Principum monitrix musa. siue, De principatu bene instituendo & administrando poema. Autore Henrico Stefano. Eiusdem Poematium, cuius versus intercalaris, cauete vobis principes. Eiusdem Libellus, in gratiam principum scriptus, De Aristotelicae ethic

491쪽

4ir HEN R. STEPHANI panegyricas orationes scripserunt, cum illa heatitudine cofundamus. De illo feliditatis genere loquor, a quo felicis nonae datu Syllae fuit: vel potius ipse sibi dedit, ueautor est Plutarchus. Cuius tituli &Pacatus meminit in Paneg. ad Theodosium, sed Romae clade felicem illum fuisse dicens: Spectabas haec a

tuis collibus Roma, fita enim pro Romam scri

ho o eptena arces. blimis, celsiorgaudi er

baris quae experia Cinnanos furores, o Marium post exilia crudelem, o Syllam tua clade felicem. Haec est illa felicitas quae oc ab ipso Cicerone dicta est esse fortuna adiutrix con ει- rum bonorum.Nec alio ipse Sylla,quis se hoc titulo decorari voluit, respexisse existimandus est. Hinc illud quod non raro occurrit,

Res fortiter felicitem gestae. Hinc oc istud. Vim

tute duce, comit fortuna. Hinc deniq; est hoe quot Forte ortuna iuuat quod & apud Lia Uiu legimus, Dec 1,lib. . Eumq; libro nono

dicentem audimus, fortuna per omnia hum na , maxime in res bellicaspoiens. Aliquado

vero oc fortunam alicuius imperatoris siue ducis dixerunt, tanqua peculiare sibi quandam habetis.Hane fortunam interdum fomlitudini ducis, interdum re eius prudentiae seu sapientiae adiungunt. At* interdum aliis etiam quam ducibus exercituum 5c aliis in rebus quam bellicis eam Iocum habere, reprim

492쪽

DE A R. ETH. ET H I s T. 4i;&prudentiae itidem seu sapientiae adiungi

ostendunt. Sic apud Pacatum, Ergo quum duplexpuerit iste delectus, in ex iudicio, alter ex fato, incertum meliores v ros sapientia tua an sortuna quaesiuerat. Vbi etiam animaduertendum est, quo aio adscripserit, poste orti piae, quod iudicio, postea sapietia tribui. Qua hiis autem fortunam aliquando consiliorum adiutriccm inducant ut ostendi tamen cae cum cius iudiciu interdum vocare coguttrita Videmus autem oc Valerium,ubi de felia citate agi illam sortunae adscribere. nam in eum locum ubi de felicitate agit, haec praefatur, Volubilis fortunae complura exempla retuli

min, consantevro itiae admodum pauca narraripo uni. quum tamen Aristotcles suae beatatitudini, quarta vocat, nihil cum o rtuna velit esse negotη. Quum porro illa virtutis velut praemium statuat, si ita loqui licet, quum ipsa sibi praemium esse dicatur,

quod virtutum quarudam vocat uberrimum structum Suetonius. Videndii annon& ipsumae δα μονιοι aut eius pars cesseri possit. iisdem que verbis usus est Nazarius in paneg. Constari tini, H c minus uberes 'ructus reliquarum virtutum fuerunt nam urbis beatitudinem ex

lais sequutam esse ostendit. Sic autem a Pacato , eo ta/opubticae a 'ex Hes qui te primus inaugurauis numqdiciturTheodosio.Hoc

493쪽

quide ceric constat,interdum beatitudiri eniseu felicitatem certo tantum respectu alicui adscribi: praesertim tamen felicitatem alicui tribui, vel ad rem non magni aestimanda re

spiciendo. Sed de principe, oc quidem de caesare, quum dicitur, Ofelix in imperio, se δεῖ

imperia eluur,sequentia ostendere videtur, in posteriori parte ad tale quid respici quale est illud Horatianum,ante allatum. Atque, ut in Horatii mentione ad poetiacen veniam,vel potius redeam, sciedum est illos interdum quidem cum vulgo loqui,&tum diuitias pro beatitudine habere. quam& quorundam philosophorum fuisse opinionem scimus 2 unde etiam factum est ut beati aliquando a poetis dicantur ii qui sunt diuites. Aut certe voluptati hunc beatitudianis titulum dare. quod & quosdam philosophos sensisse dichium est.ac videtur Aristoteles ita de voluptate loqui ut potius 8c ipsuni ei hunc titulum quam valetudini in qua ta- me beatitudinem constat isse dicitur, ab eo

scriptore Orsco ex quo antea non pauca at

tuli daturum fuisse credibile sit. Deindeilli

hoc extra omne controuersiam posuerunt, nemo est ex omni parte beatus: sicut etia dicta fui nihil eu ex omni parte beatum. Poetas decini de beatitudine saepe vulgo assensos 5c eadem cum eo esse loquutos, satis constat.

494쪽

Nec selum illa omnis generis bona externa quae &tyrannis non adestentiatiun sed etiasuperessent , beatitudinis titulo decorasser ut Damocles apud Dionysium ea illo titulo honorabat, postea tamen ex iis quae Dio nysius ipsi aperuerat, errorem suum fassiasyverum oc uni alicui ex iis id nominis dedisse. Sed praesertim in eo bono quod voluprasa ppellatur, eam frequenter constituisse videmus : unde qui suis frui amoribus pote xant, beatos se ivocabant. hinc &illud Ho rati j, Persarum vigui rege beatior. Ac eo quiddvscp progrediebantur vile Milum coscitim suarum deliciarum, &ipsum appellare non dubitarentiund e &istud ,&ί tu Lectule Gώ-cise facte beate meis.

Verum ubi philosophari oc ipsi voluerutheatitudine a virtute pendere dixerunt. Vnde ex ore eius ipsius quem canentem audiauimus ob illud quod circa suos amores consequutus erat bonum, Persam vigui rege bea tior: audimus istud loge diuersum carmen, veputes alium sapiente bonoque beatum. Quinetiam canit idem, 2 on, possidentem multa,vocaveris Recte beatum: rectiis; occupat 'Aomen beati,qui deorum Muneribu apienter uti

Dux que casiet pauperiem pani

495쪽

is HEN R. STE P. HAN rPH que letho gitium timer. At Virgilio Felix qui potuit rerum cognoscere

Quae ad E Aristotelis ae δοιμοι Potius pertinere videntur. Caerelliquuτκατ αρετει βιον&ipsi beata iudicat ut, ad mala quibus obnoxii sunt qui contra inter Viria degunt, respexisse videntur. De quibus vide Horatium & CIaudianum nunc enim corum locos afferre non vacat, nec no Cicerone in Par. Nec ignoro, posse cui videri oc ad animaru in capis EIyi is felicitate respexisse, cui contraria impro horum animae experirentur. C A P V T. VII.

DE VI RTr TE constituitur a

philosephis, praesertims a b e ristotele.

VI K τ v s apud priscos Latinos, iraesertimq; apud poetas sicut ιαρετ, apud priscos Grecos,plerunt ad eam speciem rostringebatur quae fortitudo appellatur. Accerto usum hunc apud Homerum pansim habet. Nec alia species ipsius generis tiatulo donatur: ne iustitia quidem, quamuis ei potius quam cuiquam alii tributa fuerit Persectio,ut antea diei una suit.

496쪽

DE AR. ETH. ET HIS T. irs, non dubitat tam late extendere hoc homen ip/ἡ,Vt etiam oculo sua ετόω tribuat,

, eodem Q modo alii corporis parti suam det, quispia)quinetia equo: nec dubiu quin possit quis alii itidem animali sua tribuere. nec

vero no vestimento eam videmus dare Diaxerat autem antea,generalius etiam loques,

χρον ν τελει, η, o kγον αυτου ευ NMMωαν. Sed fuerunt quidam philosophi qui ita loquendo profanare αρετῆς appellationem sibi visi fuisset Atuero de virtute qus φυ Πώ1 dicitur,

Vbi porro dicit, i ολως τοι κατ αρετL , τωφιλαρετω. 5c hic oc aliis infinitis locis hac αρε ria, a qua αρεον dicit sicut oc φιλοδικο&oc illud ut genus, hoc ut speciem J eani esse scimus qus ab eodem τῆ κακίω opponitur. Sed pro hoc φιλ dicere solet vel αναθες si

Et τω α-Θω siue ruriamω saepe pia λ opponitur, eodem modo quo τῆ ετῆ opponi ἀδκακιαν dixi. Interdum &μοχλόχος : iicut ῆμοχθηροα opponitur τη αρετῆ. Nec vero non dicitur ιακος, Ut ipsum vitiis,άοιμια. Advocem autem illam εχπεικης quod attinet, illa viro

cuidam doctissimo imposuiqhscverba Po-

497쪽

num quae a virtute: Certe si aptos idoneos Aristo t. significare voluisset, non destria talis voces Graecis, quaru aliqua usus fuisset. Ha here autem vocem ἐγεικης & alium usum a

pud Aristotelem quoque , oc quidem usum

magis apud alios frequentem, in sequenti hus docebo. Caeterum virtutem sic Aristot. desinit, Essvirtus, habitus Agendi capax, vel, adeligendum idoneus in medietate cosistens, quod ad nos, quae ratione es L ita: siue terminata orsic- aut is qui prudenssit de inire queat. Medietas au tem duorum uitiorum: unius quidem, in excessu alterius vero, in defectu. In qua definitione primo genus videmus , videlicet habitum qua voce simul ostenditur habere quanda velut inlisrentiam in animo. quod de voluntate,id est,de multis voluntatis inclinationi bus , seu propensionibus, dici non potest: . nec de multis affectibus,nel de pleris* opinionibus: aliis, 3 multis quae itidem animo versantur: sed nec de actionibus.)Quum ve. ro additur, eligendi capax, vel ad derigendum idonein nuc enim aptius vocabulum quam eligere non venit in mentem datur illi quod

498쪽

.si: proprium. Quo declaratur etiam qua Ita sint ea circa quae illa versatur: ac ea in potestate esse nostra ostenditur. nam electio st ue delectus in illis quae extra potestatem nostram sunt,aut quae non posse fieri putamus, Io cum non habet. At ubi dicitur esse me dietas duorum vitioruns, siue in medio duorum vitiorum ρινὶ disteretia apte adiicitur: quis alioqui R de vitio dici queant illa duo priora : id esse habitum, oc quid cin quod ad eli gendum sit idoneum nam suo quodam modo eligit, etiamsi male eligat: minus tamen dure diceretur quam eligit Alc. vi tio praesertim) sed non itidem dici possiit in medio consistere, quum in exucinitatibus

contra versarisciamus. Caeteriim nusta moraltu virtutum nobis natatura innascitur, stae insita est, ut scribit initio libri z, Ethic. Niconi. ἐξου δῆλον οπι ου μιου

Sic&alibi dicit oportere oc alibi si νἐκ άγωγίω oc Em ὀes , de qua dixi in quodam meorum Schediasmatum. Sed tamen libri is, cap. i3, scribit, amon si δοκει

499쪽

ro HEN R. STEPHANI quis malit hoc infinitum post i ponere.quod omnino des derari videtur, etiam si το omittatur. Sed cossiderandum illic quidedici m δοκει, deinde restringi illud per par

oιν . Alioqui videri posset superuaeaneu hic esse Mintis cui deesse in loco proxime praece dente:nisi sequeretur Hinc si ut

virtutem quandam constituat φυακῆν, id est naturalem: eim opponat τει κυρ ιο . sicut paulo ante habuisti, κυωως ἀγαθὸν εινα . Nec dubito quin vox ista φυεικῆ desit initio capitis i3,oc scribendum sit, οροετη-ροπλ. quae sepe in sequetibus nominatur. Ab eo

Θους distinguit πει - νο δικ D id est,in cogitationepositam. nisti uno verbo vocare licet Gg tatricem. Perinde acsi diceret ἀῶ τῆς Nam oc 2 νοι- pro cogitatione dici lib. 6, cap.9, vel io, ut alii librum illum in capita partiuntur)-νοίας αγλειm M. id est, Relin quituritas visit cogitationis. At Lamb.perpera, Cogitatione igitur est inferior. De cuius in terpretationis emendatione plura in quoda

. meorum

500쪽

DE AR. ETH. ET HIs T. rimeorum Schediasmatu.Eadem vero opera monebo & de emend ndo qui initio huius capitis est loco, de quo &in illo Schedias matum opere, sed in ea parte quae nondu est edita, monui.)nam quum scriptum sit, το O-τειν-. S-υ λιι Γέμφερει. το si βουMυες

λογσμου ἐQ.Vel μετοι λογου, sicut Aristoti in s quentibus bis dicitHτα λογα potius, ut opinor, pro cum ratiocinatione, id est ριετα λογ- ιου,Hue συλλοροτριου quam cum ratione. At si

haec sola verba habeas, βουπιυεοθ , n ἐω, Aristoteles sibi repugnabit. nam inter illa duo esse differentiam& dicet & negabit. Ad virtutes autem quod attinet, quus leant quatuor primariae recenser rudentia, Iustina,Fortitudo,Nperantia, Aristoteles Prudentiam in Virtutum numero non ponit: tiamsi eam quae proprie virtus dicitur, non constare absit prudeli fateatur libri ' cap. 33, ac,Vel illo tacente ex ea quam attuli definitione id pateat) unde dici, vistates omnes, e eprudentias ult autem φρονον, id es rudentiam quandam δεινοτητα d es plertia. Quin etiam hanc δονη- distinguit απο μυεπως. Nam legimus lib. 5,cap. io, Ac εω Σπι-τον π-MGς- ονηπιοῦ Sed sub initio huius capitis latet error, ex quo aliquid absurdi na 'scitur. Nam quomodo diceret Aristoteles,