장음표시 사용
151쪽
Hae ipsius aetate optimae habebantur, ut et ipse assirmat et Xenophontis exemplum docet, qui vix quidquam in politicis, praeter Lacedaemoniorum
instituta, laudare solebat Plato vero in utraque, maximeque in Lacedaemonia, ut ex his locis i telligitur, cum morum duritiem , tum belli studium reprehendit vehementer, persecutusque, quae hic inchoaverat , in opere de Legibus est. Quod maxime videtur tenendum, si opus illud recte velimus intelligere. Sic factum, ut in dialogo Cliniae Cretensi et Megillo Lacedaemonio tertiam adjungeret personam , hospitem Atheniensem , quo semet ipsum significasse videtur universam autem disputationem a Cretensium ac Lacedaemoniorum legibus duceret, quibus vir ille Atticus, Attica urbanitate, humaniores leges opponeret Hinc explicandum item est, quare choris, praeter Musas et Apollinem, Bacchum adjecerit, qui vini usu morum temperaret asperitatem tum vero fusam illic instituerit de musica, hujusque artis ad humanitatem emaeia disputationem. Sit sane operae pretium, haec porro persequi; sed nobis jam timocraticae illi civitati comparandus vir timocraticus est. Nam, uti optimam Plato civitatem, quam aris. iocratiam appellabat, sinxit, ut exigeret ad eam virum bonum et justum H, eodem consilio haec tradidit de timocratia sive Spartanorum republica,
ut viri in scilicet, qui ab optimo proxime abesset, ad
152쪽
ad ejus speciem informaret. Audiamus igitur Socratem, Sic de eo disserentem. Quis jam , quaerit, secundum hanc rempublicam vir quomodo exsistit et qualis est y Hic Adimantus, oculis in
fratrem conversis, reor eum equidem, inquit, Glauconi huic nostro, quod contentionem et ambitionem attinet, haud dissimilem esse. um Ocrates, Ortas Se reponit, hac in re ei. similis est, veruntamen in aliis non item. - Quibus in re.
huc - Contumaciorem sane eum esse neceSSe Stet a musica quodammodo alieniorem , musicae tamen cupidum et audiendi quidem studiosum dicendi vero peritum nequaquam. Et erit adversus servos quosdam agrestis hujusmodi vir, haud servos despiciens, quemadmodum vir recte eruditus. erga liberos autem erit mitis erga principes quidem obediens maxime, sed et principatus et honorum avidior, portere existimans non arte dicendi vel alia quavis simili facultate, sed rebus bellicis civilibusque excellere et caeteris praeesse, cum sit et gymnasticae et venationi admodum studiosus Caeterum pecunias iste in juventute contemnit, quo
vero senescit magis , eo magis pecunias diliget, quod avarae naturae particeps, neque integer sit ad virtutem, quia optimo custode caret. Est
- et Prava distinctione conturbata haec sunt. Legitur enim: zMMέςερόν τε δε αυτο Αὐαι καιά ποαμουσότερον Φιλόμουσο δ και φιληκοον μεν', ρητορικο δε οἰδαμως. Distingue, ut iacit Ficinus Θ ποαμουσότερον, φιλομουσον
153쪽
- 46 autem custos ille λογος, μουσικη κεκραμιενος la μονος εγγενομιενος, σωτὴρ ρετώ λοι βίου ἐνοικειτῶ εχοντι υ ratio, musica temperata quae sola cum adest, per omnem vitam, ei, qui ipsam tenet, virtutis inside conservatrix
Talis igitur juvenis timocraticus, i. e. timocraticae civitati similis est. Sed quo interius Plato optimae naturae corruptionem indaget, illamque ab ipsis initiis deducat, exigit eam ad optimae civitatis corruptionem. Fit talis sere, ait Socrates, juvenis ille , quandoquidem patrem laabet bonum, sed qui in civitate non bene gubernata habitans, honores, principatus ac judicia fugit matrem vero, quae indignatur, quoties maritum videt horum omnium, itemque pecuniarum, negligentiorem. Facile haec filio dicit, ignavum ipsi patrem esse nimiumque remissum et alia, quae de talibus garrire mulieres consueverunt. alia item famuli pueris in aurem dicunt et , quem viderint vel pecunias patri debentem , quem ipse non in jus vocat, vel in aliis peccantem edicunt puero, Si quando vir evadat, omnes tales ulciscatur, virque magis sit, quam pater exstiterit. Caeterum domo item egressus puer, his non dissimilia audit videtque homines nempe, qui in civitate Suarum rerum Satagunt, stolidos vocari et parvi pendi, qui vero sua negligunt,
si Non negligentia lectio est , quom eculus Ficinnavi letur , ἐνοικεῖ, ἄρχουσι. Vertit enim : per omnem Ditam irrutem in eo , qui praeest, seroat. I De Rep.
154쪽
gunt, honorari laudarique. Quum irae igitur adolescentulus audit videtque, rursusque patri percipit Sermones, ἐλκομιενος et αμφοτέρων τουτων , τουμεν πατρὸς αυτο το λογιςικὸν γ τῆ φυχ αρδοντος τε καὶ αυξοντος των δε αλλων το τε πιθυμητικὸν
καὶ το θυμιοεοὶ , την ἐν αυτον ἀρχην παρέδωκε τω salac τε και Φιλονείκω καὶ θυμοεὐεῖ καὶ ἐγένετο - λοφρων καὶ φιλοτιμιο ανηρ' ab his utrisqus IIractus quum pater in ipsius animo Witionem , ac teri vero cupiditatem atque iram fovent augentque , animi sui imperium mediae illi facultati contentiosae atque tractindae radit, fitque vir elato animo ac gloriae cupidus. HAnimadvertimus acile in legendis hisce curam diligentiamque Platonis, qua hominem illum exploravit idemque nobis deinceps, ubi de viro liga chico democratico et tyrannico agit, apparebit. Erat scilicet in omni hac disputatione princeps ejus
consilium, non, ut civitatum conditionem , sed ut hominis naturam indagaret. Inde enim maxime quaestionem de justitia ac felicitate explicandam esse arbitrabatur. Attendendum autem nobis in primis est.
respexisse in his philosophum potissimum tria illa,
quae in animo hominis repererat, τον λθγον, τὸ θυμιοείδυ et tertium το πιθυμητικD. In optimo homine sic ea esse temperata demonstraverat, Ut suum singula peragerent gubernaret animum ratio, submissae rationi essent cupiditates θυμὸe vero Sive
155쪽
το θυμοειδὲς quo rectius et compescerentur et rationi servirent cupiditates, rationem adjuvaret. Sic demum hominem dixerat secum ipsum consensurum esse ac bonum justumque futurum. In his autem nos docet, quemadmodum , demto hoc trium illorum consensu et velut concentu, ad pejorem identidem conditionem delabatur homo. Idem vero magis etiam patebit nobis, ubi ad philosophi de oli-garchico viro disquisitionem pervenerimus. Sed primum de oligarchia agendum. De ligarchia et viro oligarchico. Appellavit hanc Plato civitatem, in qua pauci
quidam summam rerum tenerent, qui opibus praecellerent caeteris, talem omnino, qualem no vulgo Vocare aristo cratiam solemus. H Paucis eam sic deScribit: την ἀπὸ τιμηματων πολιτε&ν εν η οἱ μεν πλουσιο αρχουσι, πένησι δε υ μετετιν ἀρχῆ Quaerentem autem continuo Socratem facit, quem admodum haec e timocrati oriatur. Est illud autem, inquit, vel coeco manifestum. Scilicet τὸ
ταμιεῖον κεῖνο κας χρυσιο πληρουμενον απολλυσι την τοιαυτην πολιτείαν aerarium illud cuiusque auro
plenum, perdit talem remptiblicam. Nam primum novos sumtus reperiunt atque illuc contorquent
156쪽
lages tum de augendis divitiis aemulantur secum
invicem et concertant. Quo vero majore in 'vitate honore divitiae ac divites habentur, eo minore habentur virtus et boni cives. Ασκει ται scilicet το α δ τιμούμενον, ἀμελεῖται δὲ τ ατιμα μενον. Itaque divites ad magistratus evehuntur, pauperes contemnuntur. Hinc damna oriuntur gravissima. Non enim rerum periti, sed divitiis excellentes civitatem gubernant non una manet civitas. Sed exsistum duae, altera divitum , pauperum altera,
sibi invicem inimicae vix bellum suscipere principes audent, plebem armatam magis, quam hoStes, reformidantes tum velo, quod gravissimum malum est, ut cuique licet sua omnia alienare, ita Sunt qui haec acqbirant unde turba exsistit cunimendicorum , tum maleficorum. Talis igitur civitas est paucorum imperio subjecta et tot habet, forte alia item , mala. HSuspicari hoc loco licet, denuo respexisse Platonem Lacedaemoniorum rempublicam, non pro uti antea e Lycurgi legibus fuerat, sed qualis ipsius aevo SSe coeperat. Nam opum divitiarumque Studium Spartam, post bellum in primis Peloponnesium, invasisse, et historia docet et aliis locis Plato commemorat. Caeterum quadrant plane in Spartanae reipublicae conversionem Or- ruptionemque, quae hoc nostro loco Socrates de oligarchia monet. Veruntamen universe respexisSe
157쪽
Plato illas Graeciae civitates videtur, in quibus per Opes laxime iter ad honores patebat, tum proprie, ut mihi quidem videtur, Phoenicias civitates, inque his maxime Carthaginem, ubi diserte prodit Aristoteles, πλουτινδην , non ἀριτιν ν res administratas esse. Divitiarum certe cupiditatem Plato Plioenicibus tribuit potissimum, ut e loco, quem jam adduximus , patet. φιλοχρήματο
περὶ τους τε Φοινικας ιναι καὶ τους κατα ' αγυπτον
φαίη τις α ρυχ ἔκιςα Sed ligarchiam sic nobis 'lato descripsit, quo interius ligarchici, quem vocat, viri vitia exploraret. Illuc igitur progredimur.
De hoc item videndum, ait Socrates, quemadmodum fiat et qualis sit. Sic igitur ex ambitioso illo seri solet, ubi patris istiusmodi filius, primum imitatus eum , deinde videt ex culmine dignitatis prolapsum, in judicium ab insidiatoribus deductum, a calumniatoribus circumventum, tum morte condemnatum vel in exsilium ejectum, fama omnino et bonis spoliatum. Haec igitur intuitus ille ae perpesSus, amisso patrimonio, propter formidinem consestim, credo, - κεφαλην θεῖε του θρονου του γ τη χαυτοὶ ψυχῆ φιλοτιμιαν τε καὶ το θυμοειola κεῖνο ex animi sui throno et ambitionem illam et irae impetum dejicit, tum humilior propter paupertatem factum, Sese ad quaestum convertit et angusto admodum animo parce vivens,
158쪽
seque in obeundo negotio vexans, pecunias colligit. Αρ' υκ οἴει τον τοιουτον τοτε εἰ με τον θρονον εχεῖ νον ην επιθυμητικον τε καὶ φιλο ἡματον bos ιν, καὶ κέγαν βασιλε ποιεῖν εν αυτω, ιαμ τε καιςρεπτούς καὶ κινακας παραγννυντα norati putas hujuscemodi hominem in illo tunc animi throno cupiditatem atque avaritiam positurum, atque hanc regis Persici instar diademate, smbriis ense exornaturiam' ' δε γε, οἶμαι, λογιςικον τε καὶ
εκείνον καὶ καταδου σαμενος rationem utcm, reis
do et irae impetum humi hic illic depositum, servire huic cogit, nihilque aliud inquirere sinit auconsiderare, nisi unde e paucioribus pecuniis quam plurimae essiciantur, ut, praeter divitias et divites,nilii colat. Haec est φιλοτιμου νεου in φιλοχρημα- τον commutatio. MNeglecta fere a philosophis est tota haec hominis apud Platonem in pejorem conditionem conversio. Nec mirum. Nam agi hoc loco unice de civitatum conversionibus videbatur vix attendebatur iccirco quidquid de hominis animo ejusque commutationibus occurrebat. Sunt autem reapse hae animi hii-mani commutationes princeps harum disquisitionum argumentum. Ad ethicam enim proprie, non ad polit:cam totum hoc, ut vidimus, philosophi opus resertur. Et dici vix potest, quanta ille diligentia naturaeque humanae perspicientia hominis ad uia
iter i De Rop. VIII. 555. . - 554. E.
159쪽
iter exploraverit ac declaraverit. Summam habet, ut animadvertere jam coepimus, trium illorum, quae homini insunt, λογιτικου, θυμοειδους et ἐπιω- μητιαου , rationem , quae in aristocratico sive bono justoque homine consentiunt, in timocratic autem et ligarchico turbantur, ut in animo ipsorum Veluti seditiones oriantur. Tum vero iter illud hominis ad vitia omnemque pravitatem attendamus diligenter. Fit ille primum , ut timocraticus Ste, superbus atque ambitiosus, ψ οφρων καὶ φιλοτιμος
ανηρ Dominari in eo το θυμοειδυ incipit, ut
minuS, quam par est, ratio auctoritatis habeat: excitantur cupiditates etiam, quibus gloriam unice et auctoritatem appetit. Iunt haec praeclarissimorum etiam virorum vitia, in quibus seruntur facile verum vitia sunt tamen, iisdemque animus Proclivis ad omnem pravitatem sit. Nam, quod e civitatis timocraticae in ligarchiam conversione patet, cupiditates hac via is gloriae studio ad auri sacram famem convertuntur: quo accidit, ut ωμοειδες illud, quod extitare hominem ad generosa facinora solebat, solis inserviat cupiditatibus explendis, quae opibus inhiant, et nihil habent cum
generositate atque animi magnitudine commune. Et vero essicitur simul, ut hinc deinceps in homine
exprimitur: lapsu praecedit superbia Sed comin unis haecomtiis est antiquitatis sententia quamolirem Deus occurrit illi sere, nil magis in homine puniens , quam superbiam.
160쪽
nullum non cupiditatii in genus X citctur, isque tandem, Omni spreta rationis auctoritate, nec quidquam habens D το θυμοειδεῖ praesidii, totus a cupiditatibus, et pervicacissimis quidem illis ac prorsus effrenatis, pendeat ac regatur. Verum hoc ut nobis demonstraret Plato, ad democratiam et tyrannidem animum nostrum convertendum censuit. Nos igitur pergamus illuc. De democratia et viro
Oritur, ait, ex ligarchi democratia propter insatiabilem divitiarum cupiditatem. Nam , ut divites sunt, qui tali civitati praesunt, ita hi juvenes facile sinunt patrimonium suum negligere, ut emtionibus ac foenoribus eorum acquirente bona, opulentiores etiam atque honoratiores fiant. Sic reddunt illos molles, delicatos, socordes, voluptatibus ac doloribus succumbentes. Fit autem, ut pauperes ad hanc abjecti conditionem, divitum illorum luxum non ferentes, vel ipsi vel aliunde auxilia nacti seditiones moveant. In quibus si vicerint, statim democratia exsistit. Est autem illa hujusmodi Liberi erunt omnes, libertatisqtie erit
et oi ista plena civitas licebit adeo unicuique id quod vult peragere. Quocirca pulcerrima videbitur haec rei publicae conditio , quippe quae emquam varia continet hominum genera. Porro divina illic erit civium vita, cum neque cogaris magistra