredibili partiusymmetriano dissiculter colligitur.Nihil tamen ait Hispanus me adeo in admi o
75쪽
nem rapuiti quam duritiesin stabilitas marmoris& aspidis multis enim in locis tabula iam firmae tamque politae sunt, ut imaginem faciei instar speculi reddant; adeo nulla apparet in
iis ruptura aut scabrities.Praetereos,quos supra laudauimuSauctores, huius Palatii Arcianus SIustinus meminerunt,adduntque , Alexandrum Magnum importunitate Thaidis scorti
Attici victum illud incendi iussisse Prae caeteris autem Diodorus largius hanc historiam per ristiis, p. sequitur. Ipsum Palatium siue Regia tota triplici muro, cuius maior pars vetustate collapsa laminisse- est,cincta vi ur. In devexo vero montis, ad cuius radicem ipsa Arx extructa fuit, Sepulturae politani. Regum apparent,eadem amplitudine, quam Diodorus ponit, ut qui illa omnia videat,&scriptores illos legat,errare non possit. Aliud vestigium vetustatis in tanta urbe apparet nutulum nisi quod mille passibus amoenibus ciuitatis eolumna praealta assiargit, cum duabus aliis minoribus, quibus equi&formae humanae Gigantea magnitudine insculptae fiunt. Caetera non sunt adeo magni momςnxi Tota planicies circum ipsam Vrbem Hisphaon siue Persepolin, quae in decem prope leucos aperta iacet,fertilis admodum est,multisque aquis irrigua,continetque praeter arvavi segetesiacunda pascua prata, hortos amoenissimos omni genere suauissimorum fructuum plenos,fontibus insuper perenibus,quarum aquae dulcissimae sunt, accedente salubritate aeris,quae habitatoribus locum illum commendare porsunt. . Cassin civitas ab armum silueor VCC milliarib distat,& a Persepoli Centum. Ha buit apud hanc Vrbem rex Persia ingentem equitum peditumque exercitum in procinctu, ut eum aduersius Turcas educeret,qui fines regni hostiliter ingressus fuerat.Hic,ait Garcias, per . sis XL dies apud regem moras feci,liberaliter ab eo comiterque habitus. Rex confecto celeriter Tufem.
bello illo, krepulsis latronibus Turcicis, primo Sullaniam deinde ad Barabatum, oppidum Hyrcaniae,in littore Maris Casipii situm,venit,meque aduentum suum apud Hisphaonem urbem expectare iussit,factis e celeris expeditionis. De pace aut induciis inter Persarum Turcarumque Monarchas,eiusque capitibus,vivide cruento illo inter Taurim: Ardeuillam Vrbes prauit, ab aliis tota contexta est historia: unde non opus est eam hic recoquere. Sic igitur concludemus litteras Garcia deSylva Figue-roa,in quibus illud cum primis memorabile est, quod de famosissimo illo apud celeberrimos auctores Persepolitano Palatio eiusq; stupendis ruderibus retulit, quae an ab ullo alio tam eleganter perscriptafuerint,equidem meminissienon possum.
PERIO CHE. Armusium vulgo Orm regnum es ciuitaN A quoprimum ructa se habitata. Erepta nosera memoria Persisper L itanos. Recuperata a Persis ope Anglorum.
Vo tempore Mahometus Arabiae Felicis Regnum obtinebat incessit eum cupido pro-Qferendi amplificandique imperii sui.Indicto igitur Procerum Arabiae conuentu, propo-siuitiis obieci a littora insulas Sinus Persici ad Arabiae regnum pertinere, eaque omnia ab antecessoribus suis possessa fuisse Statuisse se igitur eas prouincias armis recuperare,ad quam rem ipsorum indigeat seconsiliori auxilio.quod si obtinuisset,profect urum se ipsum in eam expeditionem, commissis regni gubernaculis filio suo. Probantibus omnibus magnanimitatem rem, celeriter exercitus conscriptus est, Mab Alaman Urbe ad mare deductus, nauibusque in oppositum littus Persiicum traiectus est.Cum autem solum illud prope sterile inuenicht.deflectens inde Rex,copias suasiti eo loco considere iussit,qui tunc temporis Harmuevo sen: cabatur hicque pedem fixit,permissasuis aedificandi domos agri colendi licentia. - Cum autem magna Regis huius esset fama, ob liberalitatem In peregrinos studium,
Quo, ab om ni defendebat iniuria, excitati multi e utande noua urbs mira celeritate creuit,nouisque repleta est colonis. Ergo vicini Principes,ipseq, adeo Persarum rex, missis ad Arabem litterisvi muneribus, ipsius quaerebant amicitiam, de tantae virtutis vicino sibi gratulantes. . VndeMahometes celebritati nominis sui etiam amplius Choragium additurus,monetam percussit, quae res incolis illis peregrina fuit, qui auro argentoque signato antea si non fuerant. Videns igitur ciuitatem suam viris opibusu ue florentem,permisiit, ut nobiliores occupato vicino agro, in Magostana sibi commodassedes hinc illinc eligerent,qui cum paruis- sensi
76쪽
Fuhda sent, occupatam quisque terram a suo nomine appellauit, transiuitq; illorum agrorumposiamenta re sessio ad liberos eorum&haeredes, qui sub isto Arabum dominio flotuerunt.
νυ η' Succedente tempore,cum stirps regia defecisset, quidam Goanil praefectus Armusinus regnum istud inuasit, quo tamen diu laetatus non est .Qui enim regi successerat, audita defectione Praesecti illius, capias in ipsum duxit,&a populo, qui hominis illius impotens dominium iniquissimo animo ferebat, ambabus, quod dicitur,vinis exceptus, in ciuitatem introductus, usurpatorem alieni regni cum seditionis sociis capitalibus suppliciis an cit. Cum autem in defectu regiae prosapia etiam, ut fit, fortitudo, virtus in successoribus
defecisset, nec eandem praestarent noui regni ciues alacritatem, constantiam, quam patres eorum: Regulus quidam Prouinciae cuiusdam Persicae despecta debilitate eorum, exercitum in Armusiorum fines duxit.Horum rex,dissidens viribus suis,veritus potentiam aduersarit,euocatos ex agro&urbe ciues, quotquot nanciscis oluit , in Insulam Ouxomam continenti
vicinam traiecit. Hic cum aliquandiu substitisset, domi omnia occupari ab hostibus .ideret, deserta hac, cum omnibus suis in aliam Insulam, quae non longe inde aberat, tunc
ζ -. Hanc cum firmiorem ad muniendum aptiorem inuenisset, statuit ibi sibi suisque do-
.aebbis, micilla figere. Fuerat autem ea Insula ante eum diem inculta, nec nisi a paucis piscatoribus ha-o,nf. i. iitata,qui eam Ianon id est,Syluam, appellauerunt, infelix habitationi mortalium, quod nec
Insulam herbam nec pabulum pro pecudibus gignat, nec quicquam aliud ibi nascatur praeter pomi-rrmi t . feras quasdam arbores, quibus vix ullus inest siuccus , cum in Insula alia quam pluuialis aqua non reperiatur.Ipsa porro Insula tota videtur ex sale compossita, cumri terra salsi sit L po ris,& ipsa saxa ac lapides ex micis salis compositi esse videantur , underi naues Indiam petentes lapidibus illis loco faburrae carinas nauium siuarum onerare solent. In hac igitur Insula cum rex Armusiensis domos labitationes in modum oppidi extruxisset,alimoniamque& res alias necessarias ex vicinis prouinciis importasset,accepit nuncium, Regulum illum Persam destructa desertaque postmodum Vrbe praecipua regni, cum spoliis domu se recepisse .lpse igitur Armusium patriam repetens, cauere non potuit,qui plurimi in insula remanerent qui nouo oppido de nomine prioris Harmuzii nomen imposuerunt, idque pariter Ormira seu Armusium appellauerunt , quod nomen etiam, que in
ἡ - sequen ibus temporibus Reges Armus omne littus Arabiciam usque ad Lassam
h, .is., Catiliam,quaedam etiam in obiecto littore Persico sibi ubieceiunt, unde factum est . Vt re f.,bu gnum illud nobile&cumprimis potens euasierit, cum non ab Arabia dunt oxat&Perside sed
Armusii. extremo Orient Indiaq; traque,intra& extra Gangem, nec non ex Europa ab Ruthenis& Venetis mercatores huc confluerent, unde prouerbium natum est, Ormusium iliacan
lem argenti semper fluentem bilemque, totam Asiam esse instar annuli, in qua Armus iam sit gemma Etsi autem ipsa Insula nihil victui hominum accommodatum proferat, nihil tamen
omnium eorum in illa desideratur , quae ad necessitatem & voluptatem vitae humanae facere posIunt,cum mercatores tantum eo convehant alimoniae, ut viliori precio, quam ubi nasciatur,possit emi.
Nunc deinceps ad nostra tempora propius accedemus,&quo paca o Lusitani laec urbs cum Insula ab Anglis Persisque erepta fuerit,breuiter exponemus. Intulerant hactenus Lusitanorum naues, quae fauces Sinus Persici obtinebant, merca toribus Anglis plurimum damni,aliquoties interceptis horum nauibus, xspoliis in Armu-sium urbem illatis, quae cum esset munitissima erat velut Iovis Fer tristemplum, quo praedae in illa oceani Orientalis partae inferebantur. Cum igitur iniuriarum modum Lusitan non Caus Φῆ facerent, Angli,coacto ad XIV. diem Nouembris mensis anno A. N.C. MDCXXI. na-a, ci lotus suae apud Suratum Vrbem, quae ad Magni Mogolimperium pertinet, concilio , postia. diuturnas deliberationes concluserunt,ut coniuncta opera communem hostem, ubicunque possent,adorirentur, qui tot naues Anglicanas exspoliasset,in mercatores atque nautas Anglos morte affecisset. Commodum accidit,ut a.d.XXVI.mensis decembris Chanus siueprinceps irasensis, ipse multis iniuriis lacessitus,auxilium Anglorum , nominae Persarum regis, aduersus Lusitanorum insolentiam imploraret Conditiones hae latae sunt.Siquidem contingeret, Arinu sum Vrbem cum castro in Persici regis potestatem redigi, uti tunc partorum spoliorum media pars Persis, altera medietas Anglis cederet. Ipsius vero Castri possessio, cum omnibus armis, tormentis&apparatu bellico penes solos Anglos esset Persis, si vellent, integrum esset,aliud, nouum excitare monumentum Telonium, a quo Anglorum naues in perpe
77쪽
tuum immunes esse deberent, ex aequo inter trosque diuideretur. Captiui qui ibi repetii fuissent, siquidem Christiani essent, Anglis dederentur, Musul manni vero Persarum essent arbitrii Belli sumtus utrique aequis ferrent oneribus Hastamen conditiones deinde Persae
A. D. XXII. Ianuarii mensis, anno A. N. C. MDCXXII. Classis Anglorum ad Armu Am. sium appulit,&XX.millibus passuum ab urbe Anchoras iecit: propius enim ad Arcem acce tadere,tutum non erat. At alia ex parte Persiae Lusitanos in summas angustias redactos,prope ad deditionem compulerunt.Maluerunt tamen Lusitani, Anglorum , a quibus mari vehementa ter premebantur,quam Persarum fidei se credere. Dum de deduione urbis ultro citroq; litteris agitur.a.d. IX.Februarii mensis XX celoces ad Arimasturn appulerunt,uehentes MMD milites Persas,qui eam noctem proiectis Anchoris in mari nauibusque exegerunt. Postero die facta exscensione , cum Inam Culiberus Persarum Dux suos in acie constituisset, re Vrbe Armusia cattis signis intrauit. In forum cum venissent Persae, Lusitani facto globo. se iis opposuerunt,
sed mox desperata pugna, in arcem se receperunt. At dux Persa , cum milites suos percenturias in urbis vicos distribuismet,quie re eos iussit, constituto capitis supplicio, si quis diripere . .
eluium domos ausus fuisset. A. D. XXVII. Martii venit caduceator ab Lusitanis , qui arcem adhuc obtinebant,ad Persas, quos sine, efatione honoris aut prooemio ita allocutus est. Misiasium se a Praesecto Arcis ad Ducem exercitus Persici, ut sciscitaretur ex eo, qua de causa Persae Lusitanis bellum intulissent, cum negati non possit, hactenus bene inter utramque gentem conuenisse:& si vel maxime aliquid simultatis aut litis obortum fuisset, amicitiam tamen ilialam non tam facile abrumpendam,aut tam calamitosium bellum concitandum fuisse. victin que autem haec habeant,non abhorrere tamen Praefectum arcis, a pace aut induciis cum Duce Persarum, modo tales ferrentur ab hoc leges, quae Hispanorum regis auctoritatem Ἐonorem non imminuerent.Et Lusitanum quidem non desperatione uti tum suarum hae offerre Persis,cum ultra mille milites, viros sortes,in castello habeat, magnam insuper vim annotanae pulueris pyrii&tormentorum, accedente certa sipe propinqui subsidii a pro rege Indiae, qui Goae residet: sied quod amicos magis habere velit Persas tiam hostes. Quod si Dux Perse in obsidione arcis perseuerare constituissiet, Lusitanis satis animi fore ad resistendum usque
Parum placuit Persis insolentia oratoris Lusitant,qui eam rusticitatem interprerabantur;eum igitur infecta re se celeriter ad suos recipere, Halo cauere iusserunt. Accepereri dimisere Persae hunc Legatum,insciis Anglis,unde suspiciones odio horum in illos,concitata,&Angli nescio quid sinistri de Persis animis suis conceperunt. Hinc factum est, vi cum neque a Persia dominatore consuetis salutationibus exoperentiar,4 insuper magna vi pulueris emuncti filissent, minus minusque societati illi fiderent. Diisimulanda tamen fuerunt omnia, nisi omni ex negociatione utilitate euerti,&in poster umercimoniis priuari excluia
dique mallent.Eo qui sequebatur die,&si per si Anglorum opera partem aliquam muri euer . tissent oppi ignare tamen eam ausi non sunt. A.d. V. Aprilis, cum Perlsis ingens vis farina tri-.ticae submissa fuisset,iransfuga quidam iisdem exposuit,summa obsestas omnium rerum inopia, inprimis aqua potabilis laborare, unde multi quotidie sit consecti perirent Persae igitur a.d.XVII. Aprilis, cum incensis cuniculis subterraneis partem valli deiecissent, oppugnare arcem caeperunt, sed a Lusitanis mascule se defendentibus repulsi,&aliquot ex iis interemti sunt.Paucis diebus post duo Lusitani cum vexillo pacis indice ad Anglorum naues venere lit
teras ferentes,quarum haec erat sententia.Debere Anglos meminisse,quanta inter Britanno-Lrum&Lusitanorum gentes ab antiquiusimis temporibus sempe in
nomine non tam hostiliter obsessos in arce oppugnare. Neque enim ignorare Lusitanorum tim ad Praesectum, etsi duobus locis Peris vallum cum propugnaculo vi pulueris nitrati rupissent, Angui. Anglorum tamen id potissimum virtute & scientia factum esse.Orare igitur Praefectum, darent operam,ut inter Lusitanos & Persas honestae pacis conditiones locum inuenirent. ResponditThalassiarchus Anglus etsi arx iam ita concussa sit tormentis,ut rupturae vat Rasso Ii ac moeniorum Persas vel ultro ad oppugnationem inuitare possint: non se tamen optare ut Anglorum. Lusitani cum uxoribus liberisque Persarum traderentur furori&immanitati , quod certo futurum sit,nisi conditiones alicuius transactionis inuenirentur.Daturum se igitur operam,
ut ei malo salutare remedium quaereretur.
His actis duarum dierum induciae opera Anglorum impetratae sunt , quibus finitis, Lusitan a d. XXIII. Aprilis ix rum litteras ad naues Anglorum misierunt,quibus significauerunt, dedituros se Anulis arcem,ea tamen lege, ut ipsi homines cum supellectili sua Suratum
78쪽
Cundisis vel ad aliam aliquam Indiae ciuitatem, ubi Hispani dominarentur, incolumes traiicerentur . ne deditis Consensere Angli,& duo ex illis in arcem missi sunt,ibi futuri oblides, donec conditionibus' satisfactum esset. Idem ela a Persis impetratum est, qui discedentes Lusitanos excuti diligentet voluerunt, ne quas res prohibitas secum efferrent. Neque tamen ea diligentia caueri potuit, Atara, quin prorex Armus ensis cum Theseu ris suis per ruinam muri elaberetur,etsi illius rei Persas musiensi quosdam conficios fuisse, postea patuit. ρς - A. d. XXIV. eiusdem mensis circa vesperam intrantibus Anglis arcem, Per simul in eam irruperunt,&cum iracundiae frenos laxauissent, crudeliter in saucios aegros Lusitanos debachati sunt. Sequente die ipse tanu Triumphantis in modum arcem ingressus est .ea vespera Lusitani quidam, cum destituerentur scaphis lintribusque, nec ob earum defectum ad naues Anglorum accedere possenti in littore sub dio pernoctare coacti sunt. Ad hos laxaginta equites Persae,qui ad custodiendas machinas aeneas missi fuerant,delati parum abfuit,quin omnes illos in frusta conciderent Anglis tamen interuenientibus, Hedititio Lusitania defendentibus, Lusitani illi seruati fuerunt. Poster o die bis mille quingentos, partim Lusita-Pσυμ- nos partim Aethiopes nauigiis impositos,&litteris Saluteondamus instructos, ne ab obiis ista '' niurus assicerentur,intuta loca trans ortari curauerunt, fassique sunt ipsi Lusitani , pluri- ..i mum se ob praestit humanitatis officia Anglis debere, quae an Angli inpari calamitate constituti,ab ipsis vicissim expectare potuerint,e quidem non facile dixerim. Hoc loco in descriptione rerum Persicarum sistemus gradum, duabus potissimum de causis.Primo quia nostri propositi non fuit, Persici regni descriptionemri rerum in eo proximis innis gestarum , huic tractatui inserere, nisi quatenus ea Orientalis India prouincias concernunt:deinde, quia plura in nauigationibus,ri praeliis inter Anglosvi Lusitanos in Sinu Persico commissis, quae huc faciunt, se offerent, quo te,Ledia, benevole,remittimus, nunc ad alia properamus.
Transiim a rebus Persicis ad ascriptionem potentis imi Sinarum re Aethinae fatao
isilio a Peregrinatione Benedicti Gosi Enarrat topotissimarumprouinciarum,situs regni. Explicatio Tabuia Chorographica
china Vu in Urbe Labora, in qua eo tempore Regiam habebat Magnus Indorum Monarcha Mogol dictus, versiaretur N. Pimen e Societate Iesu, intellexit cum ex aliis, tum in priami ex Malio metista quodam, sene decrepito, multa de sipiendo revi gloria amplissimi Sin . rum regni, quod in quibusdam eius regni partibus Sanctissima Euangelii de Christo Seria uatore nostro doctrina locum haberet , non pauci Chinensium siua Christianismo dedis.sent nomina. Haec omnia Pimenta primo ad Pontificem Rom. deinde ad Hispanorum Regem laripsit, impetrauitque mandata ad proregem Goae, ut Benedicto oesio Lustrano Iesulta omnia alta longu iter necessaria liberaliter suppeditaret, quibus instructus iussis summi Pontificis satisfacere,&profectione suam in China terrestri itinere instituere ac perficere posset Goesius ergo sumto habitu Armenii Mercatoris, nouoque usius nomine, cum se pro Benedicto Abulam Isain vocari diceret, impetratis insuper litteris a Magno Mogo ad omnes regni Indici Praeses os, Satrapas, se in viam dedis Armenium vero se ideo dixit, quia Mescatoribus illius gentis facilior est ad orientales Populos quam caeteris cuiuscunque nationis
Ho in itinere, cum Goesius incredibiles superasset difficultates , aliquoties alatronibus spoliatus&invitae periculum adductus, transita utraque India, cis vltra Gangem, Miso ' peragr ta Callitia, postremo in Cara-Cathaiam , siue Nigram Cathaiam regnum claruti, is rueum Hic exacta mora nouem dierum ad Murum illum miraculo similem, qui inersiis. chά dibili acto in longitudinem productus , Tartaros a septentrionalibus regni Chinae limi nosii tibus dispelai , per XXV. dies subsistere coactus est,donec aperta per Praefectum illius loci porta intromitteretur. Totum autem istud actum inter terminos regni Cialis aoniagum Murum,Tartarorum assiduis incursionibus infestum est,ut Mercatores, cum interdici
non sine maximo perlaulo transire possint,sere notae cum silentio iter illud consciant. Tranc
79쪽
Transito Muro illo Goesius, circa vesperam ciuitatem Socieu intrauit, quae in duas diuisa est partes,quarum illa quidem a Saracenis,qui plerique omnes Mercatores sunt,haec ve Saracenιro a Chinensibus, quos Saraceni Cathaios appellant, habitatur. Sunt autem Saraceni sive ' g qMahom et istae in his partibus homines eisceminati, imbelles,ri ad arma prope inepti, ut a Chinensibus, siquidem hi vellent, nullo labore vinci tota expelli prouincia possent. Ergo nocte a Chinensibus velut captiui habentur, cin suis ciuitatis plateis includuntur, interdiu vero cum illis promiscue ambulantvi negociantur. Dum ab urbe Soci eucoesius ad ciuitatem Paquin siue P equin ubi Iesu itas esse nouerat, iter capessit , partim disticultate tam longaevia , partim saeuientis hyemis tempestatibus impeditus , in Sciensi prouincia moras trahit,ingrauem morbum incidit, hausto, ut opinantur omnes,veneno a Saracenis propi Gste
nato. Senserant Iesu itae, qui apud Paquin commorabantur, nescio quo pacto aut ratione Be Pti iane dicti aduentum. Litteras igitur ad cum miserunt, quas ei grauiter decumbenti Chinensis quidam ad fidem Christi conuersus exhibuit.ipse undecimo post die mundo valedixit.Tollit autem omnem dubitationem de veneno, quod Saraceni mercatores, viae socii, iam dudum facultatibus eius inhiaverant, quibus ipso vivo potiri non poterant. Est enim haec consuetudo apud mercatores agminatim proficiscentes recepta, Vt eorum qui in via moriuntur, bona inter socios dividantur. Neque tamen impuri isti Maho metistae voto suo potiti sunt.Chinen sis enim ille, qui literas a Iesiuitis Paquinensibus attulerat, cum se se rore Goesii natum pertinaciter assirmaret,' in signum eius rei cum caeteris Armeniis suillis carnibus vesceretur, Post graue litigium apud iudicem bona ementiti auunculi sui oesti obtinuit.Sepulto Goetio socius eius bini enim,ut nouimus,ambulare solent cum iuuene illo Chinensi deinde Pa- prosectus est,inde ad urbem Amataonem remissus, cum conscensa naui Lusitanica in Hispaniam properaret, ab Hollandis circa Sincapuram interceptus, coactus est eis omnes suos commentarios,quos partim Magister ipsius Goesius, partim ipse constripserat,tradere. Ipse
anno sequenti a Lusitanis redemtus,inanis domum rediit.
Cum autem ad ipsius Amplissimi regni Sinarum cognitionem plurimum faciat tabula
chorographica, eam statim in principio huius tractatus de regno Chinae lectoris oculis subiicere voluimus, ut hac velut manudum one,ea quae dicturi sumus, facilius intelligantur.
His referatur Descripsi Chorographica Regni Chinae. uis '
Porro de hac Tabula, quo paca o ad nostram notitiam peruenerit , amice Lector, - ' sic accipe Archetypon ab ipsis Chinensibus confectum, illustris ille Orbis indagator, Liris Anglus apud saniam Vrbem Iavae Maioris hoc modo adeptus est. Mercatores Chinenses, cum aduersam in illo portu fortunam habuissent,grandem pecuniam debebant Anglis Mer- μυή mcatoribus. cumque non essent soluendo,bona eorum iudicum Banta mensum sententia An '' 'glis adiudicata sunt.blicum in capiendis Chinensium mercibus occupati essent,animaduer z..ta terunt quendam Chinensem capsulam furtim surreptam magna diligentia in sinum recondere.Anglus eo visio curiosior, cum aliud quippiam ibi latere existimaret, extorsit trepidanti cistulam , eaque aperta Mappam illam siue Tabulam Geographicam inuenit Chinensis, quem non latebat quanta cura hactenus res elusinodi in occulto habita fuerant, quod capitale esset, arcana illa exteris communicare,prouolutus ad genua Angli,supplicauit homini, uti sibi redderet Chattam illam.Sed nihil obtinuit. Et hoc pacto vera illa regni Chinensis, etsi obscura descriptio in manus nostras peruenit. Non tamen ignoramus, multa in hoc apographo siue exemplo prbiotypi illius hinensis, quo de superius diximus, deesse, quod appositos Characteres non fuerimus assecuti , ideo eos exprimere superuacaneum iudicauerimus. In ipse Tabula satis constat, quadratras figuras maiusculas clineola intermedia di Signai stinctas,praecipua Regni urbes Emporia designare .minores vero cubi&orbes, quid pro με prie sibi velint,& quomodo hi ab illis differant, cum non satis constet,coniecturis locumda
Sed tamen imperfectiones illae obstare non possunt, quin Vere dicere queamus, nunquam antehac tale quid in Europa visam fuisse,unde patet,etiam praestantissimos nostri tem poris,Geographos,ortelium,Cornelium,Mercatorem, Hondium alios quoscunque dum Chinam de scribere se opinantur,nihil minus quam id regnum repraesentasse, siunt enim erro res tam manifesti vi qui in illis demonstrandis tempus consumat,ocio abutatur. Sed non est mirum, erraria nostris hominibus in tam abstrusis nullique cognitis rebus, cum non desint
qui in multo clarioribus hallucinentur , Indi quidem fluminis ostium iuxta Cambaiam, Gangen vero apud urbem Canton in China quaevant.
80쪽
Erat autem Archetypo illud Chinens e Charta subtilissima, quatuor pedes lata, de quinque longa. Non tamen omne id spadium delineatione prouinciarum regni insumebatur, sed multa adscripta erant characteribus Chinensium, qui ab summo perpendiculari linea deorsum leguntur, facto initio a dextra versus sinistiam. Quae qualia fuerint, cum a nobis legi aut intelligi minime possent, adscribere, ut laboriosum ita inutile fore iudica
Nbm Collegerat iam ante Piis Canish, Eques Anglus, qui nobilis1imo ausu totum terra- Candiic rumhibem circumnauigauit,noras quasdam achinensibus, quae cum Tabulae nostrae Geor g*μm graphicae eleganter conueniant,eas in summa capita redactas, apponemus, quod ante plu- Vculos annos quidem conscriptae, lucem tamen publuam ad hunc diem nondum viderint. In his tamen atque similibus monendus est Lector, ad primam nominis alicuius mutationem vel flexionem non protinus cespitandum esse, cum variae in tam vasto regno sint diale- sti idiomata, secundum quorum pronunciationem etiam scriptio formatur. Vt quae prouincia Nanquin dicitur, alibi Lanquin effertur, mutato N. in L paquin etiam Pequin & puchine Lfertur quodvi de Cambala, Taybin, de untien,uuinsalac aliis obseruandum est. Prouincia igitur Cansa, quatuor ciuitates maiores, minores viginti continet, castella 7. longitudo eius ad so. milliaria porrigitur Dornos habet tributum s luentes 26ao oo. milites m ea I 9UO O. equites 7 QOo quae copiae semper praesto sunt Regi ad imperium expedita . Magna illa urbs Paquin ubi rex plerumque habitare solet,prouinciae nomen dat, quae 8. urbes egregias, 18. minores habet, cum arcibus siue castellis o 8. domos vectigales 18789. Milites in ea ad bellum parati, tam pedites riam equites inueniuntur 38oo Vrbs ipsa quinquaginta gradibus ab Aquatore verius Septentrionem abest, unde eadem aeris temperies, quae in media Germania. Prouincia Soheinensis urbes maiores: habet, minores i6 castella siue Arces 11. Est in . ter eas urbes una caeteris eminentior , quo velut ad diribitorium Chinensium milites confluere solent, quoties a Tartaris bellum imminet.domos vectigales regi habet 16 118. milites
Prouincia Santo me Scianti in ciuitates maiores habet . oppida minora 1 . castella de Arcesio Longitudo eius mill 8 2 Pedites ad bellum s 8O8.equites 3Io oo .domus vectigales in ea 7 JJs Prouincia inam vel Eonan urbes maiores habet .minore Pi . Arces & castella, o .domos tributarias 13 2918. milite, ut rivique generis 828o O. longitudo eius mili. o.Abundat haec prouincia metalli fodinis, aere argeiuo vivo, plumbo nigro, quae omnia alio expor-
Prouincia Cuich is quae iuuiau dicitur octo urbes maiores, I 2 minores habet castella 83.in quibus arma conseruantur,ad uerius Indorum,qui ultra Cauchinchinam in occidentem habitant, irruptiones ipsa prouincia ad Ioci milliaria in longitudinem poti igitur, os 77o. domos tributum rcgi Bluentes,&42 2o .eqiuites habens atque pedites. In celeberrima Prouincia Lanquin siue Nanquin urbes maiores sunt 1 . minores II oppidavi castella,s.longitudo eius mill . Iao.domus in ea numerantur vectigales s 62818. lI tes habet et o 89oo. inter quos 12JOO. Tartari equites mercenarii. Vquumen si prouincia ciuitates habet magnas I .oppida s. Arces&castella is o. Longa est mili. aio domus habens vectigales 3sI6i milites icoo. Prouincia Som 7.urbes maiores, I minores, castella Ios.habet.porrcet in longitudine
milliarium aso. domos vectigales habet 39367. milites 3 163. Prouincia' intelis urbes habet U.oppida s.castella 8o .longillime haec extenditur in mill oo. domos tributarias habens 42I J. milites 339oco. Est inhiac Lacus consentionum. qui ad dorsum regni Siam e regione Champa cum Lappianorum finibus coniungitur Ab hoc Lacu prodeunt fluuii multi , qui per plerasque regni Sinarum prouincias sparguntur,inde eum Chinenses Vniuersum mundunt appellant, Lunam ac Stellas in eo depingere solent. Numerantur in Prouincia urbes maiores 1 s. interque eas primaria una, quae toti regioni nomen impertiuit,minores vero a o .castellas 3.longitudo eius mill.Iso. domus in ea vectigales sunt 393629 milites 227oo. Prouincia Cuansa urbes habet a 2. oppida s. Castella&Arcessi .milliaria continet 26o. domos vectigales habens tko639 .milites tam equites quam pedites Moo oo. amens