D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

191쪽

veritatem reuelatam comminiscuntur, ceteros omnes truncos, stupidos,bardos reputant: se

non ita pridem id ipsum pertentasse, ut viam

veritatis cuidam erranti demonstraret, verumillimi ad audiendam veritatem aures accomm

dare nullo paeto voluisse. Quid igitur faceret Orthodoxi Episcopi in tanta hominum tamq; obstinata caecitateὸNullius salus potest esse ma 'gis deplorata, quam qui se aegrotum & infirmum ignorat.Tenere se praeterea dicebat memoria , quem fruetum olim in Germania, poperisset illa concordia, quae in libello, Interim vocato,constituta videbatur: qvi motus, qui hellorum sirppitus, quε clades sint subito consecutae, quam longe maiores progressus, uni- 'uersa Sectarii colluuies fecerit Sed & in Galli quis sit rem status,post tot ymbleas,siue cotilationes,siue conciliabula, in quibus de pace deq; cocordia tractabatur, cosecutus, quis est qui no videat'Fuit Regnum illud unu omnia

florentissimum:nunc eo redactum est, ut nulliuesie calamitosius videatur.Si T urcarum tyranarus, cum quamlibet numeroso exercitu totam

Galliam peragrasset, maioribus eam cladibus, de infortuni, afficere non potuisset. Nec certe fieri aliter potest. Qui enim fidem in Christum. abiecerunt, di eius loco Sathanismum alique amplexi sinat, apud eos etiam ea fides perijsie existimatur, qua societas hominiim inter homines conseruatur.Postquam Sathanae Verbum,

192쪽

Cardinalis. Ear. agrDei verbii appellari coepit, factum est, visumma impietas,inaxtina religio,suntnaum scelus, maxima virtus,vocaretur. Ita sunt renim qu que nomina commutata. Certe post illam P

siaceti Symbleam, post tot alia Conventicula, post diuersas paces & concordias ,saetas & imiactas,ausus est Theodorus ille Beza, quo nil vel cogitari potest magis impium, quique natus propterea videtur, ne unus omnium Luth

rus impurissimus videretur,& scribere, & praedicare,quod Sacrificium Deo gratum praesta' ret, si quis Prib cipes viros, quibuscunque tam dem insidijs trucidaret, quodque non alia viae

promereri Regnum caelorum citius liceret: cuius etiam hortatu factum est, ut alter ille Ma chabaeus, Christianae fidei fortissimus propu, gnator,Guisius Dux,per summum sacrilegiunx ex insidijs a Pol troto necaretur;neq; dissimilii tentata sunt,contra Reginam Scotiae,& Duce Sabaudiae . No pacem isti cupiunt, non concordiam appetunt, sed sub pacis de concordiae pallio , sceleribus suis, de audaciae impunitatem quaerunt. 'aenam enim tranquillitas esse potest in tempestateὸ quae cocordia in studiorum dc sententiarum dissimilitudine λ Se quidem in ea esse opinione, quod ea res non ad pacem retranquillitatem sed ad motus, ad bella,ad seditiones excitandas pertinet, si mendacij veritas arguatur, quae dicii,Hoc est corpus meum,hic in sanguis meus: α veraces esse homines

193쪽

voluerit, quae illi de corruptis quorundam Episcoporum moribus oblata fuerunt, in Concia Ito Nicaeno, & scriptura velare patris verenda praecipia non manifestare. Quod autem ad disciplinam attinet, de qua etiam in comitijs agedum esse quidam existimant,esse dicebat, dii ciplinam iiiilitarem,esse disciplinam polyticandi, quae in Regni constitutionibus continetur, de

his duobus in Comiti js generalibus a i recte posse Esse postea disciplinam Ecclesiam ca, de

qua absit, ut in Comitijs tractetur: cum in Synodo ea de re agendi locus sit multo comm dior & magis etiam proprius. C A p v T XXIII. .

HI s & alijs multis rationibus coram Reage & Senatu, cum publice, tRm priuatim propositis,rogare, monere obsecrari, obtestari, non cessabat, ut Regia Maiestas in coi sortio Apostolorum &Prophetarum secure constanter permaneret: ut despiceret, ac ab auribus suis repelleret eos , qui se Christi nomine & titulo priuauerunt, nec pateretur, sicut olim Leonem PontificemLeoni Imperatori dixisse legimus, impios parricidas, sacrilega sinu latione de fide agere, quos constat a fide deviare. Nihil posse orthodori Regis pietatem

religiosius decernere, quam ut ea quae no tam

humanis, quam diuinis sunt instituta decretis. nullus ultra sinatur impetere:ne vere digni sine

194쪽

munus amittere, qui de veritate ipsiuς ausi

essent dubitare. Nam si reete constituta licii rit conuellere, & auctoritatem uniuersalis E clesiae ad arbitrii in haereticae petitionis inni gere, atque ita nullum corrigendae fidei, & E elesiae modum ponere , nil aliud consequetur proculdubio, quam permissa semel licentia dabitadi , dilatare magis quam sopire certaminar uatim etiam hortari obtestariqueRegem nodestitit,ut maiore studio ad defendendam leti Wionem incumberet, non verbis tantu,sed re &exemplo, se Catholicu, & Orthodoxum Rege ostenderet, ne conniventia sua & dissimulatione diuturna Christi perduellium audaeiam aleret: meminisset extremi illius iudicij,in quo de subiectis sibi populis , rationem Deo reddere eogetur: existimationis quoq. suae potissimam rationem duceret, quam non leuiter labefactari neeesse est , cum in Regno suo omnia licere videatur Christi perduellibus haereticis . Qua- ob rem ipse quoque, si tantum non audet, qua

tum pro sua perfidia haeretici, saltem aliquid tamen Rege dignum pro fide Christi audeat,nee omnem solij strepitum timeat. Ausum esse Niaeolaum Radgyuilium Palatinii villienseriasia quid ab eo petebatur, non suis, sed Maiestatis eius subditis siepe respondere, quod ea quae poterent impetrare Deilius possent, si Ch fistuliteonsteretur Christum autem vocabat Calui

195쪽

I78. D.Stan ai.ussῆxerunt. Vt enim in seminibus causa est arborsci, stirpium, sic omnium bellorum & motuum in Ecclesia Dei, semina, Lutherus de Caluinus cxtiterunt. Dolemus, aiebat, pacem Ecclesiae tu petam,t nitatem scissam; rupit, scidit Luthe-

tus. Dolemus Patribus honorem ereptum, eri

puit Luthertis. Dolemus infima summis pariai acta, turbauit miseuit Lutherus. DqIemus Ecclesias dirutas,prophanatas,Monasteria vasta . ta , ciuitates euersas, villas oppida exusta, di luit,vastauit, euertit, exussit Lutherus. Dolomus bella ciuilia suscitata, suscitauit Lutherus. Desideramus Roffenses,Moros, Cariusianos, Tettones,Storeos, aliosq; clarillimos &admirabiles Christianae religionis defensores, myquoq; nobis eripuit Lutherus. Auctoritas Ecclesiastici ordinis afflicta est, affixit Lutherus. Omnia deniq; qt ae postea vidimus quid alitu

mali non vidimus, aut quod signum impietatis ab illo praetermissum vidimus . accepta res remus I tillicro & Caluino,qui tantorum causa bellorum, causa pestis, atque cxiiij fuerunt dc haec tamen busta religionis, in Regno tot randa aliquis putabit Θ Prius cum undis flamina, prius denique omnia redibunt in gratiam, quam haereticis, quamdiu volent esse haeretici, cum Ecclesia Dei conueniet. Cum enim haeretici omnibus sint erroribus amici, non possunt non esse nisi solis non errantibus inimici Qua- iiii autem in Episcoportiira quoque ordine non

196쪽

Cu=ditialis. stha..Hbessent, quibus uisum erat expedire , ut si non omnes simul, alique tamen haereticorum sectar ex omni Regis Imperio pellerentur, quod fa- .cilior esset futura de altera parte,hec est, de Luo theristis & Caluinistis statuendi decerne dique ratio,diminuto seetariorum numero , tame ipsi quoque in Holij Cardinalis sententia abie-

. runt, cum in ea re multum etiam laboraret, in

illis ipsis Comitijs Illustrissimus Dominus Car

.dinalis Ioan. Franc. Commendonus,Legatus Apostolicus ecumque obtineri non posset, ut . publico senatusconsulto omnibus pCenis in sortii nijs Regni statutis compridliensis, omnes in uniuersum adiudiearentur, qui cum Ec--clesia Catholica Roniana in fidei doetrina noeoncordant, saltein hoc summo Calliolicorum conatu persectum est, ut externi ministri, cu- iuscunque tandem sectae essent, velliti faces

Belli & sabella seditionum, & audacissimorsi hominum nutriculae, qui se se uel Duces uelaninistros seditionis ubique praeberent, homines sine fide sine spe, sine charitate, sine re, sine

sede, si fortunis, ore,lingua, manu vita omni inquinati, qui nouas quasdam nouarum religionus edes, nouos Luhos, LuIis hos, Brogos, Volas, immo maximas Ni euolas, taquam in Jes contra veterem religionem constituere nodubitabant. Hi inquam, tales omnium n ten- js intra certum tempus e Regni finibus, atque ex oculis uniueri, patriae, excedere iube-

197쪽

rentur. Quana rena cum indigne serrent Luttieristae & Caluinistae, quod eodem plane a C tholicis, quo Tridei stete & Anabaptistae loco haberentur , & aeque digni poenis omnibus, quam illi, immo etiam grauioribus, quam illi infortunijs obnoxij censerentur , propterea quod ipsi Ecclesiam Catholicam uniuersam,

austoritate, antiquitate, consensione robor tam primi omnium commouissent, ac deseruissent: illi vero Lutheraros nuper natos, qui suum ut vocant Euangelium,non ita pride sub scamno eruissent, reliquissent, deponendas esse mutuas istas contentiones existimauerunt, ac de ineunda inter utranque partem concordia rationes inire, quam perpetuis C dijs cau- sam Catholicorum meliorem,suam vero deteriorem facere maluerunt,notiisque consilijs,&. artibus armati 'ad futura Regni comitia Petri- couiam venire decreuerunt: oc interim etiam Conuenticulum inter se secerunt, ex quo ma gis etiam auersis,& a concordia, & abinuicem animis & studijs , cum utraque pars alteram i haereseos condemnaret, discesserunt; quamuis

longe aliud libris, de hoc ipso Colloquio suo

editis commenti sunt, ut suorum animos con firmarent , & Catholicorum uoluntates retaris darent. Verumtamen cum non ignoraret mo

res haereticorum Hosius, qui capitibus ab inuicem dissidentes, caudas nihilominus connex: s, sicut illae Sampsonis vulpeculae haberent,

198쪽

Cardinariis tit . 1 3 in quibus ignem & flammam , ad euersionem ,

Ecclesiae repositam circumferrent, ad illa ipsa . Comitia Petrico utensia,itan qua ad commune incendiu restinguendum accurrit, citius presentiam Catholici omnes summa gratulatione, retici autem inuiso prorsus & repugnanti ani- , mo exceperunt: quibus eo grauior erat ad uidendum, quo magis erant vijs eorum, viet illius contrariae, hocque etiam maiore ut, & impetu persequendum & oppugnandum susceperunt, relisionem uniuersam oppressam & euersam existimantes, si Hosium opprimerent ac euem terent. Nihil enim omnino tantis in Ecclesiam

Dei sceleribus designatis, adhuc se seci sie arbitrabantur, busta illa religionum omniti, quan diu Abrahamicus quoque senex Hosius eorumalitiam expertus non esset, de quo opprimcdo modo non totidem verbis, quibus oli in Α-

thanasius, contra Magnum illum Christi Con. se rem Hosium Cordubensem, apud Gn-

stantium Imperatorem, Arrianos usos esse memorat. Omnia quidem a nobis facta sunt: pro-sigauimus in exilium Romanum Pontifice me, extorres fecimus plurimos Sacerdotes r omni λloca terroribus impleuimus: sed tamen pro nithilo sunt tanta nostra opera, neque quicquZm

profecimus, quandiu reliquus est pater Papi starum Hosius. Qtrandiu enim ille in Regno erit nostris consili s semper obsiliet. Potest

enim & verbis de auctoritate fidei suae, de Regu

199쪽

ci caeteros onincs contra nos inducere .verba

cnim eius tanquam boum stimuli sunt. Hic Princeps est Episcoporum. Hic Synodorum MConciliorum moderator. Hic Orthodoxo in Decretorum auetor.Si quid dicit, ubique audi

cur; si quid scribit ubiq; legitur,& Lutheri Calia

Dinique sectatores, ubi lue pro haereticis tradu cit. Illo itaque ilante haeresis nostra cadere cogitur . Quamobrem illum ante omnia pers quamur, neque illi ob a uictoritatem, dignitatem, existimationem, ob, annos, parcendum paremus, ii quidem haeresis nostra non curat 1enioruni caniciem, qui omnia quae Patrum lane violare consuevimus. Consilium itaque de H6sio ex Regno Poloniae cxturbando inierunt. idque etiam in consessu Nunciorum, qui ex singulis Regni Prouincijs, quas Palatinatus vo- cantia Nobilitate deputati, ad Comitia Regni generalia veniunt, in deliberationem vocavemini, clamitantes; Non osse Cardinales in Po- Ionia necessarios, in qua exploratorum ossicia tantum obeunt,& ad externos Principes, atq;

in Urbem omnia Regni studia & consilia diib. gentissime perscribunt; & Regem in eos qui

Romano Pontifici nuncium remiserunt , assiduis stimulis & susurrationibus incendunt. Tu etiam periculum esse dicebant, ne tempore Inter regni Regnum occuparet, aut aliquem arbitratu suo luperuadiiceret, propterea quod increatione clardinalium creator creaturissuis dicere

200쪽

Cardinalis. plia . 'tere soleat, Eris similis Regibus . Regni quoq;

Statutum quoculam proserebant, in quo prohibetur , ne quis dignitatem Cardinatatus peistat, aut quouis modo impetret. In hoc igitur

erant, ut aut exterminaretur ex Regno Hositis,

aut abieeto bireto siue pileo rubeo, in Episcopi Varmiensis loco,& ordine acquiesceret. Verum frustra iacitur rete ante oculos penato tu Postquani semel mortis metum ex animo suqeiecit Hosius, nullius deinceps rei metus ingredi in illum potuit, deque patria potius, ac de fortunis etiam omnibus, quam de redia senteritia dimoueri maluit. Tantum enim abest,ut alicuius periculi tempestatisque metu, de contensione sua haereticos persequendi quidquam re naitteret, ut aperte quoque profiteretur, ii quo

casu eontingeret, ut ex patria sua exterminaretur, se non in aliam partem id accepturum ciale, quam quod sibi singulari quadam nil scri . cordia, prospect una Deus voluerit, ut ibi po

tius est et, ubi Pelopidarum istorum, nec uomu pudiret, nec facta videret, nec oculis suis patri q. suae charissimae cineres, & ruinas aspiceret, dc eadem ipse quoque mole obrueretur. Quod ad stationem attinet, in qua Deus inuitum repugnantem collocare voluit, eam se nunquietae sponte sua deserturum: & si maior aliquavis ingrueret, in selicitatis suae no minima pa te id quoque positurum dicebat, ac illis ctiam gratias aduruin, quorum opera vitam esset