장음표시 사용
371쪽
E. gr. Entri ymema Deus effvientissimus. Ergo facit, quod o spumim, in enthymema sy ogisim disiunctivi mi f. 43o dem Vero est enthymema hujus categorici siliacunque essapienti us is facit quod est optimum. Sed Deus es sapirauissimus. Ergoμπιμας, quod es primum
'rincipilim Si θltim dis in regulas sive generales, sive speciale -- ν' p vere viritur, cum tamen iis eonformis is erutteus es. E N ρέοι enim si syllogisnus regulis conformis est, formam genuinam μ μ semia eujuslibet modi ex regulis resultet, aut, si maVis, per eas determinetur id quod ad ea, tu de syllogismis demonstravimus, attentus facile perspieit. Quodsi tamen in regulas illas impingere videtur, genuinam formam habere non videtur quae adeo cum non appareat crypticus est Habemus hie principium generale, unde syllo unorum crypses speetales phile deducuntur. Hujus sane beneficio statim appu et, enthymema esse syllogismum crypticum videtur enim impingerem regulam, Quod Ullogismus tribus constare debeat propositionibus,
quarum duae habent terminum eommunem, tertia vero combinantur
termini in prioribus diversi β. 333. , cum tamen eidem sit coinformis, una saltem praemissa omissa.
U eshristis ei diri tenim si termini synonymici in syllogismo occurrunt, vocibus diversis idem respondet ignificatus 3 33o.), atque adeo fidem revera sunt termini, etsi diversi appareant 3 37. , aut, si mavis, termini equi valentes, quorum unus auteri iubstitui potest. Videtur adeo syllogismus plures quam tres habere terminos cum tamen nonnisi tres habere deprehendatur, terminis aequivalentibus sibi invicem substitutis. Cum igitur syllogismus nonnisi tribus constare debeat terminis 3.3M. ;isl ne, in quo termini synonymici occurrunt crypticus erit, 3. 432 λE gr. In sylligismo Onmis figura regularis est eis A inscriptibilis. Sed Pentago m regulare es figura orditiara. rgo MY vulum
372쪽
enim synonymici sunt figura regulariso ordinata Pentagonum & suis, quangulum regulare, esse circulo inscriptibiled circulo inseribi posse eum
binis quibusvis vocibus eadem respondeat notio atque adeo binarum quarumvis idem sit significat Qui vero synonymiam non advertit et syllogiumus vel sex videtur habere terminos Substitutis sibi invicem terminis aequivalentibus syllogi sinus a cryps liberatus in hunc degenerat Omni iura regularis est circulo in lubilis. Sed Pentagonum regulare es figura regularis. Ergo Pentagonum regularc est circulo Discriptibile. Quodsi ergo exul et synonymia ex libro Autorni alicujus, exulabit quoque haec crypsis. Cum vero termini synonymiei requentissi in sint praesertim apud Autores, qui utuntur nondum definitis aut male definitis; haec quoque crypsis frequenter occurrit. Cet rum ex hoe easu speciali esarissime perspicitur, quomodo syllogismus sermam genuinam occultet, ubi in regulas syllogistieas impingere videtur, ast enim syllogismus in modo Barbara primae figurae ubi subjectum majorisin praedicatum minoris subjectum minoris S comcisionis.praedicatum majoris & conclusionis idem esse debeti 3 4.33s.seqq. cum hic& subjectum majoris atque praedicatum minoris, S subjectum minoris atque conclusionis, Spraedicatum majoris atque eonclusionis diversum appareat.
Si eadem vox ob Iure posta fueris terminus medius,sed C si lavise m eterminarione adsecta sumta unus extremorum collogismus disti Ussi dum levi laborat. mico era in Diem, quae facile tol 'μ' litur. Etenim cum conclusio ex terminis extremis componarur cf. 338.), eadem vox, quae termini medii vicem subit, hic in conclusione compareta Videtur adeo medius terminus in
gredi conclusionem quod cum fieri non possit f. 337.), syllogismus crypsi quadam laborat 3. 432 Enimvero modo ad
deterininationem adjectam respicias atque ad animum tibiis voces vocem absblute positam ct cum determinatione adjecta sumtam non esse unum eundemque terminum , cum divetia
in utroque casi ei respondeat notio f. 36. y crypsis illa statim
evanestit, atque adeo levis admodum eae
Magis yronibus ea negotium facessir quam exereitatis Tyronum tamen cum imprimis habenda sit rario, ea praetermittenda non erat. Exemplum tale et Onim triangulum ludet tres angulos duobus rectis X et aquaisc
373쪽
aequatis. Sed triangulum rectangulum es t iangulum. Ergo tri- tam rectangulum habet tros angulos duobus rectis quases.
rem si in praeimssis & conclusione signa quantitatis mitium . tur, non apparet, in quo modo sit syllogismus, consequenter non patet, num singulae praemissae tales sint, quales conclusio poscit Cum adeo genuina forma lateat, syllogi simus crypti-
E. gr. Si argumenteris trianguli m habet tres angulos.quadratum non hiabet tres angulos. Ergo quadratiιm non es triangulum, non statim apparet syllogismum esse in modo Camestres, quemadmodum id pater, ubi sgna quantitatis prefiguntur G. g. 383).Similiter siquis argumentetur: Homo est mortalis. Rexes Homo Ergo Rex estniomtulis, non apparet, an in Barbara, an vero in Darii esse debeat Julogismus, quemdmodum id statim liquet, ubi signa quantitatis praefiguntur ιος. 37s.
cyno x Si in prima figura medius terminus fuerit neg rivus. Emniedistat mi gymus er tieus est. Etenim si in prima figura medius ternύ-no negotiumnus fuerit negativus, propositio minor infinita est 3 377. , ade Orta ' speciem negativae habet f. o9. Quamobrem si major 'assi ' suerit negativa, ex meris negativis aliquid inserri videtur si v ro affirmativa, conclusio affirmativa non videtur sequi partem debiliorem 3. 339. quod utrumque eum regulis syllogis licis repugne. 3. 337 36O.), syllogismus est erypticus 3. 32. .Vel breuiui: Quia minor speciem negativa habet per demonserata, syllogismus videtur impingere in regulam, quod in prima figmea minor semper esse debeat affirmans f. 367. , consequenter crypticus est. f. 32.).
E. gr. Ex meris negativis aliquid inferre videmur, si ita argument mur mila figura, quae non habet tres avulos, est triangulam. Sed Nullum quadratum habet tres angulos. Ergo Niιsium qua amas triangulum. minor vero infituta est ob medium terminum negat, Dissilias by Orale
374쪽
vum non habere tres angulos Conclusio non videtur sequi partem debiliorem ex eadem ratione in syllogismo sequente smcunque non prospicit futura, stultus est. Sed quidam avari non prospiciunt fu tura. Ergo illudam avari susti fiunt.
Si Deo maioris in Aura prima ponitur effus renuersacidisio CrIpsi ex gismus affirmativus er ptieus evadit. Si propositio convertitur. Ustioni subjectum fit praedicatum iraedicatum contra
28a ) Cum igitur in prima figura praedicatum minoris' AV 'subjectum majoris idem sit 3 3 4. utraque praemissa idem habebit praedicatum. Videbitur itaque syllogismus esse in secunda figura f. eis.) Sed astirniativus est per opothesin, qualis in secunda figura esse nequit 3 38a. . Est igitur crypticus 3. 432.).
E. gr. Si ita argumentamur: Omne triangulum habet tres angulos. Haec figura habet tro angulos. Ergo haec figura est triangulum; syllogismus videtur esse in secunda figura , quod medius terminus bis praedicetur Sed loeo majorisci quaecunque figura habet ire angulos, triangulum es, ponitur ejus conversi omne triangulum habet tres an-gidos Haee crypsis frequentissime occurrit, Hesertim eum desnbriones applicantur j 3 90. medimus jam supra istiusmodi exem- .plum not. I. 38 .
s. 38. Si praemissae fuerint oblique universis particulores, si Crypsi ut, logismus opticus es. In propositionibus cnim oblique uni quitatis. verialibus S particularibus subjectum casia obliquo ponitur videturque subjechina esse, quod non est 3. 6. et 7. . Cum igitur signa quantitatis non reserantur ad subjecta apparentia genuina syllogismorum sorina non apparet f. 343 ), adeoque iidem cryptici sunt f. 365.).
E. gr. Crypsis obliquitatis conspicitur in hoe syllogismo In renni triangulo latus majus subtendit majorem angulum. Triangulum, effangulum es triangulum. Ergo in triangulo rectangulo latus majur subtendit najorem angulam Syllogismus crypsi liberatus talis est: Omne trianguium habet latus majus majori angulo oppositum. Tri- avidum rectangulum es triangulum. Ergo triangulum rectangulum halcidam majus, jorianguis oppositum. Haec erypsis adeo frequens
375쪽
e ut absque omni haestatione eidem utamur. Ita argumentamur in
theologia naturali: Cujuscunque voluntas est perfectissima, is non appetia nisi optimum. Sed Dei voluntas es perscctivisma. Ergo Deus non appetit ni optimum. Sublatis propositionibus cryptieis syllogismus ita sonat quicunque voluntatem habet perfecti mam, irim appetit nisi optimum. Sed Deus voluntatem habeties fectissimam. Ergo Deus non appetit nisi optimum. Huc etiam pertinet exemplum sequens: Cujus pari alteri toti aequalis est,id Num altero majus es. Sed qiti libet pars totius parti totius, hoc est sibi ipsi aequalis est. Ergo totum qualibetha parte majus est. Continetur hic sillogismus sub gen rali: Cui conveniunt nota in definitioni enumeratae simul, eidem quoqua numinifinitum. Atqui Sc. Ergo &c , 3 9. . Respectu numirum partis cujuslibet convenit toti definitio ni joris. Unde ΑΙ- logismus eryps obliquitatis liberatus talis erit: omne id, is paraalteri toti aequalis est majus hoc 'so altero. Sed omne totum est Vesu i modi quid, eu spars qualibet aequalis est parti totius toti nem ob metu Ergo Totum es maius qualibet D parte Pars totius duplici respectu hic consideratur, primo tanquam pars totius deinde tanquam quantitas seu magnitudo a toto diversa.
codili ag Si praemissa aliqua indefinita subjectum B praedirarum
natu Ipsi tramponuntur quae eremis iisdem signis conuerti seu recipro-νeciprocatio cari nequit Hlgogisim redipticus madit. Detuonstratio eademnis sere est,quae crypleos reciprocationis l. 437. .
E. gr. Si quis argumentetur: Dim dium parallelogrammi es triam gulumsuper eadem basi s ejusdem altiturinis. Sed haec sturaestriam gulum constitutum cum parallelogrammo super eadem basi,s ouid altitudinis est. Ergo hoc triangulum est parallelogrammi dimidium. Propositio major laborat crypsi transpositionis, cum praedicatum eoulocetur indoeo subjecti. Unde syllogismus videtur esse in seeundas. gura, quae tamen affirmativum respuit S. 38a.). Quodsi majorem debite iuncies syllogismus a crypsi liber talis erit; omne triangulum constitutum cum parallelogrammo super eadem basis eandem altitia nem habens est dimidium parallelogrammi. Ad hac stur 4e. Em g Sc.
ossis determinatio fidicti, silva propositionis veritate, ab e tramis dem ad praedicatum transfemi potest, facta hae mollisisne is, e
376쪽
seres ori tu si emptisus. Etenim si determinatio in majore propositione isti ecto transfertur ad praedicatum , in minore si is autem adjicitur termino, qui subjecto majoris respondet syllogismus videtur impingere in dictum de omni ct nullo s. 3Α80, consequenter crypticus est 3. 432. .
E. gr. Si quis argumentatur omne triangulum est dimissiumpara klogrammi super eadem basias ejusdem altitudinis. Sed haec Aura o triangulum cum parallelogrammo Iuper earim basias ejusdem AtDrudinis. Ecgo hae figura es dimidium hujus paralis rammi Syllogismi sor non apparet genuina. In maiore determinatio referri debebat ad subjectum, quae praedicato adhaeret. Facta igitur transpo-stione, ut, jor sit omne triangulum eum parallelogrammo siperiadem basis ejusdem altitudinis es parallelogrammi hujus dimidium,hllogiunus sermam genuinam habeti . 348. .
f. s. Si qua propositis mi ogismo fueris emptico BEogismus Generari 'e'ptisus erit. Etenim propositio cryptica genuinam formam aes m po habet 3 3iet.) Quamobrem cum a sorti propositionum Ilt mmmpendeat forma syllogismorum f. 343.) si qua propositio fue 'rit in tyllogismo cryptica, nec syllogismus sermani genuinam habere potest, comequenter crypticus estis. 363. .
Ex hoc principio generali per modum corol morum deduci poterant, qua cunque de crypsbia s,llogismorum Uictenus demonstrata sunt, Sinde consequuntur cia rete crypse omnes, quae locum vn quam habere posi int. Non igitur consultum judic mus, ut in iis enodandis ulterius desudemus. Ne vero unquam circa syllogismos eryrtieos haereamus, modum addimus sillogismum quemvis crypticum ae psi liberandi.
Allogismum empticum a redipsi liberaturus 1 ex praemissis ρὐ bd. Asthemat medium teriar num 3. 336.), et retenta conclusione ser Agismus amet syllogismum in prima figura g. 3730, vel f commodius crdis libere visuri fuerit, syllogismum negativum iniecunda g. 383. , pa 'μr licularem vero in tertia 3 39o. 396.) Datis enim conclusione timedio termino, nullo negotio formatur syllogismus infigi τὸ quacunque. Quoniam tamen syllogistia secundae ct tertii m
377쪽
gurae sunt minus evidentes syllogismi prime: β 388 399 atque adeo ipsime cryptici f. 383. 397. ad figuram primam reducum tur g 38 . 389 396. priestat syllogismos crypsi liberandos
in prima figura sormari. Fdsi in conclusiove luteat Iuli, vel ex medio termino ortum trabat in cati priori per substiti
tionem propositionis aequi pollentis β 278. , in posteriori vi synonymiae 3 33o. a crypsi liberabitur syllogismus.
E. gr. Si cluis argumentetur Mari eupido habendi satiari nequis. Sed Petri cupido habendi satiari nequit. Ergo Petrus es avarus; SYI-logismus non una erypsicl.borat. Uidetur mediua terminus bis praedicari, adeoque svllogismus esse in seeunda figura id quod tamen repugnat ob conclusionem assirmativam s. Ex praemissis negativis videtur in serri concluso affirmativa id quod tamen repugnat regulis generalibus t 337. 3s8.P. Sed sume conclusionem : Petrus est avarus & erue medium terminum quia ejus cupido habendistiari nequin prodibit syllogismus in prima figura: Cujuscunque ei pido habendi satiari nequit, is avarus est. Sed Petri cupido habendi satiari nequit. Ergo Petrus es avarus. Quod si ulterius crvpsin obliquitatis, quae adhuc restit β. 38. . tollere volueris, quamvis vix opus esse videatur, cum eadem it familiarissima; mutetur major in aequipollentem propositionem, in qua signum quantitatis ponitur in casu recto di habebis lyllogismum sequentem : Omnis homo , cujus cupido habenae satiari nequit, es avarus. Sed Petrus es homo, cujus cupido abra:- filiai nequit. Ergo Petra es avarus. Facile apparer,erVpsia obliquitatis ortam fuisse ex medio termino, qui nonnis in casu oblis quo de subjecto conclusionis praedicari poterat quamobrem primas tim vice erypsin obliquitatis simul tollere poteras, sumto medio termino de subiecto conclusonis in eas recto posito praedicabili, nempe quod sit homo, cujus cupido habendi satiari nequit.
Θ Quoniam in syllogismis compositis perinde ac in catego- ρ' υ ridis locus esse potest oropolitionibus crypticis, a propositioni- TZ autem crypticii ortum trahit ruptis syllogismorvim β. i. Iysissimi compositi erunt Usticloipropositisne οππ-
Egr. Syllogismus disjunctivus Aiat die est, aut uox es Arquidio ea. Ergo in non es, Gyrieus est, cum ipsa propositio disiun
378쪽
ctiva eruptio sit 6 3rg. , aequipollens nempe huic manifestae metemptis aut dies est, aut nox est, 'vel omne tempus, quod metimur --m Solis diurno , aut diurnum es , aut nocturnum. Similiter stilogismus hypotheticus: Si Sol haeret in primo eclipticae quadrante Iup riori, ver es. Sed Sol haeret in ariete. Ergo ver es crypticus eri propterea quod in antecedeme lateat crypsis aequipollentiae haerere enim in ariete s haerere in prim eclipticae quadrans seuperior hie sebi mutuo aequipollenti
pistus compositumst manifestus isse Deo m E. D. Si in exemplo syllogismi erypties disjunctivi tibi. Isti
substituatur proposito manitest in locum crypticae, habebis sello gismum manifestum ino tempus aut diurnum es , aut nosta tem Sed hoe tempus diurnum es. Ergo hoc tempus non es mcturnum. Similiter eodem artificio syllogismus hypotheticus erypticus ire. a. st manifestus ut Sol haeret in primo quadrante superisti Glipticae, ver est Sed Sol hinc in primo quadrant verior eclipe ea. Ergo ver es.
admittenda quoque erit altera G eontra. Tropositiones numquia enim aequipollentes sibi mutuo possim substitui notione 'uentium complexa, quae , iisdem respondet, viva β. 78. Quam iob rem una admissa, alteram admitti debere manifestum est. Quodsi negas , id fieri debere igitur una alteri substituit qῖut Non igitur erunt aequipollentes: id quod hypothesin evertic Eodem modo patet, una non admissa, nec admitti posse alteranti N. Logica ΥΤ Ε. gr.
379쪽
Ε. gr. Propostiones aequipollentes sunt Sol illuminat aedificium &AEdisicium illuminatura Sole 9. 78 . Quamobrem argumentari licet: MIilluminat aedificium. Ergo AEdificium illumisiatur a Sin,& contra: Sol vin illumisiat aedificium. Ergo me aedificium illuminatur a Sole.
46- guisis Si propositim aequipollentium una sumitu ut anteoedens, εποGetiei altera ut consequens is logimum habebis bpotheticum Syli μαμψοι gismi hypothetici modus ponens estis. Αο9. Aio.): Si antece--tia προν ibi es , etiam consequens est. Sed antecedens est. Ergo etiam euase Mns. Jam si una propositionum aequipollentium admittitur, etiam altera admittendat 3 4 3. . Quare si una pecto
tur ut antecedens , altera ut consequens , habebis utique syllogisinum hypotheticum-Ε. gr. Si admittis tanquam verum, quod Sol illuminet aedilium; admittere quoque debes, ad cium a Sole illuminari. Quare si prior propositio sumatur ut antecedens, altera ut consequens hune habebis syllogismum hypotheticum: Si Sol illuminat aedificium, aedisiosum a Sole illuminatur. Sed Sol illuminat aedificium. Ergo AEdisicium a S I illuminatum Similiter propositiones arquipollentes uno Titiis es pater Cain&Caius es filius Titii, cum eadem ipsis notio complexa
retpondeati Sume priorem urantecedens,posteriorem ut consequens;
h1bebis hune syllogisinum hypotheticum Si Titius es pater Cain, Cafι es filiiι Titii. Sed Titius es pater Coi. Ergo uus es filius
Titii. Similiter si propositiones sumantur negativae; habebis ine, se prior syllogismum hypotheticum: S Solvon itaminat aedifirium, nee aedificium taminatur a Sole. Sed AI non illumluat aedificium. Ergo me aedificium Huminatur a Soleis in casu autem posteriori isquentem Si Titius non est pater Cain, nec Cais est filius Titii. Sed Titius non est Pater Ergo ne Cabs filius est iiii.g. 4 IPropositis Si duaefuerint propositiones contradictori , earum unas num contra Da , tollinia est altera. Etenim si propositionum contradu dictoriarum ctoriarum una fuerit universaliter affirmans, altera est particu- lariter negans s. 94. S si una suerit universaliter negans, altera est particulariter assirmansis. 295. . Quamobrem si concedis vel ponis in casu priori universaliter allimantem , ino
380쪽
. De Cons entiis immediatis an
steriori universaliter negantem concedenda vel ponenda non erit in illo particulariter negans 3 in hoc particulariter assi mans I 288.)δε contra.
E. gr. Propositiones contradictoriae fiant omne triangulum habertres angulos quaedam Iriangula non habent vel hoc triangulum non habet ires angulos. Quamobrem si ponimus, Omne triangulum habet tres angulos , poni non potest, quod quaedam triangula non hibeant, vel hoc triangulum non habeat tres angulos. Vel Psumis qui dam triani a non habere tres angulosa ponere ncquis , ouod omne triangulam habeas tres angidon
Si una propositionum contradictoriarum si tu ut antece s ludi ident, opposita alterius ut consequens BEgismus nascitur hypo bpothaicistitieus. Eicnim contradictoriarum una posita, tollitur altera, nuc oracseu, quod perinde est, ponitur opposita alterius g. 47. b. Sed posito animedente ponitur comequens in syllogismo hypoth tico 3. 4o9. Aio. Quamobrem si contradictoriarum propositionum una sumitur ut antecedens, alterius oppositum ut eomequens syllogismus nascitur hypotheticus.
Ε. gr. Si contradictoriarum propositionum, Omne triangulum ἔπι bet ires angulos Io triangulum non habetires angulos, priorem sumas ut antecedens oppositum posterioris ut consequens, habebis syllogismum hypotheticum sequentem ut onme triangulum habet tres angvlor , falsum est hoc triangulum non habere tres angulos. Sed omne triangulum habet tres angulos. Ergo Falsum est hoc triangulum non habere tres angulos. Similiter hypothetice ita argumentari licet: Si hoc trianitdum non habet tres angidos verum non est , quod omnerriangulum habeat tres angidos. Sed hoc triangulum non habet tres amgulos. Ergo verum non est quod omne triansulum halcat tres angulas.
SDdMefuerint propositiones contrariae, earum una posita, ro Propositi hium altera Propositionum contrariarum Una universaliter ne num contragatur , quod in altera universaliter affirmatur de eodem sub riarum repa
jectois 297. Quodsi ergo unam earum ponis , de subje Montis,cla omni A animas, quod sit B, vel negas, quod sit B. Ergo Y a in