장음표시 사용
351쪽
CAm omnes credentes salvantur.
Es Nulli Diaboli salvantur. trEa Ergo Nulli Diaboli eredunt. Ita vero syllogismum reducit ad figuram primam. Sumit m ω rem loe majoris Nulli Diaboli salvantur & sic argumentatur: CE Nulli, qui salvantur, sunt Diaboli.
Ita omnes credentes salvantur.
AEn Ergo Nulli eredentes sunt DiabolLE. Nulli Diaboli credunt. Enimvero nos istis ambagibus non habemus opus. Retinemus minorem , retinemus conclusionem majori substituimus propositionem aequipollentem, quae minime coactam habet formam ita argumentantes g. 384 AC Quicunque non salvantur, illi non creduntil Nulli Diaboli salvantur. xEnt Ergo ulli Diaboli eredunt. Medius terminus hic apte designat rationem, cur praedicatum se, jecto tribuendum , nec alia est syllogismi forma , ac si is statim in prima figura fuisset formatus. Non minus contorta vulgo est argumentandi ratio, si syllogi sint tertiae figurae, qui sunt in modis Ili amis atque Bocardo ad primam figuram reducuntur. Exemplum tale affert ungius loci cit. . IS. B quoddam elementum non est visibi
eAr omne elementum est eorpus.
do Ergo quoddam eo us non est visibile. Reductionem ita instituit in modo Darii:
x Quoddam non visibile est elementum. Ergo Quoddam non visibile est eorpus. 'Ergo quoddam corpus est non vis bile. Ergo Quoddam corpus non est visibilα Enimvero nos istis ambagibus non habemus opus,modo rectisseemue medium terminum I. 96. . Ita nimirum argumentamur in Fraris. FE Omne elementum invisibile non est visibile. x quoddam corpus est elementum invisibile. Ergo Quoddam ei irpus non est visibile. Non nego Logica naturali urentes uti subinde syllogismis fecitndisieteat figurae; sed non alia ex ratione utuntur,
352쪽
eis eosdem uti contingit: cujus exemplum in superioribus not.I.38s dedi. Nimirum in praxi ratiocinandi minor plerumque propositio primo loco formatur, nulla adhuc habita ratione majoris , quae ac-eedere debet. Ubi igitur ob terminum communem memoria nobis suggerit majorem , hare ea serma occurrit, qua eandem memoriae mandavimus. Minime attenti ad sormam syllogismi, eandem reti
nent, prout siecurrit, nec in aequivalentem demum transmutant.
cur autem ideo pro omnibus syllogismis crypticis non constituantur modi argumentandi, in superioribus dictum est not. 3. 38s
g. O .Higura persecta dicitur, ininti omnes propositiones in Ligurae diserri possunt imperfecta contra, in qua non omnes inferres' σ
Omnis propositio est vel universaliter affirmans, vel universaliter negans, vel particulariter assirmans, vel particulariter negani g. 2s90: sub partieulari vero hic simul eomprehenditur singularis. Unde ea demum figura persecta censetur, in qua conclusiones syllogismorum sunt Muniversiliter assirmantes,4 universaliter hegantes, laribeulariter affirmantes, & particulariter negantes, ct singulares.
Πη ira prima est perferia Mundata tertia sunt imperfectae. Figur in prima syllogisinorum figura omnibus conclusionibus inseren niam his dis suffcit 3 378.); secunda nonnisi negativis f. 8a Ster 'rsea, tia nonnisi particularibus servis s. 395. Est igitur prima persecti, secunda vero S tertia sunt imperfecto F. oo. .
In scientiis propositiones negativar&particulares sunt rariores immo posteriores rarissimae. Scientiae enim universilium sunt & in iis do-eetur quid subjecto vel absoluta vel sub data conditione seu determinarione eonveniat s . II. Disc. prae volWantur eIemeuta Euclidis aut nouram theseos universe elementa: non ibi propositiones particulares, quae plerumque indeterminatae sunt, nec negativas, nisi per paucas, reperies. Atque adeo multo magis patet, nos figuris illis impersectis earere posse in praxi. Quodsi enim contingat, ut veluti sponte sua sese nobis arserat syllogismus secunda atque tertiae figurae nu. 3. 399. , dc de eonsequentia, quae in istis figuris per se evidens non est ut in prima
LI88 399.), scrupulus suboriatur perinde ac in syllogismis erysis fieri silet, quos interin iste locum obtinui 9 38s 397
353쪽
compositid sinitio. eonclusionem & medium terminum attenti nullo negotio sermamus syllogismum in prima F. 37s , ininus coacta praedicatione seu naturali, quam vocat Iungius , in praemissis eadem eonelusione re. tenta not. 9 399.
f. m. Veteres cum Λ otele cognovere, sundamentum artis ratiocinandi esse Dictum de omni o nu2δε hinc prodire quatuor modos syllogismorum primae figurae, quibus sua per se constat evidentia quae singula a nobis fuere in antecedentibus demonstrata. Cum porro agnoscerent, propositiones posse converti S per earum in syllogismis primae figurae conversionem produre alios argumentandi modo, hac via incidere in modos figurae secundae ct tertiae, quos per reductionem ad figuram primam ope conversionis demonstrarunt. In significatu itaque essentiali habita quoque sui hartim reductionum ratio , designato conversionis modo per consonantes, nec non modis figurarum sibi mutuo respondentibus per coninantes initiales Eni vero quoniam nos istis reductionibus non sumus usi in demonstrandis modis figurat primae ct secundae, sed hos in numerum syllogismorum crypticorum retulimus 3 ideo quoque penes nos nullus est consonantium ustis. Si cui alio fine non utile visum fuerit significatum istorum nominum essentialem integrum cognostere is eum ex libellis magno numero obviis,mtat. Nos non tradimus a scopo nostro aliena, nec quae in spem suturae oblivionis addiscenda.
non est propositio categorica.
Opponitur enim syllogismo categorico qui idem simplex dieitur 36i.). Unde in numerum syllogismorum compositorum reserendus non est, cujus praemissae sunt propostiones copulativae etsi copula tiva propositio sit composita. . r. Si ita argumentamur: quia ave
354쪽
s set reis in apientissimus, ta nonisust ni optimum sed muros liberrimus,ssapienti mus. Ergo Deus nonisust nisi Ut vim risuo sinus categoricus est in modo Darii primae figurari, 373. .R. tinemus significatum terminorum receptum, quantum salva veritatefieri potestis 167 Dis stres.).
uem connexus. nitio. E. gr. Si quis ita argumentaturi Si De-s s liberrimus, Napienti muri non vult nisi quod optimum. Atqui Deus estis liberrimus mapiemelasimus. Ergo Deusnon vuθη quod optimum Syllogisinus hypotheticus est, quia propositio major hypothetica s. ai89. s. os la propositione hypothetica antecedens dicitur propos a teredemtitio, quae particulam conditionalem habet, seu quae conditionem σωwde subjecto enunciat, sub qua ipsi praedicatum tribuitur, vel ab T 0 4 eodem removetur aut sub qua aliud quid esse amrmatur , uel negatura Consequens vero vocatur propositio, in qua praedic tum subjecto isti tribuitur, aut qua aliud quid esse aftirmatur,
vel negatur. E. gr. In propositione hypothetica IDeus es s liberrimus, sapienti mur, non θni quod optimum , antecedens dicitur propositio categoriea Mures s liberrimur apiemi ntusu consequens vero Propositio categorica altera, Deus non is nisiquod optimum.
I. O6. Pori dicitur membrum aliquod praemissae, quod ita repe quid poni
titur, ut in eadem habetur removeri autem , cujus contradicto quid rem rium asserituri veridicatur. E. gr. Poni dieitur anteeedens propostionis hypotheticae strinpositio eategorica, qua constat, repetitur, veluti si in exemplo praecedente affirmamus, Deum esses liberrimum, Vapientissimum. Ponidieitur consequens, si assirmatur, Deum non velle, nisiquod optimum. Enimvero si dixeris Aut dies est, avit nox es negaveris esse diem; num removeri dicitur antecedens Quodsi negaveris, esse noctem, removeri dicetur consequens.
355쪽
Fundamen qxoque es consequens si vero consequens roditur, tollendum qu rum strogi que es antecedens. Etenim si antecedens ponitur, propositio mi ππὸς categorica, quae eodem continetur, ita repetitur, prout me
εμι brum propositionis hypotheticae constituit f. o6. . ii
re cum propositio ista contineat conditionem, ob quam subi cto consequentis praedicatum tribui debet, vel ab eodem rem veri 3. 4o3. antecedente posito, conditio ista admittitur, adeoque etiam consequens admitti debet, consequenter inconclusione repetendum, prout in majore continetur. Ponendum igituris consequens, posito antecedente 3 4o6.). Quodsi in minore consequens tollitur vel removetur, contradictorium ejus asseritur, quod in propositione categorica, quae consequente continetur, praedicatur 3 4o6., Cum adeo propositio ista non admittatur, sed negetur, quod in ea assi matur, vel contra affirmetur, quod in ea negatur 3 288. inec antecedens admitti potest, quo posito ponendum erat cons quens, vi nisu. I. Erit igituro ipsum tollendum 3. 4o6. .
Omnis propositio hypothetica ita exponitur Si verum es nito cedenae, verum etiam est consequens Quodsi ergo admittis, antec demesse verum, admittere etiam debes, consequeω esse verum: Si negas, consequens esse verum negare etiam debes, antecedem esse verum ad-
musta enim antecedente tanquam Vero, admittendum quoque erat Conseo uens tanquam verum, quod repugnat Enimvero nondum
sequitur, quod etiam sublato antecedente rosii debeat consequens, cum consequens ex alia ratione possit esse verum. . r. propositio hypothetica est,s globus ligneus ex turri delabitur, celerrime movetur. Quodsi ergo ponis globum ligneum ex turri inplanum desali sonendum quoque, quod is risu moveatur. Si tollis consequens globum meum inplano celerrime moveri olsendum quoque antecedens, quia ex turri delapsis motum istum aequi eri Enimvero licet tollas antecedens, quod ex turri delapsus motum aequisiverit, non tamen ideo tollendum consequens, quod globus alia ratione motum celerrimumaeouirere possit. Sublatione antecedentis non tollitur consequens
nil in eas admodum particustari, quem in sequeato propositione
356쪽
Si anteeedens unieam eonti a randitionem, b quapraedia unda .eatum in consequenteIulicto tributum eidem merireposit; subla tu inicinro amere sente, uigendum quoque es consequens Si negas conce dendum erit, sublato antecedente, adhuc convenire posse subjecto praedicatum, quod ei in consequente tribuitur. Ergo ante dens non continet unicam conditionem, si qua praedicatum
in consequente subjecto tributum eidem convenire potest ridquod hypothesi repugnat.
E. gr. In propositione hypothetieaslapis es calidus,eatefacitoni cedens lapis est calidus unicam eontinet conditionem, sub qua praedicatum calefacere subjecto lapidi tribui potest. Quamobrem si neges Iapidem esse calidum, negare quoque debes, quod caisfaciat. Similiter in propositione hypothetica, b aqua igni imponitur bustontem dens unicam continet conditionem unde remoto antecedente consequens tollitur.
L Logismi generales respondeυ. imorum r , II. potiatio Ganreredemeritiam eonsequens Si araecedens es, etiam eons es quera est. Sed antecedens es. Sed consequeη non es. Ergo etiam eonsequens est. Ergo antecedens non est. Etenim posito antecedente in minore, ponendum quoque consequens in conclusiones 3 4O7. , adeoque habemus moduim primum Similiter sublato consequente in minore, tollendum quoque est antecedens in conclusione g. 4o7. , adeoque mo- diu habemus secundum. Quodsi antecedens contineat unicam conditionem, cur praedicatum in consequente eidem tribuitur; propositio hypothetica,s AsB, D quoque es C, equi- pollet alteri β. 78. : i A non est B, D quoque non es C. Quodsi ergo hanc illi iubstituas, posito antecedente ponetur conse- Tt a quens,
357쪽
quens, nempe si admittis A non esse Β, admittendum quoque erit Dion esse C. Continetur adeo syllogismus sub modo prumo, quo posito antecedente ponitur conssequens neque adeo opus est, ut modus peculiaris pro casu isto particulari constituatur.
Logie non habent nisi duos modos syllogismoriam hypothetieorum, atque adeo paret, ex eadem ratione pro casu tertio modum peculiarem non eonstitui, ob quam nos supra defendimus,non opus esse ut
Mur syllogisnorum secunda S tertia constituatur me. g. 383.397δ, Ιαμ inamo Modia syllogisnorum hypotheticorum, qui postost recedente ponit consequens, dicitur ponens contra Verom I, qui sublato cominuente tollit antecederes, dicitur tollens.
Ut modorum duerimen rectius appareat, subjicere lubet. L exmpla modi movimis. II exempla modi regentis.
Si Deus est liberrimus,non vult Si Deus non facit ostimum, non est nisi optimum sapientissimul. Sed Deus est liberrimus. Sed Deus est sapieratiuimus. Ergo Deus non vult nisi opti Ergo facit quod optimum.
si lapis non est ealidus,non cale si lapis non est ealidus,non ales.sacit. t. Sed lapis non est ealidus. Sed lapis calefacit. Ergo lapis non calesaeit. Ergo lapis est ealidus. Eodem quoque modo argumentamur,s antecedentis &eonsequentis nonsuerit idem subjectumV.gr. I. in modo ponente. 2. in modo tollente. Si sol movetur in ecliptica,tem Si sol movetur in aequatore, tempe pestas anni variatur stas anni eadem, Sed sol movetur 4eliptica sed tempestas anni non est eadem. Ergo tempestas anni variatur. Ergo sol non movetur in aequatore
f. II. compendi Ne in minore antecedenso in conclusione condequens iam P di ponente, nec in minore consequentis, in conclusione antee dentis contradictorium repeti sit opus in tollentes compendio sςDMumim inponente atqui verum es prius vel anue mi, st
358쪽
inferimur Ergo posterius, sive eouequos contra in tollemus Humimus Atiuis fum es posterius, Minferimus. Ergo pristi
E. gr. Ita argumentamur: Si Sa movetur in ecliptica empestas amni nonsemper eadem. Atqui verum espriun Ergo 'frius Vel: Atqui verum es antecedens. Ergo consequens.
g. ΑΙΣ. Si anteeedentis 'rense in is timoreis sibjectum j in ΘΩgismi ponentibus praedicatum antecedentis, in tollentibuspraedirarum rem ποιὸςx εIequentis fumatur tanquam subjecitam in illo ausem praeduatum C. eoassequentis, in hoc praedicarum antecedentis eidem adjicitur rami Tlιώγ. quam prcieatum retenta Melusione γ minore, propositis e fremata subit vicem majoris Vs Agismus dimiserim abit inearegoricum primae figurae Cum enim in modo ponente muno sit antecedens, conclusio consequens β. io. ωconisquentis atque antecedentis idem sit ectum per humi, iniuno S conclusio idem subjectum habent, adeoque ad formam figurae primae quadrantis. 73.). Enimvero in eadem figura medius terminus est sit eclum majoris iraedicatum minoris 3 344.) Quamobrem ut prodeat major, predicatum antec dentis sumi dese tanquam subjectum praedicatum consequemtis tanquam praedicatum. Similiter in modo tollente contradictorium consequemiis minor est, contradictorium antecedentis conclusi, 3. 4IO. . Quamobrem cum antecedentis consequentis idem sit subj
cstum,per hypoth. idemque in contradictoriis retineatur cf. 880 minor conclusio denuo idem subjectum habent, adeoque adsormam figurae primae quadrant 3 373. AEnimvero in eadem figura terminus medius est subjinum majoris S praedicatum minoris 3. 34 ). Quamobrem ut prodeat major, praedicatum
consequentis stimi debet tanquam subjectum iraedicatum amrecedentis tanquam praedicatum, ut formetur propositio,
359쪽
I. III. Quieunque est liberrimus,is non Quicunque est sapientissimus ias vult nisi optimum cit quod est optimum. Deus est liberrimus. Deus est sapientissimus. Ergo Deus non vult nisicopti Ergo Deus facit,quod est optimum
II. IV. Quodcunque non est calidum Quodeunque eatenetv id est ealbnon calefacit. dum. Hie lapis non est ealidus Hie lapis ealesaeir. Ergo hie lapis non calefacit. Ergo hic lapis est calidus.
mi liacum dens Mesnsequens idem habent subjectum, aequipodere categoriciscaregoricis. in prima iura id quod non intriina, cum onanis propositio categorica ad sorinam hypotheticae reduci possi. 3. 226. .
Pro his adeo syllogismis non opus erat condere formam hypothe
identia Quoniam Ollogismi hypotheiici, in quibus antecedens γε otb tim rensequens idem habent subjectum, aequipollent categoricis in pri-rum Is g nia figura β. syllogismi autem categorici in prima figuram μ' evidentiam suam mutuantur a Dicto de omnio nullo 3.38o γ, illi etiam hypothetici a Dicto de omni di nullo evidentiam suam mutuantur. Enimvero Isiogismi quoque ceteri sorbetiei, in quibus antecedens e eonsequens diversum habent subjectum, per Dictum de omni e misi Ium evideηies id quod ita ostem ditur. Omnes illi syllogismi in modo ponente nituntur hoc generali sicunque ponitur antecedens, ibi ponendum quoque es onsequens. Atqui bis ponitur antecede, Ergo D po uendum quoque si covsequens 3 4o7 qio.). Similiter omnes illi syllogismi in modo tollente nituntur hoc generali tibia eunque tollitur eonsequens, ibi quoque rotundum es antecedem. Atqui his tollitur consequens. Ergo bis quoque rollendum es an recedens f. Αο7.4Io. . Jam vero hi syllogima generales sunt
360쪽
De Syllogismis compositis. 33s
rem eum hypothetici speciales non formentur nisi per appibeationem illorum generalium in dato quolibet casu ; ideo quoque iidem evidentiam suam a Dicto de omniin nullo m
Immo patet ex dictis, syllogismis hypotheticis non fore loeum, sublato dicto de omni nullo, cum non sormentur nisi beneficio syllogismorum generalium, qui non sunt nisi quaedam applicatio Dicti de omni&nullo. Quod enim allirmatur de omni propolitione hypotheticas 4o7. id etiam affirmari posse, de uacunque sumitur vi Dissi de omni I. 3 6.). Habemus adeo syllogismos categorico generales in prima figura, quibus ducibus sermantur hypothetici in easuspeetali. Id vero non modo in syllogismis hypotheticis aecidit; sed in aliis quoque casbus plurimis quemadmodum in doctrina de consequentiis immediatis exempla plura occurrento suo tempore in Meta- physica praesertimoniologia, dabimus syllogismos generales,quorum vi in alibus specialibus inferuntur, quae nulla forma inferri videntur. Ceterum cum syllogismi hypothetiei etiam illi, qui diversum habent in antecedentein consequente subjectum, vi syllogismorum generalbum in prima figura formentur, atque inde evidentiam suam habeant; non opus est, ut in casu singulari ad primam figuram reducantur, etsi reductitio non sit prorsus impossibilis. Atque hinc etiam accidit, ut, etsi in Logica naturali in ratiocinando non attendamus nisi ad Dictum de
omni di nullo s3δ syllogi sinis tamen hypotheticis saepissime uta
. Is Si antecedens er e secluens diversim habeant sub tectum B ΘFui isPogismus hypotbericus ad primo figuram reducendus ponte hypothctici prum antecedens consilia debet determinatio subjecti in modo, e Etenim retenta conclusione, antecedens integrum specitari de C. F. - . bet tanquam medius terminus, cum ex conclusione exulet F. 'Asta. 337. Quamobrem cum antecedens sit integra propositio, ct in prima figura medius terminus subjectum majoris esse de
beat I. 3 4.), illud majorem ingredi nequit nisi sub forma det sinationis subjecti f. 280
Atque inde est quod syllogismi hypothetiei, quorum subjectum
in antecedente ae consequente diversum est, dimculter ad primamreducandur, quemadmodui vel tentanti patebit. E. gr. In exemplo mo-Dj9iligo b Corale