장음표시 사용
251쪽
Oculis postremum lumen radiatum rupe. Non dixit cape, non pete : baberet enim moram stes
rantis diutius esse sese uicturum sed ruper hoc uerabam est ad id aptatum quod ante dixerat, dum licet. Deinde uidendum est,ne longe simile sit ductum,Sγratim patrimonij, scopulum libentius dixerim': Chaobedim bonorum,uoraginem potius: facilius enim ad ea, quae uisa,quam ad illa,quae audita sunt, mentis oculiferisntur. Et quoniam baee uel summa laus est uerbitransferendi,ut sensum feriat id,quod translatum sit,
fugienda est omnis turpitudo earu rerum,ad quas eo rum animos,qui audiunt,trahet similitudo. Nolo mον te dici Africani castratam esse remp. nolo stercκs curiae dici Glauciam : quamuis sit simile, tamen est in utroraque deformis cogitatio similitudinis. Nolo esse aut maius,qκam res postule Tempestas comessitionis: aut minus,comessatio tempestatis. Nolo esse uerba angustius
id quod translatum sit, quam illud proprium ac sua. Quidnam est obsecro, quod te adiri abnutus ζMelius esset,lietas, prohibes,absterres: quoniam isse dia
Ne contagio mea sonis,umbraue ossit . Atqκe etiam si uereare , ne paulo durior transtitio
esse uideatur,mollienda est praepositis sepe uerbo : ut si olim M. Catone mortuo pupillum senatu quis relicta diceret , paulo durius: pn, ut ita dicam , pupillum taliquanto mitius est. etenim uerecuda debet esse translatio,ut deducta esse in delenum locum, non irrisisse,
252쪽
DE ORAΤORgatque ut precario,non ui,uenisse uideatur. Modus duae tem nullus est forentior in singulis uerbis nec qui plus luminis asserat orationi. Nam illud, qκod ex hoc να nere proflui non est in uno uerbo tramlatosed ex plu,ribus continuatis connectitur,ut aliud dicatur, aliud
Neque me patior Iterum ad unum scopulum telam classem Achiuis offendere. Atqκe illud, Erras,erras: nam exultantem teinpra dentem tibi Repriment validae legum habenae, atque imperij inpastent iugo. Supta re simili, uerba eius rei propria deinceps in rem aliam,ut dixi,transferuntur. Est hoc magnum Omametum orationis, in quo obscuritas'menda est. Etenim ex hoc genere funt e quae dicuntur aenigmata. no est autem in uerbo modus hic,sed in oratione d est in coaetinuatione uerborum. Ne illa quidem traductio atque immutatio in uerbo quandam fabricationem habet, se in oratione, Africa terribili tremit horrida terra tum: ltu. Pro Afris est sumpta Africa. neque factu uerbu est,ut, -mne saxifragis undis: neque translatum,ut, Mollitur mare: sed omandi causi proprium proprio
Testes sunt campi magni Grauis est modus in ornatu orationis, er sepe pumenadus,ex qκo genere baec sunt, Martem belli esse communem, ererem pro frugibus, Liberum appellare pro uia
253쪽
LIBER III. I 27no,Neptunlim pro mari,curiam pro senatZ, campum pro comitijs, togam pro pace, arma ac tela pro bello. Quo item in genere uirtutes, uitia pro ipsis,in quibus illa sunt,appellantur, luxuries quam in domsium si quo auaritia penetralii aut fides ualuit ustitia confecit. Videtis profecto genus hoc totum, cum
inflexo commutatos uerbo res eadem enunciatu ora
natius: cui siunt initima illa minus ornata, sed tamen non ignoranda, cum intelligi volumus aliquid aut ex parte totum,ut pro aedi 's, clim pariete aut tecta dicimus: aut ex toto partem, ut clim unam turmam,
equitatum populi R. dicimus: aut ex uno plares , At Romanus homo,tumemetsi res bene gesta est, Corde suo trepidat aut elim ex pluribus intelligitur unum, Nos sumu Romani, qui fuimus Rutuli. aut quocunque modo non ut dictum est, in eo genere
intelligitur, sed ut siensium est. Abutimur sepe etiam
uerbo non tam eleganter, quam in transferendo, sed etiam si licentius,tamen interdum non impudenter ut cum grandem orationem pro magna, minVtum antim κm pro paruo dicimus. Verum illa uidetisne esse noverbi,sed orationis,quae ex pluribus,ut exposivi,translationibus connexa sunt haec autem,quae aurimmut
ta esse drxhaut aliter intelligeonda ac dicerentur, sunt translata gliodum modo. Ita sit,ut Omnis singulo muerborum uirtus atque laus tribus existat ex rebus , si aut uetustum uerbum si quod tamen colluetudo ferre possit: aret factum uel coniunctione,uel nouitate, inqκo item est aκribvi consuetudinis parcendum: alit
254쪽
- DE OR ΛΤ o RE translatum,quod maxime tanquam stellis quibusdam
notat π illuminat orationem . Sequitlir continuatrouerborum,quae duas res maxime, collocatione primu,
deinde modum quendam formamq; desiderat.Collocationis est componere struere uerba sic , ut ne ueaster eorum cocursus,ne Me hiulcus sit, sed quoda modo coagmentatus π leuis. In quo lepide soceri mei persona lusitis,qui elegatissime id facere potuit,Lucilius, Q uam Lepide lexeis compostae,ut tesseruia omnes
Arte pauimento,atque emblemate uermiculato.
De cum dixisset in Albutium tirudens,ne a me quitidem abstinκit, crassum habeo generum,ne rbetoricotero' tu sis. Quid ergo iste crassus,quoniam eius abuteris nomine, quid efficit idem illud sicilicet, ut ille noluit, ego
vellem, melius aliquanto , quam Albutius: uerum in me quidem l it ille,ut solet. Sed est tamen collocatio conserκanda uerborum, de qua loquor, qua iunctam orationem efficit,qliae cohaeretem, quae lenem, qκα αα quabiliter fuerem : id assequemini, si uerba extrema cum consiquetibus primis ita iungetis,ut neue alere concurrant, ne ue uastius didκcantκr. Hane diligenditiam si sequitur modus etiam , Cr forma uerborum, quod iam uereor ne huic Catulo uideatur esse puerisse. Versus. n. ueteres illi in bae soluta oratione propemodum , hoc est numeros quosdam nobis esse adhibendos pκtauerunt: interst iratioris enim,non defatigationis nostrae,neque librariorum notissed uerborum π senutentiarum modo interpuctas clausiussas in orationibus
esse uolgerunt rus princeps Isocrates iustitiasse fers
255쪽
LIBER III. I 2.8tur,ut inconditum antiquorum dicendi eosuetudinem
delectationis atque aurium causa queadmodum siriusit discipulus eius Naucrates) numeris astringeret. Nanqκe haec duo musici, qui erant quondam ijdem poetae, machinati ad uoluptatem Aunt, uersum atqκecantum , ut uerborum numero, uocum modo delectatione uincerent aurium sitietatem. Haec igitur duo,uocis dico moderationem er uerborum conclusionem, Moad orationis sie ritus pati possit,ὰ poetica ad eloquentium tradκcenda duxerunt. In quo illud est vel maximum,quod uersius in oratione si efficitur coniunctione uerborum, uitium est: er tamen eam conaiuctionem, sicuti uersum,numerosi cadere ex quadrare et perfici uolumus. neque est ex multis res una,quae magis oratorem ab imperito dicendi ignaros distinugua quam quod ille rudis in odite frendit, quantκm potest, er id,quod dicit, stirit non arte determinat: orator autem sic illigat sententiam uerbis, ut eam num mero quodam complectatur, ex astricto , o soluto. nam cum uinxit modis, forma, relaxat, er liberat immκtatione ordinis: ut uerba neque alligata simi, quasi certa aliqua lege uersius; neque ita soluta,ut uagentur. Quonam igitur modo tantum munus insisteamus, ut arbitremur nos banc uim numerosi dicendico equi posse 'Non est res ta difficilis,quam necessa.
ria: nihil est. n. tum tenerum,neque tu flexibile,neqκe quod tam facile sequatur, quocunque ducas,s oratio. ex hac uersus,ex eadem distures numeri conficiuntur: ex hac haec etia soluta κariis modis,multorums geneαrκm oratio.non. n.'nt alia sermonis,alia contentionis
256쪽
DE ORATORE uerba : neque ex alio genere ad Uum quotidianum ,
alio ad sicenam pompamq; sumuntur : sed ea nos cumiacentia sustulimus e medio, sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus π singimus. itaque tum granes sumus,tum subtiles,tum medium qκiddatenemus: sic institi tum nostram sententiam sequitκτorationis genm,idq; ad omnem rationem, π aliriκm voluptatem,π animorum motum mutatur uertitur. Sed ut inplerisque rebus incredibiliter hoc natura est ipsi fabricata, sic in oratione,ut ea,quae maXimam utilitatem in se continerent,eadem haberent plurimis uel dignitatis, uel sepe etia uenustatis. Incolumitatis ac salutis omnium causa videmus huc statum esse buta
ius totius mussi atque naturae,rotundum ut coelu,tem
ra s ut media sit,ea ; sua ui nutuq; teneatur : sol ut circunferatur,ut accedat ad brumale signum, inde sensim ascendat in diuersim partem : ut luna accessu recessu suo solis lumen accipiat: ni eadem si aliaqwinqne stellae distares motu cursus consciant. haec
tanta babent vim, ut paulum immutata cohaerere no, possint; tanta pulchritκdinem,ut nulla stecies nec itari quidem posit ornatior. Referte n linc animuad hominκm uel etiam caeterarum animantram foramam π fgκram : nullam partem corporis sime alia qua necessitate afflictam,totamq; formam quasi pernfectum reperietis arte,non casu. Quid in arboribus,inqκibus non trucus,non rami, non folia sunt denique, nisi ad suam retinandam conseruandums naturam in quam tamen est ulla pars, nisi uenusta. Linqliasmκs natκram, artesi; uideamus.quid tam in nauigio
257쪽
LIBER III. 129 necessariκm quam latera quam carinae, qκam prora,
qηam pAppisHκam antemnae quam uela,qliam mest, quam reliqua quae tamen hanc habent in Jecie tieenustatem, ut non solum salutis, sed etiam uoluptatis causa inuenta esse uideantur. Columnae templa πporticus fustinet,tamen habet no plus utilitatis, quam dignitatis. Capitolij fastigium illud, π caeterarum aedium,non uenustas, sed necessitas ipsa fabricata est.
Nam cum esset habita ratio quemadmodum ex utraraque parte tecti aqua delaberetur,utilitate templi, μα stipis dignitas consecuta est ut etiam si in coelo Capiatolium statueretur,ubi imber esse non posset,nulla simne fastigio dignitatem habitura fuisse uideatur. Hoc
in omnibus item partibus orationis euenit, i utilitate ac prope necessitatem suauitas 3κaedam π lepos conaseqκatur. Claissulas enim atque interpundia uerbourum,animae interclusio atque angustiae stiritus attulerunt. Id inuentum est ita Have, tu si cui sit in initus stiritus datus,tamen eum perpetuare uerba nolimlis: id enim auribus nostris gratum est inuentum,quod bominum lateribus non tolerabile solum , sed etiam facile esse posit. Longissima est igitur complexio uerborrκm quae uolui uno stiritu potest . sed hic naturae modus est,artis alius: nam cum sint numeri plures, iamrabum re trochaeum frequente segregat ab oratore Amristoteles catule uester, qui natura tamen incurrunt si in orationem sermonemq; no rum, sed sunt insiαgnes percussiones eorum numerorum minliti peα des. Quare primum ad heroum nos dactγli unde
paestiqstondei redem innitat, in qκo impune prora
258쪽
gredi licet dκos duntaxat pedes,aut pcAlo plus, ne plane in uersium , arsi similitudinem uersuum incidaumus. Aliae sunt geminae , quibus hi tres heroi pedes
in principia continuandoru uerborum sitis decore catadunt. Probatur autem ab eodem illo maxime paean , qui est duplex. Nam aut a longa oritur,quam tres breues consequuntur,ut haec uerba,desinite,incipite, omα primite: aut a breuibus deinceps tribus extrema proαdusta atque longa: sicut illa sunt,domuerant, sonipem des. Atque illi philosopho ordiri placet a superiore pααne,posteriore finire. est autem paean hic posterior non ollabaram numero , sed aurium mensiura, quod est acrius iudicium π certius, parsere cretico, qui est ex longa er breui π longa: ut, Quid petam praesidi,aut exequar quo ue nunc.
ae quo numero exorsus est Fannius,Si Quirites minas illius. Hunc ille clausulis aptiorem putat, quas uultionis plerunque sollaba terminari. Neqlie uero haec tam acrem cluni diligetiami desiderant,quam est illa poetarum,quos necessitas cogit,π ipsi numeri ac modidi, sic uerba Mersia includere', ut nihil fit ne stiritu quidem minimo breuius aκt longius,quam necesse est.
Liberior est oratio ,π plane, ut dicitur, silc'est ueα re soluta, non ut fugiat tamen aut erret, sed ut sine uinculis sibi ipsa moderetur. Nan M ego illud assentior Theophrasto , qui putat orationem , ξηα quidem sit polita,atqκe fasia quodam modo, non astricite, sed remissius numerosam esse oportere. Etenim sicut ille susticatur ex illis modis,quibus hic usitatus uersili sese scit r, post anapaestus procerior quida numeras efflo
259쪽
LIBER III. I 3Omit,inde ille licentior et diuitior fluxit dith rumbus, cuius membra π pedes,ut ait idem, sunt in omni lota cupleti oratione diffusi. Et si numerosum est id in ovmnibus sonis atque uocibus,quod habet qκ dam ima pressiones,qquod metiri possiιmus interuallis aequalibus: recte genus hoc numerorum,dummodo ne conditinuum sit, in orationis laude ponetur . nam si modis indoeta putanda est illa sine interuauis loquaucitas perennis profluens: quid est aliad cause currepudietur , nisi quod hominum aures uocem natura
modκlantur ipsa quod feri, nisi inest numerus in
voce , non potest. N umerus autem in continuatiosne nullus est : distinetio π aequalium π sepe uario rum interuallorum percussio numerum coscit: quem in cadentibus guttis,quod interuallis distingnulli noratare possumus, in amni praecipitante non possumus. Quod si continuatio uerborum haec soliιta multo est aptior atque iucundior ,si est articulis membrisq; dispineta, i si continuata ac produsta : uerba illa modiuscata esse debebunt: quae si in extremo breuiora sunt, infringitur ille quasi uerborum ambitus: sic enim has
orationis conuersiones Graeci nominant. Quare alit
paria esse debent posteriora puperioribus, extrema primis, aut, quod etiam est melius π iucundius, longiora. Atque haec quidem ab sis philosophis, qκos tu maxime diligis catule, diecta sunt: quod eo sepias testifcor, ut audioribus laudandis ineptiarum crimen effugiam. Quaru eadem,inquit Catulus aut quid diust titione ista afferri potest elegarius, aut omnino dis
260쪽
DE ORATORE ei subtilius ' At enim uereor, inquit Crassus, ne haec aut Hlficiliora istis ad perseqκendum esse uideantur , aut,quia non traduntur in uulgari ista disciplina, nos ea maiora ac difficiliora uideri uelle uideamur. Tum catulus, Erras,inquit, crasse, si aut me, aut borum quenquam putas a te haec opera quotidiana π peruagata expectare : ista, quae dicis, dici uolumus, neque tam dici,quam isto dici modo : neque tibi hoc pro me
solum, sied pro bis omnibus sine ulla dubitatione res odeo. Ego uero,inqκit Antonius, inueni tandem quem
negare in eo,qκem sir Alibello me inuenisse eloqueutem: sed eo te ne laudandi quidem causa interpellavi, ne quid de hoc tam exiguo sermonis tui tepore uerbo
uno meo diminueretur. Hanc igitur, crassus inquit, ad legem cum exercitatione,tum stylo,qui alια σπhoc maxime ornat ac limat, form. ida uobis oratio est. Neque tamen hoc tanti laboris est,quanti Nudetur, nee sunt haec ἀγthmicorum ac musicorlim acerrima nordima dirigenda: efficiendum est illud modo uobis,
ne fluat oratio,ne vagetur,ne insistat interilis, ne ex currat longius, ut membris di linguatur, ut conuerssiones habeat absolutas. Ne ne semper utendum est perpelliitate,et quasi conuersione uerborum , sied saepe capienda membris minutioribus oratio est,quae tamen ipsa membra sunt numeris uincieda. Ne Re Mos paea, aut beralis ille coturbet. ipsi occurret orationi, sit inαε am se offerent π restondebunt no κοcatio consuertudo modo illa sit scribendi atque dicendi, ut sentenstiae uerbis Diantur, eorumq; uerborum iunctio na scatur 2 Froceris nEmeris ac liberis,maxime heroo π