D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

91쪽

. D.Stam lai.Hos quianae,m illis praesertim septentrionalibus partibus contino dare posse, in ea qua fungebatur .Episcopali dignitate, posteaqtia in omnia saeta& consilia sua coniectos oculos habere vive rentur haeretici , & semper occasiones omnes aucupentur, ut Vci mordeat, vel saltem admur. Illurent cupere se aditum huic quoque calumniae obstruere, ne huius dignitatis gratia,vel liqreticos oppugna sie, vel iter in urbem suscepis se putaretur. Quamobre iterum atque iterum supplicauit, ut Sanctitas sua existimationis sus maximam & praecipuam rationem habere di ignaretur. Admiratus est Potisex Hosj Episcopi constantiam, vel ut ipse vocabat, obstinationein o cum praesertim in Urbe eius generis

.cxempla, ita raro extiterint, ut si quando auditum sit, prodigi j simile censeretur. Sed cum euverborum lenitate inclinare no posset, cu qua-idam animi commoti lincula, frontis Sc oculo

rum asperitatem adhibuit, mirarique se respondit, quod voluntatem tam propensam Romani Pontificis socci faceret, honoriq; suo labem ex ea aliquam , aut maculam aspergi posse existimaret , ac in ista animi sui indilesione , atque voluntate pertinacius haereret, & Chriasti vicarij voluntati, propter amorem sententiae suae repugnare non dubitaret, quod eorum

csic proprium meminerat, quos in omnibus

vitae consilijs & libris,& sentcntijs oppugnandos susceperat: nullam labem nullam maculam

92쪽

ca dinalis.YIta. 8 1culam ex eo aspergi cuiquam posse, si legitiinqvocationi obteperet,ac ab honore potius qu*ratur, quam ipse quaerat honorem . Dignitat εsanc deberi, animis affectis virtutibus, non vi

ii, , non inertijs, sed artibus; & esse laborum& periculorum praemium, non incitamentum, non instrumentum ocij, & delitiarum illecebram,sed ingenii dc industriae, & sudorum, vigiliarum & contentionum fructus,ut exean6 ignominiam ullam, sed auctoritatis & existimationis, non diminutione , sed accessionem

expectare debeat.Tu vero, ait, ut videmus, ma 'ioris haereticorum studia, quam nostram gra tiam facere videris. Ibi iterum ad genua pro uolutus Hosius,procul hoc ab animo suo,procul ab ingenio, procul a cogitatione, procul ab omnibus ante aetae vitae studijs abesse tostatus est, ut voluntati Christi Vicarij,& illius

beneuolentie quidquam ex omnibus rebus humanis esse anteponendum iudicaret, cui quicunque non esset dicito audiens, eum non esse Catholicum reputare didicisset, ac etiam do cui si et, ac cum Hieronymo lubens fateretur; salutem Ecclesiae, a sumnii sacerdotis dignitate pendere, cui si non exors quaedam,& aD omnibus eminens detur potestas, tot in Ecclesijs efficeren ur Schismata, quot sacerdotes . Cce pit deinde cum haereticorum voculas, quas desii a in V rbem prosectione spargebat, & in suis

eonventiculis ealumniosissime traducebant,ta

93쪽

ῖr D .Stam latiHOsi de Regni Poloniae statutis , de Regia volunta- te,de dignitatis amplitudine, de sua paruitate,

cuius causa tanto muneri serendo idoneus non esset, multa recensere: quibus conatus est Pontificis animum ad mitiore sententia impellere. Sed aliud responsum obtinere tum non potuit,

qua hoc, tio est tibi ullum ab ulloRege pericu- Iu expectandum. Non potuit in Urbe omniu, sicut ille ait, gnara & nihil reticente , domestiacis parietibus Pontificis & Hosse colloquium occultari, sed in ipsam etiam Polonia eius rei

fama aduolauit, eundo tamen maiores vires

acquisiuit.Spargebatur enim initio, quod Pontifex Hosium Episcopum,inobedientiae crimine condemnatum, a suo conspectu indignabu-dus repulerit: addebant abj quod etiam com- praehensum in custodiam tradiderit. Quo niincio quamuis incertis auctoribus perlato,Sigis mundus Rex perculsus mittere in Vrbem decreuerat, qui negocium Hosj cu Pontifice tra-sigeret.& extant litterae, vere magni illius Regni Cancellari j Ioannis OcZies hi, quibus casum Hoiij deplorabat, ac si res ita postularet,

in ipsam etiam Vrbem accurrere,ac Omnia te-tare velle, paratum se ostendebat, etiamsi certum aliquod vitae descrimen sibi adeundum foret, ut Hosi; in innocentem ex omnibus periculis eximeret. Caeterum re tota ut erat,pate

facta, magnam utrique in Orbe Christiano lau em ea contentio comparatiit; Pontifici quoq2 ωptimo

94쪽

Cardinalis. ita. optimo iudicio usus, virum optime de Eccles

merit una, tanta contentione, tantoque studio ornandum susceperat: Hosio quod ho*inuin vocillas re dc veritate refutauit, quem ad honorum studiunt, non ista populari ambitione, sed illa perniciosa &legibus repugnante,homines intemperantus mi k ambitione perditi, abripi inuidiosissime criminabantur. Qua de re post annos aliquot ita scripsit, qui tum erat istius in Urbe Regni protector, Cardinalis Puteus ad Sigismundum Augustum Poloniae Regem;

vir totius pietatis, & optimarum artium noλiolum amicus, sed etiam amator ; Cum prim Summo Pontifici Pio IIII .Ecclesiae uniuersae ςura commissa est, nil prius aut antiquius vi sum est, quain ut ad conuocandam Synodum Christianorum Principum animos accende rct , atque ad eam rem perficiendam, Holium legatum ad Caesarςm mitteret, cuius optima

fide & industria, sperauit pijssimi principis stu,

dium,& voluntatem, ad tantam reni aggredie-da in secilc sibi adiu iactum iri. In ei igitur legatione, egregiam operam Ecclesiae Dei nati an tem, Holium sum mps Pontifex in C rdinaliuCollegium, ' niuerso senatu approbante adle git.Eum autem gradum tantum abest;vt nun quam ambiverit riosius,ut me deprecatorc aliquando apud Paulum IIII. Pontifice sit usus, ne in nostrum ordinς adscriberetur. Quae eg ut festa sunt, volui Maiestati tuae commem F a rares

95쪽

rare, ut plane intelligeret, nil cii pluisse vel ea nientius, nil postulaste,atque etiam effagitasso ardentius Hosium, quam ut ipsi ad Ecclesiani suam curandam redeundi facultas aliquandor concederetur. Et amplissimus quoque Cardinalis Sirletus, vir pietatis, & doctrinae laudi bus cumulatissimus , qui assiduo studio & lectione , pectus suum bibliothecam Christi efficit,in suis ad Hosium litteris, cum illi munus Maioris Poenitentiarij gratularetur, id ipsum his verbis confirmat: Scio qua vehemeter sanctae memoriae Paulo III I. Potifici te ad Cardinatatum inuitanti, ac prope indignanti resti. teris .Effugisti Pauli III l. manus,sed eius lac

,ῶν ουκ quemadmodum illud magna cum Dei gloria & Ecclesiae ipsius utilitate is, ctum, atque in dies magis magisque cernimus fieri,ita & hoc fict-ερ Immo vero & hoc etiam ex eodem Cardinale audiuimus, quod idem Paulus IIII. Pontifex sapientis limus,cu Hosium de sanandis Reipub Christianae vulneribus disserentem audiuisset, cum eius consilia prudentiae maturitatisque plena ex intimo zelo proficisci perspexisse , coram plerisque S. R.E. Cardinalibus his vesbis uti non dubitauit; quod posteaquam Ho sum cognouisset, caeteros omnes sui temporis . viros admirabiles, admirari desi)sset.

96쪽

C , y V et XXIIII.

OBDORMi vir interim in Domino Paulus IIII.& in eius locum est suffectus Pius 4.Is quoque in Idosium Episcopum, que

semel tantum viderat, sed non semel pietatem illius,& eruditionis praestantiam , intelligentiuvirorum sententijs commendatam audiuerat, singulari voluntatis suae inclinatione, coepit propendere : nec ulla mora interposita, Nuntium suum ad Imperatorem Ferdinandum, &Maxi initianum Bohemiae Regem delignauit, Concilij congregandi causa. Quod munus etsi fuisset initio corritantissime deprecatus, cedere ramen ad extremum coactus est Ponti scis obfirmatissimae voluntati, qui inter multos alios sermones, quos cum Hosio de pace Ecclesiae Dei, de ratione extirpandarum haerestina, de omnibus remedijs iuuandae religionis habuit, in conclaui paulo ante cum esset, aliquot inter se Cardinales collocutos esse memorabat, Vt quicunque faeius esset Pontifex,Hosium Episcopum, Concilij cogregandi causa, Nuntium in Germaniam mitteret.Suscepto itaque legationis munere Hostus, orationibus & eleemosynis , ante omnia seni uiuendum existimauit, ut sapientia quae attingit a fine usque ad finem sortiter,& disponit omnia suauiter, veniret ad docendum se viam prudcntiae, & ea consili

97쪽

suggereret, quae essent ad salutem Christiana Reipublieὰ constituendatra consentanea. CuiuVienna peruenisset susceptus est ab Imperato- re Ferdinando humanissime. Ad quemcuΡontificis nomine de Catholicae religionis veritate,de haereticarum fabularum vanitate, de Ecclesiae auctoritate, de Pontificis studio, de Imperatoris ossicio, de Regnoriim,& Rerumpub. excidijs atque ruinis, de omnibus rebus ad interitum inclinatis, deqtie remedijs admouenis dis, & ornate & copiose,semotis arbitris verba fecisset, sicut in exemplo eiusdem sermonis

vidimus, summa cum attentione audiebat omnia pius Imperator, ita ut ex ore dicentis pcnderi videretur. Et cum sermonem institutum absoluisset, Imperator,velut alter Constantitatis, qui se Athanasium ut Virum Dei allocutum esse, ad Alexandrinos scribens gloriatur, et sua cathedra surgens,atque in caput Hosij incumbens ; Gratia,inquit, spiritus Sancti vobiscu est, Spiritum Domini labia vestra mouente video.Vera sunt omnia quae dicitis, & ita credo,& sentio,ut dicitis,ac ita prorupit in lachrymas,& aliquandiu voce continuit. Cu se recollegisset, dixit semel latum se uxore sua mortuasleuisse, ex eo tempore, non vidisse quenqua se fletem, nil sibi in vita acerbius accidisse, quam

quod post magnos labores suos, post adhibitum omne a se studium, in subditis Imperij sui in fide Ecclesiae Catholicae continendis, quod

98쪽

Cardinaris. vhi I ,

nil tamen profecisse videretur. Sed orate, ait; pro me Dominum,ut nobis det posse quod volumus,& istis vestris salutaribus consilijs iuuare nos non desinite.

ni j, viriumque contentione, de congregando Concilio laborare, cuius tamen studii exitum propter Fauserum antichristi ministruLutheranae doctrinae buccinatorem importunis limum, qui Viennensem populum falsa do-etrina imbuere contendebat, valde fore dissicile iudicabat. Quamobrem de eo, cum de Principum gratia,tum de Ciuitate amouendo coepit laborare. tua animi sortitudine, quibus vigilijs, longum esset omnia recensere,& no pauci Fauseri patroni ea de essent ratione perstringendi .Persectum autem ad extremum est, ut Fauserus Vienna discedere iuberetur,&Ho-sij consilia faciliores' deinceps progressus &exitus acciperent. Quos cum Caesare, quos cueius filio Maximiliano Boemiar Rege, sermo nes habiterit, quibus artibus & consilijs utriusque animum ad opprimendos haereticorum nesarios conatus, & furiosos illoru impetus, a Catholicorum iugulis amouendos incenderit,

ex Actis legationis Germanics peti potest, quq viri quida Plinc es,religionis Catholice ima

99쪽

tores , ut in perpetuis tenebris delitescerent indignissima, dignissiima autem esse putauerunt,qus in lucem hominum, ad multorum s dificationem ederentur. Multos ibi quoque haeretices, cum exemplis innocentissimae vitae, tum grauissimis &utilissimis sermonibus, &scientia scripturarum, ad Ecclesiae Catholicae gremium reuocauit, tantumque sui amorem sua' uissimis suis moribus, & dulcissima consuetudine, &summa hospitalitate ac liberalitate in omnium animis concitauit, ut non minus haeretici quam Catholici, tantum illius pro religione studium, tantam in Ecclesia propugnanda contentionem, tantos pro omnium salute conatuS, tanquam unius ex antiquis patribus d caelo delapsi viri suspicerent & admirarentur. Accessit ad eum aliquando unus ex ministriss aesareae potentiae vir nobilissimus, qui sibi eatus & prudens in sua perfidia videbatur. Multa Lutheri arguineta produxit in medium, qui . 'bus adduci uni se dicebat,ut Catholics Eccle,siae nuntium remitteret: quae cum ab Hosio exscripturis, & Ecclesiae traditionibus essent rem lata, ille vicissim pro veteri omnium haereticorum consuetudine, mores & vitam eorum, qui vocantur Ecclesiastici coepit lacerare, quod ab eorum, quorum se loca tenere gloriantur, sat elitate& innocentia quam longissilii e disces sissent, quod non omnia sicut Apostoli feceruereliquident, quod oribus,honis,sortunis, du

100쪽

C4νdinalis, a. iiiiijs,castris,uillis, oppidis, Ciuit tibus, omni gloria, ex honore abundarent.Itaque reipsa potius, quam verbis Apostoloruili succe res esse se ostenderent, & nuncio splendoribus isti)terrenis renustis, nudi de inopes, nudum & inqpem Christum sequerentur. Ad haec Hosus respondit; optare se, ut ei quam profitentur doctrinae, vita Catholicorum per omnia respontderet. Sed si vultis, inquit, 't nos Ecclesiasti fper omnia simus, sicut Apostoli, estote vosculares, sicut Apostol0rum tempore, per Ommaria, seculares fuerunt Christiani. R iid illi faciebantὸ Quot quot, ait scriptura, possessor

agrorum,& dona orum erant, vendentes osse

rebant pretia eorum quae vendebant, & po'nebant ante pedes A pQ stolorum , diuidebatur autem singulis, prout cuique opus erat. nec quisquam eorum quae possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis omnia communia . Facite vos id ipsum , & bonorum Verstrorum procurationem de dispestationem Ecclesiasticis relinquite; tum a nobis quoque,

bona ista quae tenemus, relinquamus exigite.

Si quando expedire visum est, ut Ecclesiastici

viri,externis istis opibus abundarent ,-caete xis splendoribus uterentur,hoc tempore maxi me expedit, quo extinctam sere ch ritatem inmortalium animis intuemur . Neque enim virium fortasse vestigium religionis Catholicae in Germania hoc temporς appareret, nisi eam Ecclesi