장음표시 사용
71쪽
fert, ut penes me habetur: in alijs Capellae, ut apud generosunt
virum, An eam Lauretanum, patricium Venetum. Ijs trifo mis Chimerae uela repWsentare formas nonnulli credunt, easq; sedistare ad treis rhetoricae partes, quibus utuntur oratores, pro foro, ante tribunal, & pro castris , videlicet leonis iudiciale, caprae demonstrativam, & draconis delibetatiuum genus praeserre. Et haec conueniunt Caesari, eo quod ipse inter primarios or tores Romanos a Cicerone in libr0,qui inscribit ir Brutus, a Cornelio Nepote, a Paterculo, & a Tranquillo, dc Plutarchoanta 1 meratur, mirificeq; Verborum elegantia, splendore, magnificen' tia, ac generosa quodammodo dicendi ratione miro praeconio extollitur. Ideo typum hunc, ut non solum cognomentum Cetes
iis indicaretur, esia sere, verum etiam, Ut eo clementiam, munificentiam , religionem, atque glori e studium, vel iustum ac temperatum regimen, oratoriam; in eo laudem emicuisse ostem deretur . Verum enimuero Elephas licet sit aptissimum animes
ad ostendendas hieroglynhice Ca aris virtutes , ideoq; recte ad enarratas causas ascribetur, ad Africam potius a Caesare post victoriam contra L.Scipionem&Iubam Mauritaniae regem stibactam, atque Populo Romano sub tributo c'llatam, iure speia et ire arbitror: nam eo in proelio Caesari nonaginta Elephantos hostes opposuisse, contraq; Scipionis triginta ex hoc numero pugnasse quintam legionem, victoriamq; retulisse, eamq; ob cai
lam ipsam legionem postea sibi Elepitantis imaginem adiecisse, idq; insigne tulisse suis etiam temporibus,Appianns de Civilibus
bellis libro secundo meniorue prodidit. Hic memorare quidem dignissimum est virtutem militis cuiusdam vacrani huius legi nis : qui, eo proelio cum in Scipionis exercitu in sinistro cornu
Hephas in lixam inermem impctum fecisset, eumque sub pode subditum , deinde genu innixus, pondere suo , proboscide
erecta , vibrante j;, stridore maximo premeret, ferre non potuit, quin se armatum bestiae offerret. militem postquam Elephas ad se telo infesto venire animaduertit, relicto cadauere, eum proboscide circundat, atque in sublime extollit armatui
72쪽
C. IVL CAE S. COS. III. DIC T. m.
qui in elusinossi periculo cum conflanter agendum sibi videret, gladio proboscidem, quo erat circundatus, caedere, quantum viribus poterat, non destitit. quo dolore adductus et nantus, milite iniecto, maximo cum stridore cursivi; conuersus ad reliquas bestias se recepit. sic RHirtius Commentariorum de bello Africo lib. v. scriptum reliquit. Nec non ad Munificentiam, ut supra dixi, reserri plerique credunt, quam ipse Caris exhibuit inspectaculis ab se editis quatuor post actos triumphos Gallicum, Alexandrinum, Ponticum, & Libycum. siquidem tertio eius Consulatu viginti pugnasse Elephantos contra pedites quingem Iotos, iterum totidem turritos cum se,cagenis propugnatoribus codem quo priores numero peditum & pari equitum e diueris dimicantibus, Plinius auctor est libri vIII. cap. xxxIx. & ante Velleius scriptis mandauit. Quae praeterea insignia ab altera nummi parte cernuntur, instrumenta sunt, quibus in sacris utebantur sacerdotes, & Caesari tar
quam Flamini primum Diali, &mox Pontifici adsesipta suere, scilicet Albooerus, Malleus, siue Securis aenea, Aspergilium,
ut nonnullis placet, & Capedo. Albogalenis enim a Festo ita describitur: Albo erus a galea nominatus est. Est enim pileum a capitis, quo Diales Flamines, idest sacerdotes Iouis utcbantur. .fieta crum ex hostia alba Ioui caesa, cui assigebatur apex viro is oleagina. Hine apud Isidorum Anmologiarum libro xrix. capite xHir. est: Galeros riuin dicitur. Vareo apud Gellium libri X. cap. xv. super Flamine Diali, ita inquit i Is solus Al-hum galerum: vel quod maximus est, Vel quod Ioui immolata is hostia albo fieri oportere. quo & Mercurium capite cooperto piri isgi selitum fisisse, Fulgentius in Mitholo ijs scribit Numism
ta testamur. Quae a pilei lateribus pendiat vellera, crant lanae,
licet Seruilas stiper illud Virgilij v lai Aeneidos, iis
lanam desuper virgam fuisse dicat , hisce verbis Flamines in is capite habeoant pileum , in quo erat breuis virga desuper habes si lanae aliquid. Quod cum per aestus ferre non possent, filo tam o
73쪽
si tum capita religare coeperunt ; nam nudis penitus eos capitibi is incedere nefas fuerat: unde a filo, quo richantur, Flamines diasi cti sunt, quasi filamines. Verum sevis diebus filo deposito, pilea si necesse crat accipere ἰ quae secundum alios ad ostentandam saceris doth eminentiam sunt reperta: sicut columna monuis nobilibus si superponuntur ad osten&ndum eorum columen. Alij dicunt, is non propter eminentiam dignitatis hoc factum, sed quia cum sasi crificarent apud Laurolavinium, ex eis exta frequenter aues de si vicinis venientes locis abriperent, & eminentia virgarum eas terio rere voluerunt. Exinde etiam tam laudo primaevit, ut apud si Laurolavinium ingentes haberent vimas, non breues, Ut in v
M. haec Seruius. Lanam, quam Seruius dicit super pilei virgam fuisse, a lateribus pependisse, nummi ostendunt. N ander Genialium libri D. cap. viri. dicit, Galerum proprium filisse Pomtificum. Deceremonijs autem Flaminis Dialis erudite scripsit Gellius capite supra citato. Malleo autem, 'el Securi caedebam tur tauri ictu auriculae dextrae: de quo Ouidius seso Metamorph. secundo ita meminit:. . . . , haud alipter, quam, cum, spectante iuuenca,
Lactentis vitilli dextra libratus ab aure 'Tempora discussit claro caua malleus ictu. Securis enim a secando dicta videtur, quia hostiae carnem in pI rimas secabatPartes. Haec proprie erat Pontificum, quamvis &Secures Consulum est hi insignia; ead; victima percutiebatur,ut de boue loquens Ouidius Fastorum horo IIII. ait. Apta iugo ceruix non est ferienda securi. Et Horatius Carminum lib. III. Ode xxIII. Aut crescit Albanis in herbis ' 'Victima, Pontificum secures Cervice tinges: te nihil attinet ' . u. Τentare multa caede bidentium
Rore Deos, fragiliq; mirio. Asperserium quidem, siue Aspergilium, est, quo lustrabant se
74쪽
spar do aqua, quae in templis erat. verum Maronis interpres . timius in illa libri vi. Idem ter sectos pura circuntulit Vnda, Spargens rore leui,& ramo selicis olivae, . Lustrauitq; viros: μostedit moris fuisse t Aspgissu de ramo lauri potius fieret,quam equinae caudae pilis, ut innuit hic typus, quo, ut ait Donatus, in purgationibus aqua pura spargerentur: unde etiam inferius in ..codem libro Virgilius: Occupat Aeneas aditum, corpusq; recenti Spargit aqua, ramumq; adueris limine figit. Sed quia laurus nata erat in Palatio, ut fenur, eo die, quo ipse
Augustus natus, unde triumphantes coronari consueuerant,cum
Poeta ibi loqueretur de fimine, noluisse videtur laurum lugubri in officio nominare. Servianae sententiae astipulatur vetustus quidam lapis Romae, in quo cum alijs Pontificalibus ac religionis insignibus videlicet Lituo, Pileo sacerdotali, Patera, quaeaurea merat, teste Virgilio, atque Cicerone; Simpullo, Capedine,
Seceseita, quae, ut Festus est, cultrum erat scireum, lungum, manubrio, rotundo, selido, vincto ad capulum auro, argentoq; fixum clauis meis, inae rio, quo Flamines, Flaminicae virgines , Pontificesq; ad sacrincia utebantur; Securi, vel dolabro, &mappa, Vrceolo,& Acerra, quae arcula fuit thuraria, ubi thus scilicet reponebant, ut inquit Festus, Virgilio etiam teste, Ouidio, Horatio, & Plinio, Aspersorum ex ramo lauri, vel oliuae tim pium cernitur. quorum quid instrumentorum amasines maioris intelligentiae gratia, omnes, quam potui accurate in formis aereis expressi, atque hic subhcere institui: de quibus omnia trus instrumentis planius opportuniori loco in alijs libris verba
77쪽
is De Capedine aurem sic Cicero in Paradoxis x ir. Quid autemis Numa Pompilius p minus ne gratas dijs immortalibus Capedia ,, nes ac fictiles urnulas , quam filicatas aliorum pateras arbitra- ,, mus & sibro i iii. de Nat. Deor. Docebo, inquit, meliora meis didicisse de colendis dijs immortalibus iure Pontificio & moreis maiorum, quam Capedunculis, quas Numa nobis reliquit. Huius formam diligentia nostra ex eodem marmore sempsit,& in eadem tabula descripsit, ab Caroli etiam Sigonij opinione adit in. Capedo enim a capiendo thure ex acerra dicta est. Sunt i Io men qui putent hoc Sympullum, siue Simplum, aut Simpuvium esse, quod erat calix fictilis, quo vinum in sacri sis lBabatur: a sumendo, qu eo vinum prolibaretur minutatim, dictum. Diffcientia enim inter Capedinem & Simpulum corijcitur a vari
tate formae in eo marmore antiquo exculptae. Capedinem enim ego ex aerae comrio Vna antiquissima habui, quae nunc apud viruinter Iurisconrultos ac antiquitatu peritos egregium, ac cruditi
simum, Tiberium Dccianum, in Gimnasio Patauino lectorem publicum, hac effgie habetur .' sed de Capedine latius in nummi Germanici Caesaris Commentario. Festus de Simplo sic si riptum: o reliquit: Simplum vas paritum, non dissimile cyatho, quo vinum si in sacrificijs libabatur, unde mulieres rebus diuinis deditae Sim- Apulatrices dicuntur. De hoc Iuvenalis etiam Satyra vi. B aut quis Simpuvium ridere Numae, Uumq; catinum. Et Plinius libro xxxv. ubi de plastice, ait: se In sacris quidem ctiam inter has opes non murrhinis, cristallinis
es ve, sed fictilibus prolibatur Sympullis. Apud missium in libro de Vasculis, Sympulli ha r ra, atque in marmore Romano, quorum, quoniam aliquantulum forma inter se differunt,
78쪽
o D a M temporis spatio magno tritici prouentu,& ludorum occasione, quos Cirsar Consul & Dictator utrimque temtium, Augur, & Pontifex Maximus,post triumphum Africanum inhonorem reris ediderat, alter hic nummus est signatus cum Cereris capite ab uno lat
--------------- re aristis redimito, &inscriptione: oieri TER. cos. TERT. ab altero religionis notae cum litteris, Avcvst.
νοNT. MAX. Nempe sis post debellatum LScipionem, & 1 o Iubam Mauritaniae,& Numidiae, regem, tertio eius Consulatu, magnificetissima in Circo Maximo spectacula celebrata, Plutariactus in Caesare, Dio libro x L iii. Appianus de Civilibus bellis libro ii. &Plinius libri vii I. cap. v u. testantur. Inter haec spectacula ludi Poque Cereris annui Idus Drilis v. hoe est nono mensis die,Romae edebantur, unde illa sunt Ouidij l, bri Amorum tensi Elegiae X. Annua venerunt Cerealis tempora sacri: Setinat in vacuo selo puella toro. Flava Ceres tenues spicis reditata capillos i r
79쪽
Cur inhibes sacris commoda nostra tuis λ. Hos enim ludos tunc Caesarem exhibuisse conqcitur, quos etiam sequenti anno, eo quidem die, quo ipse Caesar victor extiterat, iterum celebrauisse, idem ostendit m. Fastorum: . . Tertia lux, memini, ludis erit: haec mihi quidam Spectanti senior, continuusq; loco,
Haec, est , illa dies, Libycis qua Caesar in oris
Persida magnanimi conlucut arma Iubae.
Qui paulo post ita subiungit r
I o Circus erit pompa celeber, numeroq; deorum, Prin uiri; ventosis palma petetur equis. Hinc Cereris ludi non est opus indice cause, Sponte deae munus promeritumq; suum. cum Cereris nuptiae, ouae, ut Seruius ait, Orci nuptiae dicebatur, etiam a Pontificibus solennitate maxima solitae essent celebra ri. itaque ab uno latere nummi Deae imago conspicitur tritico i, coronata, quod, Vt inquit Plutarchus, Romam ex Africa ingens,, mimeti copia pervecta est. eius verba haec sunt: Romam ex Afriis ca rediens ex ea Victoria magnifice per ora populi ferebatur. a o Tantum enim agri in ditionem subactum, ut annuo prouentu peris cepturus fistus csset, tritici quidem ducenta millia modium AtD eticorum, olei vero trecentas myriadas. Porro ingentia militibus se congiaria dedisse, idem inferius testatur. Hinc apud Dionem se libro x xiii. sic scriptum legitur: Ad hunc modum peractori triumpho, magnificum populo epulum dedit, addito extra o D dinem frumento, oleo , . Distributo frumento in populum, ubis ritim insuper trecentenos nummos distribuit, quos promiserar, is adiectis alijs centenis: militibus autem bina in singulos sestertia si diuisit. Nec sela munificentia contentus cetera quoque accura-3o te inspexit: cum j; numerus eorum, qui ex publico frumentiim,, accipiebant, non luitime, sed eo modo quo in sesitionibus fisse ri tablet , excreuisset, instituta recensione, dimidiam circiteris partem eius amputauit. Idemq; Suetonius ait capite XXI I x.
ri Veteranis , legionibus , 'praecla nomine, in pessites singulos saper
80쪽
C I L. CAE S. COS. III. DIC T. III.
super bina sestertia quae initio tumultus numerauerat, in equites is vicena quaterna nummum dedit. Assignauit & agros, sed non is
continuos, nequis posses rum expelleretur. Populo, praeter is frumenti denos modios,ac totidem olei libras, tricenos quoque is nummos,quos pollicitus olim erat, viritim diuisit, & hoc am- is plius centenos pro mora. Annuam etiam habitationem Romae ,,
usque ad bina millia numinu, in Italia non vltra quingenos sester istios remisit. Adiecit epulum ac viscerationem,& pore Hispanien issem victoriam duo prandia. Nam quum prius parce, neque pro is liberalitate sua praebitum indicaret, quinto post die aliud largissi 1 omum praebuit. Cur autem Ccreris limulacra spicis coronare
tur , si quis scire voluerit, Ouidium legat Fastorum H i. & Amo rum libro III. elegia x. Ego, quantum ad mysticam huius Deae historiam pertinet, alijs sequentibus in libris sum explicaturus. Caeterum quod ad Caesaris tertium Consulatum pertinet, idem Nicaeus initio libri xta ii. post victoriam de Ponto, ait: Sequen isti anno ipse Dictaturam Consulatumq; tertio utrunque magistra- istum collegaq; Lepido gessit. Eutropius autem libro vi. cap.vI. dicit, Caesarem deuicto Pharnace Romam reuersum, tertium se Consulem secisse cum M.Aemilio Lepido ; inde in Africam pro- et ofectum; post annum remessiim esse, stat ri: se quartum Conse- .lem creta , Hispaniasq; petisse contra Cn.Pompeij liberos, noque spectaculorum, neque triumphoriun tempus intermisisse. Addam insuper quae de tertio esuidem Consulatu scriptum reliquit Suetonius cap. L x x v r. Tertium, inquit, & quartum Con issulatum titulo tenus gessit, contentus Dictaturae potestate cum is
Consularibus simul. de quo & Censerinus meminit in libello de is
Die Natali. Quantum praeterea ad tertiam Caesaris Dictaturam, ipse, victo Pharnace Ponti rege, deinceps per alterum annum Dictatorem se fecit, erat enim Dictatura legitima sex tantum Iomensium magistratus, quo dabatur silmma potestas in populum, simulti; tertium Consulem, ut sit pra ex Dionis sententia retuli. De cisiare autem Augure videtur Cicero intellexisse in ea epistola xiii. Familiarium ad P. Servilium Isauricum Asiae pro