장음표시 사용
51쪽
s AVD TALAE I EXPLIC. gruenter agere. Nam propemodum ab omnibus ΝΓ-citas appellatur tum vita prosteritas, tum recta virtutis actio: quaecunque de ea distulantur, ad seperiora illa bona mentis,rectaque officia videntur posse
accommodaris quidam enim flummum bonum virtutemeseputant, quidam prudentiam, quidam sapientiam, alq autem haec tria simul, aut horum quidpia, um voluptate,vel no sine voluptate: alq vero etiam cum pradictis externas opes m facultates copulant: atque haec
omniapartim a multis antiqui partim a paucis Sesaris hominibus dicuntur,quoria neutros omni ex tam
te aberrase,sed aliquantulum de via deflexisse, quin
iam magna ex parte rectu iter tenuisse probabile e LCum his enim qui siummum bonum,aut omnem,aut aliquam virtutem esse confirmant, constentit commemorata prius semmi boni definitio: aut enim amo virtutis est, aut certe cum virtute copulata.' Sed fortasse muti tum intererit,an p pessionem virtutis,an usium,an habitum,an a honem beatam vitam dixeris: feri erim potess, ut habitus in homine ab omni honesto officio sit desertus, ut in eo qui dormit, aut quouis alio modo in bonis moribus actionibusique cessator e i. t virtutis utilio cessare nullo modo poterit: magna siquidem necestate semper ad aliquid recte agendum rapietur: quemadmodum apud Obmpia in maxima illa quinquennali celebritate ludorum, non forma, aut viribus corporis prae iant imus qui ue corona donatur, sed qui cum aliis magna S in iri contentione decertauit,
52쪽
ex bis enim qui in certamen deficendunt,aliquis victor cr olympionices es itu sic in vita res bone istimas, oe plenissimas dignitatis assequutur hi,quι sese in optimis vitae studiis exercuerint: ' quorum iuita suauis σiucunda est, propterea quod perceptio voluptatis ex eo genere bonorum est,qua insunt in animo. At vero quaecunque res amatur ab homine, huic eadem iucuda δε- lectabili ue est,ut equorum cupido, equus: Gr theatri, theatrum: ut similia conferamus, iustitia delectat ho--ines,quilaius amore S studio ducuntur: S omnis honestas dignit que rerum placet iis qui animo σφ-ssio ad amorem virtutis rapiuntur: voluptates autem blandisiimae dominae quae imperita multitudInG animos
fenfusique iucunditate quadam perfundunt, cum honestate multum pugnant, quod non revera, sed falso oeinepto sense suauitatis iucunda'L. qua vero comitantur iuirtutem,ideo bonos viros delectant, quod naturalem atque ingenuam vim contineant oblectationis: in
quo genere ponenda sent offlcia mactiones virtutum, quibus ut qui ue optime natus institutus; es,ita maxime fastonte ac natura gaudet. Itaque proborum homInum uita,voluptate,non tanquam extrinsecus absumptased in animo penitus inclusa reconditaque perfuitur. Praeterea qua praeclaris facts non delectatur,mini me vir bonus m sapiens iudicandus est nec enim Iustum dixeris,cui iustιtiae. aut liberalem, cui liberalitatis actiones odiose molestaeque sint: eademque ratio ιn reliquis honestatis partibus valebit. iurare cu uniuersis,
53쪽
tum singulis lairtutum officiis ingenitam atque insitam voluptatem inesse confitendum est, si de his recte vir bonus statutinat quam recte statuat,antea dictu es: Beata igitur vita optima, honestissima, iucudisiimaque est: nec vero hoc sieparatim de illa praedicantur Put in epigrammate deliaco: Pulchrius astraea, melius nil corpore sano,
Suauius m voti compote mente nihil. Haec enim tria in optimis officiis comuncta commistaque siunt, quorum unu aut e multis optimum forficiatas a nobis appellatur. Τ Nec tame videtur esse praeclaris animorum muneribus o studiis contenta ed ad se tuendum cy' ornandum fortuna quoque beneficiis crornamentis egere. Vix enim feri potest, ac ne vix quidem, ut qui angusta rei familiaris premitur, practare quicquam aut magnifice faciat,cum pleraque vel amicorum studio, vel diuitis, vel publica autboritate non secus atque instrumentis efflantum S si nonnulla d fuerint hominιbus, ut nobilitas,liberieulchritudo,magnam labem c maculam vita soleant astergere: neque enim plane beatus ea, qui in deformitate aliqua
corporis, aut ignobilitate generis, aut sobtudine oe ombitate liberoru vitam degit: ac minin etiafortasse beatus,cuius uberi Aunt scelerati ac perditi,aut cuius amici boni viri ex hac vita migrarat. Q re ad bene beate que vivenduJortuna comoda necessaria videntur esse:
ideoque permulti facile fiunt addum, ut ex iis alη beata vitam prosteram fortunam,aly virtute esse crederent.
54쪽
II aquam Aristoteles in causa beata ita suo iudicia spientior βι- periorque reliquis philosophis extitit an fue res sisas confirmauit,deinceps cum iis omnibus, quos tantuam bello astauit . paciscatur ,sed hae conditione, t ictor leges Iuctis imponat. Vt enim selexander magnus imper, ambitione indultus non modo Graecorum, sed Persarum, em totιus Orientis
populi, bellia ιntulit, t tu ictis prefigati questus toto orbe imperium teneret sie AGIIoteles flexa dranae cupiditatis magisteride in philosephia, quod dscipulus in terra e licere contendit, philosephos omnes oppugnauit, , MMι sus est,expugnauit: t γιdelicet phιlosophiae regno potiretur. ι tir trιumphatorrue phιlosophorum praepotens e beatus regnaret. Quid erio, dicet aliquis: nonne praeclarum in nobile effluitas o nianes
corrigere,falos tollere,prauas cum metioribus commutare' Praeclarum certe,
rnyuam, Cr magnum ' quodsi Aristoteles in hac quaestione cosecutud est, rogem, rege philosephorum emn ιῶ esse oportuit sta eius opinio nihilo deteriorem amor est, quam retiquoru philosophorἀ, ideamus nu potius aeristotele regni cupidia in appetestem, suam rege appestemus. Quid aut e de phitis his ethnicis in muresὼm sintιre debeamus, Metu tinus admonuιt: quid, ait,tιmeam apud te nometsilosophorus qui no propterea amsunt, ρώia falsa dicut ined quia er falsi pler-que con uni: et a mueniuntur dicere,a Christi gratia, qua est ima Ieratas,alten ιβιnt.Sed que admodum AraLToteles an hae cotentisne cil reliquis pacisiitur' Cum in prima parte definitionis faeticitate, in amone metis irtutι cosentaneastatuisset, eius partis explicari gratia multoriι auisoritates num in locia aggrega-ώIm. quas aliIua ex parte cum hoc mφιtuto cogruere,consentires demo M. I μι primum peruetere de bonorῶ dιuisionesentent/a occupat,ex fuibu
par exiguae s.nt. t quea edu sella in radio setis, sic istae in irtutia silerire γι aut ne is quide appareat. Plato,Cum tria, inquit, sint, in quibus homines studi si ponunt, Itimum est pecuniaesuHu,mediii corporis,
animι Πλῶ. Cicero, Sint,ast,tria genera bonoru, dum corporis cr externa
iaceat humi, ac tantilmodo quiasiam edasῖnt. Vellentur bona: alia autem diuina longe late1uese pandant alumfue coimgat . t ea qui adeptus sit, cur eia beatum modo,ac non beati'mu ιam rixeram' rade opinio de dignitate 3irtutia , hanciam amansi populari sermone probatur, cu=ν, ca Ire oceintis vla θυλα κοναζιd Leum Aqui beatus sit,bene iuere,cr bene agere qua oratione et una prima dignitatem siιmmamque bonis ansmorum tribuebat.1uod certe Vprobandum est,medio tamen ιn Dia cr carI
55쪽
medera faelicitas nestatuatur. 2 Sequuntur aliaesententiae desummo b. no partim sim cellartim copulatae.Simptices tres ab Armotele ponil tur, prima ututu, secunda prudenti tertia sapientiae. Cotulata sex est ici Iosisunt aut enim irim,aut prudelia, aursapientia cum oluptate iungιtura aut ruesks hae res ιuncta cum prospera fortuna connectuntur: rn suibus emnibus aliquid esse quod improbari, aliquid etιam quod probari , m ad=periorem desinationem consonmara po*t, AnΠoteles arbitratur. Sed reiectis aliis, tres tantum Usesumst, D tutem, oluptate,INJeram fortunam: cum quιbus suam felicitatem concitiare conatur. 3 Ligumento de utute antea restonsium se Similitudo autem qua nunc tιtur, Dilax ALCr Stoicorum iud/cιo ridicula: quι non modo irtutis sum, sid ipsum etiam habitum perse praeclarum Cr perfectum esse existimant,nec ututem
cuiqua adesse,quin ea semper γtatur: nec ero ab actione magis istute posse separara,quam a fluxionesuuium,aut ignem a calore. ItaJue suavis tathletis corporis exercitatio, Apraestantibus uis irtutu γμ laudem dignitatem pariat: non tamen sequitur, di utus in quoquam homine in-s Ται nihil in γιta recte, aut soniali prorsia agat: cum usa semper hominem ad bene agendum excitet, Cr infammet. tque halienus cum Iretu te pactiι esse idetur ea conditione, t felicitas fit ututis actιo, istus --tem ipsa nesi articis . 4 Transit hinc Ara Ioteles ad conciliationem oluptatis, quae in summo bono ducenda non est,sed summo bona Poluptas perpetua comes adiungitur. Omnis enim honesia actio plena est iucunditatis er delectationue de qua libro i C. copiosius dicetur. Hoc loco ad eam rem
explicandam tres perfecti sillogismisunt: mmu ,
Cuius qui ue rei cupiias est,ea delectatur: Vis bonus est honestae actionis cupidus: Ita)ue ir bonus honesta actione delectatur. Secundus, Qua per se iucunda sun bonis diris asserunt delectationem: i Actiones Nirtutum sunt persi iucundae: . suare luptatem bonis iris ad Ferunt. Tertius, Quae iucunda inimantur,talia sunt:
Tales igitur actunes ututi sunt. Quamobrem superiora ilia de utute aluptate tesimonia cῶ - soletis felicitate ea ex parte conueniet, qua jummum bonum optιmum inhonensimum esse dicitur, quod est irtutis: Cr iucundisiimum, quod ess oluptatur quae tria di mititudine detiaci carminis beatae itissimul ad-ιuncta esse declarat: cuiusemodi apud Theognidem poetam legimus e
56쪽
boni non sant, felices no erunt. Sed, t dixi, gnauia ista, Cr imperitia ulgi se, quae Aristoteli tantopere placuit, t ad tegendam auarasimam euia piditatem alus fuerue idem persuadere cenatus si nec Immerato apud Luiatianum ab lexadra disiipulo notatur, bi Diogenes costaruitur cum ipse cerario. Diogenes. Quid fles o stulte onne crastoteles sapies te docuit. ne putares easma esse, qua pendent afortuna' flexand. Sapiens. cum se ille omnsum adulatora perditi mus . permitte quaese m iam Aristotelis facta sitire quam multa a me petierat, quaesicripserit,fuemadmodum mea ad doctrinam er titeras ambitione abusus Fixum me modo coleret atque laudaret ob pulchrιtudιnem tanquam in ea pars quida esstsummi boni modo ob res praeclare gestas atque ob diuitiasNam Cr putabat in bonis esse,ne sibi itis γerteretur, cum in ipse eas acciperet: praestigiosus ἴ Diogenes lane homo Cr fraudulentus. me tamen Ara latetu locus ultos in imperatos
christianosseastante aliaqua ad hanc diuitiarum tibidine propenses tuetur ae protegit: nihil enim aliud ambitiosi atque auari habet in ore, ruam hoe secras ne tum )idelicet cristotelis oraculum, Nemo potest res praeclarasagere,cui facultates desῖntream audire quotidie leget erue psint aduersam illa repugnatemque Liaiana atque aeterna dentatis Pocem iuuitias increpantis, CH a Pera faelicitate detestantis ae reiicientis.Na cum iuuenis locuplet ismus admonitus a Chraso, t abiiceret fortunas Cr opes fias, trisu confestim disie Uset, Christus ad dissipulosseos couersus, Quam difficulter,inquit,fut pecunias psidet,
in regnum Dei intrabunt dissiputi autem Jerbis illius obstupuerui. At Ie.
sus rusu, Fi*,inquit, quam ὸdficile est eoi qui fiducia in pecuniis ponsiti
tui si in istimenta ista desint,an irtus nulla futura sis: Cr an nihilsine diuitiis praeriare agere psit. Quid igitur'qualis regulin tum cum resectis palpebris illigatum in machina Carthaginensis cruciabant,nunrui erm
57쪽
ter c praeclare pati idebatur'Quid Naides, cum tam pauper Ath nis esset, t patre mortuo dote tabus Rest. largiretur, tu se agere in ιuere non potuit' quid caeterarum γιrtutum exempla proferam' cm arbιt mur tiberal talem marsupra er arca, non anιmo in oluntate contineri'
An non liberatiorem esse, qua opera quam quι pecunia ruuerit 'qui animo quam qui nummos laniaris 'Non arbitramur liberalius esse censiari a ffiatis, ad benesterandum cohortara, reuocare a ιtιis, ad dirtutem Q hσ-nestatem ducere Uιtuere subleuam oua omnia in ab animo proficiscuntur,m referatur ad anima quam largiri caduca aliquid er fortunaeβι- rectum, t Quinas, em opes ad ornandum Q alendum corpus 'NeIue tamen in tu, si qua aestimatio ea, reris ipsarum magnιtudine in copia metienda eL ,sid anima oluntate.Quid enim aliud eritas ιn Euangelio δε-n almum 1ederet Iesus e regionega et phrlacr,flectabat t populus mitteret aes in D phylacium in multι Lustra mιttebat multa. Venit autem
quaedam γι a pauper, misti minuta duo,quod HI quadrans: ocati que adse disiquia suis,ait Iesu . Amedico abu,haec pauper γι a Ilus misit,
suam omnes fuι mserist ιnga et phylacium: Na omnes ex eo quod etsis μ- tererat, miserili haec aute e penuria sua omnιa quaeiaque habebat misit totam I baantiam suam. Persesuitur ocra Ioteles connexam superioribus erroribus Panitatem, in afarticitaresa deformes,ignobiles, etib scut antea pauperes, reiicit: in qua non plum insipientiam Jam coarguit, sed i quο1ue is imprimis magnam facit iniuriam: Use enim Arnloteles beatus non potuito erum hae loca dicit: fuit enim iste ipse deformitata reprehenser alde deformu, t Diogenes Laertius ait,er annulis seruestiendida ad tegendam corporis deformitatem tebatur. Et tis nobiles di principes, er reges,beatos ranateles exιItimat. quo pacto medici flim, qui δε- fio patrimonia is a Gena endidisset, beatus esse potuisse hoc loca γeradicit Ar Itiretis' De coetifatu dero tames Euangelica Peratare definita quae Tio e L monachis tamen crsacerdotιbus eam Eseptandam relinquo, ι ideant ipsi, an Ari Iotelι credenda se miseros er infelices exιΠιmare elint. Quid ero de siceleratis liberis, aut mortuu amicas restondeam' Lώονάmneyrticitate labefactant' - haec semnia sunt elusimodi, di a detula alirua delirante somnianda potι-,quam t a philosepho abrus in 'rireptis bene tueri ponenda esse ideantur. Prosteram fortunam nultas naquamgrauis philosephus, aut beatam γιtam tui beata γιtae adiunctam putauιt, quam eἰm Theophrasias AriIἱοtelu disiipulus mollis er Llieatus
ex opinione Iusti probasset, exatu Hi libris c holis retiquoru philosethorum, ruod in Caci thene seo laudarat illam sententiam: Vitam regis
58쪽
fortuna,non sapientia. Negant, inquit Cicero, ab Ἱllo philosepho langu l. s. dius qui uam esse dictum. En AGI At ei e Di principis non dico, tant fasim cir impiam, sed ineptam debramque desumma bono sententiam inredigitis Fortuna nihιl leuius, nιhil inconstant , nihil uis .
' Pride etiam quae ho nascitur, quid se, quod efficiat Cap. 9.
beatam vitam, do Trinane, an cohuetudo, an alia quadam exercitatio, an diuina prouidentia, an castu ali
quis cir fortuna: ' ac si quod e i aliud deorum immor
talium munus in homines collatum , credibile est felicitatem quoque a diis ad homines caelitus demanasse:
idque maxime, quod reliquis hominum bonis haec ipspraecellat: sed de hac re alias fortasse magis proprio loco distulabitur. Illud vero satis confiat etiam si caelitus a diis ad homines demissa non sit,sted comparata facultate hominis, do bina, cir exercitatione: rem tamen esse maxime diuinam, summeque admirandam: virtutis enim paemium,m finis optimus, caelestis, ac beatus est, s ue ad multos homines latissime propagatur, cum ab omnibus doctrina m studio comparari post, qui sine viti tib vitioque naturae mentem sanam, inte gramque habent. Quod si hac via oe ratione beatum esse meliu est,qaam fortuna m casu aliquo,constentaneum certe est, cum ad naturam illa Frem Er eximiam acceperit cos matio do trinae,studiumque exercitationis,tum beatam vita exi iere Quaecunque enim fecun
dum siuam naturam quam optime fiunt asserit ut qμam
59쪽
c1 A V D. Τ A L .E I EXPLIC optime siste habeat,nata fiunt: itemque cum omnia praeclara sint,quae gignuntur ex artibus,m omnibus causis,tum maxime, qua ex causa principe,omni κque pra-
flantisma: ' valde autem absurdum fuerit farticitatem rem omnium maximam atque honesisma inconstanti m crea fortunae acceptam referre. ' Ad quod etiam declarandu seperior definitio I licitatis valebit:
docuimus enim esse alitionem mentis congruentem cum virtute: reliqua autem fortuna m corporu bona partim necestate quadam beatam vitam comitari, partim vi siua velut instrumenta aliquid adiuuare: quae o mnia cum his quae initio dicta βιnt, quam optime quadrabunt : Guιlis enim scientiae finem summum bonum esse diximus: qua id agit maxime , ut ciues bonos crbene moratos Usciat, m in optimis virtutum studiis exercitatos. Quare merito ac iure confirmare possum, nec bouem, nec equum, nec aliud quodvis animal particeps esse faelicιratis, cum nihil hora sit ciuilium usciorum particeps, quae a virtutibus proficistunturi.ob eamque causam ne puer quidem beatus est,cum per infirmam m imbecillem aetatem nondum ad obeunda us-cia rationis habilis promptu sique sit: qui vero pueri bea-tι vocantur, non revera, sed expectatione quadam sic
appellantur: quod nobis a puero magnam stem asserat
futurae virtutis, fummaeque probitatis:) nam summum bonum duas res maxime requirit, ut ante dixi, perfectam virtutem, consiummatamque vitam: multae siquidem vicissitudines, variique rerum humanarum caseus
60쪽
incidunt erique potere, ut qui amplisiimis fortunae be
neficiis ornatus aetate longissime processierit, in maximas incidat calamitates quemadmodum in heroicis h-bris de Priamo Troianorum rege fabula nobis decantata est. Eum vero qui tam aduersos fortunae casius Νbierit, ,sicut ille Priamus, mortem obierit, nemo bea
I Ad ι uarundam definitionem iam Ateleafaelicitatis quatuor quaesianes distulantur Prima quaerit de causis efficietibin beatam itam, Parum quatuorpropositis duae tolluntur,Deus in fortuna duae retinentur lo- na in exercitatis quae oratio si tantummodo Pana hominis toruacitate peccaret, nunqueferenda esset: mc enim Graeculi hominis mos eo, t quacunque de re dicat, in ea multus, quam moderatus diaeri matit: nam cum
antea satis superque docuisset ciuilem scientiam esse doctrinam beata Liae, in beatam γιtam actione Cr exercitatione 3irtutis definisset,lame haetico idem saxum oluit , res atque inani repetitione rem eandem saepius nobis inculcat. Sed hae nugatonae repetitionis Pinis Graeco homini condonandum e sententia diligenter auimanda sunt,in quibusgrauiuspe catur. a Aristoteles enim manifestissimum impietatisskae argumentum nobis exhibuit, cum distulat bonum a Deo nullum hominibus tribuι. Dilogismum connexum secundi modi arbitror diligentius animaduertendame e cuius propositio abffrmate constituta est: si quod ea aliud deorum ιmmortatium ιn homines coliatum munus,credibale estolicitatem quorue a diis datam esse: sed felicitas a Deo data non est e Nuctam igιtur bonum a Deo hominibus datur. . sumptis ruta totum impietatis crimen cotιnebat imide in latenter
indicata est his γerbis. Sed de hae re alias fortasse magis propria loca distulabitur iilud ero satis constat etiamsi caelitus ad homines demissa non sic.
sed rem rata irtute hominis, er doctrina, in exercitatione, rem tamen esse maxime diuinam. non enim hli verte dicit caerisotele articitatem nobis a Deo non dari, sed γt quodammodo inuidiam tantisiceleris declinaret atque auerteret,hachphistica γersutia Uus es, quam postea tamen apertissime declarat. Cum enim proposuisset quatuor, quibus didebatur faelicitas effici,Deum declina fortunam misit, consuetudinis duntaxat rim