장음표시 사용
21쪽
In playssea in . sest inarii r ilea , qua utebantur Philosophi , 'naturam , ae genus deorum investigantes . Et in civilem, qua utebantur Cives in Urbi diu, maxi-mE Sacerdotes, dum , quos deos publyce colere . quibus Ritibus, quibus saerificiis deberet, populum erudiebant. Primat dicebat Varro maxim aeeemmodatet. es ad Theatrum I seeunda ad Mundum δtertia ad Urbem qu bis alii dii pertinerent ad Mundum . alii in Templis adorarentur , alii riderentur in Theatris, ut notat S. λugustin. ibi ea . c. Mel usergo Varro dixisset , tres omnes illias species sabulosas esse. Triplicem hane Theologiae spe etem reprobavit Apostolus
Rom. x. Ieste D. Thom. tbas. Iea. r. istafn. his verbis: Videtur autem Apostolus ιν lieem Thestigiam tangere GentiIixm . Primὸ quidem eivitem , qua obser Dabatur a Pontifieibus in adoratione N Iorum in
Te Io ; or quantum ad hoe dieit: Iernutaverunt glori incorruptibilis Dei.
Secundὸ Υbeo a fabu Iarem , quon Poeta trahebar . uris ἔ'quantum ad h.e dieit: ' a commutaverunt Veri tatem Dei in mendacium . Terri. Theois Iu iam natur Iem , quam ea servaverunx
PbiIosopbi in Mundo , partes Munili estis entes , ω quantum ad boe dieit: & coisiuerunt, ge servierunt Creaturae potius, quam Creatori . III. Quamquam autem Satrum τ' Iogiae nomen propharraverint Ger' , illud tamen in vero sensit usurpare vertisti non sunt Saeri Doctores, ut de vero Deo cognitionem . sermonem, de tractationem exprime - . iniare Theologia dividi consue. it ιn naturalem ,& lape naturalem. Silpernaturalis in beatam,
infusam , & acquisitam . Aequisita in positivam , M scholasticam , at haee utraque in moralem , polemicam , & mysti-
IV. Naturalis Theologia dieitur Dei, rerumque divinarum scientia , quae solorationis lumine paritur; qualis est me. taphysica in ea parte, qua de Deo di Dierit; qualis & illa, qua Philosophi eum
ω haec ex creaturis ascendit ad Deum, tuste eodem Paulo ν. xo. InvisibiIia iesus
i Dei ὰ eνZa'tur. Mundi per ea . qua fassa sunt interie: a , conspici vhtur . U. Supernaturalis vocatur ea, qaae sit
pernaturali lumine paritur , idque vel per lumen gloriae , vel per instasionem , vel per discursum ex revelatis I unde sin Beatam, insatam , Sc acquisitam dividitur. . VI. Beata , seu Beatorum propria dicitur , qua Reati lumine gloriae perlaticla rh, di intuiti vh, seu, ut loquitur D.
Ium in enigmate , sed facie as faciem. vident Deum fati est . VII. Insula verb dicitur , quae nolia
nostro studio eomparatur, sed a Deo perinfusonem in nos descendit δ' qualis sui tilla , qua diviniths imbuti, & Spiritu Sancto afflati Christi Discipuli, esperunt loqui magnalia Deis quos ideδ in Petro Apostolorum Principe D. Dionysius in suo de Divinis Nominibus libro, Theologos appellat, dieens: Aderat, Θ Pe
set lumen propheticum , quo Propheta saepe multa de Deo , de rebus divinis loquitur , sed, quia istiid non insidet menti Prophetae per modum habitus , sed advenit per modum impressionis transe-
. C., nec est virtus intellectualis , nee Theologi ea , ut docet D. Th. in 3. dist.
13. qu. 2. art. 3. qu. 1. AEd 4. , ideo ad
Theologiam , quae est habitus, dil virtus intellectualis, non P rtinet. VIII. Acquisita Theologia dicitur II-la , quae proprio labore , 8e studio comis paratur per iiscursum , quo ex principiis revelatis, & ereditis side divina. aliqua veritas concluditur. Qualis est ea,
qu1, qui praediti sunt, vulgo dicitntur hodie Τheologi , & de sua, quia viato. rum propria , erit nobis hae potissimum quaestio; quaeque propriε loquendo nihil' aliud est , quam quaedam ex principiis revelatis , 8e Fide Divina creditis diseeur sva scientia; Et haec, ut dixi , dividitur in postivam , de scholasticam ; &
IX. Theologia acquisita postiva diciis
22쪽
.tur , dum discurrendo probat eonclusio nes sitas per principia postiva ; hoc est per principia, quae non probantur , sedilipponuntur, & creduntiar, qu a accepta 1 Uerbo Divino scripto , vel tradito, nobisque per Ecelenam proposito . Theologia namque nititur Verbo Dei tanquam principio, quod teste Apostolo
bes x. ho. En fundamentum Apono. Iisum, o Prophetarum e praeter quod aliud nemo potest ponere I. Cor. II.
Diciturque positiνa, vel quia et rca ius
positivum divinum explirandum, e Xp ncndum , confirmandum tota versatur .
Uel quia Positiones & Theses statuit
graviores fidei controversias , ac principes veritates concernentes , quibus fides roboretur, ac stabiliatur; ideoque dogmatica etiam diei solet, cum circa fidei dogmata versetur. Vel denique, quia non disputatoria , & regulis dialecticae methodo accomodata, sed iustori, postivo , Sc oratorio stylo .
ruta in Scholis traditur, 3e discitur,ea-em quidem est, ac Positiva ut dicetur a sed strictiori modo. & methodo Dialecticae regulis aeco modatiori, a Schola. rum Magistris proponitur , ut validius possit Catholicus eontra fidei hostes procedere , & eorum tela retundere. Esto autem Theologia Scholastica ex iisde tria principiis procedat, ac positiva, interdum tamen suas eoncluuones confirmat extraneis argumentis, utens scientiis inserioribιs in obsequium sui, de quasi vocans ancillas ad arcem . ut Catholica fides extrane s etiam confirmata argumentis , sa-cilius persuaderi possit iis , qui forissent, & euilibet poscenti, de fide nostra
ratio reddi possit . Caeterum scholastica Theologia, ait D. Th. I. p. quo 1 arta s. cum ex sibi propriis discurrit, non mim ς, ae postiva, ex verbo Dei pro .eedit. Sed de his iterum.
Iasti ea , Moralis dicitur, si regulas ad mores nostros informandos praescribat. pote inica vero, seu bullatrix, s deis
r. bus controve iss , maxim h contra . Infideles, eos arguendo, & contra eos pugnando per tradictis Myllica tandcinia,
Ru affectiva vocatur, dum affectus nostros movet, ae dirigit in Deum . Ut enim docet D. Th. ia Heb. s. l. a. aliς seientiae illuminant sol m intellectunia, ut cognoscat verum; at Theologia non soldm illuminat mentem ad cognosce udum verum Divinum , sed etiam nutrit,& roborat animam movendo affectui , ut dirigatur ad amandum Deum hae invia . donec illum tandem consequatur iaPatria. His ergo positis, de existentia,& necessitate Theologiae quaeremus cum D. Thom. I. p. qu. t. ara. r. prinab ingenere, deindE in specie ; an scilicet praeter Theologiam naturalem detur, &dari debeat Theologia supernaturalis, scuex revelatis de Deo discurrens.
tes , quae de Deo cognosci possunt, alias esse , quae Iumine naturalis rationis ex effectibus creatis investigari possunt: alias esse, quae naturalis rationis lumen
Noto secundb , necessarium dici dupliciter et uno modo absoIuth, & in se, alio modo ad finem aliquem consequendum; non enim absoluth necessariunx est habere equum, vel navim , sed ne eessarius quidem est equus ad equitandum , navis ad navigandum , quia sine sequo non positim equitare , nee sine na- is navigare o Noto tertib , necessarium hoe modo sum tum , aliud esse necessarium nece state praecepti, aliud necessitate mcdii, aliud necessitate medii, & etiam praecepti . Primo modo audire sacrum diebus sestis necessarium est ad salutem , quia praece erum a secundo modo Baptis. mus parvulis necessarius est ad salutem; tertio modo- idem Baptismus necessarius
est adultis, quia hi sine Baptisno vel in
re, vel in voto nequeunt salutem conis sequi , Se insuper Divino Mandato te nentur eam per Baptismum procurare. Noto quarto , necessarium ad finem .
posse dici dupliciter . Uno modo , ita ut sine illo finis nullatenus haberi possit , ficut equitare non potest haberi sine eis quo, bd hoc vocant necessarium s npliis citer et alio modo , itaut sine illo finis quidem haberi possit , sed commodius habeatur cum illo 3 sient itinerari possum quidem sine equo , aut rheda, eun-
23쪽
do pedester ς commodius tamen, & sa ei liti itinera dor equo vectus, vel rhedar & hoe voeant necessarium feeundum quid, seu ad benE , vel melias esse .XIII. Noto quintd, necessarium modo explicarum posse dici tale, vel respectuatim ius totius communitatis tantum , vel etiam singulis illius communitatis. Sic
communitati necessaritim est aliquem esse fabrum, cςmentarium , medicum &c. necessarium tamen non est singulis em
fabroa , e mentarios, medi eos &c. e contra manducare, hibere, ad vitam necessarium est, nedum toti eommunitati, sed etiam singulis illius eos munitatis . His ergo praenotatis quaeriinus , an Sacra Theologia necessaria sit ad cognoscendas veritates de Deo , nedum rationis lumen excedentes, sed etiam Iumine naturali vestigabiles. Rnrsds qua necessitate; &demum, an singulis, an vero tantii in .
. I I. Netessitas Theologia ad cognoscendas
XIV.HIco primo . Praeter philosophiisltae eas disciplinas necessaria est homini aliqua saera Doctrina , quae eκ
revelatis procedat r ita D. Th. I. p. u. . art. I., & pro . Necessaria est homini doctrina , qua possit cognoscere determinath suum ultimum finem, ut pos-st ad illiun determinath tendere , ac sese, suasque aaiones in illum dirigerea:
agens enim cognitione, & ratione praeis ditum non potest finem determinate i
tendere, nisi illum determinath praeco. gnoscat a quia nihil volitum , quin sit prius cognitum; & si determinath suum
finem non cognosceret , in incertum scopum collimaret: sed ad cognoscendum determinate suum ultimum linem necessaria est homini doctrina sacra procedens
ex revelatis: ergo &e. minor probatur.
Finis, ad quem homo ultimo ordinatur, est Deux elare visus , seu beatitudo supernaniralis r sed haee sine doctrina ex
revelatis procedente, non potest ab homine coisostr , excedit enim comprehensionem naturalis luminis, & rationis,
audierunt , neque auribur pereeperant roeu Iur non vidit, Deus ab tie te , quapraparam expectantibus te. Quae D. Paulus transferens in suam primam epistolam ad Car. e. t. ν. s. , ait sicut scrillum es t quod oeulua non vidit, nee auriraudivit, nee in esis hominis aseeniit, qua
raparavit Deus iis , qui diligunt illiam: Isaiam autem , de Paulum de supernaturali hominis beatitudine fuisse lacutos testantire, nedum D. Tom. hie , in cap. M. Vaia , & in east. 1. prima ad Cor. Iea. a. Sed etiam S. Cyprian. epist. U.& S. Hieronym. in eap. 6 . Isaia Ergo ad cognoscendum &c. necessiaria est homini doctrina ex revelatis et quare D. Paulus loco laudato , cum de Sapientia Dei dixisset: quam nemo Principum Euius ferti Ii eognovit e subdit: nobis autem
revelavit Deus per Spiritum suum .
quot ex Philosophis veteribus conati sunt hominis beatitudinem cognoscere, nedum non sunt eam asseeuti , sed in turpissimos errores inciderunt; unde octo supra dueen tos, de oeoginta sibi invicem eontrarios enumerat Marcus vari. in in Aristoteles ipse, Philosophorum A qaila, scopum hunc attingere nequivit. Agens enim de hominis ultima felicitate , nulli bi docuit, Deisum elate videndum, ae intuiti vh, esse ejus ultimum finem et i m. I. r. Eibic. c. r. finem ultimum hominis constituit tria cognitione substantiarum separata rudi. Ubi enim eap. s. or 6. varias retulisset,& reieeiiset veterum Philosophorum cir ea hominis beatitudinem sententias , dum plicem ipse statuit hominis felicitates , Moralem, & Civilem s alteram Speculativam , & Contemplativam. Moralem . de Civilem r. Etώ. eap. 7. flatuit i operatione secundum optimam virtutum , quam a jebat esse pruden i m. δita ut nominem moraliter , ac civiliter beatum tunc existimaverit, eum sapie ter ,& ordinath omnes suas actiones com yneret. Speculativam autem , & CO templativam Io. Eth. cap. 6. r.-1. in viperatione omnium perfectissinia colla vit , qualem censuit esse ci,gnitionenia. . Dei , ae substantiarum separatarum , Ri stractivam tamen , & diu cursi Uam . Siognum est ergo , rationem nata ratem non
24쪽
posse nos manuducere ad notitiam verae beatitudinis, ae proinde hane debere has-riri in Magisterio Divino doeente nos per revelationem . mare D. Iustinus
eur Philosophi tanta, cire, divina, laboraverint ignorantia , eur inter se a-de. discordes fuerint assignans, suill hane diei te Quid fellie et non a peritis discere voluerint . se se ipsa humana mentis Da DIertia , esIesia elarὶ pervi-ἀere posse ιο-F fuerint, cam ne terrena
quidem perspicere quiverinι. Ex quibus patet praesentem resolutionem procedere de necessitate simpliciter tali. XV. Nee tamen hinc inseras , hominem sore deterioris eonditionis , qu In esteras creaturas , ia intellectum fore imperfectiorem sensu. Cum enim caeterae creaturae propriis, ae naturalibus viribus suos fines ultimos consequi possint,imh M consequantur, de solus homo sonem suum ultimum nee consequi potest, imb nec propriis viribus cognoscere. Ruris sita eum lanius nullo egeat auxilio super naturali, ut circa quaelibet sua objecta feratur et oculus enim nativa sua activiis tale videre potest chiodeumque visibile, solus intellectas viribus destitutus egebit supernaturali ope , ut cognoscat objectum suum principale, quod est Deus. Non inquam , quia ni ait D. Thom
T. sent. qu. I. art. I. ad 3. hoe axiomarat Iud quo/ per se suam perfectionem eon sequi potes , nobilius est eo . quod per saconsequi non poten , valet quidem in bis, qua aequiνunt aqualem bonitatem pro Mne , sed illud quod aequisit Mnitaten perfectam , lic t pluribus auxiιiis , ω moribus, ea nobilitis eo , quod imperfectam bonitatem aequirit pauetoribus , vel pres. ipsum , seuι dieis Philosophur in x. de
C Io , 6' Mundo text. 3. Homo autem respectu aliarum creaturarum ordinatur
ad acquirendam nobiliorem persectionem, nimirum ipsius Divina GIOria partie sationem , propter quam fassus es . Et ideo licet ad illam nedum acquirenda n, Verum & cognoscendam , egeat pluri b auxiliis, & motibus, quam caeterae creaturae ad suos fines. non erit deterior,
aut imperfectior illis . Hoe idem docet
tiorem finem ordinatur ἔ ω ideo etiamsi pluribus auxiIiis insigeat at ipsum eo equendum , O sibi naturalia prineio 'ria non fusiant, nihilominat perfectio erit . Seeundὸ , quia hoe ipsum est in b mine prefectionit, quia multiplicet vias potest babera ad consequendum sinem fuis
um. Unde non poterat ei una via natu,
valis aeterminari , sicut aIiis animaIibus; sed Ioeo omnium , qua natura aliis animaIibus providit, ata est bom ni ratio . per quam , ω necessaria huiu
vita Mi paνare potest, O disponere se ad
recipienda a ilia divinitur futura viιa . XVI. Eadem ratione sensus non erit
nobilior intellectu , quamvis sensus sibistificiat ad omnia sua obiecta attingenda . intellectus autem non . Imb upe- situm ; x quo enim sentas sibi lassiciae
ad omnia obiecta , insertur, eum esse sdeterminatum ad certa quaedam objecta intra lineam . & certum naturalem modum operandi contenta , de proinde ad
ea limitatum , & restrictum. At ex quo intellectus sibi non sitiseiat, sed egeat ope , & auxilio exteriori ad aliqua sua
onjecta , infernir , eius sphaeram non esse determinatam ad obiecta sola nat ratia , sed extendi etiam ad obIecta, nariturae captum e xcedentia ; de proindE , quod intellectus possit et vari ad maiorem perfectionem recipiendam , quam possit ipse produeere , summa persectio illi est. Indicium est enim, eum non perfici s iam iis , quae intra naturae limites. aris elantur, sed protendi etiam ad est , quae supra naturam sunt, & aliquam exeelleniatiorem persectionem ad sui complemenis
XVII.'Ieo seeundo. Ad cognoscenisia das etiam veritates illas quς
25쪽
de Deo possunt ratione humna investi- Angelieo rugistro t. contrarentes e . . siegari, necessaria est, aliqua Saera , & explicatur et Nam investigationi νationi
revelata Doctrina. Ita D. Thom. r. p. humana pIerumque falsitas admiseetur pro . v. x. art. I. his verbis r Ad ea etiam, pter debilitatem intel frax nostri in iω qua de Deo ratione humana Pnvestigari aeteando , O 'bantumctum permixtionem. possunt, necessarium fuit bomines instrui Et ideo apud multos in dubitatione reis revelatione divina ', quia Veritas de Deo manerent ea , qua sunt verissimὸ ει iamiaper rationem investigata , ὰ paucis , cr demonstrata , 4um vim demonstrationis iis per longum tempus , ese eum admixtione gnorant i cr praeipuὸ exm videant ὰ ἐμma Itorum errorum bomini proveniret . versis . qui sapienter duuntur, didieris XVIII. Eκ his conficitur ratio proba- doceri. Inter muIta etiam vera, aea do tiva huius asserti. Ad salutem cuilibet monstrantur, immictetur aIiquando aliis
Lomini neecssarium est, certo scire deis quod falsum , quod non demonstratur ἔDeo etiam veritates illas , quae natura- sed aliqua probabili, vel opbistiea ratio-Ii lumine investigari possunt; sed absque ne asseritur , qua interdum demonstratio doctrina reveIata huiusmodi cognitionem reputatur . Unde ex Philosophis gentili assequerentur pausi, nee nisi post lon- bus, qui de Deum cognoverunt, alii sugum tempus, de cum admixtione mul- turorum scientiam ei negaverunt, alii torum errorum et ergo xc. min. probat, omnium rerum Providentiam . & Guberis& explicit D. Th. lib. r. eontr. genter nationem, alii in alios multiplices. Meal. 4. Et quidem pro. prima parte et quia turpissimos errores lapsi sunt . Coneludita veritatis contemplatione plurimi impe- D. Th. , ω ide. oportuit per viam D idiuntur e quidam propter hebetudinem . Da eertudine , ipsam veritatem de rebus ingenii. qua sie sunt indispositi ad scien . dioinix homini exhiberi. SaIωbriteν ergo dum, ut nullo studio possent ad hoc per. Divina providit Clementia, tit ea etiam, ingere , ut summum cognitionis gradum qua νatio investigare potes, fide tonansa attingerent, qui in coguoscendo Deumis praeiperet : tit se omnes de Delli pose onsistit. Qitidain neressitate rei familia- sent divina eognitionis participes esse rvis, oportet enim ex hominibus plures or absque dubitatione , s errore ; bioe esse, qui temporalia curent, & serEt est, quod Ephes. 4. dicirur. Iam no rum vitae sitae tempus in h e exercitio ambuletis , sicut & gentes ambulant , in instimant, qui cert. ab otio contempla. vanitate sensus sui , tenebris obscura tunitionis arcentur. Quidam tandem impe- habentes intellectum. Et Va/a 1 . Podiuntur pigritia. Ad cognitionem enim nam universos filios tuos doctos a Do-
divinoriam multa praecognoscere oportet mino . Ita D. Τh. v. contra gemes cap. 4.
ex Philosophia, quae . faciunt, ut nonnisi laudato. post longum studium, Ze laborem ad ilis Iam perveniri possit. quem quidem la- . I V.
rem pro amore scientiae pauci subire volunt . Quid nomina TheoIQ a , seu Saera Daia XIX. Pro secunda parte probat. Cum ariaa inteIιigat D. Thomar. enim ex dictis studium , & labor praere- Muiratur antequam homo perveniat ad XXI. Ubium hoe ex doctrina hacteis cognitionem de Deo , in tali opere mul- αδ nus tradita statim emergit. tu n temporis impendi necesse est . Cum- Cum enim saera doctrina , quam nece
que juventutis aetas, qua diversis passio- sariam dixi ia..s, ad veritates, tum exismini motibus anima fluctuat, parum id cedentas umen rationis , tum ad eas,nea fit quieti, quae ad tam altae verita- quae ratii: as lumine sunt vestigabiles. sittis cognitionem acquirendam necessari vi doarina Dei rcvclatione procedens, est, fieret ut homines ad veritatem divi- merito dubxtur, an sit doctrina imme noruin non pervenirent, rq Atre- diate revelata, qualis est doctrina fidei.ma aetate . an verb revelata tantum mediath, idest
XX. Tertia simili .rs . s eoderiis procede principiis revelath ad alia
26쪽
deeueenda, qualis est doctrina proprie
Theologica . Videtur enim D. Thomas per Sae. D ctrinam intellexiste Fidem Theologi am, quia hane dixit esse ad salutem necessariam, certum autem est ad salutem neis
cessariam quidem esse Fidem , non vero Theologiam
Videtur e fiam intellexisse Theologiam eondistinctam a Fide r nam de ea Lera Doctrina , ut homini necessaria loquiturari. g. , de qua art. 1., dieit esse scientiam art. 3. , esse unam scientiam are.-,
esse digniorem. aliis scientiis art. 1., esisse argumentativamr atqui fides neque scientia est, neoue argumentativa; ergo ex ordine , & conaerentia doctrinae , vide. tur D. Th. loqui etiam In r. art. deis
Theologia sub nomine Merat Doctring.
XXII. Caietanus in eo menta art. 1.
dieit, Sacram Doctrinam neque sumi pro fide, ut distinguitur contra Theologiam, nee pro Theologia , ut distingultur xontra fidem , sed pro cognitione 1 Deo revelata, sive sermaliter , sive virtualiter, abstrahendo a ratione crediti, &sciti . Se de hae dicit esse necessarian
ad salutem . XX lil. Verosmilius tamen vlaetiar D. Thomam nomine Saerae Doctrinae intellex se determinath Theologiam. Id suadent nuper dicta, & ulterius, quia
D. Τhom. hoe σεν. r. ad x. hane ceram Doctrinam votat Theologiam , eam ue comparat cum aliis Lientiis naturalibus,
di ab eis. Item arι. v. Do e rinam am vocat eam, . quae proc dii ex sit ilicii Is revelatis, quae pro si iis
principiis habet articulos fidei art. 7.ω 8. . aisui sola Theologia procedit ex principiis o revelatis, habetque articulos Fidei pis suis principiis; ergo per Sacram Doctrinam intelligit The logiam . Demum de ea Doctrina hae lo. qui uir , dum dieit esse necessariam , . de
qua in proςmio huius qii aestionis dicit , e investigaturum qualis sit , de ad quae
se extendat ἔ non investigat autem in hac qii aestione de Sae. Doctrina abstra-OE , de in genere , sed de Theologia; ergo de hae loquitur, dum dicit esse neeetasariam praeter philosophi eas diseiplinas. XX lv. At dices: Sacra Doctrina , de
qua loquitur D. Thom. , est neccssiria omnibus ad salutem ἔ Theologia vero no x est necessaria omnibus ad salutem , non
enim omnes salvandi , Theologi esse, debent , sed fideles; ergo de fide , non de Theologia sermo est, vel de doctrina abstrahente , doarina fidei, de Theologica . Respondeo tamen negando minoIem saliud enim est Theologiam omnibus hominibus necessariam esse ad salutem, Iiud necessarium esse omnes homines eia se Theologos , ut salventur . Sicut a- liud est dicere, omnibus hominibus necessaria est medicina , ut sanentur , &aliud est omnibus hominibus ut sanentur necessarium est, quod sint mediet. Sicut ergo verum est , euilibet homini esse, neeessariam medicinam ut sanetur, abiaque eo , quod quilibet sit medicus i ita
vetum erit omnibus , seu cuilibet hominni esse necessariam Theologiam ad salutem, etsi non quilibet homo sit Theologus . Cur autem cuilibet homini ad salutem. ultra fidem , neeessaria sit Theologia flendo ex Doctrina D. Thom. 1. 2. u. 6. art. I. Fides etenim est quidem sundamentum salutis , sed ad ndem eanei. piendam duo requiruntur: unum quod homini proponantur ea , quae ipsi credenda sunt ἔ alterum , quod homo assentiais
tur iis , quae sibi per fidem proposita sunt
ut eredenda. Lichi autem ad talem asinsensum homo principaliter inelinetur Deo interius movente per gratiam, Deus tamen via ordinaria utitur ministerio alicujus exterius inducentis ad fidem ἔ Puta vel miraculi visi , vel hominis prindieantis , de persuadentis fidem , Rem. Io.
v. 24. quomodo eredent et , quem nori. audierunν , quomodo autem audient sine
Praditante t ex quibus inseri Paulus v. et . Errofaes es ex atiditu. Si ergo via orisdjnariS nemo potest eredere nisi audiat, nee austi re sni praedicante, ερ instria enis te ipsum de credendis, euilibet homini ad tidem gignendam, de nutriendam necessaria erit instructio , persuasio, dc prς- dieatio ι haee autem habetur ope Theologiae, unde D. Th. laudatus ad primum dieita quod per scientiam gignitur Mer ,
ω nutritur per modum exterioris persua-
27쪽
. oc ait exponens dictum D. Augustini
tib. I 4. de Trinitate c. 1., qui rerum
divinarum scientia: hoe tribuit, quo fa
dum hoc ipsum, o piis opitulatur, o
cantra impios defendatur, quam propri appeIIare voeabulo fetentiam .idetur Myso s. Hi ne lichi multi consequantur salutem, qui Theologi non sunt, no F tamen sinε adiumento Theologiae, quae in
eis fidem gignat, nutriat, ac conservet a
Quod verum est etiam de iis , qui de fide instruuntur a parentibas idiotis, rusticis, ita ut nullos alios doctos viros de fide exponentes audiant. Nam licet parentes illi rudes, ae idiotae absoluth Theologi non sint . in tali tamen instructi ne , qua filios docent de vera credulita. te . idest quid credere debeant, quom miao se gerere pro adipiscenda beatituis dine, quidve su ere, aliquid de vera Theologia participant a XXV. Ex hactenus dictis insertur , quod licet euilibet homini necessarium non sit, quhd verE , & propriE Theol gus sit, & Theologiam calleat, necessarium tamen est Ecclesiae Christi, seu eorulectioni fidelium, ut aliqui in ea Theologi snt. In omni enim republiea benEordinata necessarium est esse aliquas, qui doceant , dirigant, & instruant de sequendis , ae de fugiendis admoneant. hiod m1xime in Republica Christiana veri statur. Si enim nulli essent Theol gi , quomodo staret fides ; quis eam tueri 'xetur ab hςresibus, eam , ac fideles subavertere a veritate conantibus p Propterea Theologiam fidei hostes quovis tempore dicteriis , scommatibus, inalediistis insecuti sutit , ut eam 1 Catholicis exulare prorsus contingat, quo iactos inermes exin pugnari sicilius possints Philistaeos imitantes, qui ut legitur 1. Reg. 3. v. 1 f.
ut Israelitas funditus profligarc.it, fraude effeterant, ne faber ferrarius inventis
reuir in omni Terra Israel , aut ullus
qui saceret gladium , & Ianceam . Adeo ut cum venisset dies praelii non sit inventus en fis , & lancea in manu totius
populi, qui erat cum Saule, dc Ionatia . DUBIUM II. De TheoIogia positiva, Zescholastica . . I.
2εοι nam sit inter utramque diserinus 2I. Ico prim . Utraque Theologῖa Postiva , & Scholastica est una.
eademque essentialiter , solo accidentali quodam modo procedendi diis versa . Probo primam partem . Utraque enim habet idem obiectam , Deum nempe sub ratione Deitatis cognoscendu is per discursum . Utraque eadem prineipia agnoscit, easdemque fidei affertiones , sive scriptas, sive traditas, ex quibus suaseon eluuones elicit . Utraque non haeret
solis scripturis Sacris proferendis , sed etiam eo Iligit, & adjicit in dubias Eecleissae traditiones , evoluit Ecclesiasticania Historiam, Deaera Conei liorum scrutatur, Commentaria SS. PP. inquirit, ut ex eis latentem. Catholicam veritatem deis tegat, & aperiat. Utraque eodem modo acquiritur, nempe non per insufionem , sed humanis actibus, ει discursu. Rursu gaquisita positiva , nulla est dissicultas sor-
malis ad acquirendam scholasticam , aut e contra i quia nova dissi euitas is alis solum eontingit in scientiis, in quibus principia , & lumen diversa sunt, quod in Theologia Positiva, Ac Seholastica non accidit utraque enim procedit sub iliadem principiis , M lumine eodem , nempe virtualis revelationis. II. Confirmatur hae eadem pars. Mamgister sententiarum , qui, ut adversarii autumant, primus Theologiam ad mobodum scholasticam tradidit, novam rimra condidit Theologiam , sed eam, quam SS. PP. ex verbo Dei scripto , vel tradito libris consignaverant, solu,ra sub nova methodo, & sori i scholis accommodatiori proposuit , quam D. Thomas ,
Scotus, caererique Theologi postea secuti
28쪽
sunt. Erga transitus Theologiae a mere is principia theologi ea, quae illi desinupolitiva ad scholasticam merd accidenta- sed quia non bene callet regulas recte sis est. viiod magis urgetur. Nam om- argumentandi, atque sophismata eludensenes artes Iuccessu temporis accuratiori, di . Verum haec dissicultas vincenda est. ae subtiliori ingenio exercitae sunt, quam non per novum habitum Τheologicunta, ab antiquis quondam exercerentur: quia sed per habitum Dialecticae, ad que initamen eadem semper principia suerunt, spectat Theologum methodo, εe form1 idemque obiectum , eaedam essentialiter arguendi insormare : haec enim dissiculsant Artes antiquorum , ac modernorum . tas non ex objecto, sed ex subiecto ma-Ergo a pari . te disposito oriretur. Sicut esset ei, sui III. Ex dictis eruitur probatio secun- gladium habens acutum, ex imperitia dae partis. Esto enim utraque sub eisi artis gladiatoriae nesciret eo uti ad hoia i dem principiis, te lumine de suo obje- stem feriendum. cto discurrat; Positiva tamen oratorio V. Obsicies secundo. Theologia Po modo , Scholasti ea Philosophico , & or- tiva non est argumentativa . Scholastieadinatiori r ideoque scholastica exactior vero tota argilmentationibus intenta, a aeth, & aeeuratior in suadendis veritati- Jitigiis plena; ergo essentialiter differ, bus, quia strictiori forma , ω ordineis a Positiva. syllogi sileo illas proponit, vim illatio' Respondeo negando antecedens pro prinis detegit, de eontraria sophismata dis- ma parte. Si enim Theologia Positi via
solvit. Adde , Scholasti eam plerumque argumentativa non esset, nee esset Theoα Philosophiae vaturalis auxilium, & tu logia , quae essentialiter est habitus, quomen petere, nedum ut haereticorum ala ex principiis revelatis deduei pollant, Mgumenta, & insedelium caeterorum con- cog osci conclusiones . Ne ue a fideistra fidei articulos vibrata retundat na differret, eum Theologia viatorum in
turali etiam, ae philosophi eo ratiocinio, hoc differat a Fide , quod Fides res
sed etiam, ut fidei dogmata suadeat ese Deo revelatas sin E discursu eredit; Theo se eredenda, hoe etiam motivo, quod logia verδ ex revelati , vel ei rea revexationi nani tali', & momentis philoso- lata discurrit . mare D. Τ m. a. p.
phicis non sint contraria. qu. I. art. 8., ait quod Theologia non IV. Contra tamen obiicies prim5. argumentatur ad sua praneipia probania
Multi sunt , qui beti E Theologizant Po- da, qua sunt artieuli fidei, sed eκ .is sit ivd . qui tamen non bene Theologiin prooedit ad aliquid agendondum e sietiegant Scholastich ; nesciunt captiosas hae- , postolus r. Cor. Is . ex Resurreaione reticorum artes detegere, eorum sophy- Christi argumentatur ad resurrectionenias mala solvere, eosque sal sitatis arguerer communem probandam.
ergo Theologia Scholastica addit novam Imb prosequitur D. Thom. TheoIogia di ficultatem, & eonsequenter novum ha- non solam argumentatur ostendendo aliabitum supra Positivam. ex suis principiis, verum argumentati- Respondo distinguo antecedens. Qui ve etiam aliquandb procedit circa sua 'amen non benE &e. dissicultate orta ex principia , vel ea explicando, vel eade- earentia principiorum , quibus Theologi- fendendo . Sicut enim lichi inferis resed proceditur: nego antecedens et orta fcientia, nee probent sua priueipia, nee ex descetu artis syllogisticae , Si formae contra negantem prineipia disputent ,sed arguendi; cone. antecedens : Se distinguo boe relinquunt superiori mentia r 'preis conseqtiens, novam dissicultatem tollen- ma ver, inter eas, frilicet metu fadam per habitum dialecticae; concedo disputat contra negantem sua principia, consequentiam , tollendam per novum si adversarius aNquid concedit, si autem habitum Theologiae ; nego consequen- nihiι concadix, non potest eum eo dispuistiarn . Si enim quis perfectus Theologus tara , potes tamen solvere rationea ipspositi viis nesciat peraead scholastich dis- ur. Si e Saera Serip=ra luel ut verius currere , hoc non est, quia ad ben E stho- in Mis. Codice Doctrina eum non ha-lastich theologizandum requirantur diver. beat superiorem , disputar eum negante Tom. I. B
29쪽
sua principia , argumentando quidem , si
adυersarius aliquid estneedat eorum, qua per divinam revelationem habentur : sicut per auctoritates Saeνa Doctrina disputamus eontra hareticor, per unum a ticulum eontra negantes alium . Si ve- νδ ad Dersarius nihiι credat eorum , qua divin tus reve Iantur, non remanet amplius via ad probandum artieu Ior fidei per rationes , sed ad solvendum rationes, F quas indueit contra fidem . Ckm enim fidei infallibili veritati innitatur, impose sibile autem sit de vero demons rari eoninsrarium, manifestum est , prolationes,qua contra fidem induerentur non esse demon-yrationes, sed solubilia argumenta. Ηςe D. Τhom .e, quae . in re Theologi ea praeoculis habenda sunt. VI. obiicies tertio. Theologia Schola- si ea ex principiis naturalibus procedit, A disci irrit e Positiva autem ex revelatis. & sola fide ereditis argumentationes eonficit: ergo isti differt essentialiter ab illa
Respondeo dist. antecedens ex naturais Iibus prineipiis tanquam ex propriis, Senecessario; nego antecedens , tanquam ex extraneis, ise probabiliter; eone. anis tecedens. Responsio hςc est D. Thom. r.
p. qu. x. art. 8. ad x. ubi docet, quod argumentari ex auctoritate est maximὸ proin prium hujus doctrina , eo quod principia 4 uitis domina per revelationem habenιur. Et sie oportet quod eredatur auctoritati eorum , quibus revelatio facta est. Nee hoe derogat dignitati huius doctrina ; nam , Ite et Leus ab auctoritate , qua fundatur super ratione humana sit infirmissimus f Iocus tamen ab auctoritate , qua fundatur 'per reve Iatione divina est eseaeissimus. Utitur tamen Saera Doctrina etiam rati me humana: non quidem ad probandamia fidem quia per hoc tolleretur meritum .
dei sed ad manifestantum aliqua aIia,
tia trad&ntur in hae doctrina . Ciam igitur gratia non tollat naturam,s d perfiat, oportet , qMo naturalis ra
ptivitatem rc igcntes omnem inici lectum in obsequ ii ii Christi. Et inde est, quod eriam aucturitas ibus EbiIUUborum Sacra
ti , dicens: Sicut & quidam poetaru in vestrorum dixerunt, Genus Dei sumus .
Sed tamen Sae. Doctrina huiusmodi auctoritatibus utitur , quasi extraneis arguis mentis , cr probabilibtis . Atictoritatibus autem ea nonica seriptura tititur propriὸ ex neeessitate argumentando . Auctoritatibus autem aIiorum Doctorum Eeelesia .
quasi arguendo ex propriis , sed probabiis
iter. Innititur enim fides nodra reveIa
canonicor libror Icripserunt, non autem
revelationi , si qua fuit aliis Doctoribus facta. Unde dieit Augustinus in epist. aa Hierou um s olim. ς. nune ver. 81. λSolis eis scripturarum libris , qui canonici appellantur didici hunc timorem , honoremque deserre , ut nullum aue irrem eorum in scribendo errasse aliquid firmissime eredam. Alios autem ita lego, ut quantalibet sanctitate , doctrinaque o prςpolleant , non ideo verum putem . quod ipsi ita senserunt, vel scripserunt. Haee D. ThomaS. v II. Sed inquies. Si rationes natura les sunt a Theologo extram i, & soluin probabiliter suadent r. cur tantus labor 1 scholasticis assumitur in iis congerendis PQuorsum libri contra Gentiles rationibus naturalibus pleni aut ergo hi non tradunt veram Theologiam , aut in existraneis nimis morati sunt. Respond.; veritates , de quibus agit Τheologia , quasdam esse , quae alio lumine , quam divinae revelationis cognosci nequeunt , ut est Mysterium Trinitatis , incarnationis &c., & ad has probandas rationes naturales congerere , i. neptia esset . Utilis tamen est naturalis ratio i ei si non ad eas probandas ad mstendendum eas non esse i inpossibiles, nec lumini naturalis rationis contrarias: quod fit, ut ait D. Thomas supra laudatus , solvendo argumenta, quae e X ratione naturali in contrarium adduci possunt. Qualdam vero esse veritates , de quibus
Theologia sicundario procedit, quς licet
sint a Deo revelatae,ia ut tales a The logia consideruntur, adhuc tamen rati
no natarali demonstrari possunt, ut sunt
30쪽
Deum esse, esse unum, infinitum , immortalem , omnium provisorem dcc. , &ad illas contra Paganos stabiliendas ra tio naturalis non est penitus eri traneata, nee tantum probabiliter, sed demonstrative concludit. Sancti ergo Doctores, qui ingenio speculativo praedi i sue rei, rationes philosophicas conati sunt affer re , vel ut ostenderent , ea qsae fideis lint, rationi naturali non esse eontraria,
seque Fidem Catholicam ab irrisioneis,& contemtu Untilium liberarent. Velut ea, quae fides dictat, & etiam rationaturalis evincit , duplici via ostende. rent r& hie regula ulus est D. Thomas, maxim E in libris contragentes.
men animum habens tuendi abusum, qui inter scholasticos irrepsit, nimirum inistrudendi in suam Theologiam quarn pluris quaestiones pure metaphysicales, ni hil fidei veritatem, sed scitum humani acumen ingenii ostendentes . Hos enim. a vera Theologia reiiciendos esse eeniasto, & in his non se gerere ut Theol
pos . sed ut Philosophos sustineo, ut i serius dicam. . I I.
antiqvitas utriusque Tbeotig a.
cognitionem de Deo. rebusque divinis habita in per discursum eκ articulis revelatis est mundo coaeva. Hane enim sui sisse in Risain Adamo docet D. Thom. I.
p. u. 94. μrt. , ait enim, eum do superuaturalibus tantam eognitionem acia cepisse , quanιa eraι necessaria ad Itiberis nationem vita humana ferundam statum
illum. Eam postea habuisse reliquos SS. Patriarchas , & Prophetas propriis actibus aquisitam , non est probatu dissicile ἔ cum eam haberent articulorum fidei notitiam, ut illos posse it filiis, ac nepotibus, quantum necessitas postulabat , explicare, de ex iis conclusiones, sive a ad Sacrificium Deo soli offerendum , sive ad mores tu vera pietate formandos, 3e opera ad finem supernaturalem ordiis nanda pertinentes deducere. Antequam tamen doctrina revelata esset scripto traiadita per Moysem, ac Prophetas, de ere. dendis pro illo tempore instruebantur interna revelatione Sancti illi Viri, ouam deinde caeteris communicabant ; & ex revelatis docebant eos ad alia discurrere.
X. Dico secundo. Haee Theologia qua ab initio Mundi homines imbuti fuerunt, dici potest Theologia Positiva . Quovis enim tempore necessaria fuit hominibus doctrina aliqua , quae de inspiratis , aere velatis a Deo discurreret, ea e Xyonen do, ex illis alia inserendo, ac is impu-. gnatoribus ea tuendo; hic autem Theo, logiae Posti vς charaber proprius est,
quς , ut vidimus, tota versatur, in re Tum revelatarum explanatione, ut fideles instruat, mysteria reseret, de ex iis alia inserat, & doceat et eam propterea Tertullianus Iib. de Praseipi. eap. 14. scripturarum exereitationem appellat. Sed de hoe infra dicetur, ubi de Theologiae Positivae utilitate, ac necessitate sermo erit . XI. DIco tertio. Quovis etiam tempore suit aliqualis usus Theologiae , quam hodie Scholasticam vocant. Nota , ni hu non sumere Theologiam Seholasticam juxta exaetam, & accuratam methodum,
qua traditur , & discitur in Scholis hodie ; sed eam sumere , prout est Theois Iogia ex revelatis 1 Deo discurrens, Sedisputans , abstrahendo 1 tali , vel tali
methodo. Ita cum Annato in apparat. ad Theolog. Positim lib. I. artae. 3. &
probo. Lbovis tempore suit necessaria aliqua fidelium quoad res credendas in struelio; e& necessarii semper suerunt aliis
tui parati ad satis laetendum omni pocenti rationem ἔ & non tantum ad mistum exhortandum in doctrina sana, quod Theologi posti vi munus est, sed etiam ad arguendum eos , qui contradicunt ratqui hoc fieri non poterat, nisi aliquali servata methodo, & regulis boni discursus, & argumentationis , quod Theologiam Scholasticam aliqualiter sapit, quae nil aliud est quam methodica, & arguis mentativa res divinas tractandi vias ergo quovis tempore &e.
primorum temporum Patriarchas, & Primarios impuli ante Christum rectores ha-