장음표시 사용
221쪽
mineis iisdem remisso, ac obedientia Sedi Apostolicae iurata, conferri: quae res adeo laeta, grataque accidit innocentio Pontifici, ut eum per literas eodem anno Is 7. die '. Septembris datas nitimo sic verba sunt Pontificiae charitatis sensu complecteretur ob spectatum, inquit, nobis per omnia tu Irat emtate tua Ca-ιbesicae Religionis custum, ejusque servandae ac tuendae accuratum ac solicisum telum, ingentium illum Austriaco generi, ac planὸ coalisum, qui exemplo nunc sese praecipuo probat. Eiusmodi literis solatio plenis annos abhinc aliquot studium ejus hoc in genere mirificum collaudavit. Sed potior Belgicae gubernationis parserant bella cum Gallis, quae gloriosissime ab eo gesta Belgarum immensi plausus, ac multorum libri prosecuti sunt; quod argumentum instituto nostro minus congruum lubentes praetermittimu Caeterum etsi triennii modo spatium in ea provincia collocandum sibi Cogitat iam depactus fuerat, tamen votis eius ossiciebat ipsa virtus, qua rempublicam ita gessit, ita Belgarum animis Regisque satisfecit, ut etsi Rege identidem qua per literas, qua per ablegatos pulsato, tamen missionem ante annum decimum adipisci non posset. Adeo illi desiderium Ecclesiarum suarum immensa illa victoriarum ur timque receptarum gloria minime potuit excutere: illud iden iidem gemebundis vocibus aspiranti: θ liceat aliquando grave armorum pondus exuere, cris amatam miti regam redires id quod aliquando versu Italico hune in sensum expressit to DEUS l o quanta est tibi deservire voluptas lo liceat posito Marte quiete fruit
Sed me laesus honor tuus & reverentia cogit,
Et serro & dextra vindice bella sequi.
Ηine reprimendus amor, sanctaeq; cupido quietis, Et vita ad nutus Numen agenda tuos.
Dum tibi sic placitum est, neque me vis solvere Marte; Sit voluisse satis quod tenuisse vetor. Intenderat eius desiderium Ecclesia Uratistaviensis, ad quam anno lόπ. die xviii. tertia Augusti concordi Canonicorum sum agio postia latus fuerat, mox ab Al iεss. xandro VII. die ai. Januarii subsequentis anni cum amplissima laude conii radmatus. Sed anno demum I636. cum nullum precibus secisset finem, ad extre- t: 'i ' mum etiam Caesaris Ferdinandi fratris auctoritatem implorasset, conspiratio- 1616. ne amborum pervicto demum Rege Catholico damnatus est votii inde in
manus Joannis Austriaci traditis Belgicae fastibus, incredibili Belgarum luctu 's' provincia decessit, nihilque prius habuit, atque Sedi suae Passaviensi sibi adebdilectae se sistere; ubi dies aliquot demoratus, Viennam eius expectatione er Elam, pompasque adornantem adventu improvisio fefellit. Lugebat adhuc Aula Caesarea elatum ante biennium Ferdinandum IV. Astis, in Caesaris primogenitum Romanorum Regem: Leopoldus Ignatius alter natu filius annos aetatis quindecim vixdum exegerat: Electores Austriacarum pariatium studiosi eo Germaniae statu de Successore Imperii laborabant; oculi in Leopoldum Guillelmum coniecti: verum ut erat ille animus rerum unice supernarum aestimator. dignitatumque adeo non cupidus, ut exemplum exinaniti Servatoris imperiis omnibus anteferret, unus ipse nervos omnes ingenii prudentiae. contendit, uti Nepotem Augusto solio quamprimum imp neret. Igitur anno eodem quo rediit, I6s6. cum fratre Caesare Leopol dum Ignatium Pragam deductum die I a Septembris corona Bohemica insignitum adoravit, nullo praeterito obsequii genere, quo Maiores sibi caelitus propositos venerari sanctum habebat. Inde Augusto fiatre ac Nepote Rege Viem nam repetentibus ipse ad Episcopatus siros Olomucensem ac Uratistaviensem vi r=i.
praesentia erigendos contendit, in sua tandem messe magna cum voluptate ver- stv M ,
satus. Sed hoc ei gaudium brevi intercepit fatiscens valetudo Caesaris iam ad extremum inclinata, quae pientissimum illum Spiritum anno IόFI. die tem 1εν. tia Aprilis intempestivo fato destituit. Adstitit moribundo Leopoldus, ex- Adest moti. tremaque suscepit verba, quibus utrumque filium Leopoldum Regem & C
222쪽
xolum Iosephum immariarae ambos aetatis, fraterno eius amori, quo conjunctissimi vixerant, commendavit. Vir ad casus alioquin humanos immotus in optimi fratris obitu non tenuit lacomas, quas adeo largas fudit, ut inde imgere spectantes possent, quam intime dilexisset. Pendebat interim Imperii diadema Leopoldo Ignatio nondum adulto: denuo Electores Leopol dum Guillelmum spectabant: sed is coronarum omnium somnio dudum excusso adebgnaviter circumduxit vota, ut in Nepotem denique conspirarent die ig. Julii anno is 8. Cum novo Caesare Francoserto Viennam reversus, exinde velut sacer quidam Aulae Caesareae genius habebatur, primus ipse quae Principi veneratio obedientiaque deberetur, omnibus periculis contestatus. Quidquid autem ageret, ut ab Aulae strepitu ad otium Ecclesiasticum reverti liceret, suo tamen rato coactus est Caesaris adhaerere lateri, quem deinde provincias haereditarias obeuntem anno I66o. comitatus , Lahaci in Camiolia prodromo viarita, .. 'morbo tentatus est, quo nunquam penitus digesto post annos inde duos vincia οὐ succubuit, posteaquam eodem anno l662. non longe ante obitum generali Teutonicorum multum Conventu Viennae celebrato Carolum Iosephum nepotem alterum ad magni Magisterii dignitatem commendatum cruce Pruteianica insignisset; ac nuperrime id, quod dudum ambiverat, impetrasset, ut Divi
Leopoldi festa dies seriatione publica per dioecesim coleretur, cui mori eiusdem anni dies quinta decima Novembris D. Leopoldo saera initium dedit;
quae res clienti Leopoldo tunc cum morte luctanti mirifico solatio fuit, ac veluti coronis votorum hujus vitae: nam quinto inde die nempe vicesima N vembris ad eundem Divum abiit. Hic ordo vitae Leopoldi Guillelmi serie chrontea deductus. Iam viri tibus ejus, quae sane non annuae, sed perennes erant, explicandis dandum spatium est, quas ex auctore vitae potissimum desumptas, alio tamen nexu dispositas compendio referre animus est.
Principium fiat a pietate ; ac primum a nota principe pietatis Austri eae, sanctis timi Sacramenti cultu. Qito primum die Angelorum panem degustavit adhuc tener, mirum quo pietatis aestu exarsit, ut aliud eo die placu rit nihil, quam vel cum DEO, vel de DEO agere ἔ ea cordis sese prodentis suavitate, ut alios pudore suffunderet, alios stimulo urgeret. Ex eo tempore jam coepit ad hujus mysterii frequentiam adspirare ; sed tenebatur currentis impetus, Moderatoris freno: vicit tamen precibus innocentia, ut id sibi alterinis hebdomadibus liceret. Ubi adolevit, suo animo liberalius indulsit: nam post paucos annos, piam sibi Dominico quoque die eius epuli adeundi legem statuit, quam in omnem vitam servavit; nec in ipsis Castris praeterivit: quibus adiunxit omnes Domini, sanctissimaeli: DEI Matris, Apostolorum, religiosi Instituti Fundatorum, Patronorum suorum dies, ac saepius occurrentes necessitates, quarum medelam ab hoc potissimum Epulo postulabat. Si vel Aulae, vel belli in id tempus conspirarent negotia, vel praeveniebat eorum turis ham, vel sequebatur; ut non priis corpori indulgeret refectionem, quam animae procurasset. In morbis, quibus ardens sitis accedebat, maior DEI sitis eam extinguebar, ut a media nocte omni potu abstineret. In supremo mo ho utraque fuit vehementior; sed vicit DEI: ut ingenue sessus sit iis, qui corapus curabant: Neque vos, Medici, neque mortalum ullus hac me nocte fitu pro
em, ut aquam reperirem'ES I mei amore hanc sustinui, hibuisset; ct m famulorum defectu, quoquo 1 dandae tam ardenti Ai, mpatiebar: at filius civi possem sacra Dinarisiae epuu refici. Saepenumero ad sanctissimum mysterium, non secretis, Principum more, sed in publica Ecclesia, vulgarium ritu accinit, eo spectantium sensu, ut suerint, qui lacomis temperare non ponsent, cum eum viderent non sellae ad Principis dignitatem instructae insidentem, sed positis humi genibus ea compositione prostratum, ut ad numerosum populi accursum, spemndi Principis avidum, nec oculum a terra levaret: ita ad tumultum omnem incurius, quid soris ageretur, non observabat, inter no suae animae hospiti attentus. Quamdiu castra sive in Germania, sive in Belgio moderatus est, semper laudato in Austriacis Principibus mole, publicam
223쪽
sicrae Eucharistiae supplicationem, eo die, quo hujus in Ecclesa celebratur λlemnitas, in ipsis castris, summo, quo licebat, apparatu obire voluit: cui ad magnificentiain instruendo, quidquid secum sacrae suppellectilis, quidquid peristromatum devehebat, adiisque sui corporis pretiosum haltheum suppeditabat. Miraculo propε, certὸ arcanae DEI providentiae adscribi debet, qubdad Salaseidiam quinque exercitibus obsessus, cum antea omni ex parte boavent tormenta, toto eo tempore, quo pia ducebatur supplicatio, quasi divinitus imperato silentio, conticuerint. Sed illud Serenissimi in hoc mysterium eximiae est devotionis argumentum, quod cum nondum processu satur, adhuc eidem aflixus in templo haereret, jamque iterum revocato si rore volarent globi, monitus eum locum non satis esse ab ictu securum, responia derit: Apud Mum meum constituto nemo nocere poterit. Eaque constantia per stitit, tanquam nullo certitis loco discrimen esset evitaturus, quam ubi firmum est Austriacae stirpis in omni necessitate praesidium. Annuum illi, dum bella gessit, armorum auspiciunt suit, prit is circumlatum Angelorum panem indicta solemnitate prosequi, quam exercitibus in campo invicta sortitudine praeire; tanquam ille, vel ad situm, milithimque robur augendum, 'non alia indigeret annona, quam mire sort/um; vel prius Sacramentum deponerct exercituum Domino, cui soli militabat. Evenit aliquando Ualencenis in Belgio cum fi ctus de Principe servus Dominum dominantium sequeretur, ut densa nube obvolutum coelum in copiosum imbrem effunderetur: at Leopoldus nec in tegumento capitis arcere pluviam, nec saepe invitatus proprior DEO sub umbellam ; minus, quod amat sunt alii, sub te tiam recedere: & valuit ea res tantum ad populum , ut qui latebras meditabatur, totus in Religionis obsequio detineretur.
Iam vero illud omnino familiare, si vel repentina vel graviora ingruiΩsent ab hoste pericula, non tantom Angelici Panis venerationem edicere, α discretos, per horas, seu militum scia civium ordines, ad cultum illius cogere;
sed adeste ipse, positis humi genibus, junctis ad peltias manibus, dejectis,& nisi qua lacrymis interdum viam dabant, clausis oculis adorare ; & s quos vel praesens necessitas, vel Principis voluntas ad praestandum latenti Deo cuiuium non adigebat, suo exemplo compellere.
Quod in Rudolpho, Augustae familiae conditore, miraculum fuit orbi, pene annuum factiim est in Leopoldo. Certε quoties vel in Austria, vel Bo- hemia, vel in Belgio, sanctissimae Eucharistiae, sive equo, sive rheda vectus occurrit, ad primum ejus conspectum sollicito Religionis affectu cursum stitit, in terram desilit titui pluvia, aut luto madentem, positis genibus praestol tus : ad aegros conditione humiles, etiam de contagioso morbo suspectos, indε ad Ecclesiam vel miles ducem, vel servus Dominum est comitatus ; pansimque memoranda reliquit exempla, quae duo in unum hominem convenire non posse credebantur hactenus, militis ossicium N Religiosi obsequia, ea ipsum divino quodam vinculo coniunxisse. Longum esset memorare singula, quae hujus mysterii honori, seu prosl, seu ligata oratione ad musicos numeros temperanda stripserit: huc enim, vel ad patientem IEsium, lusus deliciasque ingeniosi calami applicabat, utique quia cor isthuc & affectus impellebat. Augustini verba saepius recitabat: Si cum Sacerdote occurreret Angelus, tritis Sacerdoti, quam Angelo exhibendum boninem. Viri DEo consecrati primae semper apud eum admissionis, qui ne Ministrortim incuria tardarentur, ipse eos in capite admittendorum locabat. Conscientiae siuae arbitrum ea reverentia observabat, qua filius patrem: occurrebat adventanti, excipiebat
nudato capite, sedem ipse iudici suo ponebat. Ubi procederet in publicum, caeterorum haud admodum curiosus, si quem tamen sacri ordinis virum conspexisset, reverentiae signo prae caeteris honorabat. Quάmque ipse magni, cum de religiosis institutis fovebat sensum, tam nihil passus est in eorum faumam se praesente ab aliis proserri: quo in genere immensam ei gratiam debet Societas IESU, cujus institutioni non modb decus aeternum suis illis moribus attulis, ventin etiam quoad vixit, huic. ordini paterna prorsus digoatione
224쪽
tione savit, contestatus saepissimE, tum praecipue, cum tempestas gravior ob aemulorum invidiam timeremsi se omnem illam familiam ilit haberet perspectissimam, ita famam, existimationεmque ejus constanter protecturum. Prodierat in lucem Redi commatis libellus in societatem scriptus, in manus Archi ducis tum Belgas gubernantis inciderat; tum is illico solicitus, ne in Principum aulis sequiores excitaret sensus, arrepto stilo vindicem agere instituit,
adjemsque ad marginem obelis castigavit ;- inquit, ego ipse tesis esse, quam Deae ct e icta smi illa calumniae; uti scribit in literis ad Patrem Alpho
sum de Heredia, quem negotiorum gratia ad aulam Ηisipanicam ablegaveratriatum Tomaci p. Iunii 16ss. Αusias est aliquando vir alisi & religionis, & d
ctrinae nomine conspicuus praetexto charitatis optimique affectus pallio, rei caeteroquin non gravis, graviore tamen vehementia societatem incesserer iulico Princeps mutare vultum, & ipsis frontis colore, quam sibi esset ingratus
sermo, demonstrare : eo tamen cum nondum moveretur Orator impor-nus, gravioribus demum verbis repressiis didicit sinistras animi opiniones nunquam tuto in boni Principis aures emandi. XX. Alterum Austriaci generis perenne depositum est honor & studium adis veneratio versus Virginem Deiparam: Huic dudum puer, adempta Matre in filium se φ v dederat ; amores filii in omnem deindε vitam probavit: Hujus se vocitare mancipium; IESU & Mariae primas ε somno dare curas, his ultimas: in Hos affectum quivis horae pulsus, quaevis statua vel imago excitabat: Horum s cra nomina pectori gerebat amxa : corollae Marianae compedes parvulas a Sacerdote solenni prece lustratas appenderat sibi, ut dum hane versaret verissabat autem quotidio novo se assectu obstringeret. Nullus ferε in Germania aut Belgio Partheniorum coetus, cui suum ipse nomen non adscripserit; in multis Praefecturam gessit. Sabbatho in honorem Deiparae legem inediae tenuit. Festos ejus dies praeveniebat abstinentia, obibat Agni immaculas Corna. Sed cum omnia Deiparae mysteria essent ei suavia, seavissimum t men erat immacularae Conceptionis, quod ut operum servilium vacatione per Beugium celebraretur, k si1mmo Ecclesiae Capite impetravit; idipsum molitus pro die translationis Domus Lauretanae, si Innocentius X. annuisset. Laureistanae Virginis elogia quotidie a Missa per Sacerdotem legi, per Symphoni eos decantari voluit. Dum ageret in Austria, Cellensem Virginem quotannis; dum in Belgio, Hallensem itidem quotannis invisite Lahensem prope Bmxellas, hebdomadarius adiit: Passaviensem auxiliatricem diebus alternis rHujus iconem, quoad vixit, de collo gustavit. Nulla propε in Germanis aut Belgis ara Viminis, aut imago celebrior, ad quam non pendeat Leopoldinae pietatis anathema. Plurimas ejus generis leones aeri incudi, coloribus αauro illustrari iussit, ut in omnes sparsae omnium colligerent pietatem. Quo tempore de Serenissimo Nepote Leopoldo in Imperatorem eligendo nego mum agebatur, clam suis j mque althm sopitis, uno tantiim servorum conscio ad Aram Deiparae miraculis nobilem progressus, bene magnam noctis partem precando exegit. His clima. Eximia pariter in sanctos alios Coelites veneratio; praecipuὶ in eos, qui DΕΟ- homini cognatione sanguinis, aut familiaritate conjuncti fuerant. D inde in Sanctum Leopoldum Austriae Marchionem nominis sui Patronum: Hujus anniversarium diem solenni cultu per totam Austriam obeundum impetravit, id quod deinde morienti teneriori solatio fuit: Huic in templo Prosensorum Societatis IESU Viennae sumtuosum ii fundamentis excitavit sacellum. Hujus sacra Lipsana, quorum partem insignem in Belgium detulerat, ut publicus ii pluribus esset honor, in diversa distribuiti ubi magno concursu populi celebrari coepta: partem etiam Passaviensibus moriturus transscripsit. Eadem pietas in Apostolos; in Fundatores ordinum religiosiorum ; in patronos locorum atque aedium sacrarum, apud quas morahatur. Sic prima ausipicat
rus arma in Bohemia, eius regni Tutelaribus anathema fixit. Sed singularis affectus in Apostolum Indorum S. Franciscum Xaverium: ad hune aliquando deposita jam valetudine concepto voto praeter spem restitutus, Ei deinceps henem
225쪽
beneficium vitae serebat acceptum ; cujus memoriam quo semper haberetcb oculos, elegantem Divi iconem in conclavi suo quotidianae venerationis causa statuerat. Hunc sibi in extremo praecipue morbo comitem ad aeternitatem delegit. Denique sine Sanctorum reliquiis nec vigilabat, nec dormiebat; nec vivebat, nec moriebatur. Ingens Catalogus est earum, quas de collo gestabat, quibus in hierotheca conjuncta erat brevis haec aspiratio manu ejus exarata: misemper in corde meo, , doniseres m morte meas ta aliis concinianum in ordinem digestis velut altare in conclavi suo erexit, ut clim λlus esse
crederetur, versaretur cum Sanctis et alias secum, quoquo ducebat castra, d vehebat, & manὶ quotidie, vespereque reverente osculo venerabatur.
Statum ei tempus agendi cum DEO; manε quotidie, itemque vesperti certo dimenso, de quo negotia publica ne quid detraherent, dies saepe Vigiliis praeventa: id maxime cum esset belli, ubi cum sub auroram adiretur a Ducibus, jam eum instratum genibus cum DEO partientem curas videbant. si quando diem totum sibi negotia vindicarent, seram etiam noctem ponendiscum DEO, anim6que suo rationibus adhibebat: somno non ante se dabat, quam aeternitatis securus. Quoties Vesperi decumberet, componebat sese uti moriturus, piaque agmilatione adhibebat sibi ritum sacrae unctionis per aquam benedictam, verbis etiam conceptis formulam pronunciabat, subjectis commendationibus animae apud morientes recitari iblitis.
Quotidianum divini ossicii pensium nec domi per Reipublicae negotia, nec belli per conuictuum strepitus intercipi sibi passus est. Ad Lipsiam pro-sigatus, quem alii obtendebant, lassitudinis praetextum non admist. Ad Lendium ad conflictum dispositus, cum diurnae curae tempus denegassent, metuerentque Duces vicino hosti per splendorem Iuminis prodi, ne tamen id sibi afferri imperaret, adduci non potuit. Neque vere, deproperasse contentus, suas Horis singulis praemittebat considerationes, quibus animum, ceteroquin facilε vagum, divinis applicatum contineret: quarum exempla inter secretae ejus pietatis commentarios reperta vitae scriptor expromit. Pro diversis anni memoriis diversas itidem adhibebat considerationes: sic tempore
Adventus ad Matutinum: confidensio, inquit, Melicem mundi satum, qui anu Adomum Filii DEI jacebat in tenebris infidelitaris O peccati. Ad laudes. Coninderabo Diva ' ardentia desideria Sanctissimae Virginis O M. Patrum, quibus Ammeuium Domini praestolabantur. Uniam cum illis ea, quae me excitare decet, ad n medium, uuae emendaetionem, ct aeterarum salutem obtinendam i atque sic reliquas Uilficii partes considerationibus universim octo dispungebat. Alias item adhibebat tempore Nativitatis ei mysterio congruentes: alias rursum tempore
Passionis; quibus omnibus nihil exquisitius ab iis etiam, qui seculi rebus a soluti uni DEO vacant, elaborari aut concipi possit. Nullus illi dies, ne quidem instruendi, subeundive constistus, aut oppugnandae urbis quamvis ipse disponeret, urgeret, ageretque omnia necessitatem imposuit omittendi Sacrificii: ubi tota mente in mysterium intentus neque literas, quae exhibebantur, inspicere, neque negotii quidpiam ad aures admittere, aut mandare sustinuit; expertus saepe manifestum DEI pro se curantis praesidium, machinis hostilibus veluti silentio ad tempus indicto , vel contumacia obsessorum ad obsequium inflexa. Reperta in ejus adversariis methodus audiendae Missae, qua nihil exquistius. Ad psalmum Introibo, inquit, formabo istemionem, qua tremendo huis
Sacrificis intersum, σ finem Faerae Communioni seu reali seu hpirituali praefigam.
Confiteor: Confitebor iniquitares meas DEO Fummo Sacerdotii concipiam intiamum is peccatis meis dolorem. Et sic de reliquis. Illud Diritualis, ut vocamus, communionis exercitium omnino sibi familiare secerat sic, ut non tantum id semel in die. sacrorum mysteriomm tempore, sed meridie insuper, ac vespero usurparet: ita enim ipse in adnotatis suis propositis sin ipserat: Musamμ- pius in die spis haesiter communicare, idque faciam minimum manὲ, meridis, σvestere; tum au derigenda in DEUM totius viti opera, tum ia congrua acramen-R P. Hausta Germania sacra Tom. I. Z a 2 2 ωlis
226쪽
ralis sumptimis raeparationem, ocimque cum DEO de voto, eum per omnes aspia
rationes ac restrariones flumenH.
Pendebam animi, num alia eius seneris in hune locum adferrem: studium brevitatis omittere suadebat: verum quia sanctum Praesulem exhibere statuimus,& non illis tantum, qui historiae bonum ad intellectum tantummodo, sed illis etiam, qui ad voluntatem & mores reserunt, personis maxime DEO consecratis operam nostram addiximus, retegantur sene incredibiles illi, qui
a morte patuerunt, animae thesauri.
Duplices erant pietatis eius commentarii authographi ι quorum alii conistinebantur in libello, alii in sthedis de collo gestatis; ex quibus mani sestumst, animum tenuisse DEO semper affxum: in dirigendis, inquit, ad DEUM operibus meis hune modum servabo. I. Ad ipsium dirigam: Hoc est, jaciam, in i hoc agendo obediam; id quod etiam agerem, si oppossum concederetur. II. Amplificabo. Dicendo haec aut similia: ὀ utinam f Domine mi, in hujus actionis praemiuin mererer pro amore, honore, θ' gloria tui, acsalute animo acerbissimis masturti tormentis a cisti I. Elevabo finem. Intendendo ea agere ex motivis summae perfectionis; tialis nempe, quibus sua DEO exhibuerum Sancti,momnes perfecti, beatissιma Virgo, o cirissu ipse: gratulando de eo, quo is fimilitum aEIιonum praemium Domisissmeus, Beatissima Mater, o omnes Sancti ruuntur; cum ardenti desederis eb peri gendi, meque DEO stricte unimia, ut a me nunquam offendi possit.
IV. Uniam eum operibus Christi dr Sanctarum, ut iamb sim dimina Majestari
V. Petam gratiam, ut olus Me maxima qia possum persectione peragam, quo
ipse meis placeam, unamque ejus gloriam intendam. Breviores alias operum directione cum prolixiorum tempus haud se
peteret, sibi constituiti Mane sic: In Te Suavissime DEUS, per D, de Te OTecum incipiam θ' complebo,'omnia faciam. Ad cibi impcionem: Di te Domine mi, per Te, de Te, Tecum loquar er collaetabor. Ad somnum : In Te, per Te ct Tecum Domi ne mi dormiam. θ' requisam. Quoquo iter agebat, libellum detulit velut enchiridion, quo internos illos in DEum ignes exsuscitabat: DEus meus, inquiebat, meorum finium, principium, esse, θ' visa felix, se perennis animae, cordis,mcorporis mei: Tu summum meum Gum, amatus scopus cogitatinium, , des aerum meorum: ITbi me millies er millies is praesenti totum dono, dedico, sacrifico; ct is holocaustum intus O foris,semper dr pro semper, tam in tempore, quam is rumitate sero: ideque hae coram Diuisis Majestate tua protestatione ob irino tibi omnes meos 'es cuin cunque seu mistisi,seu maximi negotii, quod cogitabo, uar, aut agam; ct quidquid ab anima, corde aut corpore indigni tui servi tantum tibi itique titulis obstricti proierit. In borum ego principio, medio, σ fine protestor nunc pro tunc er semper, me non alium finem intenturum, quam ut tibi, mi DEUS, obediam, tibi placeam, Gloriam tuam prom eam, O ad te divisa tua gratia auxiliante perientam. O
frivo firmissimam voluntatem quaecunque opera eo fine peragenae, qui serfectistis in ι,--οd simine tibi placeat, acceptissimus. Haterea, F quando mihi vel amoris re commossi proprii, vel superbiae, ambiationis, Θ crisis, humani respects, aut cujuscunque Miseri assects motivum irreperet, contestor me cum auxilio divinae tua potentia actum contrarium, quam potero
perfectistrenum eliciturum, ut singulis meis operationibus quaeram majorem tuam gi riam, nitendam tuum beneplacitum, obediam tabiflhm; quisus es unicum bonum meum, quia es, qui es, ct eris siemper. Istiusmodi sublimissimis assectibus t tam precem exequitur, illud unice aVns, ut opera sua omnia modo quam pm sectistimo ad DEum dirigeret. Eratque hoc velut pactum generale, quod, in quit, servaturum me spondeo usque adfinem vitae meae, fimulariter in mortis articulo : in quem finem, ut pactum Me sis firmum, stabile σ immutabile, retentast Ampotestate id ad majorem perfectionem, O Aublimitarem eis uri, propria mea fletanusiberiis die n. augusti M. AED. Leo idus Guillelmn. Sed Dj jlTod by Co sit
227쪽
sed nondum satis habuit se obstrinxisse DEO scedere quodam generali,
nisi & de singularibus novum conderet pactum i quare biennio post consedit decretum manu itidem sua subscriptum, quo de omnibus pene, qui cogitari possunt, corporis animique motibus, de rerum omnium creatarum, caeli, terrie, Angelorum, hominum, animalium, frondium, & quidquid uspiam fit, est, agit, aut movetur, naturis & operationibus, de ipsis tam panorum pulsibus, in perpetuum disposuit sic, ut haec omnia cedant ad honorem & gloriam DKl majorem, ad venerationem Augustissimae ejus Matris Dominae meae,
omnium Angelorum & Beatorum, ad liberationem animarum de poenis Pu gatorii, ad salutem omnium creatorum & creandorum hominum, ad converinitionem Turcarum, Maurorum, haereticorum, infidelium & peccatorum, qui sunt, & fuerunt &c. statuitque ut motus omnes naturarum, quos ad minutum enumerat, sint signa, oblationes, & renovationes affectus sui, majorem DEI gloriam di beneplacitum unice anhelantis, idque in omnem aeternitatem:
in cujus rei fidem, inquit, propria manu subscripsi Viennae iv. Maji I 64i. Le pol dus GuillelmuS.
Has animi contestationes quotidie a somno, priusquam negotia aggred retur, secum eodem, quo conceperat, affectu repetebat: lapius per annum majoribus praesertim solemnitatibus, aut privato conclavi coram pendentis e Cruce DEI Imagine, vel ante sacrum Eucharistiae epulum renovabat: ipsas diei horas, ipsa negotiorum fastidia frequentibus ad DKum aspirationibus diis stinguebnt. Eam ob rem Ecclesiastes in funebri Panegyrico Leopoldum comparavit Argo, aut Cheria bino potius undequaque oculato, ut qui sancta quadam circumspectione totum animum sepserit , actionum tuarum fines eminentiores prospexerit ; nunc lateri suo assistentem Angelum, nunc DEum, Divosque familiares repetitis suspiriis aspectarit; inde discreverit pravitatem, ut aversa retur; hinc honestatem scrutatus sit, ut impensiore semper affectu comple
Animus humanis rebus altior, ipsas etiam actiones natura siua humili res, quibus humana conditio obligatur, ad suum principium elevabat: quidquid gratum aut inamoenum oculis, quidquid suave aut iniucundum auribuKquidquid blandum vel asperum sentibus, seu onerosa seu remissa tractanti o curreret, in id illico non secus atque in gradum, quo altior ad aeterna efferretur, insilliebat. In ipsis rerum tumultibus mens coelo fixa, serm6que famili xis cum DEO: humana agere videbatur, at de propinquo semper D m spectabar. Quippe perennis illa, qua fruebatur, animae serenitas liberum summi Boni offerebat aspectum; di illa nullo unquam scelere obligata conscientia expeditum reddebat ex omni occasione evolandi ad aeterna: quo fiebat, ut in- XXRter manifeita etiam vitae discrimina, & obviantes passim mortes sine ullo horuxoris sensti versaretur, DΕΟ comite, & conscientiae clypeo securus, quo Lepe belli miraculo fuit, ultro in eam se partem inserens, unde majus periculum imminere videbatur: ipse in acie consistere, ipse obsidionum moliri accessus, aliaque talia, quae audiens Maximilianus Bavariae Dux attonito similis quaereia hat, qui fieri posset, ut tanta Leopoldus pro experientia militari pericula norit, & iis tam intrepide se exponat ὸ orabant eum Duces proposita exercitus universi salute ex capite ipsius pendent ei atque etiam conscientiae eius arbiter Joannes Schera Iesulta monebat injecta etiam offendendi DEum religione: verum Archidux DEo fretus: cujus, inquit, Orat em timendam moues. ejus Praestio intor: 'o boma causa pugno: eris adjutor, qui est arbiter. Conficientia In ιδεμ viso, vi mori posimi tum ad Patrem conversus, is me, inquit, virvas, neque eos, qui me sequuntur: succurre amisae, si cujus corpus mibi ad latus
ιecideris; imo Θ- mihi, si DEO uisem fuerit me projisa gloria pugnantem vulnere,
aut morte lis stare. Monentibus ut certe lorica obarmaret pestiis, respondit:
Iorica mstra DFus est. Quo primum die suscepit arma, chirographum sua manu exaratum hierotheeae de collo pendulae inclusit: nsu ct Maria quem
timebo, quando tu non tantum mecum es,seder' meus es p Et vero prodigii saepe
R. P. Hai a Germania sacra Tom L Z 22 et a loco
228쪽
loco habebatur, e p sentissimis vitae periculis evasisse incolumem; eratque iam fama inter suos vulsatum , tutiorem eum esse, qui volante undequaque globorum grandine pone Archiducem lateret, atque eum, qui aheneis teger tur moenibus: certe ejus Aulae Cancellarius interrogatus aliquando, cur ubi in pericula rueret Archi dux, ipse eum a tergo sequeretur, respondit: quia muro non protegerer firmiore : Sanctum, gratumque DEO Principem aestiamo Leopoldum: tot argumentis ac pene prodigiis habeo, qudd DEus eum nolit vulnerari. Retulit Comes Bernardus 1 Martini et Bohemiae Burgu vius: si Audisse a Suecis hostibus, Serenissimum Archi ducem ad Wolffenbru,, tum quia exercitum non moveri loco, belli ratio exigere videbatur ea is ipsa statione, in quam centum & plures majorum balistarum iactus cecid si runt, intrepidum adeo constitisse, ut nec levi vel corporis vel capitis motuis volantia fulmina declinaverit; Comitantibus vero, qui timoris quaedam si-ri gna monstrassent, dixisse: qui pavidus est, recedat, ne suae ignaviae exemis plum in intrepide consistentes transfundat. Unde re hostes admirati conis ,, stantiam inter se aiebant: aut Angelus est Archidux, qui illi e tam immotus is consistit, aut ejus statua, aut spectrum aliquod eius specie. Ita quidem illi heroem admirati, ut est in bello nulla virtus plausibilior contemtu mortis;
cujus tamen radix ignota vulgo est: mortem nemo contemnit, nisi aut amens aut pius.
XXIII. Ut est initium sapientiae timor Domini, quod in animo cum DEO Di-
Φης xi . vinisque consentiente nulla pateat errori via; ita admiranda Leopoldi in negotiis expediendis prudentia, sic ut illi, qui ei quotidie in graviorum rerum deliberationibus assidebant, testarentur, nihil occurrisse tot implicatum nodis, uod non explicaret feliciter: sententiae ejus nec addi quidpiam potuisse nec emi. Ingenium moderatum, & aequabile ab natura sortitus; deinde praeclara a teneris institutio, cum nativa mentis perspicacia coniunm, per illam postea tot rerum bello & pace tractatarum experientiam, atque insuper historiarum cognitionem expolita sudum omnino judicium in eo inb avsrant: ad haec solertia incredibilis & mitis animi patientia, quae affectus nullius violentiam admittebat, procul a pertinacia ac praecipitatione, qui consultantium tape scopuli sunt. Detestabatur strophas & calliditatem omnem; per bonastantsim artes, & descriptas a constientia vias ad destinata tendebat. Ad hanc normam Consultores legebar, PEum timentes, quos vel idcirco sibi & reipublieae fidos statuerat: huiusmodi unde unde e longinquo etiam conquirebat. In rebus gerendis cum nihil nisi adhibito peritorum consilio seceret, tamen plurimum consultabat cum DEO; quo saepius factum, ut alia omnia, quam sui suaderent, aggrederetur; quod aliquando miranti Marchioni deo,cuius consuetudine delectabatur,rato Principem rationum pondus non satis assecutum, tu verb, inquit, sis babe, me di cultates ct percepisse probM, Olo erasse, sed interior quidam motus es praeter modum singularis, quo impellor, uti con ιDEO, qui in se fidentem nunquam destris, rem a rediar. Hoc eius nempe telum erati heroica in DEum fiducia, qua plus longe, quam armis confidebat. Incluserat aliquando Neoburgo oppido ad Bohemiae fines filo Slangium Ducem Sueci cum cum numerosio militer insistebat magna vi moenibus, ut ad deditionem compelleret: sed hostis ad pertinaciam obfirmatus oppugnantem fallebat: imminebat tempus assultui dictum e tum Archidux ad suos conve sus, Missae, inquit, Sacrificium audiamus. θ' DBu excordem re ri inimicum:
mirum dictui ubi primum Sacrosancta Hostia praesentibus spectanda sublata est, auditum e moenibus deditionis signum: tum ille, H, inquit, hostes viscendi sunt. Sed illud prudentiae eius insigne & rarum, quod in illis aularum, & ministeriorum, quae gessit, anfractibus nusquam offendit, sic ut ne suspicioni quidem, aut diffidentiae, qua nihil citi eis in teneris principum animis etiam ob recte facta, pravorum suggestione saepe suboritur, patuerit Eius integritas. Qua de re Ioannes Baptista Nanus Venetorum apud Leopoldum Caesarem Legatus
ita ad Senatum suorum retulit: Antidux Leo idus Guillelmus Imperatoris p
229쪽
truus in praestenti gubminione primas tenet, auctorittite, prudentia, ct fimerinimo ectu, quo in eum sertur Nepos: sed his tantia modestia, ct observantia utitur, ut nec Imperatori suspectus essensu, nec quidquam ei a Ministris in finistrum trabi.
Es Princeps maturus, pius, prudens, eruditus, θ' militaris. Ita ille. Idem Le Poldus Imperator quum aliquando audissset, esse, qui mutuum illud amoris vinculum dissectum cuperent: frustra est, inquit, quisquis hoc agit: nemo vos unquam
separabit: &. Archddmpta firmitu, inquit: est vinculum, quo Imperatori stringor, quam ut solvi possit. Quis justitiam eius & aecurationem legum satis depraedicet λ iis qui sug. XXIV.
gerebant, uti libitu suo, non minutarum legum praescripto plura faceret, re- Jumtia. Posuit memorandum estatum: Principem exemplo suo subditos docere debere,quae legibus debeatur reuerentia. Ad eam normam tribunalia composuit, ut publicus omnium extiterit plausus: nullus in subsellium admissus nundinatione, sed meritis & virtute spectata; in sententiis ferendis ne quis esset muneribus accipiendis obtenms, modum stipendiorum iudicibus auxit. Ipse eos, qui se laesos quererentur, ad satietatem audivit. Eadem aequitate etiam in hostes usus, Gallos, Batavos, Anglos, sic ut quae Belgis erant cum illis privatae lites, nullo publieae inimicitiae respectu dirimeret. Pecuniam Hispanicam in Bel gium destinatam, tempestas maris in portus Anglicanos impulerat: Crom. vellus detinebat; erant, qui vicem reddi suaderent de bonis Anglorum inportubus Belgicis: at ille, quid, inquit, num innocentes tum quod nocens peccatis pIn plectendis autem reis illud inter impunitatem di rigorem moderamen clois . tenebat, ut diceret: si errandum sit homini, tutius errari clementia, quimseveritate. Unde supplicia, si crimen sineret, si elevari quoquo modo posset, vel remittebat, vel certe mitigabat. Tamen idem abominando sceleri, quod verecundae aures abhorrent, decretum ab senatu rogum probavit. In poenis infligendis status Ecclesiastici rationem permagnam habuit: eui secreta poena mederi potuit, ad publicam non protraxit. Quod duas ob causias faciebat: pri mum ut suus Ordini esset illaesus honor: deinde ne ipsa medicamenti applie tione inspectantes vulneraret: cipe enim exemplo sumitur, quod poena plectitur. Quod si emendationis spes citra poenam constaret, monuisse contentus, puniendo abstinuit. Diseiplinae militaris exactor erat ad amussim; Lege primhm Ducibus curi disi;νEdicta, uti bono vitae exemplo, deinde potestate militem a flagitiis eoErcerent: - m binii
rapacitatem severe repressit, quin si quid eiusmodi per licentiam militis patratum cognovisset, reposuit illico dominis spolia, si extarent: sin periissent,
Principis aerario aequitas constituta. Praecipue locis cautum sacratis: si quando cum exercitu vel per Ecclesias transiturus esset, vel violenta manu cut saepe accidit urbem occupasset, destinatas ad templorum, sacrorumq; locorum imis munitatem excubias praemittebat , ne qua DEO, HUNue aris, seu per militum petulantiam, seu per aestum victoriae irrogaretur iniuria. Cui rei cum non satis cautum aliquando comperisset, visus est ipse stricto ferro advolare, arcere militum insolentiam, & DEt locum, causimque defendere. Ne vero militi per inopiam daretur ad excessus ansa, annonam & stipendia dudum ante providit: ubi haec in subvehendo parum procederent, suos ipse thesauros est elargitus: oblata sibi ab urbibus munera in militem indigentem dispersit: quoniam vero, per suam etiam quantamcunque diligentiam efiicere non posset, ut res annonaria praesto daretur, cognitum est, quam efflictimct ab Caesare, & ab Rege Catholico missionem petierit, propterea quod non postet in tanta militis penuria cohibere licentiam, Sconscientiae suae quietem imperare: Caeteriim utcunque res arctas amplitudine charitatis supplevit, ut egentem etiam militem in Officio contineret. Ulut corpore erat parum fi mo, multisque morbis exercito, tamen nemini ulli gregariorum patientia militari concedere: ipse algere, famere, sitire cum reliquis, sudare, vigilare plus reliquis omnibus. Non ante ad quietem se componere, quam militem reddidisset quietis securum. Suis etiam sopitis obire castra; stationes, excu-hias suis oculis inspicere, reficiendi corporis cura pene omni neglecta: somnum
230쪽
34 EPISCOPUS PATAVIENSIS LXIV.
denique non in aedibus vicinis, quod saepe poterat, sed eadem Brte cum gregariis humi capere pallio tantum substrato: habeantsaltem, inquiebat, exem um meum, quando aliud, quod erogem, non suppetit. XXV. Iam beneficentia ejus & largitas in bene meritos expleri vix potuit. Hoc
sollim nomine, inquiebat, majorum opum affuentiam desiderarem, ut esset, quod spargere possem,& bene merentium honorare virtutem. Erat, quod vultigo de ipso ferebatur: quos ad tanti Principis obsequia non invitaret amor, quem meretur, pene compellit utilitas, quam reserunt: adeo nemo illi gratis honus, nemo honoris tantum firmo muneratus. Illa in egenos miseratio a te neris insita cum aetate crevit, in hominum genus omne diffusa, sacros, profanos, Duces, milites; denique quem virtus commendasset, qui fidem facto quopiam probasset, continuo sensit apertam eius dexteram. Benigni M. Jam vero eorum promerita, qui strenue quidpiam pro DEO aut Republica fecissent, nee ipsi, qui secerant, adeo benigne aestimare, adeoque commendare poterant, atque ipse dc aestimabat, ct commendabat. Ingentem e talogum texit vitae Scriptor eorum, quorum encomia ob rem sortiter gestam in ejus ad Caesarem literis extabant, id in ejusmodi solitus, ut industriae suae mentione suppressa laudem in alios omnem refunderet: quin etsi alea cecidis. set infeliciter, nullum tamen rei suae colorem cuiuscunque incusatione quaesivit. Certus erat laudis, qui rem gessisset strenue, tametsi infeliciter: neque enim virtutem metiebatur eventu, sed conatu ; ipsis adversis uti solitus ad imprimendum virtuti calcar: tum etiam, ubi per ignaviam cuiusquam res accidisset, advocatum, sit poterat, quaesitis suggestisque argumentis agebat, illud solitus dicere, amicto non esse addendam amictionem. Incredibilis ejus cura in captivos, in spoliatos, sed maximE in saucio; aut ε morbo decumbentes: nullus illi vilis, pro gregario milite tanto impe sior cura, quanto solet huic esse familiarior egestas, ct valetudinis adminicula rariora. Jacebat ad Rosenbergae Pssam gregarius frigore, & inedia prope exanimis: forte con ectus a Principe ; qui mox equo desiliit, sublevari, s veri, Deo, cibo refici iussit, ac suo ipse alloquio recreavit. Neque tegere valebat singularem animi gustum; quoties miseriae cujuspiam sublevandae sese aliqua pmberet occasio, vix alio operae pretio in vita castrensi delectari visus,
quam exercendae charitatis. Nullus eum aut loci paedor, aut morbi sceditas . arcebat ἔ nulla tanti pretii medicina, quam si prostaret, aut in pharmacopoea sua suppeteret, exhiberi non mandaret. In castris propria erigebat tentoria procurandis aegris, vicinas urbes per literas in eorum subsidium vocabat: Episcopos & Religiosos, uti l tipe corrogata subvenirent. Ipse ab no comit praesesio, a medicis, a Sacerdotibus castrensibus de cuiusque valetudine, de morbi statu, periculo iblicite sciscitatus, num de vitae, num de animae necessariis provisum : neque horum relatione contentus, suum ipse cubicularium mittebat ad singulos, uti certior redderetur. Si qui in accessibus urbium ex vulnere concivissent, & se vel gemitu vel clamore prodidissent, illico praesens aderat adiutor idem & con lator. Neque immemor eorum, qui mortem oppetiissent, procurato primum solenniter sunere, deinde in animarum refrigerium, decreto publicato manis
davit Episcopis, ut curarent in impidis & urbibus suae jurisdictioni subjectis, tempore hibernorum quotannis fieri Missam unam solennem pro defunctis inhello, ad quam miles omnis superstes evocaretur: deinde constituit, ut in ipsis etiam castris singulis mensibus pro iisdem institueretur Communio gen ratis, ad quam & Duces, & milites omnes a Capellanis castrensibus invitentur. Rursum ut in Ecclesiis Cathedralibus, Collegiatis, Religiosorum quot hebdomadis fiat una Missa privata. Omnium in Jam vero ut nihil est amabilius virtute, ita in cordibus omnium sereb qui amaret,-vitae Scriptor, inimi neminem; fi qui enisu ejusmodi eram, latere suduerunt; qu)d nemo vuls videri ossisse, quod amant omnes.
Solo asipectu rapiebat corda, maerorem detergebat, eo verborum nectare, culorum gratia, ut neminem ab se tristem dimitteret: obvius omnibus audire