장음표시 사용
221쪽
inritae steri obscurus est 3 8a definiens satisfacit ossicio stio, saura utitur terminis, quos claro summere licet ei, in cujus gratiam definim tandituro
Ε. gr. In definitionibin a momen mirmar termiam geometesela, qui cum in Astronomia non exps centur, nonnisi ei perspecti sunt, qui definitione geometricas memoria tenet, aut minimum terminorum utorumnotiones claras, etsi confusas, Geometriae rxaetitione sibi comparavit Etenim adAstronomiam accedere non debet nisi principiis geometricis instructus secus qui iacir, is sibi imputet quod ipsi obseuravideantur, quae disciplinasordinetrarunticlaxa sunt. In nostris definitionibus Iogicis utimur terminis, qui in antecedentibus suerunt explicatiarqueadeoperspessi sanr lectori, qui arrento animo anteeedentia volvit atque revolvis,urtei messant similiatres quos definimus Idem faetemus uromni relliqua phiIosophiae parte. Cum enim philos phiam methodophilosephica radere constituerimus, methodus verophilosephiearequira is termini. qui ingreditantur definitiones siquentes, explicentur per antecedentes 3-IIRI M. Drae i. ', methodo philosephica scribens aure supponi in definitionibus sequentibus i ctorem me dentium gnarum. Quodsi aliquis inrelat in definitiones sequentes prae dentibus intactis, Vel tugitivo ocula conspectis, is fiuiua utet, siquidipsivideatur obscurum
Curiud F Hieri non test, ut in d c sinis de time non regressiam nundono tur Aisi rem, in communisermone inuat . I ux istiusmodi rem νβημ' ' respondeam inui Laureta Termini, qui definiti neni ingrediuntur, denotare debent notas, quibus definitum is My store atque a amissis inguere licetis. 33. . Quamobrem, ἡ νt, Vulgo non omnia discernamus, quae rebus insunt, praese insidian in si earum notiones fuerint abstractae 3. uo. , adeoque in notionibus confusis acquiescamnus , 88 ); nos mirum, quod in sermone nutives defic- 3 ris. In disciplinis adeo termini ve philolbphlat excogitandi β. s. συνανα- aut terminus ih communi sermone obvius a recepto usi laquendi ad significatum alatina non minus pro-Prium transferendus j I 8. , hoc est communis in philoiph,
cum aut uel cum seu in rum artis transmutandus-
222쪽
Enimvero datur adhuc alius casus, in quo termini defgnitationem ingredientes non prorsus consentiunt cum usu loque di Scilicet in definisionibus utendum est ternatius fixis 3 16 ), adeoque ex iis arcentur vagi L 29.). Quamobrem si in conmmuni sermones quod sepius accidere observamus termini stagnificatus fuerit vagus vago ad fixum est reducendus β. --DVe. - ., Quoniam termino fixo respondet notio invariata, vago autem non item β. 29.); ubi termini significatus vagus ad fixum sui roductiis, fieri onmino potest, ut usus ejus cum communi usu loquendi subinde non consentiat
rum vel rechnicorum usus, vel novus quoque ab usu Ioquendi abhorrens significatus in defimrionibus damnatur VuIgo nimis pret cipitanter iudicam horri es, nec iis exceptis, qua praecipitantian ira iudicando vitandam esse sedulo inculcanti
m ingredientibus u fumus aliam tribaere valimus notionem ' η' ais eandem rensi ami fuitio muta est. Etenim in definitione 'enumerari debent notae, quot ad definitum agnoscendum S ab aliis rebus discerirendum scisciunt sino. Sed si omnibus terminiis demtionem constituentibus simu sumtis non respondeat nisi notio consula, quam definito tribuere bimus nullae in eadem notae enumerantur 3 89. . Definitio igitur
nulla est iE. gr. Si quis desini fiatum per Id quod actu terminetur undδquaque is cum terminarione actuali undiquaque facta eandem nintionem confusam ungir, quam finito tribuit nullas vero enumerae noras, per quas finitudo agnoscitur. Repraesentamus nobis aliquod extensum termirrarum, dum inrelrgere nitimuc, quid sit esse actura diquaque terminarum, ne verba sint sine mente sonus sed idem --rensun nobis repraesenramus dum cogitationem divertimus ad n fionem termino finito respondentem Desmtio igim revera nussa esto
Idem hic e Iieatur per idem Suia nempe imm esse &--0u 'σam raminari terminis idem signifieantes f. 36. . Similiter cum Um
223쪽
elides lineam rerum definit per lineam, quae ex aequo interiaret inter sua extrema definitio nulla est. Etenim verbis rectum esse Nex qua interjacere uis extremis eadem notio eonsus respondet nullae vero hic assignantur notae lineae rectae inrrinsecae, per quas a curva distinguitur, cui notae istae non insunt. Saepissime admittitur hie error, prae serii ab iis, qui derivationes grammaticas eum detinitionibus con sundunt. Ita sibi habere videntur notionem omnipotentiae, qui mdicunt esse potenriam faciendi omnia, cum tamen non il lic gramma tice explicent terminum, eandem notionem confusam, immo decinptricem G. 38' clitermino omnipotentiae,in verbis potentiae faciendi omnia tribuentes.
eur m po tum est res, quae definiri debet g. 32.), adeoque non autum ingrς i aliquid rei intrinsecum, quo ad eam agnoscendam utimur, eo nitis sequenter nota nulla I Quamobrem cum in definitione enumerari non debeant nisi noue f. 33. 3 ipsum definitum eam ingredi nequit.
E. gr. Si quis annum definiret per spatium annuum, quo majores temporis partes metimur is nullam dat anni definitionem spatium enim annuum &annus sunt unus idemque terminus, atque adeo definitum ingreditur definitionem. Nullam vero ipsum definitum eonstituit notam, unde hanc temporis p .irtem agnoscere licet. Aliter longe se res habet, si annum d cas sp .mum 36s dierum: tum enim num rus ille dierum sufficiens nota est ad hanc temporis partem, quae annus dicitur, ab aliis temporis partibus discernendam.
g. 168. quaml id Si de itum fuerit species, quam denotat terminus eo liis D, aurisa' us constans ex termino generis G termino disserentiae specificae, pareat exterminus genus demtam ingreditur de itionem; d tum eam non ingreditur, sed Ditem nota de iti. Etenim definitum non est terminus, quo denotatur genus; sed terminus complexus constans ex termino generis S termino disterentiae specillare, quo denotatur species definienda. Quamobrem si tantum terminus, quo genus denotatur, definitionem imgreditur;
224쪽
Enimvero cum genus denotet similitudinem speciei definiendae cum speciebus aliis f. 43.), adeoque aliquid intrinsecum histe commune; notam aliquam speciei constituit 3.79. . Terminus itaque genus denotans notam rei definienda significat, adeoque in hypothesi propositionis praesentis nota aliqua definiti definitionem ingreditur.
E. gr. Nomen Triarioli aequilateri in terminus complexus, constans ex nomine generis, quod est triangulum,a ex nomine differentiae specificae,quae indigitatur vocequilaterum. Quamobrem si triangulum aquilaterum definitur per triangulum,cuius singula latera inter se aequalia sunt definitum minime ingreditur definitionem,sed tantum aliqua nota ic figurae triangulari cum ceteris communis, nempe numerus ternarius laterum inperimetro, qui voce trianguli indigitatur. Equidem in hoc exemplo res satis manit ruta est dantur tamen alia, ubi ea non adeo patet. Immo regula quoque attente considerata nihil dissi- euitatis habet, ut superfluum videri possit talia moneri aerationibus eonfirmari enimvero nisi eadem familiaris fuerit, ut in dato quocum e casu veluti sponte nobis succurrat, ob ejus desectum acumen quaestum in judicando defieere potest. Non igitur eontemnenda sunt tamquam levioris momenti, quae attwtus lector per se assequitur. Quae ad praxin tranatam asinti intelaginop suffieit,sed famili ria reddi ne
Nesinitimem in ed nequit ominus, Has de ilionem cisse
ingreditu definitum. In definitione enumerari debent notae in defuim δε nec plures, nec pauciores, quam quae ad rem definitam agno si vitandiu
stendam ωab aliis distinguendam sufficiunt f. 33., Terminus itaque, qui definitioncm ingreditur, denotare: lebet aliquam notam definiti Quare si ejus definitionem ingreditur definitum; definitum constituitur nota notae sui ipsius, hoc est, ex ipsis definito agnosci debet id, unde definitum agnoscet eum. Definitum adeo ante agnosci debet, quam agnosci potest nota, unde illud agnoscere atque ab aliis distinguere debemus: Quod cum fit ab num fieri non potest , ut definitionem ingrediatur terminus, cujus definitionem ingreditur
225쪽
R gr. si quis definitdum per tempus constana viginti quatuor horis 4ream per partem vigesimam quanam diei definitionem diei ingreditur hora tanquam notad vicesim definitionemhorae dies. In definitione itaque diei horassipponitur in cognita, antequam noscatur quidludies, xio deficitione vicissim horae supponitur notus dies, antequam constet, quid thora. Tale quid absonum esse, nemo non saretur; sed pissimerameufieri experientia loquitur. Nee dissicultate caret in disciplinis uminos ita defintire, ut tinnisiones sint ab ho vitio immune
s. N. cis ullis, Si in definitione occurrainminus, cujus definitionemitosi ingreditur definitum, vitium in definiendo commissum dicuri, tur oreultis in definiendo. Est adeo is vitium, quo in definiti nem admittitur terminus , cujus definitionem ingreditur definiturru Paret attendenti, in circulo hoc, tioso definitum revera ingredi definitionem, atque adeo is Mitiosus intelligitur per regulam, quod definitum noningredi debeat cesmi nemo, 67. . Vitissim enim dicimus, quod iesuta xePugnat.
IN uis, Si uminis is demisione Ombinatis non vespondet notis mimi his dereptrix definitio nusia est, Hypothesin, uuam hic sumuiscin esse possibilem, constat ex superioribus β. 333. . Siodr D si ergo pommus, verbis in definitione combinatis non respondere nisi notionem deceptricem, hoc est, non esse possibilenarem istiusmodi, cui notae iste iunctim sumta conveniant, quae terminis in definitione combinatis denotantur cf. m. oratio
ista nullam significabit notionem, atque adeo definitio non est
Sy. Siquisses abi eum rectilineum per figuram planam duabus lineis reius terminatam; orario definitionis speciem mentitur, neque enim speciei externa durixia definitione trilinei seu tria via rectiundis, quod definitur per figuram planam tribus lineis rectis terminatam. Enimvero eum in Geometria demonstretur, tribus lineis rectis, quam duae sunt tertia majores, figuram planam terminari posse; min, me autem rectis duabus spatium omprehendere nescientibus:figura
ytiusmodi plana possibilis, cui conveniunt notae in definitione triam
226쪽
DI rectiline eommemoratae impossibiIis autem est figura eri eo veniant notae indefinitione bianguli rectiline prolatae Notio igitur bianguli sive bilinei rectilines nussa est datur autem notio trianguli. Atque adeo illius quoque imita est definitio, sed oratio ad formam definitionis eflicta speciem ejus mentitur contra vero hujus definitio
vera est, non tantum externa specie, quae verborum combinatione eLficitur, verum etiam interna, quae per notionem verbis se combin
iis respondentem constituitur Signum nullum est, eui res signifie t nulla respondet.
s. 72Si essentialia Fuficienter enumerantur, per Pae genti ast Primo mo quod, vel pecies aliqua determinatur. Unitionem hab/mus in dentis generis, vel6eciei Si essentialia sussicienter enumerantur, et nota omnia enumerantur, quae definito constanter insiliis sed quo δ' se rum unum per alterum non determinatur 3 64. , adeoque notae sumesentes enumerantur ad genus vel speciem definitam
agnostendum atque ab aliis generibus vel speciebus distingue dum 3.790, propterea quod omnia essentialia simul simia, per quae aliquod genus, vel aliqua species determinatur, nonnisi huic generi, vel huic speciei conveniunt Quoniam vero nihil essentialium abesse potest, quamdiu idem genus vel eadem species subsistere debet β. 72. nec plures recensentur notae, nec pauciores, quam quae sufficiunt ad genus vel speciem agno endum atque ab aliis distinguendum motionem igitur habemus completam 3 9a. 4 determinatam generis istius vel speciei 3 123 eamque verbis significamus. Generis adeo atque speciei definitionem habemus 3. 32. .
E. gr. Triangulum rechilineum per trium laterum conrursum ad terminandum spatium tanquam genus aliquod figurarum planarum constituitur.Si igitur Triangulum rectilineum diei esse figuram planam tribus lineis rectis reresinatam definitionem ejus hibe . Similiter inaequalitas trium laterum determinat speciem quandam trianguli rectilinei quae dicitur triangulum scalenum. Quamobrem si diei tria angv- scalenum esse figuram plinam tribus lineis recti inaequabbus terminatam definitionem habes trianguli sea leni rectilinei. Utrobi, que non recensentur nisi essentialia etenim triangulum in genere
227쪽
eonsideratum habet in perimetro tria latera,& in tri ingulo scaleno tria ista latera sunt inaequalia sed nee in priori, nee in posteriori eas latus unum per alterum determinatur. Recensent ar itaque in utraque definitione essentialia 3. . . Poterant quoque condi definitiones numerorum polygonorum ex illis formulis, quae ad illustrandum generum SIpeeterum differentias supra fuere adductae not. . 7a. .
s. 73MMiseum Si attributa si enter enumerantur, per quae penus ali. i. quod, Aspecies aliqua determinatur, definitionem habemus generis istius, veloeciei. Attributa enim lint rei intrinseca ct conflanter insunt 3 66. , I ad genus aliquod, vel speciem aliquam determinandum sussiciunt, ad idem quoque genus eandemque speciem agnoscendum ac si aliis distinguendum
suffciunt. Si igitur attributa ista enumerantur, notae sussiciei ter enumerantur, nec plures, nec pauciores, quam quae sum-ciunt. Habemus igitur notionem generis, vel specie completam atque determinatam s. 92. 23. terminis expressam, consequenter definitionem 3. 5a ).
E. gr. Nulla est figura plana praeter triangulum rectilineum, cuius omnes anguli simul sumti sint ad rectum in ratione dupla. Metio igitur dupla angulorum omnium simul ad rectum est proprietas. qua triangulum rectilineum a ceteris figuris planis omnibus distinguutur Quamobrem triangulum rectilineu=ndefiniri potest per figuram planam, cujus omnes anguli simul sunt ad restum in ratione dupla. Etsi autem ita definiri possit; non tamen ita definiri debere asserimus: Cum enim unius ejusdemque rei plures condi possint definitiones, non perinde eli, quamnam earum eligas Sed de eo poste i dispiciemu . Ceterum in Geometria sublimiori nihil fere frequentius est, quam ut eurVa per proprietates quasdam definiantur immori more Cartesiano constantem punctorum relationem ad axem per aequationem algebres sam exprimis, curvas per proprietatem quandam leu attributum prinprium definis.
Modus ter. Quoniam modorum quorumcunque atque relationum tis ad alia possibilitates tanquam rei intrinsecte confiderantur a
que per modum attributorum insunt 3. 37. , per attributa
228쪽
vero genera & species definiri possunt In λ; patet utique, per modorum quorumcunquemque relationum ad alia possibilitates genera specie definiri posse.
spectat hue definitio figurae regularia, quod sit figura plana aequblatera eirculo inscriptibilia mons is . .
Attributorum propriorum nonnis unum definitionem immo auri gredi debet eommuneta vero tot ingrediuntur, quotjunctissum buta a Laa nonnis is it competunt. Nam attributa propria seu pro rionem imprietates essentiales per omnia essentialia simul sumta deteria Misininantur 3 66.), atque adeo nonnisi enti ista essentialia haben β ei conveniunt, consequenter illorum unum sumit ad ens illius generis vel specie agnostendum atque ab entibus aliorum, nerum vel specierum discernendum. Musniam itaque in definitione enumerari debent notae nec plures , nec pauciores,
quam quae ad rem definitam agnostendam S ab aliis distinguendam sussicium Lis3. attributorum propriorum, quae in notarum numero esse ambigi nequit , 79. , non nisi unum
Contra communia attributa seu proprietates communes per unum vel aliquot euentialia determinantur 3 66.), atque adeo omnibus istis generibus vel speciebus competunt, quae essentialia ista communia habenti Unum igitur eorum ad rem definiendam agnoscendam atque ab aliis distinguendam non statiuit, consequenter unum demtioni non satisiscit f. i53. Enimvero fi plura sumantur attributa communia , quae simul sumta per omnia essentialia determinantur cista simul sumta nonnisi enti conveniunt ista essentialia habenti consequenter uni attributo proprio sequivalent, per demonstrationem casus primi ), atque adeo ea simul definitionem ingredi debent Ore eundem casium primum, atet adeo, attributa communia tot ingredi debere definitionem, quot unctim sumta nonnisi s
Idem brevius ostenditur hoc modo. Attributa commm
229쪽
nia per essentialia entis determinanturis. 66. , atque adeo eudem intrinseca sunt & in notarum numerum reserenda f. 79.J, Quodsi ergo tot enumeres attributa, quot unctim sumta
nonnisi definito competunt nota sussicientes enumeras ad
idem agnostendum atque ab aliis distinguendum. lura igitur definitionem ingredi non est necesse I. 33.).
E. gr. Proprietas trianguli resedinei est,quod larem a anginoriam sit ad rectum inratione dupla Una igitur triangulo renilineo definienda susscit. Triangulum enim rectilineum tanquam species figurae placiae inde agnosci ae a ceteris figuris planis distingui potest.Εodem modo
patet, figura quadrilaterae attributum eum sit ratio quadrupla summae angulorum ad re tum eandem isti definiendae sufficere. Et in genere Pater, Constantem rationem summae angulorum ad rectum, inqualibet figurarum planarum speeie determinatam, sullicere ad figuras planas rectilineas a se invicem distinguendas, consequenter earundem defini-rioni. Triangulum equilaterum habet angulos aequales sed haec aequa iras cum pendeat ab aequalitate laterum,quod essentiale commune est omnibus figuris aequilateris cireulo inscriptibilibus, eadem quoque Proprietas communis est figurarum earundem. Idem triangulum ha bet angulorum summam rectitauplam sed haec eorum ratio ad rectum Cum Pendeat alumeτο rernario laterum, quod essentiale est omnium triangulorum,proprietas omnium triangulorum comnumis est.Enim ero angulorum ratis aequalitatis inter sed dupla omnium simul ad re- Etiam aunium sumtae nonnisi triangulo aequilatero conveniunt, consa quenter ei definiendo sufficiunt. Exempla quoque in stot rana curvae Tum occurrunt,quaelector Geometriae gnarus iacile agnoscet. Nullum attrihuium Dei est ipli cum emeatio commune si deaerminare sumitur, prout attributum est entis infiniti. seu persectissimi.Quamobrem omne
attributum Deo definiendosussieit, eleges definiendi observat, qui plura eum ulit I. V.,
EVV moa Quoniam modorum quorundam ac relationum possibilia
DA 'ines in uni per modum attributorum propriorum4 alia autem Athesis per modum attributorum communium β. 37. , atque adeo oridi duri isti attributis propriis, haec communibus aquivalent istarum desisti borum vero tot, quθιjunctimsumtae nonnis demst conuemunt,
230쪽
Exempla oecurrum in arte docimastiea. . gr. Auri solubilitas in aqua regis est modi possibilitas,quae auro per modum attributi ine' Haee igitur nota eum in lubilitate in aquasorii sinet ad aurum ab aliis metallis distinguendum, atque adeo iidem aurum definiri potest per metallum in aqua regis solubiled aqua forti inscitabile
De λο- ingressi queunt modi modi sunt muta Mar-Diabiles 3. 67.o; neque adeo emutanter insent, consequenter bus agnincendis atque a1 invicem duceniendis inservire ne or desim queunt Quoniam itaque ex notarum numero excluduntur iNyς d. s. , in deficitione autem nonnisi notae enumerari debent,
quibus definitum agnotaturo ab aliis itastinguitur 133.)3
modi ex definisione exulare debent. E. gr. Lapis aeri frigido expolidas fingidus est; aexpositus autem radiis solaridus calidus Frigus igitur S catar sinimodi, quorum neuter ipsi constanter inest inamabram neefrigus, nec calor const, aut mota lapidis, neque adeo definitionem ipsius ingredi potest
Ira. Quoniam modorum S relationum possibilitates , quae curn ' Minstar alicujus modi insunt β. m. , modis aequivalant, modissilit ut autem definitionem ingredi nequeunt i 3 177. Levidens est, s nec de itionem ingredi post modorum arque regationum possibilia trues, quae et star abcujus modi in t. g. 7 Per definitisne res adsuas pecisses genera districteresi m Mnescuntur. Definitiones ingredi nequeunt nisi sint inseca din. edu irres nitii 3. 34. intrinseea vero lunt vel essentialia, vs attributa, uΠηρ vel modi 3 64. 67. , vel modorum S relationum p -'a
bilitates f. 56. , quae vel per modum auributorum 3. 57. vel per modum modorum O. 38. insunt Quoniam itaque modi g. 77. δε quaeinstar modorum insunt i 3. 78. -derunitionibus exulare debent essentialia vero 3 17a. ,attributa 3 173 ), quaeque per modum attributorum insiunt, modorum atque relationum possibilitates s i . definitionem in eas possunt patet inque, sola essentialia, attributa, quaeque per Cesa modum