장음표시 사용
221쪽
cere sermonibus intelligitur. Animadvertere id debuerant philosophi, qui, quamvis ex ipsa phil sophi schola prosecti, tamen nec disciplinas graviores, quae ad veritatena ducunt, nec virtutes a eo, qua diximus, curarunt magnopere, unam scilicet, nescio quam sanctitatem affectantes. De virtutum autem cum vitae sanctitate necessitudine
copiosus deinde Socratis est ac sublimis in eodem dialogo sermo. Caeterorum hominum, ait, si v lis sortitudinem ac temperantiam considerare, videbitur tibi illa absurda plane. Mortem existimant
omnes unum e maximis malis esse. Majorum autem metu malorum, quicunque in iis fortes sunt, sustinent mortem, quando sustinent. Metuendo igitur ac metu fortes omnes sunt, praeter philosophos quamquam ab Surdum est, nexu aliquem vel timiditate fortem esse. Sed qui inter eos temperantes dicuntur, nonne simili quodam modo se habent, ut intemperantia quadam temperantes sint quamquam id fieri non posse videtur. Verunta me accidit iis illud, in fatua ipsorum temperantia. Timentes scilicet, ne suis careant voluptatibus, a ceteris abstinent, et hunc in modum fiunt per intemperantiam temperantes. Atqui haec haudquaquam recta est mira immia, ad virtutem via, voluptates voluptatibus, dolores doloribus, metum metu, majus minori, tamquam nummo , permutare; sed ille duntaxat rectus sit nummus, quo haec omnia oporteat commutari, nempe sapientia: hoc nummo emta venditaque omnia reapse erunt
222쪽
fortitudo, temperantia, iustitia, omninoque vera virtus eum sapientia, sive adsint, sive discesserint voluptates, timores, caeteraque uitis generis;
χωρι μενα δε φρονησεως καὶ αλλαττόμιεν αντὶ
τοιουτων παντων, καὶ ἡ σωφροσυνη καὶ ἡ καιοσυνηκαὶ 1 ανδρεία, καὶ αυτη ἡ φρόνησις μὴ καθαρρώς
τις ἡ ' sin autem a prudentia segregata ιρωσinvicem permutata sint, vide, ne inanis quaedam umbrae descriptio talis virtus sit ac reapse servilis, nec sanum quid aut verum habeat horum autem omnitim verissime purgatio sit cum temperantia,
tum justitia, tum fortitudo, ipsa autem sapie tia remedium sit aliquod Talis apud Platonem est sapientiae caeterarumque Virtutum cum sanctitate necessitudo. Quo magis cernimus, alienam plane ejus doctrinam ab omni superstitione esse. Nam superstitio unde crebrius quam e rerum ignorantia praejudicatisque opinionibus exsistit Horum autem philosophus, qui idem est veritatis amantissimus rectissimaque via ad sapientiam contendit, maxime est immunis. Sed id priusquam accuratius exploremus, persequi juvat sublimem platonis de hoc ipso philosophiae munere sententiam. In Deorum vero genus , haec Socrates porro Cebeti, nulli fas est pervenire, prae-
223쪽
terquam illis, qui diuendi cupiditate agrantes purita scesserunt. Horum illi gratia ab omnibus corporis cupiditatibus abstinent. Sciunt enim philosophiam ipsorum animum , vinctum plane in
corpore, ac per OrpUS, ainquam per carcerem
quendam , res considerare coactum sciunt , i quam , sic se habentem ipsorum animum philosophiam suscipere, sensimque admonere ae solvere conari, ostendentem , allax esse oculorum, allax aurium caeterorumque sensuum judicium, tum vero suadentem, ut discedat ab his, se ipsum revocet inde atque colligat, nec ulli, praeterquam sibi,sdem habeat. Hunc autem in modum lini solverit ipsorum animum lillosophia , haud arbitrantur Oportere, iterum illum voluptatibus ac doloribus dedere, iterumque vincire atque irritum opus sacere, quasi telam Penelopes retexentes. in Vero horum tranquillitati studens philosophorum mensis επομένη φ λογισαάλκα αε εν o τω ουσα, τ αλη θες, καὶ το θεῖον, καὶ το αδοξας ον ωμένη, καὶ ὐπ' ἐκεIνου τρεφομόνη γ τε liτα ουτως, ως νὼ καὶ ἐπείδαν τελευτψη , εἰ το ξυπιγεγε καὶ εἰ
το τοιουτον ἀφικομένη Ἀπηλλαχθαι των ανθρω-ινων κακων rationem secuta et semper in eo versata, verum , divinum , certum contemplatur a quo nutrita ita vivendum censet, quamdiu vivat: ac postquam hinc discesserit, in cognatum se sperat locum venturam atque ita malis exemtum iri
224쪽
Hac igitur via ac ratione philosophia nos apud Platonem ad sanctum divinumque educit. Quod autem diximus, immunem ejus doctrinam cum superstitionis esse, tum praejudicatarum Opinionum, id uti e dictis' intelligitur, ita tum nobis maxime patebit, ubi praeclaram philosophi de divina natura ciententiam exposuerimus. Prodidit eam Plato in Timaeo sed non negligenda nobis sunt haec ipsa in Phaedone, quae attulimus, de Sancto divinoque Ocaci nec vero uentio praetermittendum quod de divinu natura in libris de Republica prO- nunciavit Memoratis illic poetarum de Diis atque heroibus fabulis, sicit inde Socrates, uti vidimus Supra quatit opere illa abjeetam alere hominum
superstitionem debeant. Peccare, ait, non Verentur, quandoquidem , ut a teneri didrcerunt, inσεις
ηδὸνῶν εἰσ) μὲ iis taσιν. εισὶ δε καὶ τελευτDασι solutiones purgationcsque svrit scelerum per sacrificia atque udortim oblectamenta . Dm iis Di vivunt, tumeliam moritiis. H Falsam hanc Plato et vero turpem de divinat naturi opinionem senex de industri a refutavit, cum Leges scriberet in hoc autem de
Rem 1 De Rep. II. 64. E. Similiter u. X. 885 P. εὐπαραμυθητους εινα τοῖς θεου e, θυσίαις τε κα ευχαπς παραγομένους.
225쪽
Republica opere refutat sic, ut veram ei uniceque sublimem doctrinam opponat, eique veluti τυπους exprimat, quos in sua civitate imitari poetas jubet. Sed ipsos hic attendamus Socratis cum dimanto
Τυποι περὶ δεολογίας quinam sunt servandi maxime pNam, ut rogaverat dimantus, quinam essent maxime περὶ θὲολογὶ τυποι, Si Socrates: ουκουν ἀγαθὸ δ γε-ὸς se τι τε . καὶ κτεον - ἔnonne re ver bonus Deus est, atque ita dicendum Procul dubio. - tqui nullum bonum noxium est Nullum, ut arbitror. - Quod innoxium est, numquid nocet Nequaquam. Quod non nocet, numquid mali Dcit Neque istud quidem. - Quod autem nihil mali facit, nullius mali est caussa. - Nullius. - Quid porro nonne utile bonum est Prorsus. - Ergo bene feliciterque agendi caussa est Est. Non igitur omnium caussa bonum est, sed eorum cluntaxat, quae bene se habent eorum vero, quae male, nequaquam Sic est omnino. - Ουδ' αρα ὁ δεὸς ἐπεον αγαθὸς, παντων α δε αλος, ως
οἱ πολλοὶ λεγουσι ' ἀλλ' ὀλέγων με τοῖς ανθρωποις αDιος , πολλῶν ε αναBιος ' πολυ γαρ ελαττω ταγαθατων κακων -ῖν ' καὶ των ριὲν ἀγαθων ουδενα ψον αἰτιατεον των δε κακων αλ αττα δειτε ιν τα αἴτια, αλά ο τον θεον' - Non igitur Deus, cum bonus sit, omnium caussa est,
226쪽
ν vulgo dicunt sed paucorum quidem
in caussa est, multorum vero atra caussam: uissenim pauciora nobis sunt bona, quam mala et honorum qui e solus Deus caussa est dicendus malorum vero quamlibet aliam pra ter Deum caussam quaerere decet. x Hic digreditur Socrates in loca Homeri, quibus Dii occurrunt malorum auctores, tum Aeschylidictum exagitat:
Quibus subjungit vel sinendum non est, poetam dicere Dei haec esse opera vel, si Dei sunt opera, invenienda est in his ea, quam nunc quaerimus, ratio dicendumque, ὁ μDhὸς δ&αια τε καὶ γαθα ιργα το οι μιναντο κολα μενοι ' Deum quidem justa ac bona perfecisse , mortalibus autem poenas profuisse. Miseros hos esse, quod poenas luant, hujus autem rei auctorem Deum esse id dicere non permittendum Oetae est; sin vero diceret miseros esse malos propterea, quod poenis egeant, uentes autem poenas juvari a Deo, permittendum Κακων δὲ Βιον φανα δεὸν τινὶ
accipiuntur, quasi voluerit Platoci sed si dicant illi Poena Opua fuisse , quum miseri in mali. Fuit eum vertia transponerem: λλ ει ἐν λεγοιεν ως θλιοι οἱ κακοι οπι δεMησαν κολάσεως διδόντες D med interpungendo restituimus oeum tu hunc modum Ἀλλ' ει μὲν,
227쪽
γIγνεσθαι , αγαθὶ θντὶ, διαμαχετέον παντὶ τρόπω
μή1τε τινα ταυτα λεγει ἐν τὶ αυτου πολε . εἰ μελλει ευνομωεσθαι, μήτε τινα ἀκουειν, μήτε νεωτερον. τε πρεσβυτερον, μήτε si μετρ*4 4ηr ανευ μέ ρου μυ- Ελογουντα ῶς ους σι α λεγομενα, εἰ λεγοιτο,ουτε ξυμφορα ημιιν, υτ ξυμ*ωνα αυτ αυτοῖς. Malorum autem alicui caussam esse Deum, cum bonus sit, refeHendum omnino est neque permittendum , hoc quemquam vel dicere in civitate sua, si bonis institui legibus civitas debet, vel audire sive sit ille jtinior, sive senior. sive carminibus haec
inserantur, sive solut oratione enarrentur quippe qua nec sancta honestave int, si dicantur, neque utilia nobis, neque inter se consona. HLocus hic sane apud Platonem, ut sublimem ipsius de divinat natural sententiam percipiamus, unus in paucis maxime notandus nobis est valet adeo ad nostrum de sublimi argumento judicium cum illustrandum tum confirmandum. Nana distinguenda nobis est quod negligitur a multis duplex vocis bonitas significatio. Usurpamus eam de Dei erga nos clementia, ut apud Ciceronem non semel occurrit v. c. ubi de Dionysio narrat: iam men. sas argenteas de omnistis delubris iussit Verri: in quibus quod more veteris Graeciae inscriptum.
esset, BONORUM DEORUM , uti se eorum bonitate
228쪽
velle dicebat. H Fit ita ut nos fere de Dei attributis agentes, bonitatem Dei de munificentia ejus inque hominem voluntate accipiamus. Et recte nos quidem Uerumtamen est alia item ejusdem vocis vis, ubi de bonilate v. c. ingenii , vocis eatissae, similium agimus. Significat ita rei virtutem, praestantiam, perfectionem. Id sic traducendum ad divinam naturam est ut moralem, quamno vocamus, bonitatem, i. e. virtutem summam persectamque intelligamus, eamque non minus, quam clementiam et benignitatem, ad Dei attributa, imo vero ad divinae naturae ουσίαν reseramus.
Id scilicet intelligebat divinus divinae naturae interpres, quum juveni, qui ipsum vulgari ratione bonum magistrtim appellaverat, illud reponebat: Τί με λέγεις γαθὶ, ουδεὶς ἀγαθὸς , ει, εἷς, ὁ Θεος. Sed nos de altero item Platonis rese δεο-
λογίας τυπν videamuS. Bonus igitur Deus est, ait Socrates, eique contraria sunt quaecunque nos mala vocare solemus: horum homines auctores existimandi sunt, Deus non auctor est. Quid vero secundus hic τυπος Num existimas praestigiatorem esse Deum, et Veluti ex insidiis, alias alia sub specie apparere ansero simplicem esse potius minimeque omnium speciem
li Cic. a Nat. Θor. Ill. 4. a Nuper de hoc loco in omni theolog gravissimo , elegans apud nos prodii di quisitio . . Echol teni dei i erga hominem amore. Troj.
229쪽
eiem mutantem tu Ingreditur ita Socrates de tin- mutabilitate Dei ac veracitate dicere: utramque autem e divinae naturae indole repetit. Quidquid,
ait, speciem mutat suam, vel per semet ipsum i trinsecus, vel extrinsecus ab alio mutatur. Quod vero optime se habet, minime est mutationi obnoxium. Atqui 3 tide τε καὶ τα του δεου παντ αρις ἔχει ταυτη δ ηκις αν πολλα μορφα Dχοι ὁ θεοe. Deus resque divinae optime se habent quamobrem minime Deus multas aliunde formas suscipiat. Numquid vero per semet ipsum Deus se immutet Sed id si fieret, in pejus se mutaret: nam indigum pulcritudinis vel virtutis Deum esse, haud dicamus. Pejorem vero se reddere nec Deus nec homo velit. Quod autem vulgo dicunt, mentiri subinde Deos, ut aliena sub specie hominibus apparentes, prosint iis: duplex mendacium est, alterum verum, veri ait rum imago illud omnes omni aevo et Dii et homines oderunt: est enim ignorantia rerum , ut Semet ipsum quis decipiat imago autem veri mendacii, quae verbis factisque se prodit fallacibus,
neque haec etiam in Deum cadit: nam cum ad alios decipiendos pertineat, tali mendacio, ut hominibus prosit, Deus non utitur κομῶ αρα ὁ θεὸ απλουν καὶ ληθt D τε α καὶ εὐλογω καὶ ουτ αυτla.
οῖς ἴπα ουν υ cuare et simplex omnino Deus eis
230쪽
os e verax dictis factisque nequo mutatur ipse. neque alios decipit, neque per visiones, neque per sermones, neque signis immitιendes, neque dormienistibus nobis neque vigilantibus. 3 De Deo,
universi cum auctore, tum gubernatore.
Si Plato in Politia cum vulgi superstitioni, tum poetarum fabulis saniorem purioremque opposuit de divina natura doctrinam. In Timaeo autem Deum ipsum ad τυπους hosce divinitatis finxit, nobisque, ut universum hocce cum informantem, tum gubernantem, sublimi oratione veluti ob oculos proposuit. Sed ad hunc dialogum priusquam accedamus, respondendum jam philosophis est. qui, quo facilius se ex omnis μυθολογIας ac θεο- λογεις dissicultatibus expedirent, simpliciter vel esse Deos negarunt, vel si cum maxime essent, nil eos curare res humanas, statuerunt. Ad impias isto. rum de Deo opiniones tollendas, non vim adhibendam esse dicit Hospes ille in Legibus Atheniensis, sed persuasionem , singitque adolescentem sibi obvium, si jam doctrina imbutum corrup tumque, quem sic alloquitur g παῖ, νεος εἶ προῶν
σε ο χρονος ποιησε πολλὰ ων νυν δοξαζεις μιεταβα- λἰντα, τὶ ταναντια τίθεσθαι περψιεινον ουν se τότε