장음표시 사용
181쪽
Iudici eripere, Maximilianum Archiducem aditu prohibere, ac modo etiar circumserre arma sustineant: adversum hos patriae, pacisque publicae turbatores opem Hungarorum poscebat: quae clim ultro citroque multis tractati- . bus agitarentur, petererifrque de Rege, uti Austriacorum postulatis de exercitio pudii eo religionis etiam in civitatibus admittendo, deque aequali munerum distributione annueret, ille summatim respondit, omnia confirmaturum, quaeclinque in tabulis exhiberi possent: Caeterum negotium universum ad Maximiliamim stat rem, qti cum Viennae ordines transigerent, reiecit. Peraeia inde coronatio die I9. Novembris eiusdem anni 16o8. disIbluta Hungarorum Comitia, e quibus quod non eum, quem cupiebant, seuctum ordines tillis Ient, neque Maxit nilianum Archiducem flectere pro arbitrio possent, cepere consilium reserendi se rursum ad Caesiarem, a quo nuper desic Constaingi- rant: quod clam coquerent, non omisere missis ad Principes Imperii, atque h Huligariae superiores Ordines Legatis solicitare foedera ; deinde per Magna- res Hungaros Hennae versantes, denique ostentatis subinde armis urgere Regem; quem periculo publico moestum, auxiliaque extera desperantem, non cessabat pariter admonere Palatinus Hungariae Illeschasius ; metu etiam iri lcto ab Caesare, praeteritis factis ossenso, ultionem iniuriae, & provincias nuper extortas non omissuro: ab eventu belli, quo si vinceret, vastitatem patriae quae spes autem, aut vincendi, aut gerendi belli per sacrificulos λ sin vinceretur, aesectionem omnium lucrilaceret: spem in Hungaris nullam esse; eos aut neutrarum partium, aut certe in partiόus ordinum suturos : quae sortiter Cleselius siraderet, uti provincia potius scipione instructus excederet, quam Austriacis potestatem religionis faceret, id in staudem Regi, non provinciis fore: provincias nunquam Domino, at ipsum provinciis cariturum. His &alia ibiecit de eotiscientiis uni DEO stibiectis, de ratione fidei unicuique pro se reddenda, quaeque alia sunt generis ejusdem e veteri Libertinorum prom
Obsessum adeo Regem ex adverso Papa per Nuncii im stium erigebat: m nebat, uti sipe in DEO fixa conscientiam ante metus haberet: in hanc sente Leopoldus tiam Leopoldus Epistopus hortatu, precibus, argumentis egit, roboravitque in tantum, ut is literis ad eum anno isog. die 4. Decembris datis securum iuberet, se ne latum unguem ultra ea, quae hactenus acta sint, quaelab Rudolpho Caesare sibi tradita essent, processurum ; neque in religionis negotio decreturum quidquam, quod in staudem, seu Leopoldo,& reliqtiis Ordinariis, seu statibus Catholidis quoad religionem pariter, & jurisdictionem
Vergere ullo modo possit. t O. Sed strenui cumprimis viri partes exequebatur Cleselius Viennensiumlὸς Liri ' Praesul, cujus ea erat oratio: praestare multo, ut acatholici Divi Stephani, με - omnes Catholicorum Ecclesias cuparent vi, quam vel unam e Regis assensu: violenta enim facta castigari in loco posse, quaeque invito extorta sint, iis repetendis copiam haud absore; at concessioni manu, iureiurando, signo denique regio munitae medicinam vix esse. Haec per hyemem anni iso'. in Nova eum aula Mathiae Regis agitabantur, religiosissimo Principe inter sacrum & saxum, solat, incluso, quem nova subinde cura ad accelerandam cum statibus
ν ' paeem impulit. X. Egerat nuper apud Rudolphum Caesarem Leopoldus Pragae, ubi exhibendis animi dotibus veluti theatrum nactus, ita sibi Palatinorum, aliorumq;Bohemiae Praesectorum studia devinxit, uti Consilium caperent, idque tapitis apud Rudolphum inserrent, de Leopoldo Bohemiae primum, dein Roman rum etiam Rege nominando: idque pronum iactu videbatur: nam praeter animum Caesaris a fratribus, Mathia praecipue Rege dissidentem, eaque propter haud in hanc sententiam descennarum, aderant alia, quae Electoribus Imperii Acile probarentur : Mathias improlis: Maximilianus Archidoregni nequaquam avidus: Albertus morbis,& Belgio suo satur: Ferdinandus Archi dux ob reformatam in provinciis fidem Protestantibus parum gratus rviam inter haec mediam, nullaque parte impeditam sore, si Leopoldus leg
182쪽
mur. Quae, curn ad aures Mathiae Regis manassent, enim vero semido suborta est, ne status Austriaci oblatis nuper a Rudolpho privilegiis , & concessione Sacrorum invitari ad eius partes transirent; quo pronum fieret, ut sese una. cum Ferdinando Archiduce velut custodia septo Rudolphus malevolorum
sermonibus incitatus ea destinaret, quae de Leopoldo sererentur. Ergo ma---A;oturandum cum statibus negotium ratus, Caroli Zerotini MOraviae Praesidis,dce ui eum Or-Mora vicorum ordinum interventu pacificationem cum Legatis Homensium 'μ eodem anno I6 . die al. Februarii ceptam intra mensis spatium confecit; euius universi negotii autographum ipsum diligenter evolvimus: in eo legere est indignissimam temporum vim, qua Rex velut in circulo conclusus a L gatis moram nullam serentibus, armaque palam & vastationem patriae, & exauctorationem Principis denunciantibus deliberare coactus est. Illud potissimum urgebant, ut civitatibus, & oppidis libertas relisionis fieret: ut status aratholici eodem haberentur loco, quo manipulus, ut Hebant, qui adhuc reliquus esset Catholicorum: clim adhaec vires suas , & foedera cum Principibusheterodoxis pacta explicarent, illiidque cunctanti Regi palam edicerent, si nihil admonendo proficerent, aliam sibi rationem ineundam esse; post multas tergiversationes, & salebras, denique necessitati gerendus erat mos: quare concepti sunt articuli in hanc sententiam: primum et ut concesso nobilitati facta valeat in omnibus eorum castris, aedibus, molendinis, possessionibus, domiciliis etiam intra civitates positisi etiamsi ea non habitenti Subditis nullo parochiae respectu liberum lit, instituta Dominorum sequi suorum, alvo tamen parochorum proventu, quae Stola vocariir. De Ecclesiis & sacellis ju. dices peculiares constituentur, qui possessionem adjudicabunt iis, qui documenta authentica, aut ius patronatus, aut annorum quadraginta praescriptio. nem ostenderint. Quibus parochi sepulturae locum in Ecclesia sua pro depen-st ordinario non admiserint, iis liberum erit alium quemcunque sepulturae locum deligere, quo nomine propria sibi condere coemiteria poterunt: sepulturae tamen haereditariae jus suum vetus obtineant. Protestantes non tenebuntur quenquam ab exercitio suae religionis excludere: eritque subditorum euilibet aus, si religionis causa gravetur, ad ordinarium suum Magistratum, aut Regem recurrere. Controversiae de Ecclesiis praesertim in Inrersto p de Hernals per iudicium illud delegatum intra dies decem dirimenturi judices autem ex utriusque religionis ordine sumentur duo de singulis. Poenae in causia Ecclesiarum statutae relaxentur. Civitates & oppida remittantur ad terminos declarationis regiae , quam ordinibus Moravi cis fecit. De Curia Lineensi & exercitio civitatum supra Anasum iudicium fiet e documentis, quae exhibuerint i interim iis nihil negotii a quopiam inseretur: sique inposterum compellati fuerint ab Rege, ea de re iudicium permittitur Moravorum Legatis. Consules, Iudices, Senatores, Syndici, cives constituentur e norma privilegiorum, consuetudinum, & iurium, quae cuilibet civitati competunt. Consilium aulicum erigetur, in quod uti dc alia munia publica ex utriusque religionis consortibus idonei assumentur. Potestas nominandi inputatos Pr vinciae erit penes Ordines, qui eos in proximis comitiis nominadunt. Suia jieiuntur alia de instrumentis transactionis factae cum Caesiare, de copiarum abdicatione, oblivione praeteritorum: Actum & signatum Viennae die is. Martii.
Hos articulos priusquam ratos in publicum haberet Mathias, cognoscem XL dos dedit Leopoldo velut utriusque Austriae Ordinario, qui vehementer per. Cui se Leo culsus eodem mense Martio anni 16 . literas consecit dolore ac Eelo plenas, quibus gratiis primum actis pro delata ad se conditionum notitia, deinde, is
sensum de plerisque acerbissimum contestatus. quod constaret, per ea non .aeras is Misiam confirmari vetera, sed multis partibus laxari in perniciem ordinum Catholicorum, reique Catholicae universae: in damnum gravissimum jurium Episcopalium, infinitarum praeterea animarum, denique nominis ac iamae Austriacae, cui apud bonos omnes, & orthodoxos probrum aeternum confia dum sit.
183쪽
Quid enim, inquit, anne interpretatio concessionis, iudiciumque grava minum suseipi potuit Catholicis statibus non auditis P quae autem interpretatio , ubi nec in sententia concessionis per manum traditae, nec in usu ac intellectu ejusdem hactenus usurpato consistitur 3 exercitium religionis non in arcibus tantum nobilium, Ecclesiisque subiectis permittitur, sed in domo qualibet ad Nobilem pertinente: quid hoc rei futurum est, ubi in locis etiam tholicorum statuum coempta domo continub fas erit praedicantem indu cere, verba facere, populum de parochia legitima ad perniciem avocare ξ cui jam parocho aut erit locus, aut animus in ea rerum permixtione provinciam sacram sustinendi Z quid demum aliud eveniat, quam ut patria omnis intra spatium anni de integro corrumpatur R Exercitium liberum in privatis Nobilium aedibus conceditur: & in illis, in quibus ipsi nequidem habitant: αin illis, quas Vicarius modo aliquis ipsiorum, aut s. vus, aut etiam Praedicam duntaxat incoleti aut eo certe quot glebus ventitabit, sectam illic omnem docebit, exercebit omnia libere : quando uspiam de quoquam Catholicorumeth hujusmodi lauditum Z Hoc igitur erit ordinibus Catholicis, qui fidem adeo suam, opemque omnibus tempestatibus fidelem praestiterunt, tolerandum, ut iurisdictionibus per DEum ac legem obtentis non auditi etiam excidant, ut in fundis, ac patrimoniis suis, aut districtibus iure sacro possessis,
ubiubi domus ejusmoὁi fuerit, dolo etiam malo comparata, cogantur serm S, per quos neque reS ipsis quietae, neque tutae futurae sunt: vexari assiduo, perturbamque se sinent, suisque spectabunt oculis suditorum interitum. Non hanc esse concordiae legem, qua adeo cautum sit, ut ne alteri sint alteris per iurgium, vim, aut insolentiam offendiculo; nihil invicem iuribus derogent. In quo nos, inquit, nos maxime quiritandi causam habemus, orbique terra rum contestandi, quam longe ab Iure, & aequo nobiscum agatur. Urbanus olim decessor cum Salisburgensi anno is l. apud Caesarem de concessione ab eo facta minime dissimulaverunt; fuitque & tunc eis ab Caesare, & postea ab regia Dignitate vestra nobis diserie cautum, non sere unquam, ut aut ejus con cessionis termini excedantur, aut religionis, iuriumque nostrorum, Catholicoriimque ordinum vel apex libetur. Et nos tamen haec modo seramus
nos verbi regii sanctitate, nos iurisdictionibus coelitus impertitis facto ipsbseaudemurὸ quid enim ' an non transtitur concessionis antiquae limes, dum subditis eadem libertas, quae Dominis, conceditur hoc in concessione veterine somniatum quidem quemadmodum nec illud, ut libertatem a parochis pecunia redimere liceat: num animae nobis pastoribus venales erunt pro lucello modico eas ad exitium dedere ρ Monstrum Epistopi, non Episcopum, qui aquiesceret, dum stipendia parochorum in salvo sint, animas ire susdeque. Hocne pati Rex, & nos per commune officium, ac jusjurandum, quo rici sae Catholicae devincti sumus ; ac non magis, ut Ecclesiae propugnemus jura; Rex etiam, cui gladius commissus est, ut oves retractarias ad officium s veritate compellat quod si enim acatholicos ordines fueus ille conscientiae in tantum subigit, ut subditos suos in parochiis Catholicis eonstitutos dictitent nec posse, nec velle dimittere, quin iis fas sit interitum vel pretio mercari:
quae non religiones, & nomina tenebunt Regem, ut iura sacra servare, oum contumaces ad veritatem adigere omni ope nitamrὸ id Caesares, & Superi res, & qui modo imperet, omni tempore factitasse; strenua quaeque imploratu Οrὸinariorum, & Curionum per occasionem executos, ut obstinatis contumaciam excuterent. De eiusmodi colorato remedio, quod & pseudo politicum est, & decorum minus, ne cogitasse quidem, nedum ut etiam decemnerent, animum induxisset ex quo intellige Rex, quantum conscientiae pondus cum diminutione dignitatis, & nominis haud mediocri; praeterea detrimentis non levibus Catholicorum, & pastorum, & ovium coniunctum comtra tuummet ipsius ossicium, & vocationem imponi tibi excusatione nulla relicta permiseris. Quid autem illud de civitatibus & oppidis, quae quum inveteri concessione disertis verbis excepta sint, modo ad idem judicium cum statibus revocantur, sic, ut ubi documenta idonea de sacellis suis, xenodo
184쪽
ehiis, Ecclesiis, aliisque nus generis seudalibus ostenderint, ipsis pariter liceatvdsciscere praedicantes a d quod, quaeso, extremum ii, qui haec auctores sunt, dignitatem vestiram deduxerunt ρ quam hoc ab norma antiquae concessionis exorbitans Z nonne hoc novum planὸ concessionis genus, longeque superioribus absurdi excipe jam Rex, utcunque lubet, civitates & oppida ι quid hoe profuerit, ubi arte singulari isthue demum tramite obliquo periraheris, ut civitatum, oppidotamque deditionem ultro facias 3 quae tandem civitas est Austriae, quae non aliquid istorum, aut aedem sacram, aut xenodochium, aut beneficium aliquod novo ritu insectum aliquando habuerit Θ aut etsi non habeat, quam pronum est, ut ejusmodi a provincialibus pretio comparet ξ ubi continuo sectis omnibus ostium liberum adjumento legis patebit. Civitatibus porro, oppidisque deperditis per D m immortalem, quem tunc ad locum res nostrae casurae sunt 3 eum sane, quo necesse sit, nos non jam Episcopi rem, sed personam tantummodo gerere: aut certe invocato Principum omnium Christianorum auxilio pro salute Ovilis Austriaci nos, qui Arelii dux una sumus, re Pastor, vitam pacisci, mortemque I quemadmodum certum est nobis, non committere, ut, quod a DEo accepimus, eripiatur. Age iam illud de exhumationibus & sepulturis, cuius haec demum fori sunt enimvero esim neutruquam sit e mente nostra, ut cuiusquam cadaver transferatur, tamen id aequum
tuerit, ut excessus eiusmodi, si qui a Clericis perpetrentur, ad iudicium n strum, qui Ordinarius & Magistratus Ecclesiasticus sumus, deferatur, non d suturi justitue, si quid hoc in puncto peccetur; at illud de sepulturis, quarum potestatem parochianis liberam facis, eiusmodi est, cuius vestigium in nulla Iuris Canonici, aut civilis parte repertas: quis quaeso laicorum Magistratuum apud Catholicos hoc sibi sumpsit decernere nee ut de te facinoris istius fama vulgetur, equidem speramus pro ea, quam tueri te decet, Catholici nominis integritate, ullatenus commissurum I rem scilicet, quam tuteipse nobis, sit summum Pontificem gravissimε, ut Catholicos omnes offenderit, indieasti; praeterquam enim, quod isthoc a concessionis antiquae finibus longe deviet, novaque prorsus concessio sit; tum ea res, quantum potestati sacrae detrahat, inde coniecta: gladius spiritualis,& Jurisdictio Ecclesiastica parochis eripitur, praecipuumque subsidium, quo ad suscipienda Sacramenta moribundos eomis pellunt: quanti enim sunt, qui ad extrema deducti, animas procurari sua hoe diligentius satagunt; multi etiam ad agnitionem veritatis evigilant hono. ris illius intuitu, ut quibuscum viserint, eorum consortio post ista ne eareant. Res est Ministellis ipsis in more posita, quos ad commendanda morientibus Sacramenta sua putatilia hoc Aia telum usurpare videas, ut renuentibus honorem communis sePulchri denegaturos minentur,& denegenti Η lgurer erit deinceps, ut suo regno vestro meliore loco jus ae libertas praedi eantuum pro dolori sutura sit, quam pastorum Catholieorum Illis etiam ecem, teria eonstruendi nova ius datur ue scilicet ut hac etiam arte civitates, & oppida eorrumpantur: quid enim Z nonne id fiet, ut ubicunque vel pauxillum agri loco Catholieo vicini Provincialis Matholicus possederit,ibi continuo vel ipse, vel oppidanus aliquis, qui id emto quaesierit, coemiterium eum aedi eula condat, Praedicanti liberam disserendi, aliaque siue Seme munia exereendi eopiam praebeat nempe non satis est, in domiciliis quibuscunque proWincla-lium haee eoncedere, nisi & coemiteria iis in locis, ubi domicilium non fuerit, in supplementum eorruptelae veniant; egregias proiecto opes ad extirpandam
praesentius religionem citholicam. Sed mihi noc, qui uid est privilegii,
eum veteri diplomate, cum usu re consiletudine preteritorum annorum componenti rursus manifestum est, non hanc veterem esse, sed novam plane comeestionem, approbatioiamque eorum, quae ab Lucteranis hactenus cum Dei, relistionis Catholicae, aequitatis, & iuris violatione sunt, non tamen sine metu& cura singulari, patrata. Sed hoc amplius conceditur, ut etiam in sepulturis haereditariis mos vetus obtineat: igitur acatholicorum corpora in Ecclesiis Catholicis humabuntur 3 rem a Conciliis, S Canonibus sub poena excommunicationis vetitam pastores Catholici quemadmodum admittere poterunt Iaut
185쪽
688 EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIII
aut tu quomodo citra vinculum cens hiariam praecii ei e patet. latiores huius modi non sine concionibus, aut cantibus motu scctas io peragentur; quo fiet, ut S: Ecclesiae profanentur, & variis insolentiis exagitentur Catia ol. ci, ac Po
stremo ipsas etiam civitates exercitio suo Luctae rani sub gant; qua demum Pontificis, aut Catholicorum Principum existimat Onc de Ic, quem videant in praejudicium Ecclesiae Catholicae novas etiam leges ex composito ferre luet eiem ex adverso legem remittere illam, qua & Maximilia us aesar & in-da Rudolphus judicia iei um religiosarum sibi unis reseivaverant, potestate Q. per haec omni majoribus etiam Magistratibus, nedum personis abjcctioribus ademptaὶ quod enim permittis, ut acatholicis impune sit quibuslibetcunque ad exercitium suae religionis praebere aditum, suo loco cum protestatione tamen relinquimus : at quod judicium gravaminum quod amodo abs te abdicas, & alteri cuidam judici concedis, id enimvero cum auctoritati tuae, tum paci religionis cujus arbitrium quidem, ac dispositio penes Ecclesiam, peneste tamen protectio est tum & justitiae, & commodis omnibus tanto labore hactenus partis adversatur. Quae perturbatio, qui aestus animo tum futuri sunt, ubi Catholicos identidem per ambages diversorum tribunalium circumduci continget 3 ecquid autem tum fieret, ubi ipsi judiciorum Collegae, aut eorum Praesides ad Lutherum deficerent i quo tum loco res essent Catholicorum suturae Accedit vetitum esse Ecclesiasticis, iudicia laicorum subire: praeterea & libertatem provinciae publicam assii gi, dum nemini ulli dominorum fas erit, subditos injussu Iudicis ad pendendum adigere ; semperque Dominis in judicio comparendum, litigandumque cum subditis erit, res profecto his in provinciis quiim hactenus inaudita, tam ad movendas, fovendasqtae seditiones unich facta: quo in negotio ad ordines quatuor Catholicos, eortimque libertates pertinente, considerare sanε te decet, num iisdem inconsultis tractari quidpiam, aut statui citra novam contentionem possit. Neve nescias; fhere jam multorum cum sacri, tum profani ordinis hominum auditae apud
nos hac de re querelae, quas improbare veluti ratione nixas equidem haud potuimus, partiumque esse nostrarum duximus admonere te, uti iis pro ea fide, qua vitae, & bonorum discrimen adeo pro te adire non dubitaverunt, hunc certe impertias fructum, ut alteram ipsis aurem praebeas, ne merito quiritari, aut opem etiam cosantur aliunde accersere. Quod vero attinet judicium delegatum de templis Acatholicorum occlusis, indi, vehementer angimur, rem tanti momenti, cujus discusio integros officiorum coetus plures saepe annos fatigavit, quorum latae etiam sententiae per revisiones retextae fuerunt, eam nunc rem committi duobus Leguleiis,
acutius scilicet visuris, quam doctissimi quique e Collegio Regiminis videre potuerint. Iam delestiis iudicum, qualis siturus est λ Si qui etiam E Catholicis statibus sint, qui rei E sapiant ea, quae juris petitorii ac possessorii, quae
iuris patronatus & advocatiae sunt; cujusmodi notantur esse ii, quos ii Consiliis tuis habes: tamen si int etiam in Matholicis ordinibus haud pauci astruac peritia legum funditus instrum, in quorum arbitrium, si causiam adeo gravem, in qua & tuae & Urbis Viennensis opes & incrementa sunt sita, contuleris, quam pronum est, ut acatholicis locus EnZerstoris & Hernais, aliaeque Ecclesiarum complures adiudicentur 3 id quod tantundem erit, atque si in ipsis Viennae suburbiis exercitium publicum admittatur: quod si judicium ist- hoc deseretur ad homines. qui de statibus non sint, quo demum animo id seret ordo primarius, videlicet Praelatorum, qui cum in publicis provincite causis, quod omnium plurimum in aerarium inserunt, praeteriri non debeant, tum in hac maximε, in qua res ipsorum potissimum agitur, si praetereantur, gravissimam sunt iniuriam accepturi; neque sanὸ reprehendendi a n bis, si id graviter tulerint. & in iudicium hujuςmodi detrectaverint venire. Sed involutum illud, qnod in causa civitatum ad Moravorum intercessionem remittitur, id quum sit Moravis majorem partem Picardis & Calvinistis explicatum, explicari etiam nobis, iit qui ex ossicio Ordinarii coniunctas non minus rationes habemus, convenerit. Quanquam enim ea nos habeat spes,
186쪽
nihil omnino, quod aut conscientiae tuae Catholicae, aut religioni, aut iurisdictioni nostrae deroget, eo velo tegi; tamen pro ea cura, quam de honore& fama tua gerimus, magnopere cupimus illud, quidquid est, promissi Moravis declarati, particulatim cognoscere, quo nimirum, si quid aliud efferatur in vulgus, te convenire, & rationes inde nostras metiri possimus. Verum illud, quod si, bditur de Curia Lincensi & civitatibus supra Anasum, quibus exercitium Augustanum, Ecclesiae, aliaque jura ex sententia documentorum, quae exhibuerint, conceduntur, sic, ut ne judicandi quidem potestatem tibi reliquam facias, eamque omnem transferas in Moravicos ordines, qui de tuis etiam petitis, juribtisque judices agant; haec res ejusmodi est, quae nobis animi fibras intimas sauciavit. Hoc ergo agitur, ut concessio Maximiliani Caesaris, in qua civitates, & oppida excepta sunt, ejusdemque & hodierni Caesaris pronunciata, rescripta, decreta, publicata, executionique post multas litigationes mandata, de integro revocentur in dubium, sententiisque tot magniticis abrogatio intentetur hoc erit, ut nos, qui jurisdictione sacra, jureque parochiali in urbibus, oppidisque per Decretum Caesaris nobis resem vato per nuperam introductionem praedicantium spoliati sumus, non modo non restituamur in integrum, sed ne audiamur quidemὶ perpende licEt, qu m sit injustum tolerari nobis in ovili lupum ; in causa & nostra, & Ecclesiae nostrae, locum non dare justitiae; atque demum, si praeter spem nostram his interminis permansura res sit, quid designare nos per ossicii, & boni nominis curam oporteat. Defendenda tibi certε auctoritas, & honor Caecaris, ut ne decreta ab eo in commodum religionis lata revocentur ad limam, neve de eorum aequitate iudicium alienis hominibus potissimam partem Picardis, MCalvinistis permittatur: quo enim animo existimas accepturum Caesarem, si
Majestatem eius talibus judicibus judicandam subjicias intelligis nimirum tale
aliquid abs te fieri, quod conducere ad unionem, & concordiam minimε pos sit; certiisque planό sum, neminem e domo nostra fore, qui coeptum hoe probet, ac non potius ἡ conscientiae, ac rationis dictamine, Caesareae Majea statis jus defendendum putet. Tute ipse mod6 pro tua sapientia arbitrere,pltisne tibi in hujusmodi subditis, quam Caesaris, totiusque Domus nostrae conjunctione situm sit. Ut nihil jam dicam de re indignissima, qua temetipium aded deprimi, tutique de gradu dejici sinis. Lutherani, quos facinus introducti ipso facto exercitii retexere, deprecari, proque eo satisfacere opo tebat, possessionem vindicant sibi, te in locum a toris retrudunt, ut si eos compellandos censueris, rem quaerere per judices cogare. Quid hoc probrosius in te statui, quaeve major fingi dejectio poterati ergo jam Moravi rebus sacris praesidebunt, tibi terrae Principi nullus in judicio locus, nullus serendae sententiae relinquetur. . Religionem tuam, id est, Christum & Eccleissam potestati inimicissimorum hominum ultro tradis: non fert, non patitur conscientia nostra piaculum adeo grave, & inexcusabile. Res Austriacas Moaravi iudicabunt, quanto detrimento privilegii Domus nostrae, quod quum tale sit, ut eo simus ab Imperii foro immunes, hoc praeiudicio per indiremimimpeti poterm Qub vero ad extremum isthaec Austriacorum, & Moravorum conjunctio evadet, nisi ad seditiones, & rebelliones, quae quum te ad tantum angustiarum impulerint; quid, quaeso, futurum est, ubi modδ eos de integro coalescere, conjungique permiseris i suppriment illi te profecto, arct bunt, ade6que postremo constringent, ut in omnibus eorum libidini mancipatus, assiduis conflictere turbis, & imperium geras in perpetua servitute Sed iam ea quoque potestatis pars tibi decerpitur, ut nihil in Osciis civitatum, nihil in civitatibus aggregandis deinceps liceat; quae res, uti longe extra limites antiquae concessionis egreditur, ita praesentissima pernicies est Eccle-sae Austriacae, animarimque innumerabilium. Reseratur animus ad superiora tempora: in propatulo est, quemadmodum Magistratus Α catholici, syndieique bacchati sint, fundationibus inter alios divisis, oppigneratis, venis ditis; tabulis fundationum abolitis, discerptis Inventariis, cimmeliis colli. quefactis, abiectis reliquiis, conscissis Missarum, re Cantionum libris, omnia
187쪽
hus antiqui cultus vestigiis deletis : hi sunt, qui nenninem passi sint Catholicum adscribi civem: eos, qui ope nuptiarum erant ingressi, opprimebant, loco pellebant, aut Lutheranis a Regabant. Ipsi ludos literarios e Lutheri placitis aperiebant, parochos Camolicos coarctabant, aut expellebant, alumis nos hospitales praedicantibus sese dedere cogebant, postremo per omne genus improbitatis adeo grassati sunt, ut arsumentum ingentis libri conscribe di suppeditet. Hanc tu Babyloniam si denuo restititi, si hanc potestatis partem eripi tibi de manu snas, vide sis quaeso, quantum id futurum sit conscientiae tuae vulnus, quam inexcusabile onus animae tuae, dum hoc uno impulsu civitates rursum, & oppida ad defectionem praecipitas, idque agis, ut posteriora fiant deteriora prioribus, univers que provincia, quae tanto Caesaris studio, ac labore hunc in statum perducta est, uno ictu perdatur. Quid hoc aliud, quam posteaquam rςligionem Catholicam in Hungaria, & Moravia Emanu dimisisti, eam nunc in patrimonio, patriaque tua in praedam concedere an non quaeso exoptabilius fuerit id, quod verbis etiam saepe numero declarasti, ut vel millies vitam profundere, toti hisque mundi jacturam facere constituas, quam tale quid admittas, oniisque rationis vel de unius animae, nedum tantarum, interitu reddendae in te recipias 3 at recipies prosccto multa centena animarum millia, quae hac via nunc, & imposterum damnationem
Quae omnia, ne quid sequius arbitrure, tibi revocare in animum, ac tanto aperti is ob oculos ponere voluimus ea gratia, quod tibi & sanguine conjunctissimi, maiorique neceilitudine, quam omnes ii, quos a consiliis Mobsequiis habes, devincti sumus; praeterea quod hoc de nobis peculiare nomen ossicii, quod gerimus cordinarius enim sumus, cui ovile Christi crediatum cit) jure suo flagitat. Admonemus itaque, & obsceramus dignitatem,& dilectionem tuam regiam per miscricordiam DEI, si quae tibi salutis, prosperitatis, & benedictionis cura, cave, ne articulos istos, qui nec Catholici, nec Christiani, nec aequi, nec excusabiles sint, ulla tibi ratione probari sinas. Neque enim id modo cogitare debes, quid intersit privatae rei, quemque admodum Austriacorum quorundam, aut MOravorum expleas vota, caeterisque
satisfacias; verum illud potius, quae sit futura Pontificis, Caesaris, Hispani Regis, aliorumque Catholicae rei studiosorum Principum animorum abs te aversio; quam aliena de te opinio, & jactura illius omnis benevolentiae, quam praecipue literis illis in omnem partem emissis collegisti, quibus aliam longbsententiam complexus es, illudque diserto scripsisti, de vita potius, quam religionis ullo vel apice decessurum. Quod si enim Hungarorum quorundam,
Moravorum, aut Lutheristarum adeo rationem habendam putas, quanto aequius fuerit, ut DEum in caelis, Ecclesiam ejus in terris, probos omnes, cordatos Catholicos Principes, in quorum omnium animis alius longe sensus hactenus de te viguit, offendere, animam tuam & conscientiam laedere, cum ingenti probro te Historiae committere, nomen posteris detritum tradere reformides. Neque est, opinor, Catholicorum quisquam, & corum, qui res aeternas, conscientiam suam tuamque, honorem tuum, famam, decus, auctoritatem, & universe Domus nostrae commodum caeteris mundi bonis anteponunt, qui alterius tibi sententiae auctor esse queat. Res est ejusmodi, quae cum flagitio tantb graviore, & inexcusatiore coniungitur non eo tantum ex capite, quod Ecclesiasticas importet censuras, sed inde vel maximὶ, quddper id genus concessionis in omne tempus majorem in dies animarum numerum corrumpi continget, mal simque proseretur ultra mortem concedentis,
ct continuabitur cum noxa tua, qui mali causam dedisti. Equidem haud sum dubius, esse quae te moveant; cujusmodi nobis hesterna die magnam partem sunt cognita: quia vero testimonium nostrum hoc in puncto publicum, S: Apostolicum sit propter munus Pontificale, quod gerimus; atque res ista
propter communem Domum nostra plus, quam aliorum omnium intersit; uniceque habeamus in votis salutem, & incrementa rerum tuarum; inde confidimus , nequaquam fore, ut aliorum consilia potioi e sint apud te loco, qui, mnostra.
188쪽
nostra. Quod si erimus adepti, certi sumus, tibi constantiaeque tuae Catholi
cete collocare vitam, & mortem nostram; eaque cuncta conferre, quaecunque
erunt in viribus nostiis, & potestate sita. Quae animi sentcntia adeo firma nobis est, ut deliberatum communiter habeamus facere, quodcunque modus humanus, ac facultas attulerit, planeque tolerare mortem, quam in haec horarenda, perniciosa, acatholica, DEO & orbi terrarum inexcusata pacta de icendere. Sin contra spem nostram, repulsam tulerimus, tibique fixum sit, aliis potius, quam nobis morem gerere, inde quidem dolorem capimus acer hissimum, idque habemus pro poena DEI manifesta , protestamur etiam e ram DEO, Angelis, & omni coeli tuum exercitu, nos in aerumna, calamitate, α exitio tot mi tum animarum, atque impendentibus tibi poenis ac pestibus, quas necesse est ab hoc pernicioso coepto exoriri, partem nullam habituros, operam etiam daturos, id auod nequaquam adversus regiam Dignitatem, ae Dilemonem tuam, quem veluti Seniorem Domus nostrae post Maiestatem Caesaream respicimus, a nobis fieri interpretabere, sed honoris nostri, & conscientiae causa uti nimirum re omni cum Pontifice, cum Caesiare, Hispaniarum Rege, omni biisque domui nostrae conjunctis, aliisque omnibus Catholicis Principibus communicata nosmetipsoS iisdem purgemus, atque ad excusaniadum te, denique digitum intendamus in eos, qui pensi non habent ad hosce abominandos, & acatholicos articulos nomen profiteri suum; quos ipsos minime dubitamus ausuros etiam, ut ad obtinendum scopum Consiliorum suorum te ab his monitis nostris benevola mente conceptis retrahant, omniaque ad rationes diversas transserant, ac interpretentur et contra quos cum honoris
nostri devotione sic, uti sumus rationem reddituri DEO, testificamur haec omnia reterre nos ad sinceram fidem, & quod in nobis est, in opus ipsium redigere, ac si necesse sit, pro ovili nostro etiam sanguinem fundere deliberatum
Hucusque flagrantissima Leopoldi Episcopi peroratio, in qua Zelum cedi XII.
te, quantum animo gereret, Ec ingentes illos spiritus, qui semper in eo notati Niluim hi fuerunt, animadvertere licuit; erantque non obscurae denuntiationes eorum
moliminum, qui deinde patuerunt. . Vgrum quidquid moneret, oraret, minaretur Antistes, tamen Apostolicis eius consiliis obstabat necessitas, & scilicet ne maioris mali metus, quem interea redimi consultius videbatur, dum mutatis temporibus & telo e manibus seditiosorum excusso liberiora caperentur consilia. Caetertim in hoc omni negotio cum nihil intentatum Mathias relinqueret, laceretque omnia, quaecunque ad explieationem praesentis periculi cum 's' minimo religionis damno fieri poterant, illud certe provide cauteque fecit, quod pleraque ad telam judiciariam remisit; alia verbis tantum generalibus complexus, cujusmodi erat illud de libero exercitio civitatum , cujus ut veniam diserte iaceret, adigi nullo modo potuiti iis tantum verbis ore prolatis sententiam suam explicans, se civitates Austriae in omnibus ita benigne tractaturum, ut in re nulla caulari, nullam iustitiam aut gravationem conqueri, aut timere habeant. Haec erat illa ad Legatos Monavos facta declaratio, quam ut isti ad religionis etiam causam interpretarentur, eaque de re statibus cave rent, permisit equidem, nulla tamen solenni pronunciatione sancivit. Certe licet articuli transactionis istius monstro similes principio viderentur, tametaeventu patuit id, quod postea Carolus Carata Nuncium Apostolicus in Germania sacra restaurata scripsit: ri Protestantes, inquit, per Austriam, quum a M isthia Hungariae Rege liberum religionis exercitium olim 1 Maximiliano Se- is cundo certis conditionibus solis Proceribus concessum, pro quarto seu pis fibrio statu expetiissent, eoque negato, Ungarorum, Moravorum, aliarii m- is que provinciarum , quibus hoc aliquando liberalius fuerat indultum, ope-hram & auxilia implorassent, aliud nihil impetrarunt, quam velle Regem rimnes omnino civitates & vicos, quatuor istis statibus adnumerari, & prori vario statu haberi: interim autem mandare, ut neque Catholici ab Auguri taliae Confessionis addictis, neque hi ab illis ullo modo turbarentur, sedis pax & concordia servaretur quo decreιο Religio Catholica magis stabilita fuit, A. P. Hansia Germania sacra Tom. I. S s s S a si
189쪽
692 EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIV
M cor tantum Lutheroa siecta tolerata, que hactenus m aedibus Nobilium invaluerat. Ita ille. Sed commodum praesens, quod acatholici ceperunt, erat. quod tres Ecclesiae Ineterstorstensis, in TrubesWinkl, & Hernals nuper occluta iisdem
XIII. Rebus Austriacis hunc in modum eluctatis E turbido, nova religionis
Desertist -- causa Leopoldum evocavit in Germaniam ad Rhenum usque, ubi Joanne: ita' Guillelmo Juliacensi Duce die as. Martii eodem anno rso'. sine liberis deistia ... ' iuncto contentio haereditatis inter Principes Brandenburgensem, & Neobu ocum, alibsque tam Catholicos, quam Protestantes exorta est Arbitrio causae per sententiam Senatus Aulico - Imperialis ad Rudolphum Caesarem delato nominatus est Leopoldus Archidux, qui, dum interea de lite cognosceretur,
Legati Caesarei seu Commissarii nomine principatus illos Juliae, Cliviae, α
Montium procuraret. Diu multumque obnitentem perpulit demum religi nis causa, ut provinciam capesseret. Itaque cum mandato Caesaris die I Julii signato profectus Iuliacum clam, personatus habitu servi, propter insidias eorum, quos adverSum venire credebatur: iam enim foedus inter sese conflaverant armorum, si quis eos ab occupando principatu prohibitum iret. Archiduci hunc in modum larvato pene malum creatum est in qusdam diversorio; ubi cum accinctus ad iter imponeret equo iraenum, idque contra stabularii leges facerer, adiutus a verna diversorii, qui manus hospites teneriores contemplatus, elata cum risu voce, ne tu parum, ait, strigilem tractasti, cui manus adeo sint delicatulae. Sed nempe Leopoldus DEO, cuius causam agebat, obumbrante salvus appulit Iuliaci 13. Julii ; ubi proposito Caesaris decreto, quid venisset, edixit. Continuo coortum bellum Gallo etiam, & A glo eum Batavis in causiam ingressis: vario tum succes Iu dimicatum fuit; viis debatque sibi Archidux acritis etiam in posterum dimicandum, in quo ei non animus, sed subsidia vacillabant: neque enim a Casiare, neque a Belgis, contra quam promissum fuerat, opum aut spei, quantum satis erat, osterebatur. Fiducia fuit in Ferdinandum fratrem, ad quem allegato primium Adolpho Comite ab Althaimb, deinde sicriptis etiam literis, quarum exemplar in manis Ia I. - bus est, centies mille florennum petitur is Celare, inquit, te nolim, tribus ma-z:. jor is cautis ab hoc negotio desistere me nequaquam posse, primi Im Cath siue h. ,, licae religioni S gratia, deinde propter existimationem Domus nostrae. deniq;,. propter memetipsum, qui jam adeo sim immersus, ut absque grandi dederi core non pateat exitus. Spes est in ope divina propter resolutum Caesarisse animum fore, ut provincias istas ex faucibus haeretic uiri eliberem, quo is certus sum, eum esse te, qui me neutiquam deseras, quin potius illo, quod ri es pollicitus, centum millium florenorum aere certo cerritis subventurum iis quandoquidem in his provinciis ob causas stipra memoratas adeo multum
,, utum sit. Nihil hic mihi rei, aut commodi seritur, sed illi, quos dixi, finesse uni propositi sunt; neque aliud est operis institutum mei. Tu vero sic ha- ,, Mi si est animus ut est certe domum nostram ab imminenti interim vinis dicare, faciendum aliquid praeter solitum: quia hic Rhodus, hic saltus. Etia illud memineris, me rebus tuis hactenus ita consuluisse, ut ex multis jam an ,, nis pensionis illius annuae, quae mihi ex deputato debebatur, parte fuerimis dimidia contentus, eoque sim animo etiam in posterum futurus: at modo se propter magnum fructum, quem hic spero indubinate, sum aliquamienuso importunus. Satis autem seceris, si pecuniam istam fine Februarii inde- ,, plus ero: qua de re quid expectandum de te habeam, ut me reddas quam
is proxime certiorem, quo inde rationes meas temperare valeam, amanter ad- is modum te rogo: Cogites velim me ex parte mea extremum fecisse, oppi-
,, doque expoliasse memetipsum, quippe expensis hactenus in hunc usum ceno tum pene& sexaginta imperialium nummum millibus: id quod non jactam is tiae causa DEUS mihi testis sit sed ex pura libertate fraterna sicribo, sp M roque te eodem animo aecepturum; atque in posterum, tit hactenus, perri mansurum fidelem statrem,& patronum meum. Datum Juliaci die quinta
190쪽
Necessitati fratris non defuisse Ferdinandum, intelligitur ex apparatu XIV. belli, quem subinde Leopoldus in ditione Passaviensi supra, quam opes Epi- i61
scopales caperent, adornavit. Miles erat copiosus admodum, cujus fama Germaniam universam variis suspicionibus involvit ; Protestantibus inprimis injecta cura, qui conventu suarum partium Haliae Sueviae celebrato anno Isio. contraxere famigeratam illam unionem, e qua dicti sunt uvisi seu correspondentes, quorum consiliis ut obviam irent Catholici, foedus ipii pariter inater sese fecerunt Herbipoli, adsicribente nomen sulam etiam Leopoldo, quod inde Dam Calbolicam appellabant. Veri,in Protestantes Austrii in se praecia
pue fabam illam Passavi ensem cudi interpretabantur: & res erat, quod non ignorabant dolorem summum Antistitis ob articulos anno superiore extorto quorum sententiam veluti non satis explicatam declarari disertius cupiebant, hello scilicet obtentu, ne terminos factae libertatis egrederentur. Eorum nomine oratorem egit Hungariae Palatinus Turso die al. Februarii anno eodem Iolo. Mathia Rege paucis eos verbis ad leges nuperas remittente, omnemque aliam interpretationem respuente, illudque unum mandante, ut neutra pars
Sed Leopoldi exercitus ipsi praecipue Mathiae Regi suspiciones veteres
refricuit, nondum scilicet restituta Caesaris gratia, metuenti, ne repetendis provinciis e Rudolpho nuper extortis, & scilicet Leopoldo ad Bohemiae, Ge maniaeqtie solium evehendo comparatus esset. Neque id omnino erat abs re, ut rebus inde gestis patuit. Res Juliacensis anno i silo. ad occasum vergebat, quod Uniti viribus indies auctiores, Leopoldus etiam plus animo, quam sortunae deberet. Jam notiore ditionum parte occupata ab hostibus caput Provinciae Juliacum petebatur; cum Leopoldus accelerandis suppetiis in Belgium excurrit: dein res desperata an eo, quod modo dicam, conssilio λ ad Caesarem rediit, apud quem multi erant, qui vetera retinebant pro Leopoldo coronando consilia: in hune ipse etiam Rudolphus propensior, licet recens cum Mathia rediisset in gratiam: nec abhorrebat Leopoldus ipse, non tam ambitu regni, quam religionis gratia, pro qua devovere se dudum decreverat. Uerum status Bohemici eam ipsam ob causam in fide Mathiae, quem sibi duc hant aequiorem, peritabant. Capto interea per hostes Juliaco copiae Leopobdinae res itere domi, ubi csim eis nec stipendia procederent, nec missici dareiatur, penuria rerum ad licentiam versi miseris modis ipsam primum ditionem Pataviensem, deinde superiorem Austriam amixerunt: inde Decembri mense moverunt in Bohemiam Romeo Duce, tristibus ubique rapinarum vestigiis post se relictis. Facundi sunt eorum temporum Commentarii de saevitia per eum militem exercita. Appulere Pragam ipsisSaturnalibus anni I6II.&urbis igit. eius parte, quam parvam Vocant, Occupata, cum stipendia differrentur, ad ς' Lm praedandum converti, multis illatiS, acceptiisque vicissim cladibus omnia permiscuerunt. Tales quum essent, tamen in praesidium Caesaris se venisse dicti mis tabant. Occultiora, quae Pragae tunc aista sunt, aperte narrat Κeven hil terus: venisse ad aulam Caeseris Leopoldum; evocatos eo Consiliarios, qui ipsum Molitione, prae Mathia Rudolphi Successorem malebant: itum fuisse in Consillium, quae py Lς spol- sitosque varios modos, quibus ei viam ad solium emunirent: illud visum ante alia commodius certiusque, si status Bohemiae suis adiungeret partibus ;hoc autem effet posse, si Flenricus Comes a Thum signum caeteris praeserret: magna ejus viri auctoritas, quippe supremus erat Bohemiae Praetor; tum autem decumbebat e morbo apud Lokoviriam Cancellarii Popelli viduam i ad quam Archi dux invisere alias consueverat: itaque consilium erat, ut per occasionem invisendae matronae conveniret Henricum, eumque in verba Caesaris adigeret. Suscepit negotium Archi dux e Consilii sententia, verum exitu minus optato: respondit Comes se normam tenere Sanctimonialium , quae quot diebus orarent: Da pacem Domine in diebus nostris: rogabat inde Le pol dum, ut cogitationes, spesque suas ad pacis studia conferret, nisve ejus- , modi consiliis novam belli materiam ministraret. Ille ut invitum animad- i