장음표시 사용
861쪽
incitoris gulastidei, ct experientiarum familiares experitur, ut eidem inibi uero uccurrant in dato casu, quo earum meminisse debet, ac prae- ιδ δε iure principiis moralibus probe imbutus est, ut non minus eadem in promptu habeat, quoties opus fuerita, is in dato catas demonstrare aut altem datis minime siuificientibus adstruere valet historicum Sitiervatorem nec falli potuisse, nec fillere voluisses 4 613 βl niequenter historici' observatoris
autoritatevicissit ruere valet. Utimueautoritate alterius ad convincendum alterum veritatis facti sei, ohitivacionis, quoties iis potestare nostra positum non est eincereae ure p. e 4bserVet ea, ad quae tanquam experientia clara pro tura Ceterum me racente intelligit, qui anteceden- gnarus, quomodo applicatio ista fieri debeat. Nimirum hy. theorematum nostrorum monstrant, ad quae respiciendum stilo, ut judicia formentur intuitiva principia moralia resuta experientiarum suppeditant propositiones majores in syllogis' mis reguli autem fide earum vicem subeunt in pro*I-
. -υ exercitatun is veritatis propositioni alterum convincere
Piacie. Qui enim habitu demonstrandi pollet ac principiis imbutus is propositionem alteri demonstrare vale. 3. III.&seqq, Quodsi ergo in demonstrationibus re luendis probe suerit,e latus, demonstrationem datam usque ad principia ab altero concessa continuare valet g. g. it., Quamobrem cum etiam pro
positionem explicare possit, quando quidem opus fuerit' b
possesin; alterum utique veritatis propositionis convincere valet f. 99Ι. 997.
Geometrae habitu demonstrandi pollent, propositione ex definiationibus explieares demonstrationes usque ad prima principia d finitiones atque aximnata, redueere norunt. Atque ideo alios veritatis propositionum suarum convincere valent, ita ut alter assensum praeber teneatur vel invitus.
862쪽
oiribus in convincendo, controvertendo, etc. 833
3. I9a. Quoniam tamen assensiis non in instanti, sed successive I - gignituri 3 993. , donec principia , quae magno sepe numero principia Praesupponuntur 3 992. , certas familiaria evaserint 3.37o.); P Moco fui prima in quodam gemere principia ignorat, eum eritatis alia V 'eubus propositionis a iis procul praesertim Mantis frustra eon'μ viseere eo raris, nisi a primi principiis incipere . ibi successive fami aria reddere indeque adsequentia progredi voluerit.
Ostendimus iam modum detegendi principia quae convincendo tanquam nata atque familiaria supponenda, siquidem convictioni 1oeus esse debeat s 99a . Unde in dato quolibet casu enumerari possunt, quae se essive perpendenda sint, ut tandem assensus propositioni praebendus extorqueatur. bsonum adeo est postulare ab altero, ut nos veritatis alicujus propositionis convincar, ubi assensus saepius plurium annorum improbo labore demum obtinetur. Exemplo esto, si quis principiorum mathematicorum ignarus, vel prim ria Gesidis elementa edoctus veritatis eorum eonvinei desiderat. quae elotonu de densitatibus ponderibus planetarum invenit. Repetenda hic sunt, quae supra j. 992.993. eam in rem diximus quoque de claritate notionum successive genitari
Quoniam porro vi demonstrationis veritatis alicuius θηρω propositionis convinci nequit, qui in demonstrando nondum I 'versatus, ut demonstrationem in dato casu agnoscere valeat, frustra quoque in eonvincendo Hiero a priori laboras, ubi is ulit sititiis, is, iam unquam demonsrationem concepis, omni adeo notione eis de M.
situ ut Atque ea ratio est, cur a studio Matheseos alienos, eum nullam demonstrationis ideam penes se habeant, veritatis convincere non detur, etsi iis manifestae, quibus 4rincipia perspecta sunt,4 sorma demonstrationis animo inhaeret. Unde intelligitur ratis, eur
Graeei olim philosophi ad studium philosophiae ineptos iudieaverint Mathematum imperitor conseri quae supra not. 96 ea de re
863쪽
f. 94. qua de pro Cum demorustratio & probatio probabilis nonnisi prin-tabilitate hic cipiis, neutiquam vero sernia differant f. 588. 3 quae de demon- αισα- stratione β. 191 4 seqq. stabilivimus, ea quoque reuenda sin tibi in probarionis probabilis probabilitatis alterum convincere
volueris. Plura olim, quae hic claea principia praesertim variosque probandi modo singularia oecurrunt, Logica probabilium suppeditabit Ad confirmandum ea, quae assirmamus, valent theoremata de aliis con
riam injudi versale dijudicia determinis aposteriori eruere valet is prae-ς π Ἀμ- ripitantiam injudicando mirare nequit. Etenim qui demon-- μμης strandi habitu minime pollet, nec notiones atque judicia de- P terminata a posteriori eruere valet , is convictionis nullam habet ideam aut, si qua vel maxime incompleta ejus animo inhaeret, eam in dato caru applicare non novit, consequenter sibi permadere potest, se esse convictum, cum tamen ConVi- Rus minime sit araecipitantiam adeo in iudicando evitare
Experientia quotidiana propositio praesens confirmatur nihil enim intex eruditos praecipitantia in judicando frequentius,quibus methodus accurata perspecta non est
. monstrand posset, nec noriones vive sis , dicia determinata asserini eruere vadet, praejudicia evitare nequin Non adeo mirum, quod mi inter erudiros vigeant hodienum pridiiudici ver maxime in iis, quae extra omnem controverstu aleam Peraea intelligentes posita senta
864쪽
viribus in convincendo, controveri do, etc. 837
Qui habitu demonstrand non possie, Dum is et D in duro quinamus genere mimime imbutus est, surroque AE ectu oborat, D propo μ' P sinovem erroneam a priori neque uecte ne ei Docta, urare ' potest Qui enim habitu demomstrandi non pollat, is nec pro positionem veram aliae oppositam demonstrare , neque etiam modum, quo alier in errorum incidit, e quod principia strusa alsumserit, vel quod in Q am syllagismorum impegerit utpote quae per demonstrationum anahsin logicam t. f. III. seqq.)demum patent, monitrare vallat alim um adeo directe a priori refutaresnequit 3 so36. Similiter qui demonstrat di habitu minime pollet , nec ex propositione falsa tanquam vera at sumta syllagismorum concatenatione propositionem aliam, quam refutandus ipsemet saliam agnoscit, inferre pol
est 3533.), consequenter alterum per indirectum resutam nequit , IO39-λQuoniam demonssratio nec directis ML 33z.), nec in directa By359. absque principit m dato genere condε
potest, eodem, quo ante, modo patet, quod alterum refut re neqtaeat, qui principiis in dato genere non est instruct Cum itaque alterii a priori refutare non possit, urtabitu demonstrandi mihime pollet, vi numa nec qui principiis in dato genere minime imbutus, vi num a multo minus is alterum a priori refutare poterit, qui utroque desectu laborati
Ba circuli quadraturam erroneam a priori resutare nequit, iaprincipia geometrica Carithmetica ignorat . veo ipsemet proprio
Marte demonstrariones eondere non novir. Multo minus autem
eam refutabit a priori, qui neque principia geometrica novir, neque formam demonstrationis animo comprehensam habet, multo, minus in demonstrando versarum Donum demonstraridi eum adeo rarum sit, nec propositiones ac notiones determinane extra Mathesin eodem frequentiores deprehendantur nemo nurabir , quoaNOrnna res Dipitia i Cooste
865쪽
838 Part. H. S Z. V op. IV De resimandis
resutator rara in orbe literato avis sit, utut impugnatoribus denabundet.
ieris su to genere ignarus assirmare potest, ex alterius sententia pro remiam com positiones falsas sequi, utut eas inde fluere demonstrare di sequint/i queata ideo idiora quilibet sententiam alterius consequentiis in
Ita idiota quilibet systema harmonia praestabilita tigritia odiosis consequentiis onerare potest affirmando, sed non denda strando, ex eo sequi, hominem non esse liberum .is idiotam in hoc casu se probar, qui ad demonstrandum provocatus demonstrare de quit, falsam,quam urget, consequentiam inde fluere, praesentie Provocatus denuo nude affirmetis. I99. Impoterat cui propositionem datam explieare ne is, is eam sorsipostis stare, nee et ora lis erimns falsa fuerit. Etenim N ' η 'Uμμ' sitio explicanda est, antequam resutari, vel impugnari νβ αὐ---. 3 JO P)- Que ergo eam explicare nequit, nec eandeat hm sutare vel impugnare valet.
Qui adeo adversus alterius sententiam insurgunt, eum eam a dum intelligant quo nostris moribus nihil frequenti in iitando altero tam procul absunt, ut ne eam quidem impugnast, impugnationem vano molimine tentasse direndi sinti torpi
.r ' frequentia consequentiarum remini e polos. Etenim qui ligens, hoc in methodi demonstrandi ae pn o ' dato genere gnarus fuerit, is sibi persuadere nequit, Ni tionem, cujus ipsemet ex hypothesi alterius rationem re M 'Vς quam cum propositiuae aliqua comitiare aeauit,
866쪽
viribus in convincendo, coutroverte o, etc. 839
fluere cum noli admittat, propositionem aliquam ex data hypothesi seu propositione alia fluere, nisi quam legitima ratiociniorum concatcnatione inde inferre valet 3 53i seqq. Inon assumtis principiis nisi videnter veris 3 56a.d. Fieri adeo nequit, ut iescius consequentiam aliquam precario sumat. Si quis virtute praeditus fuerit, vel ob mala facta pudore suffunditur cis nec sciens consequentiam aliquam precario sit mere, multo minus sensum verborum alterius iniqua interpretatione pervertere valet, ut aliqua veri specie eandem sumere imperitis videatur. Similiter si quis intelligens fuerit, is novit, propositi nem falsam jam eis resutatam, si juxta formam demonstrationis indirectat unica colligitur propositio salsa superfluum adeo esse, ut ex ea ulterius inserat alias I Io I., Fieri adeo ne quit, ut ob ignorantiam consequentias consequentiarum cum let. Quodsi idem fuerit sapiens, a superfluis abhorret, quod suo loco alibi demonstrandum ficile conceditur, conseque ter nec volenseasdem cumulat. Et quoniam idem virtute praeditus est, vel ob male facta pudore suffunditur, nec pravo in alios affectu eo adduci sese patitur, ut sciens ac volens animo nocendi easdem cumulet 3. O42.).
Quamobrem si quis S intelligens, ct sapiens, diu virtute preditus fuerit, vel ob male facta pudore suffundituri; is nec
inscius, nec sciens ac volens consequentias precario sumit, multo minus ad eas colorandas verba alterius pervertit eli conseque tias consequentiarum cumulat. Loquimur hie de impossibilitate morali, non physio, quemadmodum in sacris impossibile dicitur, ut Deus mentiatur, vulgo im possibile affirmatur, ut vir honestus idem sit malitiosus. I. 2OI.
867쪽
interpretatisve consequentiam precariam colorare valet. Si quis fuerit idiota, hoc est , methodi demonurandi & principiorum in dato genere ignarus , is ex data hypothesi eorum rationem inde reddere nequii , quorum gratia conditur, ne quaenam propositiones se mutuo ponant, vel tollant dijudicare valet
, 331 6 seqq. Neque idem novit, cumulatis consequentus
consequentiarum propositionem non magis fieri saliam, come-quenter non magis refutari, quam si nonnisi unica inde colligatur 3. O i.). Facile adeo sibi persuadet, se censuram ali
rum minime incurrere, dum tanquam consequentiam primam sumit propositionem, quam ex data inferre nequit S com quentias consequentiarum cumulat. Atque adeo ad utrumque pronus est Quodsi idem uerit malitiosus, alteri nocere intendit, atque aveo consequentias ridiculas S periculosias comminisci iunisi primae statim ustiusmodi sunt, eas cumulare non
erubescit j. o Quodsi denique nullo pudore surrum
datur , nec coiisequentias molestas alteri imputare veretur, immo lubenter imputat, ut scopum suum, qui est nocere alteri, consequatur, Si id aliqua veri specie fieri queat, verba alterius pervertere nullus dubitat. Nupniam itaque constaquentiarius religioni sibi minime ducit primam consequentiam precario sumere, ut alias alteri molestas porro inde deditem valeat, immo ut aliqua veri specie eandem sumere imperitis videatur , verba alterius in sensum perversum detorquere nostveretur 3. Io 7.), inprimis autem consequentias ridiculas dipericulosas, minimum serorumque opinione tales quaerit, ubi istiusmodi consequentiae non primae sese offerunt, conse quentia consequentiarum eo usque continuat, donec ad tales pervenerit, nec in iis cumulandis itastit, quamdiu tales offeruntur , atque molestas istas consequentias alteri impurat I. io 8. evidens omnino est, eum, qui idiota fuerit tamalitiosus, nec pudore ullo suffunditur, consequentiarium agere posse.
868쪽
Patet adeo facillimum esse, ut quis consequentiarium agat dissi-eilliinum vero, immo moraliter impossibile viro honesto ut ejus
Quoniam consequentiarius argumento ab invidia ducto sius Mari utituris. Io4Q. , qxu consequentiarium agere potest, ille etiam gumentum argumento ab invidua dueto ut valet. Idiosa igitur iri, Mi iariosus, quique nullo pudores unditur, argumento ab insidia da Ussis Muti vale nos.
Quo quis major est idiota malitia alios vincit, quoque minus pudore suffundituri, eo magis aptus est ad consequentiarium agem dum eonsequenter ad argumentum ab invidia ducendum Etenim qui methodum demonstrandi prorsus ignorat,ei evidentia videntur, quae nulla consequentia inseruntur. Qui prineipia omnia prorsus ignorat is rationibus intrinsecis nihil probare valet, sed m omnibus ad extrinsecas confugit, quales argumentum ab invidia ductum offert f. ioso. . quit mentem alterius ne quidem intelligit, ei multae dissieultates enauuntur, ubi nullas perspicit peritus, easque tanquam consequentia cum urgeat vi demonstrationi antecedaentis plurimas eonsequentias precarias facillimo negotio reperit, quae sint ceterarum tundamentum. Cum vero ignoramiam suam non perspi- eiac vano fastu turgidus alios talpas judicet pravi in alterum licti a Tectus sibi conscius, qui stimuli loco est, proferre non veretur, quae magis ipsi, quam adversario nocent penes intelligentes aeaequos rerum arbitros. Quando principia verioris Logicae, Psychologiae a philasophiae moralis magis in potestate erunt; ex praxi a gumenti ab invidia ducti interiorem mentis comequentiariorum statum demonstrativa ratione olim venabuntur.
I. IzO3. Similiter cum consequentiarius utatur verbis maxime minam is contumeliosis sic in alterum injuriis β. O57. , consequentia impugnanda riuui vero agere valeat idiota malitiosusis perfrictae frontis Wrbis in cf. aol. idiota maluissus es perfri fontu non ueretur uti Vmm ημ' verbis in alterum injuriis, quem impugnat. ii uti
Rationes morales non addimus. quae hic & in anteeedentibus urari' - 'geri poterant, principiis logicis contenti.
869쪽
f oa . qui straxi aut demonstrationis indirectae ideam animo concepit, is, ιο quem futationem indirectam ab impugnationibus male caris eo=equemriariorum tiariorum I praxi argumenti ab invidia ducti facile distinguit. Σι-ana nifodini demonstrationis indirectae deam animo comprehen ἴ--- ' in nabet, is eam in dato caru agnoscere Vale. g. 349. , coa-ν λ sequenter S refutationem indirectam ab impugnatione indine cui s. O23. O26. , adeoque multo magis a praxi conseque tiariorum f. O 7.4 seqq. χk argumenti ab invidia ducti diastinguere valetis. IOIO. .
Nimirum impugnatio indiretita eum nitatur probatione insutSeiente formam demonstrationis apogogiete servatis io26. 444 sutatione indirecta nonnisi principiis differt, quod nempe tanquam certa sumantur, quae nondum probata sunt. Cum demonstratione autem apogogie nihil prorsus commune habet praxis consequentiariorum argumenti ab invidia ducti f. O47.4 seqq. f. ioso. 13. .
f. 2O .siuinam ab Quoniam alterum a posteriori restitaturus nosse debet reterum apo gulas de formandis judiciis intuitivis notionibus a pollari scriori r fu ri, inprimis de observandis attributis S essentialibus, nec non βη pq quae per modum attributorum insint, de definitionibus aposteriori detegendiso limandis, de causis investigandis βωdiciis universalibus ex observationibus atque experimentis eruendis f. o34. λ; alterum a posteriori refutaturus non modo observationes atque experimenta in promptu , vel in potestare hibere, verum etiam in propiationibus determinatis inde emenduprobe exercitatus esse debet.
Alias scilicet experientia obstare videbitur, quae thesin impum tam non serit, aut cum ea prorsus conspirat, quemadmodum coinsequentiari difficultates , quas comminiicuntur , eidem obstare sinmunt, cum tamen nonnisi ob illam parum intellectam obstare in
870쪽
viribus in convincendo, controvertendo, era. 8 3
tandis fuerit versatus , a praeterea principiis c habiIu demon nem defendι- frandi, nec non veritatem propositionis a posteriori stabiliendi in rc ps fructuriis propositionem impugnatam defendere valet. Etenim qui in propositionibus demonstrativa ratione interpretandis sum
rit versiatus , is verborum in alienum sensum detortorum, rum sensum demonstrare, aut, ubi is demonstrativa ratione patere nequit, ea ita interpretari novit, ut sensitim fundant imp gnanti probatum, consequenter sententiam sitam contra verborum detorsiones, vel falsas aut a mente sua alienas interpret tiones defendere valet.
Si quis principiis ac habitu demonstrandi pollet, is propositionem impugnatam demonstrare, tum etiam ostendere valet, ab impugnanteriami principia precaria, vel falsa , vel in serniam syllogismorum impingi, ubi aliquid horum contingit, nec minus si ipse principiorum precariorum vel violatae sermae demonstrationis reus sistitur,4 illa demonstrare δε hanc vim dicare; immo veritatem, quando opus est, consequentiae, quae
tanquam absurda venditatur, evincere S consequentias precurias a veris discernere, nec non consequentiae molestae contrariam ex propositione impugnata deducere L DI S seqq. , consequenter propositionem impugnatam a priori, tum quando publice nondum prostat demonstratio s. io6a. , tum in omni casu impugnationis directaeis. O68 1o69. , atque indirectae 3 IO7o io71. io . defendere valet. Si quis denique in veritate propositionum a posteriori stabilienda versatus fuerit is a posteriori, ubi observationes ac experimenta in potestate sunt, confirmare potest, predicatum convenire subjecto , consequenter propositionem impugnatam a posteriori defendere valetis. O63. .
Ε. v. Contra morum terrae vertiginis ipse Tacho urgebat, aedisecia eidem superstrum collapsura vi centrifuga, qua corpora in periapheria cireuli lata a centro per tangentem recedere conantur Eum defendentes exeipiebant, conatu centrifugo vim gravitatis esse majorem qua versus centrum retrahuntur. Enimvero nee T cs d Oo oo ora mon Dipitia i Cooste