장음표시 사용
81쪽
is Cos. ubi inquit: Sperare tamen videor Caesari colle nostio , is fore curae, & esse, ut habeamus es iquam remp. Qua in re mecusentit Paullus Manutius in eloquentia Latinae linguae concinii m. . mnium malis nostrae facile princeps. Ex instrumentis vero sacerdotalibus, quae insta exculpta sunt do stilicet, & Asperserit , si Asperi,iuin creditas cite, Ur olus, & Lituus de Capedine, &Asipersorio in pnaecedenti nummo verba feci, deis Vrceolossic Balfius in libro de Vasculis: rceus, cuius diminuri tiuum Vrceolus, vas aquarium, ut tamen Vrceus cilci vas adio aquam stigidam, Vrceoli ad caldam . cuius etiam formam ille huic similem addit pictam. De Vrceolis autem ministratorijs, hoc est, quibus ad lotionem manuum ministrabatur, sic in epugrammate apud Martialem libro X. III I.. Vrceoli ministratorij. Frigida non desit, non deerit calda petenti: Sed tu morosa ludere parce siti. Solebant, enim veteres, haud secus atque piet Christiana, in sacrifici js lauare nianus, unde & mappa, qua stierdos manus abstergebat, in antiquo lapide Romano.cum alijs Pontificalibusio insignibus, sicuti imperius descripsi, decernitur. In veteri alio marmore Carariense, summaq; elegantia exculpto, Venethsmonastersi D.Danielis in muro, qui spectat riuum iuxta Virgia. nes, Vrceoli rasili opere, & paterae imi ines etiam liabentur,cuius exemplum in tabula alijs cum pietatis insignibus non praetermisi scribere, De Gutto autem iam seperius in Numisinate tir. verba feci. de Gutturnio, quod a Polluce libro I. inter sacro- is rum instrumenta annumeratur sic Festus: Gutturnium vas, ex se quo aqua manibus datur: ab eo dictum,quod propicr oris angi se stiam guttatim fluat. De Lituo autem; quo sedentes Augures auibus templa designabant, apud Gellium verba Higini in V k-- gilium libri v. cap. 'iii. ita se habent: Lituus cst virga br se ius, in pane qua robustior est, incurua, qua Augures utuntur. si Cicero i. de Diuinatione: Quid Lituus iste vester, quod cisis r unum est insigne Auguratus, unde nobis est traditus Nen
82쪽
pe eo Romulus regiones direxit, cum urbem condidit . qui qui- isdem Romuli lituus, idest incuruum , & leuiter a summo inflexu is cillum, quo canitur, similitudine nomen inuenit, cum situs es isset in Curia Saliorum, quae est in palatio, eaq; deflagrasset,in mi istus est integer. Idem lib. 11. Omitte igitur, imuit, lituum Romuli quem in maximo incendio negas potuisse comburi. De I.ituo item, & Auguratu, quod perpetuum olim fuit, sacerdo tium, Liuius Dec. primae lioro primo de Romulo scribens, ait:
Inde ab Augure, qui deinde honoris Fatia publicum id perpe- is
tuumq; sacerdotium fuit. Deduetiis in arcem, in lapide ad me- roridiem versus consedit, Augur ad lamam eius capite velato sedem si
cepit, dextra manu bacculum sine nodo aduncum tenem,quem is
lituum appellauerunt. Ad Litui veterum Romanorum limilitu si dinem refert etiam Lituus iste noster, quem maximi Pontifices, atque minores in sacras pompas, ac diebus festiuis gerunt, vulgo Pastorale. De Auguratu Fenestella Site iv. & Pomponius Laetus capite v. ex Dionysio Alicarnaseo scripsere. De Pomtificatu maximo Caesaris, Velleius poster. volumine: Ante prae- isturam, inquit, vitriis maximi Pontificatus petitione Q. Catulus si omnium confessione Senatus princeps. Dii item libro XXXur1. 26 ait: Metello enim Pio defuncto, Gesar eius Pontificatum pete- ,, bat, iuuenis adhuc , &qui nondui ranimam gesserat: &c. Et si
Danquillus cap. xlii. ait : Praedixisse matri osculanti fertur,do simum se nisi Pontificem non reuersurum s atque ita potentissimos se duos competitores, mulitiinq; & aetate& dignitate antecedem istes superauit. Q videlicet Lutatium Catulum,Syllanae factionis si principem,& P.Seruilissim Isauricum. Plutarchus in Amphthegmatis: Deductus Caesar a matre ad fores: Hodie, inquit, o m ter , aut filium Pontificem habebis, aut exulem. idem quoque ala . in Caesaris vita. Porro de maximi Pontificis ossicio, quaeue sue- 3orint eius insignia, quibusq; legibus astrictus esset, Alexander ab Alex. erudite scripsit. Scripsit etiam Pomponius Latiis. libelli de Sacerdotijs capite x. & Fenestella cap. v m.
83쪽
i CAESARE COS. I. DIC T. IIII. I
C O M H E N Τ Λ R I v s. DAg s A st vindicatis inpotestatem toto sere orbe terrarum gentibus multa caede mortalium, pace concordiaci; bello ,ataque armis Populo Romano comparata, Victoriatum nummum veterum more argente , per Messium Longum cis. dere permisit,ab uno latere Historiae imaginem tuthentem, ab altero ipsam Victoriam curuli certamine bigas agitantem,cum inscriptione: L. Mus
84쪽
Mniv iosovs, ad memoriam spectaculorum, quae tunc tem ris , Caesaris victoriarum gratia , in urbe data sierant, de qui-
I x xx atque eodem s.b tempore nummus est sinnatus cum Gubernaculo nauis exaduerso laterς , Globo , Cornucopiae, Caduce Pili sacerdotali, ac insci iptio
bolice significans, se beatam ciuibus ubiam, idestpacem & concordiam, diu, tias, atque bonoriun omisium copiam promittere, inqvibus iuxta Augustim de rurionemri v. de CLa .l vitate
85쪽
uitate Dei, & Boetium in tertio Consolationis, videtur humana felicitas consistere. Prima enim nota Gubernaculum est nauis,&trincipem orbis terrarum metaphorice declarat . mi equitur pii, teme globum po regiones ciuisum significat. Cornu pilae s perpositum, & omnium fructuum genere plenum, tertae feraci tatem, diuitiarumq; copiam indicat: nam diuitiarum fructius est in copia, ut Cicero in Paradoxis scripsit. Proxima vero, Cad ceus in . hic pacis atque concordiae apud veteres typus fuit. Nouissima autem nota Pileus est Caesaris,ob maximi lacerdoth, ge- is stamen. His omnibus hieroglyphice significare voluit , se optumum orbis terrae gubernatorem, copia diuitiarum omnium, ac pace victorijs parta, in Europa, Asia, & Africa Populi Romani selicitatis auctorem fuisse. Hoc etiam verbis humanissimis in oratione, quam habuit ad Senatum, cum ostedisse apud Dionem legas libro xori. Verum hoc etiam manifestius apparet, num-mitin istum hac ratione formatum fuisse, quod eo tempore a S . natu templa ad honorem Cais is consecrata sunt: quorum Clomentiae unum, ut Plutarchus, alterum Aequitati, ut Dio libro x Lili. tertium Libertati publicae, alterum nouae Concordiae est decretum, tanquam pro eo respub.pacata esta, & libera. nam,ut , Cicero inquit ad Brutum, libertas sine pace nulla est. Alterim porro Felicitati populi Romani dedicatum est templum, Dione teste libro xLiv. cuius deae simulacrum a veteribus Cornucopiae,& Caduceo descriptum fuisse, suo ostendemus loco. Haec sani omnia vere principem decent, pacatum regere orbem, clememtia erga humiles uti, aequitatem inter sebditos seruare, pacem alere, concordiam inter discordes reducere, rerum omnium copia, quas natura desiderat, populo seppeditare, ut merito ille felicitatis populi auctor dici possit. quae quidem virtutes clare & cyos Q gie veluti in uno diuini animi simulacro, omnes conspicit aetas nostra in Pio 1 v. Pontefice Maximo: siquidem per eum vera libe tas , axluitas, & industria ciuitatibus redditar Rint . per ipsum a cessit sacrosancto Senatui maiestas, iudicijs integritas, si acta intiquorum potentia, honor benemerentibus tributus, ad virtutem citata
86쪽
8is C. IUL. CAES. COS. III LῖDICT. IIII.
excitata omnium voluntas vel see praemiorum, vel potave metu. Quando annona in urbe m eratior quando pax laetior λ& , ut ex Scipionis sententia usurpare consueuerat alter Pius; Antoninus sidcet Imperator, hic omnium in Christo fidelium optimus pater, mauult pace unum seruare ciuem, quam bello mille hostes victor occidere. hodie superatur aequisate gratia, ambutio virtute . nam facere recte ciues suos princeps optimus faciem do docet cuinq; sit imperio maximus, exemplo maior est. Sed ad nummi explicationem redeamus. Ad illas porro Cadris virtutes videtur spectasse Virgilius, cum Egloga mi. ad incundam ab Io Augusto gratiam, ita cccinit: Pacatumq; reget patrijs virtutibus orbem. Ad haec comprobada addatur hoc etiam: Senatum post Libycam
uenait Horo x LIII. Dc Icribens. Iple quoque super imaginem ,, orbis terrarum positus statueretur cum ea inscriptione: sEMIDgvs ,sas T. qui statuam hanc sub pedibus terrae forma, habuisse eodem in libro hisce verbis significat: Caesar vero gradibus in Capitolio is genibus ingressus conscendit, nulla neque currus, qui ei ex assi et ouerse Iouis positus fuerat, neque ima ius orbis terrarum pedia isbus suis subiectar, neque inscriptionis eius habita ratione, post is Saul DEr quoque nomen de illo titulo sustulit. Pila enim orbem isten aru significat,quo fortasse meplo filius eius Augustiis insignis militaribus postea constituisse fertur, propter nationes sibi in t to terraru orbe subiectes, ut magis figura orbis victi ostenderet, quod in Elymologiarum libri xv m. cap. II r. Isidorus tradit. hoc enim habetitu numisma apud Antonium Caluum, patricium Venetum. Verum neque praetereundum cessio, quendam Conis stidium cognomento Longum etiam suisse Pompeianarum partiu sto
legatum, sicut legere in apud AHirtium de bello Africo libro v. in planius intelligas in Romanorum funusis Longorum com mentum fuisse o
87쪽
N ALI occum argenteo tum aureo nummo a L. caseperius nominato impies se, vidi ab una facie Caesaris caput cum
altera Caduce Fascis iugarim ecuris, Manu vinctarum atque Globi notas, cum subscripto: Lavc A. His quinque - notis felicitatem, beatamq; vitam ciu, us proponere voluit deerat sane ad felicitatis persectionem Iustitiainc Fides, quas hicsignificari passis est quibus interpretari possumus, Pacem, Concordiam; ac Fidem principis orbis terr rim Iustitia conflauari. vel intelligi licet, Ctabem eo anno,quo erat Dictator quinctum, stibiecto stii orbe, atque pacato,his n iis declarare voluisse, pacem se concordiamq; ciuibus Romanis omnibus
88쪽
8 C. IVL. CAE S. COS. IIII. DIC T. m.
omnibus attulisse, simul i; iusto, clemente, pacato, ac moderato imperio velle , ut ipse in ea ad Senatuia oratione, quam superius ex Dione meminimus, promiserat. Caducei vero histoliam in Augusti & in Tiberij explicationibus latissime declarabimus. de pila superius verba fecimus. Manus porro iunctas Concordia significare, complurima veterum Numismata, aliasi; monumenta docent. Numa Pompilius, Romanorum Rex, Flamines m nibus ad digitos usque inuolutis rem diuinam facere voluit, significans symbolice foedera tutanda este, ac eius sedem in de tris esse sacratam , Coelio testante Antiquarum lectionum libri iov. cap. x LI. ideo notandum hoc argumento, in nummis, lapiadibus, ac statuis antiquis, dexteras inuicem ubique iungere,i uas vero nunquam, 't Pictatem etiam, Amoremq; mutuum dociararent, sicuti lepidissime inscii tum nouissime vidi in duobus argenteis nummis inter elegantissima eiusdem, iam nominati, Antonij Calui numisinata, altero Imp. D. eth Balbini, altero Pupieni Maximi Augustorum, cum hoc manuum iunctarum sigillo,& inscriptione in illo; PIETAs Mu TvA Au . in illo, AMOR Mv- Tvvs Avos. quarum exempla suo loco describenda curabimus.
Fasces ex virgis berulae Gallicae arbore, mirabili candore, fieri ro litos, auctor est Plinius libri xv r. cap. xv x. quibus non licuis. se ciuem Romanum, tantum peregrinos Cedere, apud Pli tarchum in Caesare obseruatiun in ; quod plane comperitur in Actis Apostolorum cap. xxii. Paulli historia. Fasces enim atque secures purpura colorabantur, teste Plinio libri Ix. cap. xxxv r. Qui Imperatoribus pranbant fasces, lauro circundatos fuisse idePlinius tradit libri xv. cap. XXX. Fasces p terea cum Securibusvses fuisse tum Romanos Reges, tum Decemviros, tum Cons Ies, tum Dictatores, tum Imperatores, tum Praetores in Urbe, sed no extra pomeriugum Proconsules,ac Quaestores obseruatii
est,& legitur apud lAlexandrum Genies. Dierum libri primi,
capite xxvii. Plutarchus quidem in Problematis rationem camsam ; virgarum, & Securium explicat his verbis. Quid est quod si Praetorum virgae securibus alligatae praeseruntur λ an innum est si
89쪽
,, non oportere magistratus iracundiam promptam, ac ditatutam esse. An virgarum distblutio mora & tarditate iram frangit, &,, impetum moderatur. Sed malitia quoniam partim medicabilis es est, partim curari no potest, virgae quod mutariyotest corrigunt, is secures autem,quod emendari non potest, abscindunt. Neques me praetereuncium est, ne antiquitatum, linguaeq; Latinae cultores , nummulariorum iunioruni malitia fraudentur, me vidisse numisma quoddam meum, sere unciale, hoc signo impressium, ab una parte, ab altera Caesaris caput, quod signum, licet ucturo statis faciem aliquantulum praeferat, tamen cum ex alijs indicijs mihi manifestissimis , tum ex litteris, L E v C A , novum, atque falsum ab aliquo iuniore nummulario adulteratum, deprehendi, cum in omnibus argenteis veteribus nummis signatum sit, Lav-cA. Vt superius plane ostendi.
90쪽
C. IVL. CAES. COS. m. DICT. m.
COMMENTARI Us. NAM saepe eandemq; rem Varijs m dis veteres declarauere. hoc deprehemra Pacis simulacrum laeua coto innixum, dextera caduceum porridens, quasi intelligeretur eo symbolo, Getaem rempublicam pacasse. pacis enim belliq; arbiter a Senatu factus fuerat, Dione auctore libro xia i. Nummi autem huius exemplum Pata- iiij accepi a M. Antonio Maximo, rerum antiquarum maximo admiratore. Formatus itaque in eadem ratione, qua Draescripti fue
re, cum hoc monumento: MFLAMINI vs IIII. v I R. Dc quodam
Flaminio Caesari superstite, a Cicerone Flamma nuncupato,mentio est in Epistolarum ad Atticum libri x I v. epistola x I v. & xv. atque libri xv. epistola r. & ii. Hic enim an Quartumvir se rit Quinquennalis, an viarum curandarum, non clare comperditur ab altero nummo argenteo, in quo exculpta est ab una parte erigies Caesitis sine inscriptione, vel alia nota: ab est