장음표시 사용
21쪽
cam ergo ex ratione D. Thomae nullo modo potest colligi, quod peceata specificantur,& distinguuntur per obiecta. Minor cum consequentia constat. Et maior aperte deducitur es illo Diu. Dionys 4. de Di η n. uni ait, quod nemo intendens au malum operatur . Idem ex illo docet D. Thom. iv nraes. aliisque tu locis. Nee refert, si dicas cum Godoy disp. M. n. i . qnod li. chi malum subrationemes, non possit per se intendi, nec transis ete in actum malitiam, re vero sub apparentia hosti. Quam solutione illustrat ex Di v. Τhom sit p. quaest.
mon est bonus semper ,sed aliquando motis. v Nos , inquam , refert: Nam malum morale vel intenditur per se sub apparentia boni physici, vel sub apparentia boni morali ;
sed neutro modo potest per se retundere in actum mali. tiam moralem: ergo non refundit malitiam , prout in. Eenditur per se. Minor quoad secundam partem constat. uoad primam vero probature nam sub apparentia bonishysici solum specificat, di per se primo terminat actuin simplum se condum suum esse physicum ergo sub apparentia boni phytici nullo modo intenditur per se. 8 Et
confirmatur : Nam malitia actus ita est mala, quos non sit apparenter bona: ergo idem de eins Odiecto dicendum est. Adde: Quia obiectum malum non solum terminat actum in alum, prout est apparenter honum, sed etiam plout reduplicati vh est malum: ergo sub hae expressi ne ultima potius, quim sub pricti relandit malitiam in
Nee prodest Godoν recursus ad ipsum obiectum
notiu8, dc terminati se consueratum, quatenus dicit,
quod solum movet sub apparentia boni physet , seu vo.
untas a bonitate physica mota terminatur secundario ad deformitatem obiecti suti ratione talis v Non inquam, prodest: Nam uel terminatur ad si ormitatem ut talem, volendo illam ut quel 4 vel per quadam extensionem se cundariam , quo non sit formaliter cle g nete volitionis Si dicat hoc ultimum retino non est necesse, quos attin sat illam sub apparentia boni, alias etiam moveret. Si tot primum: ergo etiam ipsa deformitas sub apparen. aia honi movet, cum voluntas alliciatur ab ea. in quo consistit motio objecti relai λ ad voluntatem. ερ Missa ergo hae solutione. ' Respondetur ex prae. clata doctrina NN. Salm tract. II. disp. I. a nu q7. quod En volitione est duplex te entia as Oriectum pecea mi nosum I alia de linea volitionis, quet est ph; sica, di ter. minatur ad objectum uel sub vera, vel sub apparenti ra. tione boni ,enque primatia . Sed quia non terminatur
ad illud, nisi prout stat sub dissonantia cum lege, de connotando picdictam dissonantiam; inde resultat alia germinatio secundaria s directa tamen ad ipsam disso.
cantiam obiectivam , quae non respicit Ohjectum ut uoli. Ule saltem ut quota, sed ut subiectum regulis motum. Unde dum D. Dionys. Et D. Thomas a sunt, quod ne. mo intendens ad malum operatur , debent intelligi de latentione de genere volitionis, seu det et minatione pii. matia volitionis. Cum quo rectὸ cohaeret, quod habeat aliquam terminationem directam let si secutiuatiam ὶ ad objectum ut rationi dissonum.'& haec terminatio, sesae retia se habet per se relath ad sermam , qua privat. Sed de hoc iterum redibit sermo, dum agemus de Dec. Cato commissionis.
o. quaest. 3. arti a quaestiunc. r. circunstantia non solum
dat speciem, quando est per se intenta , sed etiam quan do non est per te intenta, ut in eo, qui suratur vas sacra eum . Confirmat ut primo e Nam qui ex ignorantia via. et bili occidit hominem putans esse cervum, hahet spmciεm homicidii : de non est per se intenta, seu po. et ius est pcaeter intenti em : ergo idem quod prius. N Confirmat ut secundo .' Quia hoc est speciale in aliqui peccatis, v. g. inobedientiae, Ac scandali, quod eorum in alitia objectiva si per se intenta, ad hoc ut tribuat suam speciem I ergo generaliter non est verum , quos species peccati desumit ut ab obieeto per se intento. As argumentum respondetur, intentum D. Τhoma tantum esIe, quod ad speciem accidentalem , qualis est ea, quae procedit a circunstantia , non requiritur , quod
si pet se volita, quod est vetusmum. Sed alitet uiscui.
rendum est de eo, etiaol dat peccato primam , deesseat . te speciem sectat i. 8c hoc mouo est objestum, dum ex se est uissonum rationi. s Ad primam confirmationem res pondetiit, doti linam D Thommantum habere locum in his, quet per se sunt peccata: homicidium ante resultam ex ignorantia vilicibili non est per se peccatum, sed tantum per accidens. Unde non est mirum , quos obiectum illius non intendatur per se . ' Ad secunaam responde. tur, ad ein renitam peccatorum illorum ab aliis satiqesse, quod nequeunt habete propriam speciem sive essetatialem, sive accidentalem, his directh intendantur a
Coos Auria precedentis diabinae.
t D X dicti, insertur primo, divisonem peccatia a in carnale, di spirituale, de qua agit D. Thomin quaest. 72. art. a. essa essentialem , ejusque distincti nem desumi per ordinem ad diu tu obiecta. Pro quo sciendu ra est peccata non dici sitii alio praecish ea eo, quot in actu spirituasi cotis sunt, sevi nec carratia ex
eo quod actum corporeum importent: nam peccata caranalia semper dicunt actus intellectus, dc voluntatis, qui sunt spirituales: de ira , dc avaritia, quae apud D. Tn mam sunt peccata spiritualia, clicunt multoties attam
corporalem. Peccata ergo orire, a dicuntur, quae complentur, de consumant ut in delectatione spirituali, seu animali, seu in delectatione sequuta ex interna appreheusione, sive delsatio si animalis, sive spiritualis: quia
sciat apprehentio, ex qua sequitur, habet elevatio em supta materiam, ita ipsa delectatio. dc hac ratio te precata . quae in ea petunt consumari , dicuntur ίμω ID. E converso peccata dicuntur cariotia , quae consumantur in delectatione piaecise tactus, Ac gustus.' ad disserentiam aliorum sensuum, e et quorum actibus esto de. lectati es percipiantur, non quaeinntur propier se , sis propter cognitionem ; at delectatio gustus, de tactus quaeritur propter se Idcirco D. Gregor. relatus a D.
Τhoma in praesenti, ait, quod ex septem vitiis capitalibus quinque sunt spititualia, de alia duo, nempe gula,
de luxuria, carnalia. Ex liis constat , praedictam di .isonem esse essentia. lem comparati. 3 ad radicem, de causam delectationis, desumique ex diversitate objectocum . si quidem Peccata, quae petunt consumati in delectatio te, carrati ne. queunt non habete objecta formaliter di .etsi ab iis , quae
petunt consumati in delectatione spirituali r de ita ex vitiis capitalibus spiritualibus nullum est, quos non habeat ob)etium diversum a duobus carnalibus proximε
a Nec obest, s dicas contra hoe eum Godo loco
supra resalonum. et . eui non placet a stεr modus dicem
di, quod daemon suadens homini adulterium solom M. het peccatum spirituale ; dc tamen habet idem Objectum , ac desiderium homini sergo vel non distinguuntur specie peccata carnasia, de spiritualia; .el non distinguuntur ex obiectis. 37 Noo, inquam, obest Nam sicut consilium, quo quis adulterium suadet, reducitur ad peccatum carnale, quia initiati vh pertinet ad illisa ita suaso ucem is ad adulterium pertinet ad peccatum carnase initiati vh, quamvis ab Angelo non possit c usu-
73 Insertur secundo, merata nou distili ut specifica
ex diversis causis activis. de motivis, sed solum ex diversit causis finalibus. Ita D. Thom art. 3. quaesi. Citatae Pro quo adverte, causa motivam non sumi hie a D Tho pro causa finali, sed tantum pro causa elficienti. In qua luppositione probatur quoad utramque partem : narras nis eli incipilum objectum voluntatis; sed actus voluntatis non foecificat ut a uoluntate, sed a suo Ob -cto, ut
diximus ti de Bouit. o malit disp. I. dub a. ergo mocata non distinguuntur ex diversitate praecise principio.
rum , seu ex diversitate finium, seu obiectorum. 4 Insertur tertio divisionem, peccati in peccatum in Deum , in proximum , de in seipsum esse essentialem.
cata in D-um illa speciali ratione dici, quae opponuntur dilecte vit tutibus, quae habent pro obiecto quod , vel cui
Deuat , ut virtutes Theologicae, de religio: peccata iu
22쪽
mb. IV An pereatu ae drant ver e secundis olem: ta' an tantam e . a s
preximum ea appellati, quae opponuntur virtutibus, quidus homo ordinate se habet ad proximum , ut sustitia , pietas, & alia hujusmodi. & prccata a , In sum ea esse ,
quae opponuntur virtutibus, quibus homo ordinate se habet aci se, ut temperantia 1ortitudo&e. Et cum lini tum sit γccatum , quod non contineator sub aliquo ε κpreaictis membris, plan E sequitur , ut isionem pia uictam esse adaequatam . Hine prohatiar consectarium ratione. Nam peccata
habentia diuersa specie obrecta , distinguuntur essentialiter: sed praedicta peccata habent obstina tormaliter ui. vesta: ergo diuitio illa est essentialis . Minor probatur :nam talia sunt obiecta eorum, qualia sunt obiecta vir tutum , quibus Otrariantur; seu virtutes, quibus homo ordinate se habet ad Deum , ad proximum,& ad sei p. sum, habent obiecta formaliter clivetia , alias non distin. uerentur specie: ergo praedicta peccata hahent odiectato maliter viversa.
7s Iulertur quatio, peccata noci distingui specie per
reatus ad ui .et Ias poenas, v. g. ad poenam temporalem,& aeternam. Ita D Thom ait. 3. quaest citatae Et ratio est quia reatus ad poenam εst quid c sequens adessentiam peccati ergo peccata non dili inguuntur specie per reatus ad diversas poenas si seu hitic oritur uu-hium , & non patui momenti , inter Scholasticos: an peccatum vetitate ,& mortale circa eandem materiam, v. g. furtum leve, & sutium grave, distinguantui specie i Ptoindeque an reatus ad paeuam temporalem , dcaeternam sint signum distinctioim essentialis ui peccati, Sed haec dissicultas commodius iractanda est uaso stet. Insertur quinto, peccatum cordis, Oi is,& Op tis non distingui specifice, sed tantum securia um divet. scis gradus ejusdem peccati incipientis in corae, progredientis in ore,&liuentis in operatione. Ita Div. Thum art. I. praecitate quaest. ll Pio quo uota , peccata es le in triplici dissetentia: alia enim sunt, quae complentur in corde , ot odium infidelitas , & similia . Alia quae
complentur in cite, ut murmuratio, contumelia, & ue-
tractio. Aliae quae coci sumantur in C per , ut homici dium , set tum , adulterium , Igitur Div. Thom iacio loquitur de his peccatis praediasto mouo explicatis: quia apud omnes certum est , divisionem peccati proxime ex. licatam esse essentialem, immo adaequatam, non ratione tablinoeum, cordis scilicet, oris, & Opetis, feci ratiotie Gi.
ver tum obiectorum, ut ea recolenti constauret. sermo ergo est de peccato, quod consuinatur in opere incipiti corde,& progreditur in ore, ut adulterium. Et ratio D Thomae est . quia procedunt ex e em motivo ' a Qui ter enim ex eodem motivo c cipii , & vult adulterium in corde, at vεrba amatoria procedit , & opere consumat ; sed peccata , quae habent idem obsectum , seu ex eodem motivo procedunt, non distinguuntur specie ergo praedicta divisio non est essentialis, sed lanium secundu in diὐelsos gratius eiusdem peccati , & sol tenta. merici, ut si non det ne interruptio moralis. Nee in his immoramur, quia plana sunt.
perabundantiam , & desectum. Ita Div. Thom. ait 8.ejusdem quae n. stape citatae. Ratio illius en quia ha hent diversa motiua intrinseca cum intemperantia procedat ex nimio amore delectationum carnasium; di in sens bilitas , quae est uitium oppositum temperantiae , ex nimio odio earum procedat: ergo distinguuntur sp cie
rnm, quae habent idem motivum , non clistinguit specieccata, bene vero si habent diversa motiva . Ita D. m. arti s. dictae quaestionis & colligit ut satis est hii cusque dictis in hoc dubio. Pro quo recole a sunt, quae uiximus tiae . de Bonit o macit. disp. a. duh. I.
praeceptorum ex parte principii non diver sificare sp die peccata , nec multiplicare malitias . Ita D Τhom. art. 5. supradictae quaest. M 2. ubi concludit: itide ferandiam δυσδε ματρα letu neri da mers Bamtis me.
ea n . Et probatur eius ratione ihi tacta: nam distinctio specifica peccatorum non attendit ut ex parte aver fionis, sed ex parte convelsionis ad obiectum; sed peccata non respiciunt praecepta ex parte conversionis , sed ex parte
aversionis. eigo clistinctio specisca peccatorum non de sumitur ex soli praece protu distinctione. Ma)or,s vera sui hucusque dicta, patet. Et mitior probatur. iram peccatis non convertitur ad praeceptum, seu potitis ab eo aver. titur: convertitur enim ad objecti m ni clissonum rationi,& ab ea prohibitum, limque appelli , & non ipsam se.
rem ergo peccata non te spiciunt praecepta ratione conversonis, seu ratione avertionis
Explicature mira luem est dis luctivum ac specifi
cativum ; sed species peccati non desumitur a lege: ergo nec ex sola uis initione ligum simitur distinctio specitica
wccatorum . Minoe inobatur e quia species peccati non cle sumitur a termino ὀ qtio , sed ex term uio ad quem, stia Objecto; sed praeceptum non se tenet ex parte termini ad quem, sed ex parte termini is Dor ergo species peccatrn n desumitur a lege. Major liquet eu dictis tum in hoc dubio, tum in traei. B t. o melit. diib. a. Minor vero probatur: nani terminus . quo est ille, a quo peccans avertitur , & terminus ed em est ille, aes quem comvertitur, & quem appetit; sed Deccans avertitur a praece. pi , cum illud non appetat, seu potius respuat peoptertici elahile houum, a quo allicitur: ergo non se tenet ex parte termini ad quem, sed ex parte t tmini a ςtio. Illustiatur haec latio ex motu playtico: Hic nam que nec specificatur, nec uistinguitur specie ex terminoa quo , seu tantum ex termino ad quem: ergo nec motus moralis specificatur, aut uistinguitur ex termino dqtio, seu taurium ex termino ad cum . Antecedens supponitur,&ex professio agitur a N. Complut abbee v. in lib. Physic o is p. 21. quaest. a. Consequentia a paritate constat. Iam sic; p aeceptum respectu peccati potius se tenot ex parte thrmitii d 'tio, quam ex parte termisi ad quem: ergo. go Hnc rationi potest responderi primo, quod teris minuet, aci quem homo convertitur, est chiectum prohibitum, proinaeque praeceptum ex parte illius se leuet '& hac ratione uininnio peccatorum potest ex diversi. late praeceptorum desumi. ' secundo potest responderi. quod peccatum non solum ev suci conceptu e.
mali est e verso ad objectum, sed etiam ost positiva
conversio aversiva, promtinue potest a praeceptis specificari, et diuingui. Tettio potest dici, quod saltem
ex parte malitiae privativae peccata ex praeceptis possunt
specie distingui tui stilictio autem specifica privationum ainuit distinctionem specificam absolutam in illis , iit
supra num os. diximus. v Quarto,& ultimo r sponderi potest, quod licet praeceptum non se teneat ex pariste termini ad qum, sed praecish ex parte termini ἡ qiιο, potest tesundere suo modo peccato speciem, & distinetionem specificam inita plerumque accidit, quod teris minus ad Utiem sit idem in osse ei, as ,& ex connotatione diu εisi isti mi ut d quo si sotmiliter diversus, & resumdat distinctionem specificam in motibus. Eu qua do. et titia colligunt N Complut. ab ev loco proximε eita. to, plures motus physicos specie distingui , no habeant
eundem terminum ad quem. Et eκ eadem doctrina moti N. Salinant. tract. dehismet disp. 4 diab. I. et de seu
riunt , iustificationem Anoli,& impii esse specie diver
si sed nulla ex his evasonibus evacuant vim se praulictae lationis. Abu prima: Nam peccans, quamvis tendat ab obiectum prohibitum. non tamen convertitur ad prohibitionem, rite appitit illam, seu auertitur ab ea, quatenus convertitur ab objectum suppositum prohi-hitioni: ergo hac ratione nequit peccatum sumere suam speciem , aut distinctionem a praecepto. Abe fecundae Nam avcrsio positiva, quae coincidit cum conversione,& tantum comparatur au istam tanquam ad suam exis pressionem primariam, adhne non specificatur a termino is quo, seu praeceptor ergo ex hoc capite inepth deducitur diversitas speeifica mceatorum ex diversitate
praecept rum. Antecedens probatur: nam haec aversi
positiva valde di .elsa est ab aversione sot mali, seu pri. vativa; sed diversitas haee nota aliunde potest desumi, nisi quia averso privativa specificatur, & distinguitue
a termino d quo , At aversio positiva a termino ad quem ut est oppositos termino i quor ut liquet in motu adhuc secund)m tendentiam positivam ad terminum ad quem, qui se Mum talem respectuin etiam virtualiter saltem
dicit aversionem positivam a termino d quo , quin ab
23쪽
i6 Traa. XII. de Pereatis. Di p. I. de Pereatis ἰn commuri .
eo specificetur .' ergo averso positiva non specificatur: dhue sub hac expri is e a termino a quo. 8a N e tertia Nam prcca tinn adhuc secandism ms.litiam privativam non specificatur a lege ergo peccata a ahie secoadu ra malitias privativas non dili inguuntur specie ex cliv rlitate praeceptorum. Antecedens pro. hi ut ς quia peccatum secundum malitiam privativam
ipscificatur a serina, qua per se prima privat G seu prese primo privat vel rectituatne actus boni oppoliti vel acti hono p arcepto ς nec in eo datur alia privatio, seu tmee lex praecipit aliam rectitudinem. in qua implici theontineatur consormitas, aut difformitas cum lege ergo
precatum a th ic secvadum malitiam privativam non specifici rur a irgo. N e quar a Nam propterea in aliquibus motibus physici; , et in justificatione impii termini d quibus saltem connotative conducunt ad distinctionem illorum speci. si 1m,nuia intentitur per se ab eis transitus per diversa media, seu aliquis effectus specialis praestitus a termino ad quem in ordiae ad terminum a qtio; sed nihil horum, aut aliud simile intenditur per se ex diversitate praeceptorum, in suppostione quod terminentur ad idem mci aluum, ut ex se liquet I ergo terminias ad quem peccaeorum, prout stat sub diversis prohibitionibus , noa coa. nituitur in ratione termini sol maliter diversi. Roboratur hoc Nam eo pacto se habet lex per modum termini 2 qtio relatὸ ad actum malum, quo se habet per mosum termini ad qu/m relath ad actum bivium . quia sicut per D ceatum avertitura lege, ita peractum bonum convertitur ad eam; sed di verutas legomytaecipitintium eundem actu in M, tum , & secundum adem mortuum non conducit ad distinctionem sp/ciscam honitatis motalis a alias idem actus iustiti ν reddens unicuique quoa suum eli, ex hoc praecis3 eapite haberet multiplicem speciem moralitatis, quod nullus hucusque dixit ergo nec diversatas legum sex hoc praecise capite Per motum termini δ qtio satis in au dandam distinctio. nem specificam Peccatorum. s. V. Teνtia agere io. 8a H lcendum est tertio , peceatum omissionis, I di comissionis, quoties proci clunt ex e em motivo, non perti ere aucis versas specie malitiae in se puth morata seu pertinere ad eanuem speciem, in eo ense quo actus, qui est causa omittenui ut talis, occimissio dicuntur ad eandem speciem pertinere. Hanc assertionem eupresiὸ docet D Thom. loco relato num. s. ad a. ubi ait Et se praerepta affirmarι , o negatiυa non potirient ad diversas virtutes , sed ea diis os 'gradus
mentur ditiosa peceatis secundiam speriem . Et in argum. Sed conrea se ait I In eadem specie pretati αυenitur omisso, e
mbi is, o sua MN dat quibtis dare debet intellige titulo iustitiae: quod est peccatura omise suis r ergo omissio , o com- si non isserant specie. S d in corpore artienti tradit rationem, quae potest redoei ad hane formam: Species peccati sumitur per or-
citi m ad Oh s tum , seu inotivum intrinsecum: et meccata, quae in Objecto aliquo modo conveniunt, cle D nt etiam aliquo modo convenire in specie I ergo quan eo omissio, de commissio conveniunt in obiecto , seu versamur circa taem motivum, uehent etiam aliquomodo in sp cie conuenire ; sed haec eonvenientia non potest εsse metaphysica , aut logici r ergo debet esse
moralis' ergo dum procedunt ex eodem motivo, non
uill inguuntur specie purε morali.
que et, s Doctorem loqui de omissione sequuta ad commilia . em , non amem de commissione, & omissioneri tosa. s S coiicio responsent alii D. Thomam to rui de peccato com niuioais. quod est causa Omitteti. i, de de ipsa omissione; non vero de omissione rigo . rosa, Ac commissio.ie directa. v Τertio dicunt Cornejo,
et Zumel, sermonem ibi esse de 'ecie accidentali cle
sumpta e v sne, At motivo overantis et non autem de specie esse mali desuinpta, ex motivo Opetis. I Quarto
respondent alii apud Va2vea, D. Thomam tantum
asserere, quia non dis runt sprete. Et hoc Meum est quia non est inter speciem At sp ciem , cum omisso spe. cies noci sit. Cum qito tecth cohaeret , quod non COO- ueniant in spicie morali. Ritioni respondent, quod lichi peccatum commissionis, & o n. ssionis respiciant idem mo:ius ira; respi
ei utit tamen diverso modo peccatum namque commis.
sonis respieit illud direc δέ & peecatum omissionis in directe: peccatum commissionis ill id te spicit formaliter ,&peccatum omissionis tantum interpretati vh. Qui diversi modi respiciendi nequeunt non te uuete in icta precata distinctionem specificam. 8s seu nullae E prae fictis interpretationibus est iuxta mentem D. Thomae. Non prima, nec secunda siqui. dem D. Thomas loquitur de commissione, & omissio. ne propriε, & ri oro se aeceptis e Tum quia loquitur
de eis prout oppositis praeceptis diu tiis astitimitivo,& negativo. Τum quia utitue exemplis, quae talia sunt rigor se, ut non dare, quando quis dare tenetur , &aliena rapere ex motivo avaritiae ; sed omisso sequuta ad peccatum commissionis opponitur eidem praecepto, ac ipsa commisso, licet secundum diuersas virtualitates
praecepti, & actus qui est eausa omittendi, oppanitur etiam praecepto directe opposito omissioni: erro D Thimas nec loquitur de omissione sequuta ad commissi nem, nec cle commissio te quae est eausa omittendi Nec tertia. Tum quia D Thomas non plene satis sacer et quaestor cum ea, quae ex fine seu motivo in. trinsecti differunt, dimire absolute clieantor sicut ho mo albus, & equus albus quamvis in specie acciden. tali conveniant. Tiam erismo Oilia eadem ratio militat de commissione,& omissione te lat8 ad idem motivum extrinsecum, seu operanii , ae de illis telai ad tuem motivum operis , ut euili, i perspicienti conflabit .s Nec quarta, de ultima. Tum quia licet omissio non constituat speciem tigorosim in linea physica seu lingica , constituit tamen illam in linea pure morali dc hac ratione communiter amritur, quod actus, qui est causa Omittendi, de ipsa omissio sunt rigoro e eiusdem speciei in es morali dc etiam duae omissones oppositae et 'dem motivo virtutis. Ttim etiam: Nam eo Diodo do
cet D. Thomas, commissonem. Ac omissionem , qu et procedunt ex eodem motivo , specie convenire ia esse pure morali, quo docet, vel supponit distingui, quo peo. cedunt ex diversis moti .is: ses nae rigorosi distinguun. tiar la cie in esse motali.' ergo illae rigotose coia veniunt sp eie in esse moris.
85 Deinde refellitur euasio adhibita rationi . Pti no 'quia malitia privativa quae est in peccato commisito. Dis, At malitia eius postiva respiciunt idem obiectu ndiverso modo: de tamen haee di orsitas est met/ m tetialis, Et insufficiens ad relande viam speciem diversam in esse motas i. . emo ex eo quod omissio, Acco missiA tcndant di .elso modo in idem objectum, seu mo. iviam, noi sequitur εsse clivetis spaciei iti esse morali. I secuncto.' Nam actus, qui est causa omittendi, dc ipsa omisso tendunt in idem ino: ivum diverso modo; de nihilominus non distinguuntur sy cie in esse morali : ergo idem quod prius. v Tettio I Celebrare cum vestibuς indebitis, de sine velit,ut debitis uiser mo. do procedunt penes affirmati . um , dc negativum ; de tamen sunt ejusdem speciei, ut fatetur WEqum nobis Coatrarius.' ergo. It)m I Fractio voti per omissionem, dc per commissionem, ut si unus voveret ingredi in domum hocie stet stemiuae ob finem honestum ;& asius vo veret non ingredi Oh vitandum periculum, ad idem mm ivum tendunt ex parte religionis, sed diverso modo, de apud omnes Theologos sunt peccata ejusdem speciei. v Nec proscit dicere eo In Varqner, quod sunt De cata Comini ilionis. Tum quia totam vim ponimus iaeo, quod tendant diverso modo. Tum quia saltem in secundo exemplo vetὸ datur pincea tum omissionis. 33 Quarto, dc ultimo: Nam facete malum, dc omititere bonum necessatium te jiciunt Objectum cliverso modo; dc tamen quando respiciunt idem motivum sor. maliter, sunt ejusdem speciei in eo moris.' ergo licet Omissio , di commissio respiciant diverso modo suum Ob ectuin, n a d hent distingui specie morali ex hoc praecise capite. Minor probatur I Nam omittere malum, facere honum non constituunt diuersas species
moralitatis, sed sunt partes integrales eiusdem iustitiae,
24쪽
Dub. J V. Aes pereata Z rant specie secundam objecta: 2 an tantam 9α a
juxta illud psalm. 3r. - D verte a malo ,& sae bonum.
uertimque s ait D. Thoen, a. a. qnaesh 79. art. I. o quint. M pemeta arum , stiriar ergo etiam facere Malum, de omittere honum circa eauciem materiam iunt eiuslem speciei moralis. Ouocuca si cui partes in. stegrantes eandem domum, ut tales, pertinet acl ean dem speciem arte acti, & partes integrantes Paeniten a iam, ut tales, pertinent ad eandem speciem iacta menti, licEt inter se metaphysice distinguantur specie ita Omitte.
re malum ,& facere honum,& omittere bonum,& 1acere malum Circa eandem materia, uehent esse moraliter , hoc
est appeei lati vh, ejusdem larchi, di per modum partium
antegralium illius. Inter quas partes pars principalis, re quasi formalis & completiva est eommi lio, live degenere honi, sive de senete mali ς pars mimis princi. puis. & quasi materialis est omissio. Pro quo videa. aut D. Τhomas loco proxim telago.
Argumenta Mntra fecundam , tertiam assertisnem.
88 A D.ersus seeundam assertionem arguitur pti. LIL mor in ratione peccati est opstinat legi ergo, stante diversitate lesum, necessatio uehet irare
diversias peccatorum,s sint contra eas . Probatur c sequentia . tum quia uni unum tantum est contrarium.
Tum etiam: quia peccata, quae diversis letibus Opponuntur, tendunt ad suom objectum subdiveis a rationesor mali: ergo ex diuersitate illarum debet ac sumi ui-Histas specifica peccatorum.
Augetur difficultas: Nam praeopta specie distinguuntur, ut supponitur I ergo etiam peccata Proba- consequentia : non stat diversitas in praeceptis sine diversitate obiectorum: sed peccata contra diversas te. Is respiciunt hue eadem objecta ergo si si aecepta di tignuntur formaliter , etiam peccata. Et e firmatur .' Quia saltem peccata uio sien
ei ae debent specie distingui , dum opponuntur cliversis
praeceptis .' ergo ex sola diversitate praeceptorum poslunt desumi pereata specie diversa. . Ante eaeus Pro hatur: nam inobedientia contra legem divinam ,& in hedientia eo tra legem humanam se hahent liciat Ohe.
dientia qua obedimus Deo, & obedientia qua obesimus hominibus et sed hae distinguuntur specie : ergo etiam
peccata inobedientiae. Ad argument. respondetur concedendo anteceuens;& negando consequentiam , dummodo leges non haheant motiua uersantia circa diversas virtutes. Au pri.
mam probationem dicendum est, quoci praecepta penes diit initionem divini, naturalis, & positivi, quoties ha hent idem motivum, non habent eum peccato ui 1 unam rationem formalem oppositionis , scut nec prohibent aliud nisi sub una ratione formati . Unde ex vi hujus jam velificatur, quod uni unum tantum contrariatur. Per quos patet aes secundam.
denti; negatur conseqnentia . Ad cubus proh ii emdicendum est, quod aliud est motivum ope iis leu peccati, & aliud eri motivum operantis & praecipientis:
Nam motivum Operis est materia circa quam vel satur illud opus: motivum vero operantis est finis extrinsecus, quem ipse peccipiens intendit, ex quo insertur obiecta peccatotum esse valde diversa ah objectis legum IDam peccata specificant ut a motivis intrinsecis , quae ossunt esse idem, ut supponimus, ut detur locus quaeritoni; non vero a finibus praeeipientis , juxta illud. is Decuti non eadat sta pracepto, nisi operans intenderet set se Operati contra talem finem. At leges speci. sicantur a finibus extrinsecis, & operantis. qui diversi sunt. Ut constat in sulto, quos, ni ait D Τhom. in
fra quaest. 99 art. 2 habet pro objecta motivum oppositum mortuo iustitiae . Sed lex divina, & humana illud prohibent/s habent in sui prohibitione diversos fines , & motiuar si quidem moti . um legis divine est constituere amicitiam inter Deum , & hominem : &motivum legis humanae est, ut homines conservent amicitiam inter se Unde penes hanc diversitatem distin guuntur lex diuina, & humana. Cetterum sicut cona. ponitur eum hac diverstate , quod restitutio si ejus dem speciei eg eodem mori vo, esto diversis legibus Tmn. III. Paia Theaera, ς' praecipiatur ; ita peccatum propter eandem rationem
debet esse ejusdem speciei, esto his legibus distinctis
Ad confirmationem respondetur negando antecedens. Et aes eius inobationem, concessa majori; negatur mi Dor. Nam virtus obedientiae est ona in specie atomagnon enim respicit potestatem personarum ut specificativum sui, sed tantum praeceptum: & omnia praecepta res se in eam eonveniunt in eadem ratione forma li . Maxime , quia in omnibus praeceptis tota vis de sonuit a Deo, ut dixit Apon. i . au Rom. Videant ut N. Salmant. trat . I a. in suo Ath. virtutum α 8 .
Ex his potest deunci resolutio aliquorum casuum in particulari, qui ad praxim, &aci Theologiam mo. ratem spectant. Pro qua ante oculos hahendum est, quos stantibus diversas praeceptis, vel neganda sint peccata diversa, vel excogitanda sunt diversa motiva ab eis per se intenta. Et ita Franciscanus , qui non jejunaret in clieveneris occurrente in Quadragesima, & vigilia S. Ma. thiae, in quo videtur frangi tripleu praeceptum, vel non committeret nisi unum peccatum ; vel si committeret duo , vel tria in consessione aperienda ,sacilε assignati m. terunt duo, vel tria motiva intrinseca diversa, & opposita diverss virtutibus, aut diversis actibus eiusdem virtutis.
posita tertiae assertioni, dubitabis: an quando peccata
versantia circa eandem materiam opponuntnr praecepi
naturali, & supernaturali, distinguant ut specie, & deis heant explicari in consessionei v. R. fractio ieiunii per immoderatam commestionem in die Quadrages mae, quuprohibetur ex motivo naturali, &ab Ecclesia ex mo rivo supernaturali, iuxta illud, Qtia eorporaιι jej iis vitia
comprimis, mentem elevas, virtutem largiris, o Drinia.
Pro nostro modo dicendi s missx aliis in nota intino, quoa praecipiens aliquem actum, vel prohibens actum Opis politum, dupliciter potest ad illum se habere, vel mediat fl& imperative, hoc est, quatenus imi diatὸ imperat alium actum, a quo primus imperat ut: vel imm lai/elicitive . quatenus praecipit, aut prohibet illum non m diante alio actu. Sicut virtus temperantiae infusae impe rat immediate suum actum supernaturalem ex molis
supernaturali, sed mediante illo seu imperati v 8 potest praecipere actum temperantiae acquisitae, & prohibere eodem redine actum oppostum prohibitum, aut prae eeptum immediai h & elicitive a prudentia acqnilita. Ex quo fit, quod sicut actus proveniens hoc modo a temperantia acquisita est entitativὸ naturalis, quamvis haheat aliquam sub dinationem ad aliquid supernaturale; ita piaeceptum praedictae virtutis est naturale, licet ex imperio virtutis insula possit respicere aliquia supet
ui Nota seeundo, quod circa eandem materiam rara, vel nunquam dantur duci praecepta amrmativa, aut negati. a , aliud naturale, oc aliud supernaturale , quasiaeque immediat/ obligent : quia ubi praeceptum super naturale dilecte obligat, in eo veluti sit tualiter includi tur naturale, sicut actus naturalis eminenter eontinetur in supernaturali. Unde quia in materia virtutum Theo legalium extant praecepta affrmativa supernaturalia, id citco , nullum datur praeceptum naturale in tali mate. tia per se obligans. Dixi prese AE anse quia per accid/ns potest praeceptum naturale obligare: ut praeceptum dili. gendi De iura obligat ad amorem naturalem Dei eos, qui sunt infideles necative , quia preceptum super naturale
oon est illis norificatum. In materia vero virtutum mo rasium res reo tra se habet . quia regulariter uitius m
talis est , quae obligat immediath, licet plerumque moveat ad id vitius inlusa . Hoc uehet intelligi de placeptis posit ivis. Nam de praeceptis negativis aliter discurrendum est aliaee enim in qualibet materia multiplicantur: nam pretinceptum naturale prohibet direm actum oppositum reis ctitudini naturali , & meceptum supernaturale actum oppositum rectitudini supernaturali Et ratio est . quia cum uterque actus si malus in se immesiat 8, immediati debuit prohiberi: & defacto datur ptaeceptum non solum
p ohibens immediath agere conita virtutem aequi Mam, sed etiam prohibens immediate agere contra virtutem insusam.
sa Ex his patet responsio ad dubiolum supt positum. Iuxta quae dicendum est, quod ibi non datur nisi
25쪽
onum pematum, per quod violatur prccia praeceptum tutate abstinentiae; niti frangens illud etiam intende rei per se agere contra motivum virtutis infusae, quod raro continget. Illud enim praeceptum jejunandi solis meti proxime dirutum a mouentia naturali, esto ordinetur extrinsece per virtutem infusam ad finem supernaturalem ', qui, utpote extrinsecus, noci cadit suti praecepto.
I Nee refert, quod ex fine operantis desumitur specialis malitia. Nam hoe intelligitur, dum est per se inten. tus. s Neque urget, quod praeceptum temperantiae na. Euralis solum obligat ad veniale. Nam temperantia ac qui sta potest imponere obligationem grauem, si adjun, gat ut ei aliqua lex positiva ordinans illam ad alium fi viem altiotem extrinsecum: sicut inter nos se habet pret. ceptum non comedendi carnes. 'I Adue, satis proba.hile esse, eum qui stangit Ecclesiae j iunium extra dehi
gum tempus nimium comedendo , stangere duplex pec ceptum virtutis acquisitae, quorum primum prohibet Mimium comedere . quod , praecisis aliis, pet tinet ad peccatum veniale: & al; ud comedere extra debitum tem.
pus , licet non sit nimiὸ , & hoe obligat ad morialer quia intra gulam dantur plures actus speeiei distincti, sicut intra abstinentiam naturalem dantur actus habentesiimilem distinctionem. 93 Arguitur secundo speetaliter eontra teritam asser Eionemr Nam si peccata commissionis, & omissionit pro cedentia ex eodem motivo essent ei isdem speciei mora. iter, unis peccans peccato commissionis, & simul omis. ιionis, ut noo diligens Deum, dum instat, praeceptum,
re illum odio habens; vel non audiens saetum , & illud
maledicens, non teneretur explicare in consessione , seMeccasse peccato commissionis, sed suffieeret dicere, se peccasse contra charitatem, aut contra Sacrum, iuxta sententiam valde probabilem asserentem , non dari O, igationem explicandi circunstantias notabiliter aggra ante intra eandem spretem; hoc est contra commu-mem sensum Theologorum : ergo non sunt moralitet eiusdem speciei. γEt eonfirmatur primo δε nullis exemplis. Nam non Venitere de peccato. & hahere animum permanendi in alto, sunt omissio, & commissio procedentes ex eodem motivo ; & tamen non sunt ejusdem speciei, adhuc mo. Ea iter : ergo . v Idem eernitur: si quis juraret salsum , re nolet jurate veritatem legitim8 interrogatus . Et smum non coleret, & offerret cultum Idolis. In quo- Eum primo casu peccatum commissionis eli contra teli. gionem, & peceatum omissionis contra justitia in . In se. condo , peccatum commilitonis habet speciem idolatriet,aecus vero peccatum omissonis. Confirmatur secundo exemplis, quibus tuitur D. Th. , quae videntur Oppositum convincere . Nam ava. Eum rapere, Ac non dare quae debet, non sunt peccat,
eiusdem speciei. eum primum sit iniustitiae, fle secvn.
dum avaritiae. Similiter non ieiunare, & supersua eci. medete sunt distinctae speciei . cum unum si peccatum mortale, & aliud veniale, quae in nostra sententia plus uuam specie disserunt: ergo.
adductis omisso, de commisso non procidunt ex eodem motivo, ob dicta num or Respondetur, quod debet explicati in consessione, si peccatum fuit per modum commissioni , aut omissionis: qnia licet peccata com . missionis, & omissionis procedentia ex eodem motivo pertineant moraliter ad eandem speciem adaequatam;
non tamen quoslibet ex illis illam suciem participit adaequat/, eum notis ni partes subiectivae , seu integra res, juxta dicta num. 87. proindeque integrant illam di.
verso modo essentiali, mutantque intra eandem speciem adsquatam gradum essentialem malitiae . Quod sufficit,vit in omnium sententia debeat explicari, an peccatum fuerit per modum commissionis . vel omissionis , vel otioque modo . sicut peccatum interius, & exterius propter eandem rationem debent explicari. Ad primam confirmationem respondetur . quod ptorius implicatorium videtur , Omissionem, & commissionem procedere ex eodem motivo sermaliter, de
oon esse ejusdem speciei motalis, modo pro assertionee 2plicato. Nam si motivum utriusque est iniustitiae , ne. cenario debet otiumque peccatum ad speciem injustitio pertinere e quia ad illam speciem uehet pertinere spe.
cificatum, ad quam mi et specificativum. Cum hac
tamen differentia inter peccatum commissionis, &omis. sonis, quod omissio pertinet ad speciem , v. g. injustitiet, initiative, & per modum suge a termino ὰ quo, idest ahano iustitiae & eommissio completive, & per modum
accessus ad terminum ad quem, nempe ad obiectum coci. trarium iustitiae . Et cum e v accessu ad terminum ad quem, & recessu a termino a qisa nequeat non resultare una adaequa te species, sicut ex utraque resultat una spe .cies in motu physico, impossibile eli, quod commissio, & omissio procedant ex eodem motivo, & pertineant moraliter audiversas species. 93 Nee oppositum convincitur exemplis adductis. Nam ad primum uicimus quos ly - 'enitere , potest sumi, vel quatenus dicit omissionem actus pcenitentiae, eo tempore quo praeceptum pae. itenti et obligat : vel uatenus uicit permanentiam in aliquo peccato actuali. i primo modo conlideretur, en peccatum o intilianis proste, Ac procedit ex eodem motivo , ac animus non poenitendi; negamus tamen, quod non sit eiusdem spe ciet eum illo . Si secundo modo accipiatur , ncia est Omissio, sed commissio; nec procedit ex eodem motivo, ac animus non paenitendi, seu cum si continuatio pereati commissionis, procedit ex eodem motivo I ac ipsum peccatum, & in eadem specie collocatur. secundum exemplum dicimus, nolle vetitatem
jurare, quando ad id datur obligatio eu iustitia legali.
Et jurare falsum non procedere ex eodem motivo intri
seco: nam motivum primi peccati est contratium justi tie legali : & motivum feeundi est contrarium religioni. v Idem dicimus ad tertium: Nam offerre cultum idolo habet pro motivo ipsum cultum creaturae oblatum; quos pertinet ad secundam speciem superstitionis, quod est idololatria . Qui vero praecish non colit Deum, habet pro motivo intrinseco inordinatum cultum Dei,
quod est promium primae speciei superstitionis, quae
est illegitimus cultus. ςs Ad secundam confirmationem respondetur, quos D Thom. in praes sumit ly non dare qua debet pro ominsone actus iustitiae, ni mo uimus num. 8a. quo pacto habet idem motivum intrinsecum cum atau rapiendi,
secundum quod dicit ablationem rei alienae invito do. mino, & uc nitumque pertinet ad eandem speciem injustitiae. Et quia avarus & rapit aliena , & non dat,quet debet, ob immoderatam solicitudinem congregandi clivitias , utrumque peccatum pertinet accidentaliter,& secundario ad speciem avaritiet. Ad secundum satis constat ex dictis num. ς ab QIibus audimus, quod actus comedendi superflua in cliejeiunii Votest esse precatum mottale, sicut omisci tela. niis Hie notare oportet. quod lichi preceptum ieiunandi sit negativum. &sie adimpleatur pet negationem multiplicis com stionis: quia tamen aliquibus est moraliter impossibilis hie n gatio, citi nimium appetitum comedendi , absque actu positivo, quo velint ieiuna. re , tale prcceptum per accidens & ex consequenti multoties obligat ad talem actum : & tune omisso talis actus est eiusdem speciei eum acto, quo frangitur ieiunium. Quod susscit, ut D.Thomas usus tali exemplo: quia ad extim plum lassicit aliqualis smilitudo.
An omnia peccata sint aequalia . Et sup posita inaequalitate, unde sumatur d
quaest. 73. art. a: & sequentibus. Et praeteris missa connexione inter ea , de qua agit art. I. quia omni difficultate caret , & quia nonnihil divimus trast de Virtiat disp. a. num. xo. in hoc dubio complectimur omnia ea , quae ad eorum inaequalitatem sinctant ' Sed pro maiori luce, nota primo, duplicem esse gravitatem in peccatis: aliam essentialem, quae desumitur ex odimcto, a quo speciem,&distinctionem accipiunt . alteram esse accidentalem, quae attenditae ex accidentibus seu circunstantiis. Sient in rebiis duplex clatur persectio, alia essentialis desumpta ex principiis speciei & asteta amidentalis moveniens ex accidentibus,& proprietatibus.
Deptima agit D. Thom. ia ait. a. ec duobus sequenti
26쪽
Du b. V. Au omnia peccata sint aequalia: Et supposita inaequantate, car. 39
hus & nos cum eo: de de secunda in teliquis usque in
Nota seeundo, qnod licet materia, de qua agimus, magis pertineat ad ordinem moralem, quam ad genus ph iicum; possum iis tamen gravitatem eorum pens revel pur moraliter, hoc est Deu iam prudentum aesti. matio rem de appretiationem ἰ vel more physco, hii metaphyseo, licui de pereato commissonis, & omissoniq num. 6 . dictum est. Et an his sensibus proe ditdubium, cujus resolutio sequentibus assertionibus absol venda est l. I. prima Osrtio veriturem rat3or em sta3itiens.
ρ8 V, Icendum est primΛ , non omnia peccata es vi se aequali , sed alia esse aliis graviora. Haec mitio eit de fide. Et colligitur expces . ex illo Ioann Iς. ubi de peccato Iudae relat/ ad peccatum Pilati dicitur : sibi tradidi m- tibi, rn iis pereatum bobet. Non
minias constat ex aliis S ripturae , et Patriam testimo iis, quae lath resetnnt plures Commentatores :D. Thom. Et probatur ratione eiusdem s. Doctoris, pro euius emacia declaranda proponitur haec prima assertio. Pr cujus tamen luce, nota primo, D. homam praecipvλagere contra Stoicos, qui asserebant, Omnia peccata esse aequalia, ex eo quos peccatum Consisteret in privatione; de inter privationes nullam agnoscitant inaequali. talem. Quorum 1 andamentum ex hoc praecis capite intendit o bilitare ostendens quasi ad hominem infimi tatem illiu . η Nota secundo, duplex esse genus priva. tionum o alia dicitur smphae, tiara, seu totari, quae consistit in ectraria σε, de nihil la et opposite relinquit in subiecto sient, mor , caecitas, At alia huiusmoda: qtiet talis conditionis sunt, ut omnino in indi .isibili cons. nant, neque intra suam quasi speciem suscipiant magis. Et minus; di propterea, ut inquit D. Thom. non datur
Una moes malae altera. nec una caecitas. Altera diei. tur permixta, sera non totalis, qnae non consistit inem .pto esse , sed in corrumpi: quia formam sibi oppostam penitus a subiecto non expellit, sient aegritndo: & haec potest suscipere magis,& minu . decrescit, aut decre. scit, secundum quod magis, v I minus debitam com me usurationem humorum repellit dc hae ratione una aegritudo est maior altera. Quihus praenotatis ros Ratio D. v. Τhomae reducitur ad hane formam Privatio, in qua consisteret peccatum, non est privatio in eoisupto esse, sin t talis, sed tantum in orrum , seu
in fol; sed .inter privationes huius generis potest dari
naequalitaso ergo lichi peccatum consisteret in privatio. ne, poteti dati in qualitas inter peccata. Minor eum consequentia constat. Et maior probatur : nam pris elo peccati consilit in privatione debito commensura Rionis eum ratione et sed haec non totaliter destruit ne per p-ccatum , alias destrueretur totus actus, Et Gnωquenter ipsum peccatum quia suhstantia actu nequit remanere, quin rem neat aliquid de rationet ergo mi vatio, in qua consisteret peccatum , non est totalis, seu in corrupto esse, sed tantom est in steri , seu in eον.
Thomae nori atridet. Nam talium est, quod privatio, qne in peccato reperitur , si tantum in fieri, seu inebrirtimi, α non totalis, seu in eorrum esse quia ea priva ira est in Orptimo se , qtiae nihil sermae sibi Oppo it miti si hie in relinquit; sed privatio, quae est in pecca.
eo. est huj dmoui: ergo noli coiisistit praeci e in eoν mpi, sed etiam in ere pro esse . Minor probatur nam forma , cui opponitur privatio peccati, est rectitudo moralis ;Dci in nullo pεcc.ito σε manet aliquis rectitudinis moralis, aliae idem actus semine , de simul esset honos, & malustro aliter: ergo privatio, quae est in peccato, est sim plex. t talis, de consistit in eorrupto ege. Hie obiectio quae dissicultate non caret adeo tor quut Theologorum ingenia, ni in vaticis. At inter se di. versos occurrendi modos secerit abire. s sed omnibus hi brevitatis matici missis: Respondetur cum perdoctis NN. salm. in hoc tract. disp. s. o. g. concedendo maj rem ; de ne ando minorem. Ad cuius probationem dici. mus. quod mi vatio in qna consstit malitia privativa T cim. III. P L TLeviet. Salm
peccati, non est plivatio immediata honitatis, seu rectitudinis sor malis morali , seu tectitudinis fundamentalis, ut infra dicimus, dum de peccato commi ssionistractemu . Hetc autem coalescit ex illis omnibus , quae honitatem moralem possunt sundare , ut est tendentia ad obiectum, ad finem circunstantias , dc ad rationem . Et nullum est peccatum, in quo non remaneat aliqua rectitudo fundamentalis: sicut nullum est, cujus omnia
Lincipia , dc circunstantiae sint Ohjective vitiosa. Et inoe sensu, inquit philos in 4. Ethie. cap. 3. nullum catum esse malum in summo. In quo eodem sensu docet D. Thom. quaest. a. de Mal art. s Rucri in eo, qui inordinate comedit , semper remanet aliqua honitas sum clamentalis per hahitudinem ad obiectum , aut aliquam circunstantiam. Quod si aliquando aecidat , quod actus est vitiosus eu obiecto, de omnibus circunctantiis e Dicendum est, quod vel regulatiter hoc noti contingit: uod suffcit acl intentum D, Thomi. Vel quod manet semper aliqua habitudo ad rationem , saltem secundum gradum geneticum, ratione euius petit moraliter deteris minati per honitatem moralem, & haec exigentia aliqua nitas fundamentalis est. Aliam uiam excogitarunt satis facilem N. Salmant. in hoc tract. disp. s. a num. II.
Videantur ibi. . Inseeundo agere id eisea peccata jure pon
ior T, Icendum est seeundo, non solum dati inat.
in qualitatem inter peccata, quae sunt pro hibita . quia mala: sed etiam inter peccata, quae sunt mala , quia prohibita. Et probatur hreviter ratione praedicta peccata possunt pertinere ad diversas species,
tu liquet ita tractione jejunii, de in stactione dihi festi la horando ; sed species sunt sicut numeri se excedentes in
persectioire, aut de imitate iuxta qualitatem materiae tergo inter peccata iure humano, aut positivo prohibita potest dati inaequalitas. Et confirmatur prim A: Nam possunt contratiati di versis virtutibus, ut liquet in exemplis appositis: dc M. neraliter loqnendo, nulla est lex politiva, quae praeci piat, aut prohibeat aliquid nisi eu motivo alicuius vitia tutis ς sed peccatnm oppositim maestantiori virinti . caeteris paribus, est gravius, ut infra dicemus: ergo potest dari inaequalitas inter praedicta peccata. Confirmatur secundo : Nam etiam in his pectatis privatio, in qua consistit malitia, en tantum privatici in feri, quia non corrumpit totum actum hae ratione probavimus, omnia peceata non esse paria I ergo.
ioa Nee reseri, si dicas, quod agere costra legem positivam est malo in per accidens , de ex suppositione & in his, quae sunt mala per accidens, non oportet, quod dei ut inaequalitas, ut docet D. Thom. 3. contra Gentes
Non, inquam reser t. Tum qnia de essentia preca ti est esse contra legem: ergo non est malum per acci. dens , esto sit contra legem positivam. Gm otiam .' Quia lichi obiecto non conveniat per se esse prohibitum; supposita tamen prohibitione, agere circa materiam probi hilam, aeque per se est agere contra illam , ae agere C intra legem naturalem .' ergo si in peccatis contra ius naturale datur inaeqiralita , etiam in peccatis eontra jus missi ivum. ' sensus D. Thomae in illo loco eo alta Gentes tantum est, quando lex statuit limitem in sui prohibitione . sicut Ecclesa ex lege ieiunii statuit unicam e mestionem. uhi per accidens se habet, quod stangatur pre cluas, vel tres comestiones. Quare in hoe, de ictaliis similibus, quoad sormalem Isti im se habet mese, quod terminus praefixus a lege non observetur ἰ de cle materiali seu per accidens, quod fiat per tres, aut
io 3 Ex dictis infertur inaequalitatem in his peccatis resultare ex eisdem capitibus, ae in peccatis contra ius natia rate . Nam sicut peccata contra ius naturale possunt esse inmo alia tam ex parte obiecti, quam ex parte finis, aut aliarum circunstantiarum .' ea his etiam capitu
hus possunt esse inaequalia peccata contra ius positivum. Quia onum peccatum potest hahere pejus obiectum, qua in aliud , ut s oppo tur praestantiori virtuti .' potest C a ordi.
27쪽
clinati ad mlor in finem, ut si quis non ieJunaret ex
motivo operandi contra virtutem supernaturalem , &asius ex moti . o inanis gloriae 'Ec tandem si quis in teu.sius vestet objectum prohibitum , dc alius remiss8. . Verum quidem est , quod in aliquibus Meeatis inae. qualitas peccatorum , quae sunt contra ius positivum,
non sumitur pen s ma)orem, aut minorem , quantitatem quia non peccat magis coatra legent i iuuii, quieutra clebitum multum comeait, quam qui p1rum e nec
magis peccat contra legem ieiunii naturalis , qui ante celebratiociem Missae magis comedit. Sed hoe nori est uni versaliter verum 'quia etiam possunt esse inaequalia ex quantitate obiecti, ut liquet in eo, qui comeuit carnes
seria sexta plus comedendo.'& in eo, cui prohibereturam latio, dc plus ambularet. Ratio vero cur gravitaspeeeati in aliquibus non crescit ex quantit a te ob ecti , est, quia in eis solum prohibentiae secliadum aliquam lationem indivisibilem pro sibilo legislatotis , ut num. Praeced. uitium est . to Seu inquites . an doctrina data in hoc, dc prae .cedenti O locum habeat in peccatis omissionis iciter se R itio dubitandi est, quia privatio, in qua consistit pec. . atum omissionis , est totalis, & in facto se , coni sit pii.
Ad quos sub distinctione respondendum est . Nam
vel sumitur peccatum omissionis adaequate, idest quatenus includit actum, qui est eausa omittendi ; vel prae .cise seeundum ipsam privationem, per quam essent liter constituitur in ratione peccati omissioni . In peccatis missionis utroque modo sumptis procul dubio potestuari inaequalitas ratione vel intensionis, via curationis , conatus, voluntarii flce. Si enim peccata sumantur priori modo, eadem ratio militat de eis, aede peccatis comis
missionis, ut ex se liquet. in his etiam consideratis secundo modo potest reperiti inaequalitas as hue intra eandem sp ciem: quia inaequalitas reperta in actibus, qui sunt causae omissionis, intrinsece refunditur in eas, fient ratio voluntarii, & durationis. Quamvis omissiones sumptae secundum se, & ex parte earum snt peccata aequalia intra eandem speciem. Uxi infra eo de Ieciem: Nam n omissiones pertinρant ad cli .ersa' materia , etiam dehent habere inaequalitatem specificam desumptam p eordinem ad actus, quibus priuant, & a quibus speci.
ros Icendum est tertio, peceatum ex obiecto
dra gravius posse superati stiripliciter in esput morali a peccato inferioris speciii 1 atione circun. nantiarum agravantium intra eandem speciem. Dixi. mus in esse ρινὶ morati, quod est idem , ac iuvia aestimationem prudentum Quia omnino certum est, quos peceatum ex Obiecto levius non potest adaequare pec. catum eae obiecto gravius, si comparatio fiat quoadessentialem gravitatem , & in esse physico , aut meta. physicor si quidem nulla forma inferioris ordinis potest ad quare nisi a physic formam superioris ordinis, quan . tumcunque illa crescat intra suum gradum .' ideoque nulla anima rationalis est possibilis, qui quoad perse.ctionem essentialem adaequet Ang lum. Divimus etiam
νarione circunstantsarum aggravant iam antra eandem hetiem
Quia non minus certum est, quod si ei leunstantia ex. trahat peccatum levius ex obi-na ad altim speciem peceati, potest excedere simpliciter peccatum ex obie.
io gravius . Ut liquet in furto, quod est levius ex obiecto , quam rapina ς & si sit furtum rei sacrae, εκ uit absoluth di simpliciter illam, ratione ei leunctantiae p rtiuentis ad specibiti sacri traii. Assertio etgo nostra procedere de hei tantum in sensu, quem termini illius
praeseruiit. Eamque tenent C lat. a. a. quaest. Is 8. art.
q. ad a. solo is n. N Salmant. eum aliis Thministis. Et εκ SIcietate valentia, Suarer, AZor, sala , Granados, & alii. Et probat ne ratione fundam n tali . Nim illud me. catum est glarius absolute , & simplicitet , quod est dignum majori poena simpliciter; sed mecatum ex ol
ueto levius potest ratione circunstantiatum ags avan
tium inita eandem speciem esse dignum majori pana simpliciter I ergo potest excedeste absolute & simpliciter
peccatum ex sua loecie gravius. Major videtur certa nam dignitas poenae sequii ut gravitatem peccati ,& coa.dignitas ad masorem p cena masore gravitatem malit te ue. t supponere . Milior vero evidenter probatur: nam petuu tu ev se gravius peccatum est , quam sultum: sed latio pote il deberi major poena, quam periurio nam demus, quod p tiurium sat intensum ut quailior, & ex nullo alio capite habeat malitiam , tunc debetur illi Vcena deierminata: e convcrso paeaa , quae surto paten deueri, potest crescere in insi.mum , vel ratione interisionis, vel rati ae quantitatis: ergo potest hoc esse dignum majori patia , quam illud . Recedit ad hoc, quod mille homicidia , v. g. in aestimatione prudentum digna sunt majori paeaa , quam unum periurium, quili hoc neget ' & tamen coatinentur intra Orciem levioris gravitatis ergo in aestimatioue morali poleti peccatum ex obiecto levias qxcedere iagravitate peccatum eκ obiecto gravius.
ico Respondet primo meta uer , quod ex condi.
gnitate ad poenam inepih arguitur ma)or , aut minormalitia: Quia poena in omnibus peccatis est eiusdem
rationis; cum tainen peccata, de quibus est sermo, luit ei uel sat rationis. S d contra est. Nam eo ipso , quod peccato ex obiecto leviori debeat ut vel major, aut aequalis poena, adhue ejusdem lationis, ricle deducitur adaequare, aut sup rare moraliter in gravitate malitiae; sed non potest negari, quod maior paena , saltem ejusdem lationiς, potest de heti peccato ex obiecto leviori ratione alicuius circunstantiae aggravantis e ergo rectὸ arguitur, pom is lud ad aequare , I superare . Maior probatur nam poena
debita cuilibet peceato est in judicio divino illi pro .
portionata: ergo si debetur peccato eu obiecto leviori gravior poena, quamvis sit eiusdem rationis, d bet hoc excedere peccatum ex obiecto gravius in malitia in fimorali. ior Respondet secundo, ex nostra ratione tantum inferri, quod peccatum eu chiecto leuius possit adae. quare , aut superare peccatum ex obiecto gravius iatatione demetiit.
Sed contra. Nam hine evidenter arguimus ini sallimur 9 etiam illud superare in gravitate malitiae in egemotali. Nam ratio demeriti , quae est proprietas malitiae, ita est proprietas illius, quos ad majorem militiam,
constet a tur condignitas ad ma)orem par iam, sicut ad maiorem bonitatem moralem condignitas ad majus
praemium , itaut condignitas talis sit proportionata cum tali bonitate, aut malitia: ergo implicatorium est, quod omnia peccata sint patia in ratione demeriti : ergo si peccatum ex obiecto levius potest adequare, aut lupe. rate in ratione demeriti peccatum ex Obiecto gravius, etiam in ratione malitiae in esse morali.
gravitas desumpta ex obiecto est principali e ea, quaeue sumitur ex citcunstantiis, ut videsi potest art. 3. hu ius quaestionis 73. a. a. quaest. ubi ait, quod pepcatum Adae tantum potuit esse straviisimum socru nium quid ex circunstantia personae. Et quaest. a. de Arulo,art. s. ubi expresia docet , gravitatem provenientem ex circunstantiis , quae non mutant speciem, non posse
adaequare gravitatem, quae desumitur ex oniecto.
Ad hoc argumentum tespondetur, quod gravitas desumpta ex obiecto dicitur primisatis a D. Thoma, non quia superati non possit ab accidentali desumpta ex circunstautiis; alias nee sumtari posset a malitia desumpta ex circunstantiis mutant thus speciem: seu cli. eitur principalis, quia est essentialis , & prima , & vm luti substantialis, quae caeteris paribus, aliis praeserenda est. Nec oppositum docet in quaestione relata de Mao:
Quia ibi tantum est latino de gravitate in esse physico. illa, quod adducitur de preeato Alami, facilὸ dic
pellitur. Nam intentum nostrum non est quod gravi. tas desumpta ex qualibet circunstantia si maior ah Iure de simpliciter e quia quandoque est maior simpli. citer , aliquando tantum secundum quid: &in hoe ul. timo sensu peccatum Adami ratione circunstantiae perasouae fuit gravissi inum. Quod non tollit, quod aliquod
peccatum ex obiecto devius , ex altera circunstantia possit ita crescere in gravitate, ut aliud ex Obiecto gre,
vivS possit superare smpliciter, ut liquet in exemplis
28쪽
Dub. V. An omnia peccata sint qualia: Et supposita inaequa&ate θα
pro nobis adductis. & aliis innumeris .io; obiicies securiclo : sp cist infitioris ordinis,
qui, itumcunque crescat in persectione accidentali con tenta intra sua in speciem , non potest adaequare Deris
sectionem speciei ordinis super totis & hac ratione pri
catum ueniale, quantumcunquὸ crescat, noi potenadaequare ici gravitate malitiae peccatum inor tale: erco P .ccatum ex Obiecto levius nequit superare, nec auae quare in gravitate peccatum ex obiecto gravius ratioue circunstantiae cci itentae intra eandem speciem
Respondetur , antecedens esse verum de specie ordinis inseriotis in esse phusico; sectis vero de illa in esse
morali: uti liquet in argento, quod in alia magna quan titate potest adaequare, de superare moraliter aurum in minima quantitate. Et ratio est eadem in pti senti materia ' quia in esse morali peccatum inserioris ordinis potest ita crescere ratione quantitatis , aut alterius cir cvnstantiae , ut juxta pruuentiam iudicium censeatur clignum malati poeta: si e ut iuxta illud censetur causare malu et damnum . it Exemplum peccati venialis non tenet.' quia hoc in aestimatione prudentum semper remanet in ratione peccati levis . Et in statue in sententia contra tia.' nam peccatum veniale odii Dei est superiori ω-
clinit specificε tela te ad peccatum mortale surti; & tamen hoc est gravius in esse motali . Parisormiter ergo dicimus, quoa peccatum veniale ex nullo capite potest in aestimatione morali adaequare minimum peccatum
Quarta assertio secundam o prae Min eaput in quatitaria
Do lcendum est quarto , illud peccatum esse
secundum fiam speciem et avius , quod directh opponitur praestantioli virtuti. Hanc tenent com muniter Th millae eum noti nullit limitatiorii but insta adducendis. Eamque docet expies 3 Div.Thom tu quaest. q. supra relata, art. q. Ac quaest. 2. de Maio . art. lo. ubi ait: Grassitas ergo tectari , quam halet ex socia sua,
attenditis ex parte alieni, sin m 'eνia .' o secundum boue consuerationem gravius peccatam dicitin ea suo genere , qtiod majora Mno Distratis opponisvν
Et probatur ratione eiusdem s. Doctoris ex art. . t lato deducta: Nam illud meca in ii est gravius , cuius obiectum scit maliter est peius , ct magis dissonum rationi ; sed peccatum oppostum maestantiori uirtuti habet obtelum foem aliter prius , & magis di nonum rationi P ergo secussum suam speciem peccatum illita est glavius, quod opponitur praestantiori uiti uti. M ior videtur certa nam sicut species actus sumitur exobi cto tam in esse physico, quam in esse morali ; ita
malor, aut minoe ho ita , & deformitat illius debet desumi ex pet sectiori, aut in persectiori obiecto formaliter Mincr vero prohatur. tum quia quo obiectum est manis inordinatum, eo est pejus tot maliter in ratione
ιMeii, se magis dissonum rationi; sed objectum peccati oppositi pedistantiori utituti est magis inordinatum,
cum ponat de ruinationem circa notatiorem matεtiami qua ratione usi sumus supra num sci. ad probandum,
quod actus est pejoc habitu absolui ε& simplicit r rei mpeccatum oppositum praestani toti virtuti habet obie.ctum peius , & magis dissonum rationi . Thm et am. N.m quo obiectum virtutis est magis consoniura rati ni, eo Giectum ei contrarium est magis est si otium rationi.
ergo idem quod inius. Consequentia est legitima . Et
antecedens est certum.' nam contraria sunt, quae maxime distant. Tum deviqiar Nam virtus, & peccatum eio laesi/ oppositum vetantur circa eandem materiam; contratio tamen modo. nam uirtus uel satur circa eam
accedendo at medium constitutum per rationem &mccati im recedendo a tali medio; sed ea materia aequEgravis est , prout attingitur per recessum . ac prout attin. nitur per accestim de hac ratione sicut taus est summae uiguitatis , ut attingibilis p r amorem seu, pros qui io Dena, εtiam est summae gravitatis, ut arito bilis petolium . ergo
sunt no nullae limitationes, quibus prae habitis , nulla manebit dubitandi ratio. Prima est , quod peccatum oppositum praestantiori . Irtuti debet esse oppositum ditε'8obj cto ptim itio illius.' quia virtus non explicat totam suam persectionem circa objectum secundarium. Et haeratione odium proximi, quamvis opponatur nobilissimae virtuti, videlicet charitati , non est gravissi rima pecca.
tum .' ita proximus Est obis tum sicundarium . Videa. t ut D. tho m. in hoc art. q. citat. ad 3. & 2. a. quaest. 39. at . a. ad 3. ubi eadem ratione docet, schisma non esse peccatum gravius infidelitate.
Secunda est , quod peccatum oppositum inscrtotivit tuti, non includat Oppositionem cum virtute superio. rie nam ratione huius oppositionis inclusae praedictum mccatum poterit superare illud , quod opponitur dire eth virtuti superiori. Hac ratione adulterium, esto opponatur eastitati, quae est vitius inferior iustitia, cui op. ponit ut latium; est tamen gravius peccatum, quia etiam inclusit oppositionem cum justitia . Item , quamvis peidentia si perseetior omnibus virtutibus moralibus; potest tamen peccatum ei directh oppostum superati a peccato opposto alteri virtuti morali. quia hoc etiam inestauit oppositionem eum prudentia. Et idololatria opposita religioni, quae est virtus inferior fide & spe, en gravius peccatum , quam infidelitas, ' desperatio quia includit infidelitatem , ut docet D. Thoin a. a.
ii a Tertia est, quod p ccata, do quibus sit comparatio, habeant eundem modum oppositionis ad uirtutes
contrarias: nam si unum Opponitur per commissionem,& aliud per omiisionem. vetosimile est , quod pecca tum commissionis opprasitum infitiori virtuti potest in gravitate supreare peccatum omissionis oppostum se periori virtuti. Juxta quod potest dici, quod homici clium est gravius precatum , quam omissio facti, licῆt illud opponatur virtuti justitiae , sum est inferior reli. gione, eui opponitur omisso Sacri. ' Nec contra hoe obest, quod peccatum omissionis, At commissionis sunt ejusdem si 'ciei intra eandem materiam. Quia jam cli. 3imus, quod in aestimatione morali peccatum ex obiricto levius potest eκ aliquo capite superare peccatum ex objicto gravius. Ratio vero , cur hoc potest contingere in peccato commissioni et ad omissionem, est quia omissio solum est initiati ve peccatum inita suam materiami & commisso est piccatum completi. h. Nec est mirum , quos peccatum completum in in s ruin linea D:sit superate in aestimatione morali peccatum, quod est tale tantum initiative in superiori li.
Quaria, quod actus virtutis imporsectio is non sit magis debitus e nam ratione majoris debiti peccatum ei oppositum potest excedere Vccatum oppolitum actui p-tisectioris utituitu, di miniis debito. Haec autem limi. latici solum potest deservire pro peccatis o.nissionis : quia in peccatis commissionis vel semper est debita rectito. do persectioris virtutis . vel ratione inordinationis positi iavae semper excedit id , quoa opponitur praestantioli vir tuti. Pro mccatis vero omissionis portii sustineri, saltem quoad legislatorem humanum, qui non semper mae-ciph id , quod melius est. Pro quo videndus est D
Τ m. a. a. quaest. 3 s. art. a.
Quinta & Dltima, quod cael tra sint parta , pripter superius dicta in praeceae uti assertione l. V. O tosta sententia διὰ ultimae assertioni. ii DRO sententia assertioni ultimae eontraria re L seiuntur MEP E, Lorca, Salas, & alii,qui,
nisi ad latitur aliae limitationes, non concedunt, Deccatum oppositum virtuti persectiori esse graviu . Et arguit ut primo ex D. Thom. a. a. quaest. 84. art. q. ubi
docet, quod non oportet, principalia vilia op Ini prin cipalibus uirtutibus. Et in hac quaest. 7g. ait , quod etiamst viritites essent Iare , non sequ/retur, viria esse paria. Et confirmatur Ex D mr; scist. homil. 68 ubi ait, quod avaritia est maius peccatum, quain furtum rapina ; & tamen o mitiae liberalitati , quae est virtus itiserior iustitia, cui opponitur fartum: ergo. Idem M. et D. Thom. a. a. quaest. ag s. art. l. ad 3. ubi ait, illi .ralitatem esse peius peccatum parvificentia; & tame a
C opponitur inagnificentiae , quae est persectior liberalitate et
29쪽
litate: ergo. Hem colli itur eκ Glossi, Levit. s. tibi eicit, quod idololatria est pravissimum peccatum: Et Isai. 18 idem docet de hi spiremia; constat autem l li gionem , & sdem, quibus opponuntur, non esse maxi
Confit matur secundo aliis exemplis: nam intempe.rantia excedit in gravitate peccatum timiclitatis, ut clo cet D Thom. a. a. qnaest. Iga. art. 3 & tamen scietitudo, cui opponitur timiditas, est persectior temperantia, cui cpponitur intemperantia . ergo. I Item prudentia est virtus persectior temperantia ; & tamen peccatum in. temperantiae potest esse gravius, quam inconsideratio, negligentia, & alia similia , quae oppo 'untur prudentiae. ergo. I Tandem superbia est gravissimum peccatum,
iuxta D. Thom. a. et quas . I sa. at t. o. & tamen humili ras ei opposita non est maxima virtutum ergo.
ri4 Ad argumentum, & primum tesimonium D.
Thomae respondetor, nomine primi latim vitiorum nocilatelligi vitia peiora , sed tantum vitia capitalia, quae sunt radices aliorum: & de his uerum est, quod non iunt ahsolutε grauiora, at liquet in gula. 'I Ad secundum testimonium , dicendum est , quoci D Thomas noti sumit ibi squalitatem virtutum pro ζqualitate specifica, sed
pro squalitate , quam habent omnes virtutes , prout sunt in statu persecto, e connectuntur cum piscientia:& in hoc omnes uirtutes sunt pares; sed non oportet,
quod vitia sint patia Ati confirmationem,& testimonium D. Chrysost dicimui, quod non loquitur de avaritia sumpta praecish cunesum suam speciem, sed prout includit peccatum injustitiae . Legitur de verbo au uethum. ' Ad exem. pium par ut licentiae , & liberalitatis, desumptum ex D. Thomar Respondetur , quod illiberalitas eo est majus peceatum, quia includit in se parvi ficentiam, & ncio hcontra: nam illiberalis non poten esse magnificus, &parvi ficus patest esse liberalis. Und/ non est mirum, quod illiberalitat si peccatum gravius , quamvis non oppooat ne Mastantioli virtuti. ' Ad alia duo exem. pla idololai iii, di blaspheiniae desumpta ex Glossa idem
iis As securidam eonfirmationem , & primum exemplum intemperantiae relath ad timiditatem: Res pondetur negando maiorem , si intelligatur de gravitate pocifica & essentiali. Et D. Thomas intellig-ncius est
qu intum ad masti iam accidentalem desumptam excir
cunuantii , maxim8 obiecti .is. Quod potest explicari
in hunc motu ri' nam sicut circunstantiae se tenentes ex
parte principii possunt augere ,& minuere malitiam per augmentum, fit climinutionem voluntarii ratione maj ris, aut minoris pamnis, ignorantiae. & smili uiri; ita major, aut minordi multas obsectiva potest angere &minuere rationem voluntarii, & consequenter malitiam. Et hoe contingit in objecto timiditatis telath ad odie. Ium intemperantiae: nam materia . circa quam vel satur timiditas, sunt mortis, & tormentorum pericula , quae ob sui arduitatem , &quia supponunt amorem valuὸ neces.sarium acie servandam vitam, & quia generant tim tem , & tristitiam, quae offuscant rationem, nequeunt non minuere magna ex parte rationem voluntarii. Quos non adeo urget in objecto intempεrantiae: & hac ratione peccatum intemperantiae est gravius accidentalit/t pec cato timiditatis. Pro quo videatur Diu. Τhom. loe
Nee obstat contra hoc, quod pereatum timidἱtatis
ex Maere suo est veniale, & plura precata contra tem perantiam ex genere suo sunt mortalia , ut sornicatio, adulteri uiri . AE peccatum coatra naturam. Nam h e peccata possunt considerari dupliciter , vel prout preti. nent ad genus iuxuriet, vel prout pertinent ad geniis in temperantiet . & sstunt in illo. Praedicta ergo peccatalic/t snt mortalia prout pertinent as genus luxuriae, secus vero prout praecis 3 sunt intra genus intemperantiae. Sunt vero mortalia prout pertinent ad genus luxu.riae, quia addunt oppositionem contra innitiam . aut alias vietotes, aut contra aliquid attinet virtute. QuolsEt perspicuum discurre o per sinnula , Nam asulte itum est contra iustitiam coniugis nopeum, raptus virginia contra iustitiam ipsius virginis, aut Patris : in. c aut contra e verentiam languinis . hoc est contra pis. ratem: simplex fornicatici est conita bonum hominis nascii tui, q ratenus ex ea tollitur certitudo vitae illius,
sufficiεnter provisere de educatione prolis. Quia , ut in. quit D Thom. a. a. quaest. 13 art. a. ad η Iex solam
attemsit quod est per se, & regulariter accidit, & non id, quod est per accidens. ' Minus refert, quod proles
nullum aus habet, ut generetur, neque ut honae illius euueationi provideatur. Quia hoe tantom arguit . et cis non sit rigatosὸ contra iustitiam, bene vero contra ju. stitiam aequivalentem seu virtualem e quatenus ponitdeotclinationem contra Iegem praeeipientem, et nod ex sippositione , quoci quis det operam generationi, fiat hoc, servatis omnibus, quae ipsa generatio,& bonum prolis generandae exposcunt.1 16 Per quod patet ad peccatum contra natinam
quia dicit similem oppositionem eontra institiam, ut ex se liquet,& addit ope sitionem ad aliquid altius vir. tu te. Opponitur enim ips h no speciei humanae. & ordini naturali, ad quem omnes virtutes referuntur, ut
qui a Deo immediate procedit :& quia fit specialis inJulia Deo, propterea inquit D Thom. quaest citat art. II. ati a. quod excedit sacrilegium. Et ob eandem rationem
docet quaest. IIo. art. a. ebrietatem , oppostam temperantiae, esse Peccatum mortale : quia includit specialem desormitatem contra rationem, privans totaliter usu illius e ac proinde praeter OpDositionem eum temperantia lacludit oppositi em contra aliquid altius virtute. Ad secundum exemplum, quod redueitur ad morata opposita pluribus virtutibus morali hiat relath ad plura peccata opposta virtuti prudentiae, satis constat eae dictis num it r. quod excessus illorum in gravitate desumitur ex oppositione, quam includunt contra prudentiam , ut docet D. Ihom. a. a. quaest. o. arta tu Ad tertium exemplum optim8 respondet D. Thom.
marima υινtutam. Sed ex ne emersonis est morimum , Q.
ii Amuit ut secutiao: Nam si illud precatum esset gravius, quod opponitur praestantiori vir inti, etiam respectu eiusdem virtutis gravius esset illud, quod Oppo itur actui persectiori ; eonsequens est falsum: ergo& ante. cedens. Mitior probatur primo: nam dilectio inimiei est persectior, quam dilectici amici; & tamen odium amici est gravius, quam odium inimici, ut d et D. Thom.
a. a. quaest. 27 ari P. ergo peccatum opstositum actui praestantiori ea iisdem virtutis non est gravius. se Marte ectu g atitudinis perfectius est heneficium rependere, quam illus recogitos aere ς & tam n beneficium non re cognoscete est gravius preeatum, quam heneficinm non
ergo idem quod prau . Tertio: profit-ri fid-m Oeam tyrano mortem minanti est actus persectior, qnam illam prosteri sine imminentia tormentorum: & tamen siem Degare sine tormentis est gravi ns meratum , nuam in conspectu tormentorum illam deserere, ni docet D. Hyetony n ad Guat. I. ergo .
Et concirmatur: Nam eidem uirinil sae M opponi. tur duplex vitium contrarium, alius inrexcessum,&aliud per desectum, ut liti talitati procli 1litas, di avaritia I ergo gravitas recatorum non rectὸ assignat ne per oppositionem ad virtutes. Ad argumentum tela detur e cessa siqnela maioris . negando minorem . Ad primam probationem neganda est maior Nam, ut docet D Thom loco in ea citato, dii uiri amici substantialiter est pol sectior, quam dilectio inimici, eo quod amicus est ma is per charitatem sibi conjunctus, & est materia maiorix dilectionis digna . Aecidentaliter tamen a me inimici potest esse persectior ratione maioris dissicultatis, de quia arguit
maiorem amorem Dei. sed gravitas peccati debet attendi nee oppositionem a I actum persectiorem secvn. dum Isam essentiam, ceteris parthus.
Ad secundam respondetur , quod heneficium non recognoscere, propterea est gravius peccatum . quia in- eludit in se beneficium non rependerer ideoque non est mirum, quod si gravius. ' Ad tertiam responderet. quod negare fidem sne tot enlis, Mutum est gra et in s
30쪽
aeeidentaliter : quia qui fidem negat sine tormentis, magis voluntatiἡ illam deserit. Et in hoe sensu loqui-
aut D Hieronymus. Ad eo firmationem respondetur , quod inter peccata opposita eidem virtuti per excessum, & desectum illud est gravius, quos magis distat a viri te e quia ma.
gis opponitur illi, sicut illi minus assimilatur . Sed ad
cognolcendum quando vitia , aut peccata magis opPonanisetur virtutibus, considerandae sunt .virtutes in duplici differentia : nam quaedam ordinantur ad compescendum
appetitum concupisci hilis. quas retrahendo quaedam ordinantur ad impellendum appetitum irascibilis, quasi
agglediendo. Igitur peccata opposita per excessum virtutibus primi generis sunt eis magis dissimilia, magisque ab ei distant; & propterea sunt pejora peccata : ut Iiquet in superhia opposta humilitati per excessum; &in pusillanimitate per desinum. E contra peccata oppo. sta per defectum virtutibus secundi generis sunt gravi ra , quia ab eis magis distant .' et ideci majus tricatum est timiditas opposita sortitudini, quam pertinacia. 118 Arguitur tertio: Peccatum mortale gravius est veniali; sed multoties precata venialia ex genere oppo nuntur persectiori virtuti, & peccata mortalia imper. filii oti, Di liqnet in pluri hus peccatis oppositis pruuen. tiar, quae sunt venialia, de peccatis oppositis tu ilitiae , quae ex genere sunt mortalia , quamvis prodentia sit virtus
persectior iustitia: liquet etiam in mendacio, quod ex L est peccatum veniale, Ac in pluribus peccatis oppo
stis temperantiae , quae ex se sunt mottalia , licet ue tacitas si unitus persecti e temperantia: ergo. Ad hoc argumentnm respondetur, concessa mi ei; negando minorem. Nam, ut optim vidit D. Τhom.
quaest. 2. de Mati, art. Ita pessitato virtutis attenditur
ex ordine ad charitatem, itaui illa sit perfectior, quae
magis ducit ad finem charitatis, Ac cum ea connectitur . Noe pacto certum est, quod virtus, cui opponit ut peccatum mortale , est magis connexa cum charitate, quam virtus, cui opponitur peccatum venialet quia vitium oppositum illi magis repugnat charitati, ut ex se comnat . I Neque illa duci exempla, quae adducuntur, inprobatione inclusa , oppositum suadent . Non nimiam Iosia etiam dantur plura mortalia opposita prudentiae, tam intra propriam materiam, quam intra materiam aliarum virtutum e peccata enim eis opposita , etiam opponuntur prudentiae, ut supra dictum est . Et si alia sunt tantum uenialia, hoc est ratione parvitatis materiet . Nee secundiam, propter dicta num iis . Adde: quod non est adeo certum, quod veracitas si virtus persectice temperantia, propter rationem proximh datam.
ris Ultimo arguitur: Nam pia virtus est persectior,
qudi versatur circa magis dissicite: nam de ratione vir.
tutis est, quod sit circa dissicile, & ita se habet magis rid magis, sicut simpliciter in simplicitet; sed pecta.
tum est levius circa uissicile, iuxta clicta num. II . ergo. Respondetur, obiectu in dupliciter posse dici d O. elle vel intrinsec/, difficultate oesumpta ex intrinseca persectione objecti, quo pacto Deus, ut attingibilis per charitatem , est objectum summe dissicith & arduum tam respectu charitatis, quam respectu vitii contrarii. Vel extrinsech, dissicultate oesumpta ex aliquo motivo extrinseco, quos removet appetitum a tali objecto,&impellit ad oppositum . Et hoc pacto se habent pericula mortis respectu sortitudinis , quae dissicile vincutitur, de non nisi per conatum essicacissimum: ex se enim potius retrahunt appetitum , coguntque illum ad fugam o, lecti sortitudinis , redduntque ipsam sugam minus v luntariam. & quodammodo coactam. Igitur virtutis persectio non delum itur per ordinem ad dissicile poste. riori modo, sed priori. Et hoe pacto vitia opposita viris tutibus, quae clantur ad vincendam dissicultatem prioris
generis, sunt graviora ex genere , quam vitia, quae Οypotiuntur virtutibus non habentibus tantam dissieultatem formalem, seu intrinsecam. Peccata vero opposita viris . tutibus habentibus majorem dissicultatem extrinsecam , minuuntur accidentaliter ex defectu voluntarii: quam
vis accidere possit , quos etiam habeant maiorem clim cultatem iuttia sicam , ut ia obiecto sortitudinis comtingit .
N hae secunda disputatione ad dissiciliores, de satis
tenebrosas quaestiones, ne hulisque densismis reset. las accedimus. Pro quibus explanandis imploramus auxilium Dei eκ alto, Et specialem lucem duorum magnorum luminarium Eeclesiae Magni Paren.
ti, Augustini, de Div. Τhomae.
An omissio, quae tantum es voluntamia in
causa, sit iu se formaliter peccatum λ
Pter divisiones pereati celebrior est apud Anthotes diis
visci istius in precatum omissionis, & commissionis. Hoc consistit in eo, quod immediate opponitur pracepto negativor ut sertum , di sornicatio, quae opponuntur directhhis praeceptis, Non furaberis I Non metaeheris. Ilia lud consistit in eo, quos direct transgreditur praecep tum assirmativum, ut omissio audiendi Sactum. Et de hoe agemus in hoe dubio; & de altero in sequenti. Et lic/t circa peccatum omissionis possint plures, & perutiles quaestiones excitari, solum eligimus unam, Conten. tam in titulo proposito : quia ea, in qua solet inquiritopeccatum omasonas reqvijae aliquem Mi mὸ quae est satis plausibilis , jam manet decisa tract. s. disp. I. dub. q. Aliae, quae sunt minoris momenti, levi calamo tange iamus , vel per modum suppositionis , vel per modum corollarii.
Dissicultas tamen in titulo peo posita proeedit in hoe
sensu : Quis advertens circa horam duodecimam instare praeceptum audiendi Sacrum, dc hoe praevidens , vel vo-Ioiuarie noleas praevidere, somno se tradit: inquiritur, an non auditio Sacri sit metatum praecisε in causa amvero sit in se sormaliter peccatum, etiamsi omissio sequuta in ebrietate, vel somno, quo tempore urget ρος ceptum , vitari non possit in Ad quod patum refert. quod omissio sit interna, vel externa quia quantum ad yrg. sentem dissicultatem parum differunt , ut ex dicendis constabit. In qua controversia tres reseruntur sententi aer dueextremae, & altera media . ' Prima extrema asserit, solum imputati ad culpam, quando instat praeceptum ,
dc actus exterior omittitur. Pro ea citari solent Marsi. . lius in a. qiacst. I . cone. q. Altisodori lib. a. tract. 29. cap. a. quςst. g. & D. Thom. a. a. quaest. γλ art. I. ad 3.s Secunda extrema docet, solum imputari ad culpam, quando ponitur causa uoluntaria; non vero quando sequitur omisso exteri, in somno. Ex quo infert, omis sionem sequutam non esse peccatum, sed peceati esse. cium. Pro qua reserunt ut D. Bona v. Gabriel, Adrianus, Angestus: eamque expresse tenet ex recentioribus Sciacietatis Varqueet in pees di. 94. cap 3. Arriaga disp. 43. Amicus disp. a a. sect. 4. O .i eclo controv. o. punct.
. de alii passim . Ex discnulis Scoti, Mastrius in a. disp.
o. qnust. s. de alii. v Tertia media tenet , peccatum omissionis contrahi utroque tempore , nempe quando omittitur actus in intranti , quo obligat praeceptum. Ita communiter Thomissu, Caiet. Soto, Meclina. Al. vareet, Montes. Martiner, Serta, God , resalinant. in hoe tract. disp..cluti is de alii innumeri. Ex Socie tate , Sanche et, tomidae miri . lib. o disp. q. num. 8. Loeca disp. 7. Valentia disp. 7. qu*st l. punct. 4. Suarra disp. I. sin. q. num. Salas, Beon. Ec alii.
Suppessio gaesam eontra A ebores psima epinionis.1 Q Upponendum est, actum illam, qui est eausa o omissionis malae uel direct 8, vel indirecte, Iluatenus est incompossibilis eum acta praecepto, esse ine peccatum. Ita communiter Theologi contra Ruth
res primae sententiae. Et quidem de actu, qui dilectE seu expressὸ tendit ad omittendum actum Praeceptum,