장음표시 사용
211쪽
LI. Episcopus non det facultatem Decanis Ruralibus in districtu Om clatatus supra Anasiim decidendi live judicandi causas matrimoniales, quando quidem cognitio earundem ad Decanum Ecclesiae Passaviensis i ertinere dignoscitur.
LII. Nullis quorumcunque ordinum Religiosis in Civitate Passa fiensi, vel prope, locum concedat ad aedificanda Monasteria, Ecclesias, ad haben dum & pollidendum domos M alia loca seu oratoria privata, nisi de Capituli
Peremptorii consilio & consensit. LIII. In Ecclesiasticis Beneficiis conserendis, Canonicis mis talem se exhibeat, ut Patrem potius quam Dominum se gaudeant elegisse. LIV. Quoties Episcopus Canonicorum ope in suis & Ecclesiae negotiis uti voluerit, hoc Decano vel Capitulo tempestive insinuet. LV. Episcopus tempore pestis, nec non aliis omnibus Capituli necessi talibus, invasionibus atque bellis, eidem manum efficaciter porrigat defensivam ; Castrum unum vel plura Capitularibus pro hujusmodi securitate de defensione assignando, quae illis semper ad certum refugium mandato Episcopi pateant. LVI. Quae pro anniversariis relicta, & sundata sunt & hactenus ex Theia Ionio, aut Camera Episcopali numerari consueverunt; absque dimini itione αcontradictione imposterum quoque integra persolvantur. Ipsi tamen anniuversarii dies, iuxta eorundem institutionem diligenter & piὶ peragantur. LVII. Ciuii Canonici in ipsa Ecclesia Pallaviensi Matre nostra residentes, sint tanquam Ecclesiae simatus & membra Capitis scilicet Episcopi, cui ex ΟΩficio sedulo allistere debent, causam habeant rationabilem absentiae Paro chiis; Episcopus igitur juxta antiquam consuetudinem sicut a nostris Seniori bus & Antecessor tuus selicis recordationis percepimus, infra mensem a die Confirmationis, seta Consecrationis suae, det tacultatem toto tempore regiminis sui citra revocationem duraturam, Decano & Capitulo concedendi curam animarum Vicariis sive Procuratoribus, & Divinorum Cooperatoribus Ecclesiarum . quas Praepositus, Decanus singulique Canonici ipsius Ecclesiae nostrae Passaviensis obtinent; qua facultate & concessione firmantur, quamdiu ipsi in Ecclesia cathedrali resident. Ille verb residens reputatur, qui unius angariae fructus Praebendae demeruerit, obtinet seu obtinuerit. LVIII. Episcopus siveCoadjutor, Capitulum in collationibus Ecclesiarum, Praebendarum & aliorum beneficiorum ad ejus dispositionem pertinentium
non impediat, qud minus possint de illis liber4 disponere. Qubd si pro aliquo interces Ierit, & preces Capitulo admissae non fuerint, nemini propterea ex Capitularibus succcnstat, aut molestiam ullam exhibeat.
LIX. Idem Coadjutor vel Episcopus jus integrum permittat Capitulo, ineollatione Ecclesiae sancti Pauli & assumptione custodis r smiliter in rece
ptione Canonicorum mense ordinario, ita ut nec directe, nec indirectἡ Capitulum ullo modo compellat, ut praeter suam voluntatem aliquem recipiat;
imo nec indultum ullum, seu jus disponendi de Canonicatibus, Praebendis,ae aliis quibuscunque beneficiis ipsius Capituli Sede Apostolica, vel alibi
impetret, aut impetratis seu impetrandis, quibus ordinaria Capituli collatio in mense ordinario impediatur, quovis modo utatur. LX. Coadjutor sive Epistopus imposterum exactioncs, 1 euras, seu sub sidia qnaliacunque ciero suo, absque Capituli sui consilio Et consensu impo nere, & ab eodem exigere non attentet; & s necessiitate postulante, ut id faciat, annuente Capitulo compulsus fuerit, pecunias tamen indicollectas, non nisi in utilitatem Ecclesiae, adhibito in omnibus Capituli consilio, convertat; neque ut aliter fiat Capitulum ipsium unquam consentiat LXI. Quandocunque Capitulum aut singulares ejusdem Personae habuerint, vel in Cancellaria Domini Epistopi vel apud eius ossiciales negotia quaedam, in quibus literae expediendae sint, ejusmodi ipsis semper gratis 3e absque solutione alicuius laxae, si s sdivi consiletae expediantur. 8R. P. Ha Germariasura Tom. I. X xxx a LXII.
212쪽
LXIL Episcopus vel Coa utor nullum posthac Castellanum vel Praesectum recipiat, vel ei fortalitium & Castrum aut Praefecturam committat nisi literis Patentibus, suo sigillo, aut alio authentico signatis se obliget, atque in manus Episcopi, vel cui id ille commiserit, in praetentia duorum Canonic rum Capitularium debito juramento fidelitatis se astringat nimirum se fidelem di obedientem futurum ips1 Episcopo, eo autem defuncto, Decano & Capitulo,& ei qui per ipsum Capitulum concorditer & a maiore parte fuerit canonice electus, ut moris est, qui etiam Decano dc Capitulo specialem obligationem literis patentibus, modo praedicto sigillatis, & Alemanniea lingua conscriptis dabit. Forma autem obligationis de verbo ad verbum sic se habet: Ieh N. Eu N. bellenne ais der Hochwurdig Furst und Herr N. mein g n diger Herr mich tu seiner Furm. Gnaden Pileger au enommen, und mirstinet Gnaden und desset ben Stustis Schlosis und Hurruchaist N. χu verWaltenacte hien fiat, vermog meines, und seiner Furi l. Gnaden dest vegen gege benen Bstands: hergegen ich dann seiner Fursti. Gnaden Pstichiung gethan Innhali meines Revere unter an dern bedattingi, dast nach stiner Furiti. Gna den Tod, den GOTT lange vertiliten Wolle, einem Capitul Eu Passau, oderdem, Bdurch dasset be eintrachii glich oder den metirern Theti rum Bischofferwohit Wird, ermetistes Schlosis ein omes Hauss gegenu artiglich soli styn ἔ urann und ais ossi sicli auch begabe dast Wann kein Bisichos ware ein Ehr- inurdig Thum b. Capitul in das alibereti meiner Uerit aliung Schlosis Leuthetu legen nothdursstig Wurde. dasis icti darein kein Irrung thun, docti dass sol. ches Ohn mein Collen und Entgeli beschehen soli, aucti sonit getreu und ge- π1rtig Eu styn, derselben und des Stustis Frommen in alien Sachen χu fordern, Schaden Zu Warnen und Zu urenden, aucti mich in ali Peg halten, Wie ein ge-treuer Diener seiner Herrsichassi χu thun schuldig und pnichtig iit. Get reuis lich und unges ahesich. Dals ich obgenanter N. demnach bey meiner Wahreutreuen an Aides stati, alles das hieroben gemeidet iit, Wann sicli der Falii ob-gedachis mei nes gnlidi gen Herria Ableibung hegabe, und teli dieselbe Zeit mit ermeldiem Pneg- Ambi und dem Stum noch verbunden Ware, gegen einem Elimurdigen Phum. Capitul oder erWohitem Bischosse vermog meines Bellandς-Briefrgetpeulich etu volthlehen gel obeund ver*reche; desis au Wahren Uhrkundi gib ich mehrgedaclitem mei nem Gn idi gen Herrn einem Est Uurdigen Capitul disse Bekaninuis mit meinem ei gnen Inliget versertigi, g ben und beschehen. Sc. LXIII. Et quia ibi debet maior custodia esse, Sc arctior obligatio, ubi maius periculum Ecclesiae imminere potest. aliis a Majoribus est observatum, quod quicunque Episcopus vel Coadiutor Catiellanum scis S. Georgii supra Civitatem Passaviensem acceptaverit, tunc possessione sive custodia Arcis habita, idem Castellanus praesente Episcopo vocata universa familia ipsius Castellani, duobus Canonicis ad hoc a Capitulo deputatis ultra praemissa iurare debet, se defuncto Episcopo neminem in arcem intromissu rum nisi Decanum & Capitulum vacante sede dc deinde eum, qui per ipsium Capitulum aut a majori parte Canonicorum fuerit electus. Alias inscripti
nes in morem aliorum Castellanorum nihilominus dare similiter teneatur. LXl V. Cum proxime Ecclesiam Su Egidii trans pontemoeni vacare contigerit, Capitulum eandem uni ex Canonicis Capitularibus conserat, cui Episcopus deinde Pontis atque Leprosariae officia pariter conferre teneatur. Pomquam autem secundariis vacaverit, cui Canonico Episcopus commiserit MContulerit Pontem eidem Capitulum Ecclesiam quoque sine refragatione comserat,qui modus alternativus amodo perpetuis futuris temporibus observetur.
LXV. Cum multitudo privilegiorum, libertatum & immunitatum hactenus ab Episcopis, civibus liberaliter concessarum. iisdem occasionem insurgendi contra Epistopum dederit, posthac Episcopus ex ante actis cautior factus, nulla alia nova privilegia, libertates, immunitates, levandae pecuniae causa, civitati & civibus ipsis pro parte vel in totum perpetuis temporibus elargiatur & concedat, ultra ea privilegia & immunitates, quae prius civitati
213쪽
re civibus ipsis, per saepe dictos Dominos Episcopos Antecessores conerit e lsi int, & qtiae civitati ipsisque civibus per Principes & D ' Dominum 1 ilhelmum & Doum Ludovicum Comites Palatinos Rheni & utriusque Bava- triae Duces per suas lil Celsitudines publicatae fuerunt. iLXVI. Immunitates, Jura & Privilegia Colonis Dominii in Castro Rah. manstori ui Bistomber &Sehl6ller appellantur & civibus in indois; item iillis quoque qui vulgo Stephaner vocantur, vigore antiquorum Concordatorum integra & salva permaneant, & quia forum postremorum Jura a Duelis bus Bavariae ab aliquo tempore impugnantur, iisque subtraesta sunt, omnem adhibeat operam Eligendus, ut cuncta in antiquum statu in reponantur & re-
stituantur. lLXVII. Teneatur etiam Electus seu Postulatus oblajario Capituli singulis annis ex redditibus mense Episcopalis solvere sex florenos & quatuor solidos denariorum usualis monetae, tres ad historiam in Octava omnium Sanctorum, reliqlios tres & quatuor solidos ad anniversarium fundatum a Balthasaro de
LXVIlI. Episcopus vel Coadiutor seminarium secundi m sermam a
Concilio Tridentino praescriptam, quoad fieri potest, initituat; interim ta-rnen, usque ad inititutionem praedicti Seminarii, cum magna ubique sit penuria Sacerdotum , & charitas multorum refrixerit, paucique sint, qui pauperum scholarium curam suscipiant, teneatur Electus viginti quatuor scholares alere, illisque de alimentis singulis diebus providere, quemadmodum etiam priores festicis recordationis Episcopi jam defuncti secerunt; qui omnes Chorore Ecclesiae diligenter inserviant & Decani iurisdictioni & disiciplinae subii
LXIX. Qitia ad Capitulum spectat proprietas de possessio Areae quam
vulgariter den HoFund Wolir vocant videlicet in Aquilone versus Danuhium, ab Oriente ad portam Palatii Consulis, ubi iacet lapis sanguinis alias echssistain, versus Occidentem usque ad urbis murum qui die Wohr ainpellatur: versus Austrum ad flumen Oeni; idcirco in eundem ambitum nemo quidquam disponere aut ordinare, nisi secundum beneplacitum & voluntatem Capituli praesumat, ut habetur ex privilegiis seu aonationibus honae memoriae quondam Conradi & Berchioldi Passaviensis Ecclesiae Praemium. LXX. Ad eundem modum, cum Canonici Ecclesiae Passia.. in suis Curiis quas inhabitant, nec non in aedibus Capitularibus, & Κhellet. Hoc ac Area quam vulgariter den Phassen-Ηoff& 6hr voeant) sint speciali immunitate& libertate privilegiati, adeo, ut nemini liceat neque jussu Episcopi, nec iborum consiliariorum, aut minii rorium ipsius, nec etiam per Iudicem civitatis aut cives Passavien. aut per quamcunque aliam personam capi, detineri, aut
alias iii rebus & personis molestari, nisi de ex eo consensu Capituli; hoe Privilegium imposterum quoque inviolatum semper conservetur. LXXI. Episcopus pro tempore causas contra Capitulum nulli commitiarat, sed easdem in propria persona audiat, & decidat, nisi peregre & longe abfuerit: tunc poterit ex justis causiς easdem alicui personae in Dignitate Ecclesiiastica constitutae committere, reservata sibi sententia, in persona propria a .iserenda. 1
De omnibus & singulis praemissis, ac eorum quolibet a Sede Apostolica aut aliis quibuscunque idem Episcopus non impetrabit dispensationem aliquam per se aut alium publice vel occulte, directe vel indirecte, quovis quaesto colore, & etiam dispensationibus impetratis vel impetrandis nullatenus
Caetersim Postulatio declarata Pontifici clim esset, etiam probata est per geminum Breve Apostolicum, quorum altero ad Collegium Canonicorum Probameo dato eorum sententiam confirmavit, scivitque sie, ut Leopoldo patruo cedenteo vel decedente, vel alias isti Ecclesiae praeesse desinente Leopoldus Guillelis mus, postquam ad legitimam aetatem pervenisset, Episcopus esset: quod si o autem ante legitimam nepotis aetatem patruus praeesse desineret, tum itidem XXΣx3 se Admi- . Dipilipso b
214쪽
Vig EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIV.
6 Administratorem iubebat eundem Marquardum de Seli mendi, donee ix le-
,, gitimae aetatis annos attingeret: datum anno 1626. Kalendis Februarii. Ex
quibus literis satis apparet, Leopoldum Seniorem, quod quidam prodid runt, Romae suis Episcopalibus nequaquam renunciasse, neque id ante secisse, quam de successione Nepotis explorata res esset; id quod per hasce ipses literas effectum est. Sed alias item una cum superioribus eodem anno S die ad Le poldum nuper electum dedit, quibus eum uti talem confirmat, is ob insignia, is inquit, Genitoris tui Romanorum Imperatoris ex Catialicorum ac piorum Regum,
A ct Principum personis longe clari simi merim, Iingular&nque familiae tuae in nos,oΦApostolicam Sedem devotionem, nec non Iraeclaras virtutes, quae vel in ista ,, et me in te elucent, ac pietaIem, θ' Religionis zelum, ex quibus speratur aetate titi, suffragante te in religiosium, circumspectumque Praesulem evasurum Ere. Husdem sententiae decretis etiam successo in Sede Argentinenti confirmata fuit ;
vae mox inde ad liquidum perducta sunt Leopoleo patruo tum demum abicationis tabulis manum ultimam imponente. Geminis Episcopalibus in cumulum eodem anno accessit Abbatia Murisbacensis N Luderentis; de quo diploma Urbani VIII. datum die decima Julii,
vi Jam Caesiar tenello Praesuli annum tertium decimum agenti novam con-λ-Mim .. stituerar aulam Neos adii urbe natali; moderatorem praefecit Baronem Geo uni obtinm. gium Sigismundum ab Herberi ein, virum quam Palatii peritum, tam sanctum, ut qui gubernata in biennium mi Principis vita, rerum caducarum fit
stidio nomen ordini Sancti Dominici dedit, in eo deinde virtute, doctrina, ac lascibus gestis conspicuus. In eius locum Leopoldo additus est Comes Sebastianus a Ladron clericalis jam tum instituti sectator, ad mitram postea evectus
Tumultus Fervebat ea tempestate per Austriam utramque reformatio Religionis. I. Negotii plurimum cum Supra -Αnasinis , qui edicto Caesaris die a 3. Martii eiusdem anni i626. in Urbe Linrensi per Herberitormum promulgato tumulis tuari coeperunt: septuaginta millia sub signis erant: profligatus Herbersto fius, oppugnatum Lincium, Occupatae urbes pleraeque vae lania incredibili,
Compressitis. quae sex omnino menses tenuit; compressa demum naud modico sanguine. Resonitatio Tum demum habenis liberis promota reformatio, ministris etiam Passavim- p ος 4 v . per Caesarem admonitis, uti manum operi, quod alioqui fecerant, diligenter admoverent: sed & Antistiti missum eiusdem argumenti diploma, quo una mandabatur, uiti consecrationem Ecclesiarum, quas vocant, filialium, aliatamque aedicularium, quae profanatae fuerant; praeterea altarium, caeterorumque sacrorum apparatuum procuraret. Datum die 9. Decembris anno Iό26. Uis A, dis Leo idus interea literis mansuetioribus dabat operam, in quibus adeo v promovit, ut sermone Latino juxta prompte, ac materno uteretur; elegantius etiam, ac nervosius scriberet.
VII. Anno I6a . a Canonicis Halbertatensibus adoptatus est in Pontificem, 16 in suffragante mox Urbano, magna eius Ecclesiae spe, quae jam ab annis non Catholicum Praesulem non viderat. ρ' - η- In Austria reformationis negotium magnis progressibus incedebat ; Ministellis intra arces Acatholicorum etiamnum latitantibus denunciatae, ni facesserent, gravissimae poenae; ipsis etiam ordinibus praefixo termino, intra quem aut resipiscerent aut emigrarent: per eam occasionem Mamuardus Schwendius Administrator Pataviensis operam in aula Caesaris dedit, ut d cretum Concilii Tridentini de matrimoniis clandestinis in Austria superiore de integro promulgaretur, eiusdemque observatio mediis idoneis urgeretur. d ut fieri par erat, ita difficultas objecta de matrimoniis eatenus cland stine contractiis, quae aut dissolvi aut retexi perinde impeditum videbatur. Accita in consilium Universitas Viennensis, quae demum ita censuit, coniugia superioribus annis, quibus Austriam Lutherus Obtinuerat, contracta, reputanda esse valida quantumvis clandestina; secus illa, quae posthac inirentur dispensandi tamen potestate quoad brevitatem temporis penα Ordinarium
215쪽
Ad annum 1628. reserunt literae nostrae Viennenses Leopolitum Guillel- is, imum oratione accommoda in triclinio nostro exceptum, adeo promte latino lsermone ex tempore respondisse, ut tenerrimus Orator Patribus pene lacry- lmas admirationis, & gaudii plenas excuteret. lEodem anno latum ab Caesare decretum illud adeo Principibus heterodo- Viis . xis invisum, quo retexta septuaginta & ampliuS annorum tela, honorum vi- Deemui delicet Ecclesiasticorum spolia, quae a tempore transaistionis Rassavientis facta fuerant, restitui mandabantur: quem in censium venere Archiepiseopatus Magdeburgaeus, & Bremensis, aliique Episcopatus SaXonici, & borealeS. Ecclesiasti ix Qtiare anno sequenti i629. Pontifex Urbanus VlIl. Leopoldum Guillel, 161ωmum Archiepiscopum Magdeburgensem, deinde & Bremensem renunciavit.
Fremitus in Germania non obscurus excitaverat decreti rigor ; quos ut sedaret Caesar, Comitia Ratisbonam indixerat ad mensem Iulium, eadem ope. Bieniensem
ra Ferdinando filio coronam Imperii paraturus. Animus erat Leopoldum Guillelmum una secum deducere: Is in medio tunc erat Philosophicarum a tium & Mathematicariim cursu ducibus Joanne Mercuriano, Laurentio Clap- perino, Henrico Philippi Societatis nostrae Sacerdotibus. Tamen dubius con- lilii haerebat Caesar, parem ne expectationi coetus Imperialis ostensurus esset filium, tot insularum titulis jam insignitum. Visum erat periclitandi gratia Neol adium subi educabatur ablegare Cardinalem Ursinum. Is mores iuxta studiaque Principis arbitratus ita retulit; recte admodum atque e re facturum
Caesarem, si eum Comitem asstimeret: eam esse adolescenti maturitatem morum , eam in disserendo, agendoque prudentiam, quae spectari in augusto illo Principum consessu cum honore parentis, & admiratione omnium queata Valuit iudicium tanti viri minime fucatum, ut non illud quidem, quod cogi- sub martaverat, aliud tamen e dignitate Leopoldi faceret: Provinciis eum se absente Avitii mgubernandis praefecit; quam spartam sic ex amussi a Parente descripta gessit, ut se redux Caesar eam imposuisse sit laetatus. Ita quidem Avancinus resert: at in memoriis Collegii Passavi ensis reperio, Caesarem ab Ratisbona mense
Novembri reducem, una cum filiis Ferdinando Rege, & Leopoldo Antistite ad Collcgium nostrum adiisse, Partheniae Sodalitati adscripsisse nomina, tum ipso quidem domum nostram inspectante, augustos liberos etiam summa Collegii lustrasse tecta. Id fortasse erat, quod Leopoldus Parenti obviam Pansavium excurrerit. Caeterhim tumentibus Principum animis nihil ad pacem aut eoronam filii prosectum est, appulis iam tum in Germaniam Gustavnihil umbim Adolpho Suecorum Rege, & initia belli truculenti multis progressibus auspi
Aecesserat iam terminus aetatis, annus octavus decimus Leopoldi, qui fixus olim fuerat adeundae fructuum Passaviensium possessioni: igitur post- isti quam nuptiarum 2lemniis inter Ferdinandum fratrem & Mariam Hispa. Post isonem nam anno is3l. mense Februarii Viennae celebratis adfuisset, retulit se Patavi.um, ac pedem more maiorum posivit; tunc in triclinio nostro, uti ferunt annuae Collegii, dramatio exceptus. Inde Viennam ac Neostadium relegit, ubi emenla subinde Philosophiae curriculo dandum erat publicum haustae do- νας cactrinae specimen ita iubente Caesare, qui annuus erat sedulitatis exactor. Tenia litinis.
tata quaestionibus doctrina se enituit, ut ingenii ac iudieii vim ad implieata quaeque diolvenda facilem, promtam ae limpidam doctissimi quique mirarentur: & vero constabat mirificum acumen exercitationibus praeteritis, cum non modb eos, qui ad acuendam aemulatione industriam fuerant ei ad studiorum societatem adiuncti, conspicui generis adolescentes, longe praecelleret, sedeas saepenumero moveret quaestiones, quae veteranis in eo studio versetissimis negotium facesserent. Etenim iit erat ille Princeps omnibus naturae, gratiaeque dotibus cmmu- isai.
latus, sic otium naturae quodam ductu detestabatur: assiduus in excolenda mente, iis praecipue rebus, quas vocationis suae proprias ducebat, cuiusmodi erant arcana Theologica, quibus aliquamdiu scrutandis operam applicuit. Ita annus Imr. cum sequenti elapsus est , Mictis tum quidem Austriae, Germaniaeque
216쪽
ao EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIV.
maniaeque rebus ob hostium omnia miscentium admirabiles progressius, se ut profligatis iterum ac saepius Caesareanis copiis in ipsam iniunderentur B variam, trepidante sepra modum Passavio; unde tamen aliquando extiturus erat rerum deploratarum vindex Leopoldus, quem subinde Philosophicis, aci6 3. Theologicis disciplinis excultum Caesar anno I 633. e palaestra literaria in secretiorem sacri Consilii senatum assumptum lato clavo donavit. Ita mc morant, annuae nostrae ad annum dictum I 6M. Annum tunc agebat vigesimum, prudentia reipublicae negotiis iit pari, sic mature assuefacta, quam artium quoque idonearum subsidio excolebat, historia, politica, prudentia, rescriptis ac de cretis Caesarum pernoscendis, in queis omnibus utebatur Magistro Martino Lantino Societatis Presbytero ex Academia Pragensi evocato. Anni ejusdem mense Novembri novus terror Passaviensibus incubuit, M lier invia Ratisbona & Straubinga per Vimariensem occupata ; in idem fatum casura Passavia, nisi spem victoris, praesidia in tempore submissa retudissent: obis; eos hostium progressus suspectat i coeptus est Wallensteinius belli Caesariani
ductor, loco propterea motus a Caesare per Decretum anno 1634. die a Pataviensis Februarii curam ctiam ad periculum reipublicae intendente Leopoldo, qui si ' Passavi ensi militem scripserat. Sed eodem anno lues pestifera, quae Austriam foedabat, ctiam Passaviam penetravit: supplicationes ad omnia templa institutae, circumlatis exemplo novo Sanctorum Maximiliani & Valentini reliquiis. Res foris laetiores reportata per Ferdinandum Regem ad Nortingam celebri victoria die s. Septembris. XI. Accessit anno sequenti 16, 3 s. ad Caeseris partes Saxoniae Dux pacific 1631. tione Pragensi dic 3 o. Maii; qua Archiepiscopatiis Magde burgicus Augusto Ducis filio, Bremensis Friderico Danico additus est: morem gestit I eopoliadus iudicio paterno, eamque victimam necessitati publicae dedit, utraque sede
anno sequenti abdicata. Annum tunc aetatis agehat tertium supra vicesimum;
quo integram demum Ecclesiae Passaviensis curam sustinere coepit, sede inibi
burg.& ure. constituta, nusquam alibi majore animi voluptate commoratus. Planc votorum suorum metam, hoc vocationis pretium ducebat suae. Expectationem .a..hstita L ovium alioqui maximam in nullo fefellit, ostensis continud absoluti Pastoris dotibus, pietate, charitate, vigilantia, stuclio Apostolico, Divinae gloriae cura insatiabili, quibus ille virtutibus plena tum demum coeperat explicare velarsed invidebant fata Passaviensibus tanti boni praesentiam, an conspectum potius ' nam ille licet plerumque abstractius corpore, tamen animo & cura ab sponsa sua nunquam aberat, tit in loco narrabimus. mi istucad Mensibus vix aliquot sedem presserat, cum a Caesare ad Comitia Ratis- bonam ascensero evocatus gubernare justus est Austriam jam secundum; hoe ' ' ultimum penὰ obsequium Augusto Parenti impensurus: nam is ubi Ferdinandum filium die 28. Decembris Romanorum Regem coronasset, Viennam re- 16iν. versiis die I s. Februarii Dominica Sexagesimae anno I 63 . vitam sanctissimi, iit egerat, clausit, cui filius in urbe Passavia Kalendis Aprilis parentarita. ia mandavit: ipse tamen coactus adesse consiliis novi Caesaris fratris, quicuma eoiisiliit mense Maio ad Conventum Electorum Pragensem discessit: ibi Elector Tre virensis Philippus Christophorus eum sibi Coadjutorem adsciscere velle pollicebatur, animo, an ut custodiae, qua tenebatur, laxamentum quaereret
Redux Praga Casimirum Poloniae Principem nuptiarum Caeciliae Ren tae sororis cum Uladislao Poloniae Rege pararium die a I. Iulii cum Caesare specie venandi egressis in Wolkerstorff Viennam proph salutavit: indε epulo nuptiali ibidem celebrato adfiiit. XII. Eiusdem anni September Ecclesiam Olomucensem per obitum Francisci
A eliminit Cardinalis Dietrichsteinii viduaverat: acclamatus est omnium voto Leopol-z.Σ politus dieri Novembris, qui mox ablegato Barone Friderico Breunero Ca- ' pituli Decano possest onem clavium cepit. 1638. Anno sequenti 3638. rursum Pragam cum Augusto fratre suscepit iter, i ri s proque siua in Divam Virginem pietate multum addidit ad triumphum Iconis
prodigiose Brandisiensis per urbem Pragensem inusitata ε pompa deduinima Inde
217쪽
1ndε remissus in Aust iam Uladisi aum Poloniae regem sororium cum conjugo
Badenas Austilacas valetudinis causa petentem excepit. Interea Passavii co- r.ese inita emta domo & instructa, initium hoc anno fecit Seminarii juvenum in commo. seminutidum dioecesieos educandorum.
Sub Initium anni 163 ρ. die tertia Ianuarii ad olomucenses movit; quem i63ο. Ferdinandus frater, quicum arctissimε vivebat, extra urbem Viennam omelo prosecutus est. Ipse ab Canonicis omni honoris genere acceptus solemnia Sacramenta ab ipsis aliisque Ecclesiae ejus clientibus suscepit. Mansit isthie hebdomadas tres : tum rebus ordine constitutis Viennam reversiis. Ibi deli. beratum de armorum Caesareorum imperio ad ipsum deferendo: adhuc enim xxitiis labellum Germanicum ardebat; duce indε Bannerio, qui in Bohemiae visicera insuis oppugnabat Pragam : indE einmario clim Gallis Alcatiam, & Sue- ζ.ν. .. viam urgente. Religioni sibi duxerat Archidux cam provinciam incalutato iendo. Pontifice capessere, cujus idcirco impetratus consensus. Priusquam tamen ad exercitum, qui sub Haχseldio ad Album montem Pragensem cogehatur, accederet, Magisterium ordinis Teutonici die 22. Augusti congregato Equitum Fit Magister Comitio sistenini ritu siuscepit, quam ille dignitatem non in cortice intuitus in eum usum vertit, ut se DEO per ordinis ejus vota, sanctissimaque animi decreta penitus consecraret, quorum concepta verba non sine animi stupore, intimoque sensu apud auctorem vitae legere est. IndE ad exercitum ponε Pragam collemam perrexit, Banneriumque spe XIII
Pragae potiundae dejemam abegit: mox comparata per autumnum, S hye- in nugemmem re annonaria, &Picolomineo a Belgio evocato ipso Februarii mensis rigore in hostem duxit; urbibusque Bohemicis omnibus recuperatis is regno in o. ejecit: insecutus continud mirabili felicitate modicis copiis contra numero vehementer auctum hostilem exercitum multa egregia iacinora fecit. Interea Caesar pacandae Germaniae Comitia Ratishonae cogit sub finem Iulii, ad quae Episcopi Passo. nomine missus Hector Schad Baro Capitularis. Rati, nam
Milite ad hiberna demissb eo devolat Leopoldus ipse ab urbe Passavio, ubi
triduanis ante diem Cinerum precationibus constanter adfuerat: mox&Ban- , , .nerius resecto in Luneburgicis milite in Palatinatum seperiorem Comitia tum ire insue. baturus ducit; ostentatis ad ipsam Ratisbonam equitum turmis : trepidantes ea causa Proceres, & Legatos firmavit Caesaris constantia, virtusque Leo poldi, qui et s. Martii in castra prope Ratisbonam se contulit: Slangium Banneriose conjungere parantem assecutus ad nemus Hercynium compulit, inclusum
que Neoburgo Palatinat is superioris oppido ad deditionem coactiim Ratis bonam captum transmisit; indE Bannerium ad vasia propere colligenda adegit, vere ejus anni Is I. Halberstadii desunctum, gloria factorum ejus per Leopoldi virtutem admodum detrita. Obsidebant interim hostes molsenbitum Saxoniae inferioris urbem, cui liberandae Caesar omni cura intentus, Leopoldo accurrente liberatam vidit. Brevi & Eimbeca, & aliae urbes earum partium captae, variisque cladibus attriti hostes. Archidux milite in hibernis per Turingiam, & Magde burgicam, ae Halberstatensem ditionem locato Saxoniae Electorem invisit, eumque in Caesaris partibus mirificὶ confirmavit. Rebus Germaniae hunc in modum erectis rediit desiderium dudum ani- XIV. mo infixum, exuendi se sago, & ad Ecclesias sibi creditas revertendi; quam , ε a. veniam ut impetraret, literis primum ad Ferdinandum fratrem exaratis, deinde ipse Uiennam excurrens strenuε egit. Iuvat ipsas ejus literas recitare, Equibus midium eius Episcopalis ossicii magnopere elucet: Memineris Majestas Vestra, se exeunte anno hunis saeculi trigesino nono. tam bostis violentia in Rhemia regnum Drupisset, per Comitem de Trauimansious, Consiliarium suum arcanum, ejusiamque auia supremum Praefectum, inibi ρroposus, voluntatis fluae esse, me misi boni causa in illud regnum transferre, σ ar--rum suorum imperio merare. Ouod ego quidem obsequendi studio, ed qua parrem reverentia. ae animi promptiiugne Mimisi; spe tamen visus, non longi temperis bor opus fore; ut proinde tam primum repressum sufflet distrisnen, quanto- R. P. Hosta Germania sacra Tom L Υ yyy OM
218쪽
Cogitur mi. eonti nuare. Iterum promissicitie in. stati
a1 EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIV.
Ohs mibi redire liceret, O bono mearum Ecclesiarum invigilare. Cum irare Majestatis Vestrae arma in eum satum Ita restituta, ut praesse; a mea non viaeatur adi ὀ amplitis desiderari, quin quod agendum superest, gubernatione aliorum Capitum, ac praesertim Generalis Picolomivei diligentia, Metitate, vigilantia, σexperientia abunde praestari possit, in Dem venio sine, ut Ma sas Vestra ponderatis bis, cst quas Mifungo rationibus, me non gravase militari hae provincia so vat. Et primum quidem apprimὸ intelligit M sas Vestra, quam gravis D EO
reddenda fit ratio alii, narum curae ili a messuram debiti administratae; aepraesertim inibi, qui non unius Ecclesiae pondere , sed multarum gravor; quae quanto siunx ampliores , tanto impensiorem exigunt 1ui Pastoris vigilantiam. Muod quam p rum praesare posim, dum militaribus ιnvolutus negotiis abesse cogor, facise est judicare. Neque verb ea cura ejusmodi est, quae jacise possit in aliorum humeros reclinari experior enim indies, quanιa ex mea abentia rerum tum Diritualium, tum temporalium conjusis is enerit; cui occurrere non possim, nisi praejentem me Astam. Principio lusepti mulieris, cum res nostrae vergarentur in praecipiti, -- Cebat ratio boni ρublici, Divinique bonoris : Ied cum iam UM beneycio represumst, quod imminebat discrimen, er, ut supra memoraυi, meliori loco fortuna belli collocata , dubitare non licet, exercisus jam aliis Capitibus tui b posse committi.uuod si enim mea unius praesentia Vestrae Majestatis bessis semper necessaria judicaretur, certum esset, irreparabili detrvnento Oscopatus meos assidendos. Unde praeteriviseu aliis, iisque gravibus argumentis, quae in hanc caussam allegare possem, horum consistis roseri. qream dem sime a Vestra Majestare io, ut ingratiam ac praemium meae, bcti exigue 'deus tamen fervitutis per arma impenνὰ, mititari pondere Gerare me dignetur, verit anque concedere vocationis meae insitutum m sequendi. Equidem nou deerunt, quibus hae rationes excussis faciles videamin gat mihi creth jemper haerebunt cordi, unde a nemine Gelli popiut. Neque enim hoc alii vi decretum vel offensa aliqud, vel pr.ecipiti consilio. hi crediposset, sed in 3ura, multique temporu deliberatione, ac consulto DEO suscepi, in quo indies
me confirmari experior ore. Sed non erant tempora, quibus expediret Archiducis deserre votis: nam Dorstensonius in locum Bannerii suffectus Lutatiam, & inde Silesiam irrumpit ; Glogoviam, aliasque Silesiae urbes occupat, rerumque prosperε adhuc a Ibeopolito gestarum faciem mutat; ipsam Moraviae metropolim Olomucium capit. Stitit ruentem Leopoldiis, & ε Silesia depulsum prope I ipsiam adoritur: prope erat, ut vinceret; sed levis armaturae milite minus ex ossicio pugnante victus est, datis in praelio inauditis heroicae sortitudinis exemplis ; quem, si fides sit Suecis captivis id constanter amrmantibus, texit is, qui albo vectus equo ejus lateri, quoquo se verteret, adhaerebat. Factum praelium die a. Novembris anni I 642. cuius eventum occasionem suam ratus Archi lux ex urbe Pilnensi, quo reverterat, comitem Rodericum de Sanihelier ad Augustum fratrem allegavit cum mandatis verba sunt traditae instructionis ut vivace r praesentatione Suae Maiestati exponat quoties, quamque ardenter exercituum imperio
solvi postulaverit. quibus ipse me evidenti confitentiae suae vulnere diutissis ρraeesse non valeat. Meridiano fle clarius esse, non prosperari a DEO suae majestatis arma, quilus ipse contra suam voluntatem, contraques ceptam visae prostessionem impera re cogeretur. Litteris se ardenti simis a Capitulo Passaviensi puluiari; quibus conscientiae ducat non obsequi. Neque moram factura, quae contraria fui Theologorum judicia. Sentiam tui, quidquid libet, ρ alium, quam stlsem suae conficientiae judicem non admittere: desuis enim actionibus non Theologos, stastinum supremo Iudici r
sponserum. Ipse Viennam sequitur, eoque rem ducit, ut morem ei gerendum Caesar iudicaret. Ubi illud non praetereundum alti animi, iudiciorumque humanorum contemptoris specimen: ctim enim objectaretur ei fore, Divulgo. putaretur, eum ob rem pejus gestam gradu esse motum; respondit: judicium mundi non pensitatio: loquatur, hi lubete potius mundus pereat, quam anima mea.
219쪽
. itur, exi inruerim id demum eligendum, ut quisque vocationi suae se impendat tum d DEus Usset benignior. Haec ille clim Gissereret, demum anno sequenti XV.
16 3. die nona Martii ab Caesare quamvis invitissimo missionem impetravit; quo ille revixisse sibi tum demum visus, continuo ad sedem suam Passavium ...
contendit; sic tamen, ut, cum Eberspergam arcem episcopalem ventilet, vestitur insti
lutato per nuncium Collegii Lincensis Rectore desiderium explicaret, divertendi ad ejus Collegii praedium Pulgerense juxta ripam borealem Danubii non ν οῦ lono Lincio dissitum, eoque in loco a strepitu forensi remoto instituendi se cri recessus; quod ita fecit, ut illic ab Incarnati Verbi die, relegata rerum
omnium profanarum cogitatione, tota mente coelestibus inhaerens ; adhaec
rigido cinἡ & plus quam religioso jejunio, herbis sere, ac pane contentus
octiduum integrum exigeret; omni praeterea humano commercio sibi interdicto, nisi quba Patrum nonnullis quotidie per cies horae quadrantes ad clepsydram dimenssis alloquium daret; ubi nihil de belli rumoribus, nihil de rerum praesentium statu, sed ejus tantum argumenti res, quae religiosi stimum quemque asceten decerent, in medium afferebantur. Quibus perfunctus accessit Lincium, ubi tres ultimos hebdomadae majoris dies eximio civium exemplo egit: ante meridiem divinis ossiciis, caeterisque id temporis usitatis coerimoniis; sub vesj1erum psalmis matutinis a primo ad ultimum usque versium
religiose interfuit. Dic Coenae Domini publice in Dequentissimi populi corona in ordinis Teutonici ornatu ad sacrum epulum accubuit; ind) egenis convivio adhibitis abluit pedes, panno S aere liberaliter donatis. Die Parasceves sepiilchra in demortui Servatoris adorationem erecta tam suburbana procul dissita, quam urbica pedibus invisit. Post decantatas, Ut vocant, tenebras divertit in Collegium , sumtaque tenuissimi modi vesperna comitatus est operosam sese flagellantium supplicationem in adultam usque noctem; deinde in arcem devectus decantato anth Psalmo quinquagesimo, concionanti aures dedit, cui & argumentum praescripserat, & modum, nempe illud in Pulgerensi alcesi cognitum, quo per applicationem quinque humanorum sensuum cruciatus Domini reseruntur. Sic operibus pietatis ad horam usque primam a media nocte productis sibi relictus est. Exactis Lincii Pasca libus feriis inter assidua pietatis exempla, tum humanitate incredibili rem Catholicam ea in urbe feliciter herbescentem mirifice roboravit; prostitus inde sanitatis ergo ad acidas; ac demum ad sedem siram Passavium, quam cum ominus conspicaretur, serunt interiore laetitia gestientem in ea prorupisse verba: haec requies mea. eluti invento demum loco, in quo animus ille coelestibus assuefactus post rerum profanarnm fastidia conquiesceret. Mansit Passavit ultra festum Paschatis sequentis anni I 644. uti referunt XVI. annuae nostrae Pallavi enses, quae facundae rursum pietatis ejus testes, acuisse re is ajunt Passaviensium pietatem, qua in feriis antecineralibus, & quadragesiis malibus; qua in aliis suo in DEum & Superos amore, quem sive dum in Ca- ,, thedrali sua, sive aliis Ecclesiis Sacra frequentaret, nemo non admirabaturis pientissimum virum sit e multis audire fuit sit qui & ipse DEum sincereia amaret, di dignus pariter foret DEO amari: ita in Annuis. Nec tamen Ree atii, id ultra licuit sacrum illud otium colere, quippe revocato ad Caesarem, uti rebus in Germania rursum amictis consilio saltem commodaret: itaque I iennam se contulit. Iam de pace osnabrugi tractabatur; re autem vera bellum asperrimum erat, Tors ensonio rursiim Bohemis & Silesiis imminente: neque aliud praesentius apparebat Consilium, quam uti dentio armoriam capesseret imperium: abhorrentem illum & preces fratris, & assensius Pontificis Innocentii X. recεns coronati, & denique religionis causa vehementer urgebant: sententia Caesaris de fratre erat, adeo/bi amorem, animbique exercitus deviu-xisse, ut dur praesentia fidelique cura absque gravi sensu carere ν- sossent; ex eo spem omnem secundi imposerum, felicisque progressus pendere.
Ita rursum in Bohemiam contendit quo item Caesar frater mense Ianu. rostio exeunte anni Is s. profectus est, colligendis exercitus attriti reliquiis, cui interim Flatseldium praeficere placuit: Prope Iankaviam oppidum in ipsosere se eotisti .
220쪽
Bohemiae mediciallio situm die 6. Martii inter Ha et dium, & Torstensonium coorta pugna, qua Caesarei primum victores cupidine spoliorum amisere palmam ; iactura gravi, sed graviore, sit solet, conlimatione populi, quam ut le-Linerum varet, praemissus ab CaesA Leopoldus in Austriam Lincium appulit, eodem Martio mense, ubi plenus curarum jam cum Galassio in locum Hazisidii capti suffecto consilia conferre, jam dispersum hinc inde militem colligere, nobilitatem e fuga retrahere, ruricolas ad rebellandum pronos continere in fide dum strenue nititur, nihil tamen a solitis pietatis Officiis eo omni tempore remittebatὲ in dies singulos pluribus interesse sacris, atque per ultimas praesertim dragesimae ferias in sacris caeremoniis ac suNlicationibus frequentandis, pauperum pedibus abluendis, ciboque & stipe reficiendis, locis sacris invisen. sesumit dis solemne suum tenere: dum interim Caesare ab urbe Ratis na Lincium devecto, dc jam volitantibus per Austriam borealem Suecorum signis ipsa patriae calamitas necessitatem ei imposuit arma denique resumendi; egregio m prospei mox eventur nam hostibus primum ex Austria dejectis, Brunam Moraviae urbem a Torstensonio jam secundum acerrime oppugnatam, immisso subsidio liberavit, Bohemiae adversus hostem in visceribus haerentem prospexit; inde in Sueviam rapta militari manu se vertit, Turentum trans Rhenum egit, Ba- variam metu Gallico liberatam in scedere retinuit, ac demum anno eodem i6 I6 s. exeunte Viennae redditus est, ubi collatis cum Imperatore consiliis adversiis hostium reliquias in Austria haerentes rem gerendam suseipit ; quibus profligatis, Urangelium, Torstensonio substitutum insequitur,& Bohemia repurgata usque in Hassiam Darmstadianam compellit: sed Suecis Gallorum accessione firmatis vagum erat per Germaniam bellum; quod eum hostes in Sueviam ac Bavariam proferrent, Augustae Vindelicorum vim facerent, adfuit in tempore Leopoldus, obsidione deiectos, atque in Bavariam conversos, inde reditum maturare cogit; mox & Coloniensi, & Moguntino suppetias mittit, XVII. annoque demum i646. jam ad exitum vergente Viennam se confert, ubi deli- militia ur heratum jam erat, assentiri denique Hispaniarum Regi multis precibus dudum '' id agenti, ut Leopol dum provinciis Belgicis ab Gallo infestatis praeficeret. Sic nova votis eius iniecta mora: destinaverat enim provinciis e superiore periculo restitutis abire quantocyus ab armis, reddereque se Ecclesiae curae . quam unam sui negotii esse ducebat: sed precibus repetitis Catholici Regis, tum &auctoritati Caesaris ultra obluctari non valens dedit postremis manus, eo tamen pacto, ut non ultra triennium ea sparta teneretur. Ergo Passavium ipsis i64'. Saturnalibus anni l6 I. appulit, ubi primum ad Virginis Auxiliatricis aedem, inde ad Odeum Collegii invisit, solitisque horarum quadraginta precibus more a his ML suo se stitit; cumque iam tempus vernum appeteret discessui ad Belgas praecisum se ac- fixum, memorabile est, quae fuerit ejus adversiis Socios Passavi enses benignitas: namque dignatus in Collinii triclinio accumbere, cum ei brevi sermone
salve simul & vale Orator dixisset; tum inter prandendum exhibuo idonei argumenti dramate, quo eum Belgarum genii aa suos impellebant, Austriae vero retrahebant, ita animo assectus est, ut oculis liquescentibus, ducto alte suspiario diceret: vere grave esseparari. Haud minor doloris sensus apparebat in convivarum vultibus, quippe acerbissime ferentium tali pignore orbari. Ini subm Sed demum auspice DEO presectus, Belgis velut Sidus illuxit, incredi
quam omnium animis eius adventu recreatis. Imperium modestia, pi tate, instauratione rei Catholicae contra Jansentanam pestem exorsus est. Prinmisso nuncio stiterat operas Bruxellensium in ornandis apparatibus ad excipiendum eum occupatas; declinata pompa invectus palatio per hortensem semitam mox ad divae Guditae properavit, sacram illie hostiam miraculo nobilem salutaturus. Mensem non amplici Bruxellis moratus, diffusa per Belgium pietatis ejus sema, jam omnium ore Sanctus Princeps audiebat. Jansenti secta vehementer adoleverat, irritis hactenus medicinis omnibus: hoc negotium Mehi duci primum filii. Coacto suorum Consilio decretum tulit ad mantinum, quo vetuit ecclesiasticas dignitates, Canonicatus, Beneficia, quae
Riniae dispensationis essent, nemini uni de Iansenti erroribus suspecto, nisi