Tractatus theologici juxta miram D. Thomæ, et cursus Salmanticensis FF. discalceatorum B. Mariæ de Monte Carmeli primitivæ observantiæ doctrinam. Tomus primus quartus Per R.P.F. Paulum a Conceptione, .. Tomus tertius tres complectens tractatus. Quoru

41쪽

34 Triar. XII. H Pereatis . Di p. II de reccatis In parti lari.

in eo, qui per eundem a tum tuteriorem intelidit smul occidere plures hominεs, dentur plura peccata in genere moris metaphysico; aliud, quod sint plura peccata iugenere moris purὰ morali. Licet peccatum omissi ovis, ct commissionis sint eiusdem speciei in genere motis pure morali t quos tantum inietis uat Thonustae cum suo An gel. Magiit.) secus vero in genere moris metaphylico. Et ratio evidetis ex proximξ dictis aperte colligitur: Nim in peccato commistionis adhuc praecisa malitia positiva, malitia privativa est praecise catentia rectitudinisi hi debitat, non vero totius actus , qui imo determinate non est carentia virtutis charitatis: in peccato vetia omis

sociis malitia privativa est caletia totius acius ipsius elis. itatis; sta hae carent iae adhuc in genere morali nequeunt non specie meta phy sica distingui . ergo metaphysice ui.

iringis utitur in genere motis. Minor probatur nam ex una palle carentiae distinguuntur per formas, quas, privant:

oeinde sunt in genere morali, utpote luditatae legi abs tute praecipienti actum charitatis, & legi conditionatae praecipienti rectitudinem in materia charitatis late sum ptae; seu forma distinguuntur specie: ergo etiam privationes in genere morali metaphylico. Cum quo recte cohaeret, quod in genere pure m tali sut ejusdem speciei: quia motivum, ex quo desu initur haec species , est ejusde an rationis. Pro quo videan tur N Salmant. in hoc tract. disp. 8 do, a. Dhi hanc u Irinam perspicue, ut solent, declarant. Et elucidari va. ei exemplo nuper insinuato: nam is, qui eodem numero actu intendit ocellere plures homines, non habet nisi canam malitiam mala physicam : quia duo acciuentia inea aphysica , aut metaphylica tantum numero distincta ne queunt recipi in eodem subiecto; & tamen in genere morali pure morali dantur plura peccata explicativa in conseisione. Diximus si ara, adhue preeisti malitia postiis: quia, hac eg iam uictis stabilita, evidentius constat, peccarum commilsonis, de omissionis esse distinet a specie me taphy sica : cum politi vum, & privativum in nullo m. Mete conveniat , licet non distinguantur specie tu genete morali pure morali.

I. IV.

Tertia ratio pro mina certione.

I num, & malum moralia teduplicati vh ut talia pollunt opponi ops sitione pioptie eontraria ς secloppo imo proprie conti alia vel salut inter formas po- stivas : ergo catur malitia positiva in peccato commicsionis . Misior, in qua est cifficulta , prohature tum ex

Philos in Ponsta cicam cap de Ouost ubi, loquens de

contrarietate propita, ait, ita opponi bonum, & malum, truci iosum, & vitiosum, justitiam, & iniustitiam, sicut album, & nigrum, dulce, & amarum. Tum ex D. Thom quaest. 1. de Mal art. i. ad ε ubi hale habet veris

, hant m habistis, o onti, smillan tir. In quibus verbis aperte loquitur de malo motali, & quia non utcumque, sed proprie contrariatur bono. Tum uenique ratione Oilia non potεst negati in

sententia philosophi, & D. Thoma, qnod in morali-hus inter bonum, & malum datur stricta contrarietas; sed haec non exercetur precish int/r suhstratum unius, & hsttalum alterius: ergo inter honum , & malum pro formati . Maior eit certa . Et minor probatur ptimortiam volitio comedendi carnes die prohihilo est mala,& in die non prohibito est bona; & tamen quoad sudiniatum est eiusdein rationis: ergo vera, & propria con . ararietas non exercetur inter substrat om uniux, & suh.ntatum alterius . Metinuo Habitus vitii essentialiter est ilium, & habitus virtutis essentialiter est virtus, ut contra Scotuin tenet communis seu tentia Thominarum tergo idem est exerceri strictam conitatietatem inter su stata, ae inter honum ha hi tum ut bonum moraliter, α malum ut malum moraliter.

so Huie rationi, spretis adhue ah ipss Ad et et saliis

Recentioribus aliis solutionibus, respondent communiis ter , conceucauo utitiam contrarietatem tam inter actum vitiosum, & actum virtuosusn, quam inter similes ha-hitus: negant tamen , hujusmoui coatratietatem vel fari

inter ipsa latinaliter ut moralia, sed praecise inter ipsa sit hirrat ad nec oppositum, inquiunt , polle colligi e κPhilos & D. Thoma. I Ad ptiniam probationem reis pondent, quod volitio illa comedenui carnes , ut sit immeuiatum suburatum bonitatis, & malitiae moralis,

debet esse tenuentia in objectum Ob aliquem finem, cui ad uiicia ut consoriantia , aut dissonantia cum lege. Porro

volitio illa comeuendi carnes in clie prohibito, in sit

proprie contraria volitioni comedendi carnes in ute ii ii prohibito, non requititur, quod sint volitio es ex prellet cistonantiae sed suiscit, quoci, uoti obstante cona iliciae distonantiae, tenuant in coinellionem ob fines contrarios nam volitio bona tendit aci illam ob linem honesium ;& volitio mala propter iplius uelectabilitatem. Et licet dissonantia , vel cotisonautia sit quid acciueulate actui in esse natura, s cus vero ita esse Ii γ ati bonita iis, ecinalitiae. Ad secundam respondent , quod lichi omne x Th mistae sustitieant, malitiam inhabilibus esse quid ei icntiale connexi ve, quando perseuerant in esse habitus, &in esse substrati immediati mota lit lis; secus vero coa- nituitu e . Immo nec connexi vh , quando non perseverirant in εsse habitus, & in esse substrati immediati in

rati talis . quo pacto non perseverant in homine bullo, eum sint formaliter mali.' alias conservaret Deus gia. tiam cum malo formali ter morali. Ita prae laudatus Recentior in suis Manu scriptis si Sed haec evasio quoati omnes suas partes refellitur . Et quoad primam partem sic: Nam oppositio pro pii 3

contiatia, & inter bovum, & malum formi litet ut in rutra non versatur praecise inter substrata, sed etiam in. ter ipsas formas morales; sed juxta D. Thomam inter bonum, & malum ut m alia formaliter clatur Oppoli tio propriὰ contraria . ergo opposito proprie contraria non versatur praecise inter sublitaia. Minor probat ut enam inprimis D. Thomas es presse loquitur ue morali. hus, ut contrapositis naturalibus , in illis verbis, ideo

an moral tis magis qtiam in natura Acis: item in sequentibus, vel Jtatis autem e6Θeriam est Mntim, o malum .' ubi lic thonum exponitur de bono isor, solum naturali, sed ino. tali, ita debet malum tutelligi de malo formas ter ut morari; sici de hoc malo expetis,e asserit contrariari bono, in illis uerbi , o Lee malum contrariatur pro νIe bono'. O go iuxta D, Thomam datur Oppolitio proprie contra iainter honum, & malum sol maliter ut mora da, & noa preci e inter substrata. Sed de hoc satis, quia haec Oppositio contraria in ordine morali evidentius constabit impugnando hanc eandem euasionem quoad reliquas

imites.

volitiones illae non solum tendunt positive in delectabilitatem physicam objecti, sed etiam in ipsam delectabilitatem ut consonam, &dissonam rationi: item non silum tendunt in fines contrarios physice, sed etiam ut contrarios moraliter : ergo sunt politiue contratiae in oris uine morali. Antecedens quoad primam partem, ex qua depfndet secunda , suadetur quia volitio comedendi carisne; in die non prohibito tenuit ad oriectum, prout eitconsonum sormas iter rationio ergo etiam volitio come tiendi carnes in die prohibito tendit ad objffctum ut sor maliter dissonum rationi. Antecedens facile concedunt Adversarii. Consequεntia vero probatur : nam volitiones illae nequeunt opponi proprie contrarie, prout una tangit delectabilitatem objecti sol malitet ut consonam

rationi, & prout alia tangit in cish illam intis physco, estra non sint sub Eoclem genere, utpote una exinens sol maliter in ordine morali, & alia tantum in esse physico; sed nequeunt opponi contrarie, prout utraque tendit ad desectatilitatem in esse physico : ergo solum possunt opponi proprih contrarie prout una tenuit ad

Ohiectum ut dissonum rationi, & alia ut consonum rationi. Minor, s intelligatur de delectabilitate inest physico materialiter sumpto, non potest ab Adversariis ne .gati e unde solum probanda e Ir de delectabilitate , vel prout sormaliter dicit consonantiam, & dis nanti im:

vel prout in recto dicit solvialiter, de immedia ε sub

42쪽

Dub. III. Utrum is peccato commisimus detur malitia positi P 3 s

sti 1tum, &eonsonantiam; & dissonantiam in obliquo,s ii per motum conditionis. Probatur ergo minor, dei lectabilitate considerata priino modo '. Nam prout se iam est formaliter in esse morali ergo illae volitiores, i tantum Opponuntiar contrari8 prout tensunt ad dele.ctabilitatem hoc modo , non opponuntur contrarie prout

tendunt ad delecta hilitatem in eis physico, sed potius prout tendunt ad illam in esse morali. Probatur insu p r, delectabilitate considerata polletiori modo : Nam substrata, quae sunt mete substrata alicuius 'oppolitio. Mis, nec possunt dici in ratione talium proprie opposita rvt liquet in homine albo, &nisto, qui in ratioue sub stati, etiamsi connotent albedinem , & nigredinem, ne, que tint in proptietate sermonis dici contriaria; neque possunt subire aliam denominationem oppositionis, nisi eam quam praestant sormae in ratione formarum; sed per vosa electabilitas est meth substratum bonitatis, & malitiae, seu consonantiae, & dissonantiae, alias esset ulita hoc fun. clamentum proprie tale, ae proinde incansabile a Deo: ergo, adhuc considerata delectabilitate in ratione imme diati subsitati , & connotante dissonantiam, de cociso. antiam non admittit oppositionem proprie contrarie. ratis. Tum etiam probatur primum illud antecedens ex dictis duobus fit. praecedentibus, a quibus abstinemus . ne semel acta iterum agamus.

Τandem refellitur praedicta evasio quoad tertiam , Aeultimam partem, in qua cootinentur plura falsa '. Nam in primis falsum est, quod malitia, seu honitas in ha hiathus non sit quid essentiale constituti vh. Tum quia virtus sormaliter ut viritis est proprieri essentialiter ha hitus non solum connexis λ , seu etiam constitutive , ut tradunt discipuli Div. Thomae cum suo Angel. Ma.

pist. supra quaest. 3 s. ait. I. & nos tradidimus tract. praeiace s. disp. I. cluti. I. ergo etiam vitium ut virium est

essentialiter habitus non solum connexive, sed etiam constituti .e; sed uitium ni virium importat essentiali et constitutive malitiam . ergo malitia non solum est essen tiali, habitui vitii in ratio e habitus connexi vh, sed etiam constitutive. 'I Tum etiam ' Nam D. Thomas supra quaest. sq. art. 3. ad a. haee habet veνha '. Missim, ςvides digerantia constitutivi habitas i in quibus vel his su p. ponit, malitiam esse essentialem non solum eo ex iurista etiam constituti τὸ o vim est privatio Dra, sed est alisaia de

rerminatum re mans determinora natura ergo quidquid

sit, quod malitia non sit constitutiva vitii in ratione M. hirtis, malitia vero constitutiva illius in ratione iisti est posititiva. 'I Tum denique'. Nam vitium in ratione suabitus specifieatur ah actu non physch sumpto, sed ab actu prout dissono rationi; sed prout se iam importat

formaliter malitiamr ergo in ratione halitur importat malitiam non solum conuexi τε, sed etiam constituti vh . ratior probatur mimo: nam virtus in ratione habittis

specificator ab actu non physic' sumpto , seu prout

consono rationi: ergo etiam vitium in ratione habitus

specifieatur ab actu prout sermiliter dissono ratiotii. Metinta: Nam potentia solum indiget habitu ad id, quod

per vires proprias non potest attingere et sed voluntas per vires proprias potest attingete alium in esse physeo, Deus v ro in eo morali: sic t potest at timere actum virtuosum naturalem secundum suum se physicum, secus vero quoad bonitatem moralem, ut late proba.vimus loco suma citato lub. I. ergo.

4 Deinde salsum est, quod in recenter iustifieaticit n rem an ant habitus. Nam juxta probatissimam senatentiam D.Τhomae supra quaest.ης. at .a. quam eincidant

N. Complut. abbre v. in Logici clisp. IS. quaest. 3. habitus re dispositio in ratione talium distinguuntur specier ergo

remanent vitia in ratione halittis . Probatur e sequentiarnam in recenter iustificatio remanent dispostiones exactibus mavis causatae inclinantes ad malum, ut expressὰ tradit D. Thom. I. pari. quaest. 8 s. art. s. sed hujuimodi dispostiones nequeunt non esse ipsissima vitia in ratio

Bobi us I ergo in ratione bobatus remanent. Minor proba tur et nam ex una parte eadem entitas nequit transire de

una specie essentiali ad aliam essentialet quia, re destructa quoad gradus superiores, necesse est quod destruatur quo. ad sui indiψiduationem& entitatem: deinde non est, qui producat de novo in recenter iustificato ex vi iustifica. tionis dispositiones inclinantes ad malum .' ergo tales dispositiones manentes in recenter iustificato non iunt proprie dispositiones. sed habitus rigorosi.Τom. III. Patit messes. Salm ues Nec cocitra hoc obstat, quod D. Thom. perpe. so tradit, vitia manere in iustitieato in ratione dispo et ais, & in via corruptionis. ' Non, inqnam, Obstat Tum quia sensus D Thomae ncia est, quod remaneant promi ε in ratione dispositionis, sed quos dispostro a.

dam, ut potest videli quaest. I. de virturiari. Io. au Is.

ad quod lassicit, quod ratione gratiae cohiheatur jus i.

ficatus, ne labatur in actus, ad quos vitia inclinant. Qua ratione sunt in via corruptionis r quia habitus possunt corrumpi per diuturnam cessationem a suis actibus, ut docet D. Τh m. supra quaest. 33. art. 3. Non vero le-quititur, quod destruantur vitia quoad entitatem , &loco illorum succedant aliae entitates, quae propith snt dispositiones. η Τum etiam e quia, ut tenet D. Thorra. supra quaest. v. art. a. ad 3. dispolitici potest sumi duplicitet: uel sicut se habet imperiectum ad persectum intra eandem speciem; & hoc modo non distinguitur si,eeie ab habitu: vel proprie ut dispositio , quatenus habitus, ct dispositio sunt diversae species unius generis. Quando ergo Div. Thomas inquit, quod vitia remanent in justificato in ratione iusto rimia, necεssario interpretaticius est de dispositione primo modo sumpta, propter rationem proxime datam, quae essicacissima est. 16 Tandem falsum omnino est, quod habitus vitio. si non remanent in recenter iustificato, ut substrata moralitatis, quam habebant in statu peccati: tum quia remanent in ratione habitus ; sed per vos in ratione habitus dicunt essentialiter ; saltem connexi vh malitiam

moralem e ergo remanent in ratione substrati morali. tatis. Tum etiam: nam in statu peccati sunt in latione substrati moralitatis quia important privationem moralitatis honae , qua donantur , & asticiuntur habitus honi contrarii; sed in statu justificationis conservant ptaedictam privationem: ergo. Tum denique nam in reiacenter justificato manent per modum inclinationis ad malum, Di docet expresse Div Thom. l cci citato ex 3. pari. his verbis blato avium eo , quod es ex porrenino is , nisi minus rimanere per se id, quod est ei parte

nant tales habitus ad malum, nisi prout sunt essentialitet mali, vel prout sunt substrata formalia malitiae: ergo. Adae. nam si no i remanent prout subsitata ser malia mota litatis, nihil erit in eis, quod non causetur a Deo, ut concedunt Adversarii. ergo possunt a Deo solo infundi. Patet consequentia .' nam auxia Adversa. rios sunt in ratione dispositionis , quae non causaretur

ab ipsa iustificatione, nec ab iplo sullificato per actus pravos in instanti justificationit elicitos .' ergo a solo Deo. Praesertim quia a solo Deo potest causari tu, quos essentialiter adhue connexive non importat malitiam moralem; sed iuxta lalutionem datam praedictae dispo

sitiones nullam habent malitiam.' quid ergo vetat, ut

infundantur a Deo Neque inconveniens ullum est in eo , quod Deus

conservet gratiam cum malo sormaliter motali. Τum quia malitia habitus non opponitur ratione sui gratiae, sed ratione actus peccaminos moralitet. Tum quia de. sacto conset .atur cum actu, & liabiti mavis venialiter . Tum denique.' quia praedilia malitia tantum est talis virtualiter, ant causaliter , quae nullam oppositionem

emalem dicit eum gratia ; sicut nee malilia positiva , aut privativa potentiae peccandi.

s. v tarimis ratis no vestra risertione .s 'Robatur nitimo nostra sententia, & everHL tue simul praecipuum sundamentum Ad veria satiorum. Potest dari aliqua formalitas positiva, quae

secundum suum explieitnm non causetur a Deo, licet sienndum implicitum entitatis causetur ab ipso.' ergo ex vi huius capitis non tepngnat, quod Peccatum com missionis habeat aliquam malitiam positivam . Antecedens, in quo unice en dimentias , suadet ut primo :nam sundamentum malitiae privativae, ut sundamentum

est , est aliqna sormalitas positiva a sed Deus nequit

causare fundamentum malitiae , ut fundamentnm est: E a ergo

43쪽

ergo datur a Iiqua formalitas positis a , quae secundum suum explicitum non causetur a Deo. Maior constat rnam privatio debet lannati in aliquo politivo, ne uetue processus in infinitum. Minor vero probat ut si Deus

causaret fundamentum , ut fundamentum est, etiam cauissaret ipsam malitiam privativam Inam qni causat suo. clamentum in quantum tale , nequit non causare ipsam rem fundatam ς nec est alius modus causandi id, quos ad sundamentum sequitur, quam causando sundamentum ut tale, ut liquet in essicientia relationis. et go iiDaus causaret fundamentum formaliter ut tale, etiam Causu et ipsam malitiam.

Probatur secundo primum illud antecedens s hahi. eos vitii constituit ut sotmaliter in ratione talis per ali. quid positivum, ut supra I. praeced. demonstratum est;

ec tamen vitium formaliter ut tale non causatur a Deo.'ergo idem quos prius. Minor prohatur si Deus cau. caret vitium formaliter ut tale, etiam causaret ipsam malitiam actus: quia vitium ut Ditium, en causa illius; di quod est causa causae , est causa causati in eodem

genere causae ergo vitium ut varitim non est a Deo .

Probatur 1ettio. nam error ves actualis, vel habi. rualis in ratione talis constituitur per aliquid positivum ' sed error, licet producatur a Deo secundum rationementis, non producitur ah ipse secundum conceptum ex plicitum erroris .' ergo. Maior videtur certa , si certum

est, quod habitus vitii constituitur in ratione talis per aliquid positivum. Et minor patet.' alias posset a Deo infundi. 38 Probatur quarto, de urgentius. Odium Dei se cundum suam ultimam & essentialem diis rentiam ex. primit aliquid positivum : sed secundum expressum prae.

Eictae dissetentiae non causatin a Deo.' ergo datur aliquasorinalitas politiva incautibilis a Deo . Maior videt ut in gibilis . nam actus humanus in ratione talis imme diate contrahitur pet talem disserentiam , per quam cli. ninguitur, & opponitur contrari ε physi ε amori Dei. Minor vero probatur.' tum quia D ns prohibet odium Dei secundum talεm differentiam; Dius autem nequit causare id, quod secunsum suum expressum ab ipso prohibetur .' ergo odium Dεἰ secundum expressum litardisserentiae essentialis, & vltimae non causatur a D o. Tum etiam .' Nam id, quod pro xpresso nequit ad Dfucrdinari nec tanquam ad obiectum , nec tanquam alfinem, nequit ab ipso Deo causari; sed odium D i secundum expressum suae ultimae, & essentialis differen aiae nequit ad Deum tanquam ad obiectum , aut tan. quam ad finem ordinari s cum secundum suam ultimam climi/ntiam physicam sit recessus a Deo.' ergo. Urgetur hoc Dato, quod odium Dri solum esset recissus a D 3o tanquam ab objecto, iv no a tanquam a fine, non potest negari, quod est positvus & physicus e cessus a Deo tanquam a fine in eo, qui voluntarie odit Drum : quia sciit amor Dei voluntarius est tendentia ad ipsum tanquam ad obiectum, & finem , ita odium Dei voluntarium debet eis e recessus a Deo tanquam ab obiecto, & tanquam a fine; sed Deus nequit causare reces.sum positivum ab ipso saltem tanquam a fine: qnia quidquid Deus operatur , operatur proeter semetipsum Eanquam propter ultimum fitiem 1 ergo in odio Dei ali. quid positivum datur incausabilo ah ipso. Patet conse quentia e nam recessus physicus a Deo tanquam a fine propriori ad malitiam privativam aliquid positi sum est. Quae Omnia, si rect/ concludant , possunt confirmari exemplo potentiae peceandi : quae pro expresso ali. quid positivum debet esse, vel prout principium e ciens malitiae positivae vel prout est principium sundamenti, vel prout est principium physicum odii Dei modo pro. xime explicato: & tamen pro expresso principii, seu po. rentiae harum sol malitatum nequit a D o eausari alias ipsae sot malitates in actibus causarentur ab ipso ergo ciliaua formalitas positiva datur, quae non causetur a

so Hule argumento , missis aliis solutionibus, recoondent communiter Recentiores negando antecedens.

Et at primam probationem negant suppositum. Existi.

mant enim, ptivationem non e ere standamentum, simi ly fundamentώm intelligatur ratio positiva , ex qua aptiori resultet, & di manet, ad eum modum quo dima. oat i satio ex sui standamento. Et ratio est quia priva. tio, editi purum nihil sit, non petit causam positivam. Q S cundae probationi, quae consistit in ex/mplo habitas

vitios . respondent juxta solutionem datam num. s Quae satis praeclusa manet tu uictis num. 33. ' Tertiae probationi uicunt, errorem ut talem consistere tu priva. tione conformitatis cum Objecto. Ultimae probationi nescio quid te spondeant, quia nullum vidimus, eam sta obiicere. Sod in gratiam illorum potest dici, quod nullum est in eonvenietis in eo, quos Deus concurrat ad odium Dei, prout est a vetito physica ab ipso tanquam ab obiecto, di tanquam a fine, dummodo non coiscutistatas illud , p out est aversici moralis ab eo. Sed haec euasio ex omni capite reiicitur. Et primo refellitur responsio data primae probationi, & exemplo: Ni

malitia privativa iam ex communi conceptu privationis, quam ex conceptu privationis malae moraliter petit pro .ptie tandamentu , ex quo a priori, & per verum in luxum resultet,& di manete ergo malitia privati se reperia in v

cato vere & ptopti h habet fundamentu Antecedens quoad primam partem probator: nam privatio stigiuitatis in aqua calida habet proprie sundamentum , ex quo a priori.& per verum intluxum resultet, & di manet, scilici calorem: ignis enim eo ipso, quod eansit in aqua calorem, veth influit in pii vationem , scut in expulsionem stigi. ditatis ex ui influxus producentis per se calorem : idem liquet in generante sotinam vermis , quos ex vi eius. dem influxus illam producentis vere intruit in expulsi a. sem formae praeexistentis,& in pelvationem illius 2 ergo privatio ex conceptu communi privationis petit propriὰ fundamentum, ex quo a priori,& per verum influxum

ui manet.

Et eonfirmature Oni ponit impedimentum ad aliis

quam formam debitam, nequit non ex vi eiusdem in .ilugus causare per resultantiam privationem sol mae; sed experientia constat, plures caulas per suum inungum physicum ponere aliquod impedimentum ad hoc, ut si . histium non aequirat sormam sibi debitam, ut qui im- pes iret descensum lapidis: ergo privatio potest causari per verum ius usum. Maior probatur: nam ex app titione impedimenti ueth resultat privatio formae . ergo qui apponit impedimentum , ex vi ejusdem influxuq pto

ducit privationem; sici nihil aliud est, aliquid esse pio.

pith fundamentum ,& noa merum substratum privati Dis, quam resultare ex eo ex vi eiusdem influxus: ergo

privatio verε & promi ε habet fundamentiam.

malitia privativa ex conceptu privationis malae habet proprie fundamentum: tum ex D Thou in dist. 16.

quaest. q. art. a. quaestiunc I. ad a. ubi ait Fundamentiam obersorius es eoηυe M in peceato. Et quae R. a. de Mal art. . ad I. Dordanata converso aci e murobire Mutim est casia

aων eis; sed nihil aliud requiritur ad rationem pro priam fundamenti nisi incluYus verus in rem sundata me ergo aliquid positivum est veth sundamentum privationis malae. Ttim etiam Nam D Τhom insta quaest 7s. ait. I. inquirit, inm m pereatum habeat ea am 3 Et in corpore articuli respoidet, quod peccatum ex parte inordinationis habet causam, eo modo quo ti gatio, Veiprivatio potest habere causam. Et postea asserit, quod negat ianis duplex potest assignari causae prima est negatio causae formae, quia deficiente eausa , deficit effectus: sicut absentia Solis est eausa obscuritatis. Secunda causa negationis est causa sermae, ad quam sequitur nogitio, seu est causa forma exclusentis aliam formam quia causa formae excludentis aliam formam est indire die,& per accidens causa negationis. Et ponit exemplum in igne, qui eausando ev principali intentione ea. iorem , verε eausat ex consequenti & per accidens priuationem frigiditatis. Plinius modus causae, docet Angelic. Dinor, quos lassicit ad simplicem negationem, quod est idem, ac non esse vere causam, sed ad privationem necessario desideratur secundus. Sed cum inordia natio reccari s prosequitur D. Thom) o quodlibet malum non si fimplex negatis , sed Hiistio ejus, quia ali uid natum est, o debet haberi, necesse es, Disa ratis inordanatio habea ratifum mentem Io accidens . Et paucis interpositis. Om-ms autem causa ter decidens reducitin ad causam Io se. Cum igitin peccarum ex pane inordinationis labent ea amaxentem ter accidens , ex Iarte autem actias habeat causam agentem ter se,sequitur, qu/d inordinatis peceati ea erin emissa causa aestis. Hucusque , & salis perspicue Magist. Angelic

44쪽

Quibiit in verbis docet, et nos peccatum eΚ parte inordinationis habet causam, eo modo quo potest eam privatio habere; sed privatio potest habere veram causam etsi per accidens,& fundamentum positivum , ut cle privatione sigiditatis in aqua proxime probavimus: ergo etiam privatio motalis. Docet etiam sui alia omitia amus, etsi ponseratione dignaὶ quod privatici non po.

test habete causam per accidens, quae sit talis per o ghtionem canta, quod est vete non habere causam, alias coincideret cum pura negatione, sed quae vere sit talist influxum positiuum per se terminatum ad postivum, ex consequenti & pta ter intentionem, laeti per acci. ciens s etsi vete & proprie) ad ipsam privationem : et gomisatio rectitudinis iuxta Div. Thomam consequitur per influxum positivum ex aliquo positivo: quod positivum,

ex quo resultat, propter eandem rationem debet lia repropriam rationem fundamenti: se ut essentia est uetum fundamentum suarum proprietatum, albedo relatio iis,

ct calor privationis sigiditatis.

Tum deniquh. nam intra quaest. 79. art. I. ubi in. quirit , tirrum Detia se ea a Ieccata 8 ad a. sic ait: Dicen. dum , od esse s causa media , prcicedens at ea secundum stita stibilin ord si ea a primae, redactar etiam is ea om

redueitar in Deiam : Ex quibus ψethis se arguo : Evire positive ab ordine causae primae nequit non vere, & po. stivὸ influere in privativam deordinationem, ac proinde nequit non esse petoprie laudamentum illius; sea juxta D Thomam per peccatum commissionis peccans exit positi vh ab ordine causae primae: quia in rigore loquen. clo exire significat non puram omissionem, seu positivum: re quia comparat servo facienti contrarie contra mandatum Dominis & tandem quia si nihil est positivum,quod

non subdatur ordini causae primae, non e it unde ponatur privatio rectitudinis P ergo. Et Et confirmatur. Malitia privativa peccati com. miisonis resultat sequela physica, & non tantum logica ex actu ipsius peccatoris. ergo hic est verum ianuamen eum illius,& non metum subjectum. Antecedens pro. hatur tum qnia est voluntatis peccanti; sed omne voluntarium dicit egressum physicum saltem inditectum ab eius voluntate Pergo resultat sequela physica ex actu Ccati. Tum erat . quia si non resultaret nisi sequestagica , nullatenus diceretur causa illius malitiae , neces.set illi voluntaria I propterea enim peccatum sequutum ex permissione non est essectus Dei, nec illi tribuitur, quia tantum resultat sequela logica I ergo malitia pii vativa resultat sequela physica ex actu peccati. Nunc se, reflectendo super hane probationem , & doctrinam proxime datam per vos peccat e per nihil positivum evit ab ordine causae primae; sed per vos malitia privativa proprie non euit , voluntato ipsius peccatoris. ergo propith loquendo non peccat. Patet consequentia L nam peccare in proprietate sermonis significat insuete pro.ptie in peccatum. Confit matur ulterius I Adhuc permissa sententIaprobabili , quod possit dati omissio pura peccaminosa

sine aliquo ad v, iuxta quam possit ut tendi, quod tali

omissio non egreditur revera a voluntate , non potest

negari, quod uum adest actiis, qui est causa omittendi, ipsa omissio sit propri8 essectus sequutus sequela physica ad ipsum actum. ergo iam privatio potest produci per

aliquis positivum , Ac in eo proprie sundati. Antecedens probat uti tuin quia alias non posset dici, quod actus est causa ipsius omissionis, cum ex eo pro mih noci resul. tet. Tum etiam: Nam qui vult actum incompossibilem cum actu praecepto cum praevisione illius, nequit no velle omissionem actus praecepti salthm virtualiter ergo qui insuit vetὰ in actum incomposi hilem eum actu

praecepto, etiam debet insuete vere, saltem virtualiter,

in ipsam omissionem I Patet consequentia I quia eadem repugnantia apud Adversarios, & in rei veritate datur in eo, quod Omissio sit objectum voluntatis, ac in eo, quod sit evercitium illitis und/ si ptimum non potest negati, nee secundum. Hoe instat in actu, qui directhe nivit ad omissionem. Pro quo videndus omnino est D. Thom. at t. s. hujus quast. Urgetur hoc In communi sententia Thominarum omissio actus d/tati est peccaminosa formaliter in se, α non solum in causa , esto non sit libera in se formaliter, ut dum quis tradit se somno cum piae visione non audiendi Sacrum in ipso tempore somni, quo instat prae. ceptum de eius auditione; hoc non pote ii veliseati, nisi vete innuat illa causa in ipsam omissionem , ni ex se sinquet ergo voluntas veth influit in malitiam privali.

s a Resellitur etiam solutio data seeundae,& tertiae probationi ex dictis num. 33 Nam habitus vitii consti.

tuitur essentialites per aliquid positivum P ergo etiam ha-hitus erroris. Consequentia probatur I tum a patitate . Tum a ratione ideo enim habitus vitii constituitur es.sentialiter per aliquid postivum, quia dicit essentialein tendent iam ad obiectum ut dissonum legi, sed etiam ha .hitus erroris dicit essentialem tendentiam ad sententiam salsam ut falsam, cum prima ejus deformitas desumat ut per ordinem ad suum obiectum, quod est sententia fal. D. ergo tam habitus vitii , quam habitus errotis important deformitatem positivam. Confirmatur ev D. Thom. a. a. quaest. Io. art. s. ad

i. tibi paritatem hanc illustrat his vir his I Duodiam,

quod formotis νalio tectori res areisi Δ tiro . Uno modo se iacim intens onem peccantis; o fecundiam obe id, ad quod conuertitur peccans , est formale oluialtim serenti. ct eae Mediuersiliantών rius sirites. Et paucis interiectis, quae conis ducunt ad explicandam malitiam privativam. & eiu objectum, sic concludit . Se rago dacendum est,qtiod rei delitatis Abeertim G ωνι es primo, sitie d qua resedit seu formiae ejus olbe L , fictit ad qώed condoriris, essententia

fusa , qtiam seqιθιν o ex hoe parte rivis Peties diser e .r: . Ergo iuxta D. Thom. ratio sormalis uitii, & ra. tio scit malis et totis sumunt suam unitatem , & distincti nem per oratii in ad obiectum pravum , & erroneum sor-

maliter ut talia.

Rem hane illustio: Quia non potest negariis obiecto

vitii,& et totis aliqua deformitas odiectiva dissona rationi per modum objecti sed chimaerica esset , nisi tendatur ita illam formalit et ut talem: ergo primatia deformitas in vitio, & errore sive a tua li, si ve hahituali non consistit in catentia con imitatis , sed in tendentia postiva aue formitatem objectivam. Minor inobatur: nam de rinitas obiecti .a non consistit in hono a quo receditur, ut ex se liquet: ergo consuete debet in obiectis, ad quae tenditur; sed hete esset prorsu s chimaerica, nisi tendatur in illam sermaliter ni talem : ergo. Minor subsumpta probatur: nam chimaerica en malitia odiectiva , per quam obiectum non constituitur in ratione objecti, seu termi. ni alicuius actus quia malitia objeci tua ut talis non es mali ita inessendo, sed interminando; nec objectum clicitur tale in ordine ad se, sed in ordine ad actum, seu habitum p e modum termini . & mensulae extrinsecae

iis lux: sed huiusmodi esset malitia odi ctiva, nisi ad eam

Armalit/r, ut tom vitium, error politi ve tenderent,

ut ex se liquet ergo malitia oriecti .a, prout adstruitur ab Adversariis, esset chim2tica.6; Tandem refellitur solutio adhibita nitimae probationi , & exemplo . Nam implicat , Deum conacurrere per se in omnium sententia ad id, quod ipse Odit; sed Deus necesIario odit odium sui, prout est a verisso ab ipso tamquam ab odiecto,& tamquam a fine non Ium moralis, seu etiam physicae ergo nequit concurrere per se ad odium sui, prout est aversio physica ab ipso tamquam ab objecto, & tamquam a fine. Maloe constat ex illo Sapient. 1i. Adad os i eorum, quefecisti. Minor vero prohatur: quia nequit non Deus odio hahere id, quod vete cognoscit esse oppontum suae M. nitati ; seu odium Dei est opositum Moitati diuinae adhue Gennesi,m suam ultimam differentiam ph; sicam,

vere cognoscit Deus per scientiam simplicis intelligen.

tiae ergo.

Adde primo: Nam id, quod necessario Deus pro hibet in se quidquid si, quos Deus necessario nocinobis manis stet in nEquit ab eo causati ; sed huiusmodi est odium Dei, & omnia ea , quae prohibentur quia mala : et go odium Dei et prout est averso physi.

ca, nequit ab eo causari. Minor probatur nam te Taeterna, utpote dictamen rectissimum rationis , est in Deo omnino necessaria, & omnino determinata ad prohiben

45쪽

hibendum ea, quae repugnant divinis attributis; sed lis.

Iusmodi est odium Dei repugnans Mus bonitati .erm. s Adde secundo Nam saltem Deus non potest pro ducere id, quod non potest amare; leo mut nequit ama re odium tui secundum suam ultimam, & essentialem differentiam physicam .' ergo . . VI in s o furatia eam primo ejus fundamento. Pota sententia contraria potest reduci ad tri. I plex fundamentum. Primum clesumitur ex constitutione peccati in esse mali simplieitet per solam privatio iem.' ex quo in incipio a nodis innegabili per

tentant suadere, etiam in ratione mali moralis consti

tui p r solam privationem. Secundum desumit ut ex ipsa qui ciuitate peccati, quod quia pro sormali est deiectus, petit otiti a voluntate sub conceptu praeciso deficientis.

Vettium desumitur ab inconvenienti.' quia aliter non vitatur, quod Deus noci concurrat ad militiam pec.

cati . Quae fundamenta, quia in D. Thoma existimant undari, cum illius authora talibus iminiscent quam me. ahodum nos imitabimur in proponendo argumenta. Pti. mum ergo fundamentum, quantum fas est, in hoc Lpondetabimus, & alia auo in s. o. sequenti bos , ut eum liqua distinctione procedamus. Arguitur ergo primo. ' Nam idem est constitus sum peccati in ratione mali simpliciter, ae in s 8 mali mo malis ; sed peccatum in ratione mali simpliciter apud cmnes contrituitur per Privationem : ergo peccatum commissionis in ratione mali moralis etiam constituituti er privationem. Major, in qua tantum est difficultas, multipliciter probatur . ptimo ex Div Thom. supra quaest. i8 art. 1. utii Postquam docuit, malum, & oo.mum debeti immaginari in actionibus, ad modum quo honum,& malum est in rebus; . quoi dicuntur bona, si habeant plenitudinem essendi sibi u bitam; maia ve to , si eis aliquid delit de plenitudine essendi, sic corpus siticuli concludit: Sie stirin daeendum est, quia om)us actis ,

an quantam latet aliquid de esse, is tun tim habet ad boni eati m quantiam Dero docit ea ahqιid G plenittium e egendi , te deue tur aes oui humanae, in tonitim demit a bonarate, o fe dieιρών mala , pura γε deficiat ei Dei dere minatu quantitas secub ι .m ratιonem, Uel debittis Deus , MI ahquia hujusmoda. Ex qua aut horitate major illa probatur nam ma

Ium morale juxta D Τh m. constituitur in ratione

gali , in quantum deiicit ei de pleniluuine essendi, sicut malum physicum, quoa est idem , ac constitui per pri.

aiionem ; seu conuituitur in ratione mali simpliciter Per privationem.' ergo etiam constituitur in ratione mali moralis per privationem . 'I Idem docet in hae quaest Ti. t t. o. ubi explicans definitionem peccati trauitam ab August. ex professo intendit explanare qtiod quid est meis rati , & omnia ejus praedicata evolvens sic ait Restondeo

dicendum, quod, Aut ex dictis raret, Ieccatum m alitia est, qtiam aerias malus humanus P quod autem Mius aliquisse ιtimnus , haher ex hoe quod fit voltis aritis quod si multis, habena ex eo , quod caret debita commensuratione. Et

tandem concludit , quos primu n t quod est materiale explicavit D. August. eum dixit dis tim, vii fatriam, vel eo evitum: & sic unaum t quod est formale eum dixit

ostro Iegem eremum. Super quae verba potest fieri eadem re legio.' nam ea uem carentia debitae commensurationis

cum regula aseul omnes est privatio, quae est malum simpliciter; ita iuxta D. Thom. peccatum in rationesor. n. li peccati constituitur per eam. ergo. oue Probatur secundo illa major Malum morale est simpliciter & ,hΩlute malum; sed in ratione mali simpliciter constituitur per pei vationem.' ergo tam in ratione mali motalis, quam in ratione mali simplicitet eoauituitur per privatiouem. Maior probatur . si non esset malum absoluth & simplicitet, nec eu consequenti dicet et priuationem; seu hoc est contra omnes Tho. an ista 3 ergo est malum simpliciter. Prohat ut sequela tritim idem est non esse malum absolute & simpliciter, ae esse malum secvnuum quis, & idem est esse uialam secundum quid, ac esse honum in se,& malum alteri; sed quod hoc modo est malum, non dicit privationem alicujux sibi debili, licet in altero inducat privationem, ut liquet in igne, qui tantum est malum alteri, ne M aqua .' ergo si malum merale non esset absolutδ&simpliciter malum, nec ex consequenti importaret privationem . Recolantur clicta num. 19.66 Urget ut hoc.' Malum morale pugnat Cum Mai.

versali bono tam secundum explici tuin, quam secuti.

dum implicitum; sed hoc ipso est malum non iam in se & absolute, seu εtiam simpliciter, quod es item

ae constitni per privationem . ergo malum moralec a siluit ut in ratione talis per privationem. Minor cum consequentia constat . Et major probatur .' nam tu,

quod pro implicito est bonum , nequit pugnare eum

universali bono: ereto vel malum morale non pugnaceum bono universali absolute , vel pugnat cum illo non solum secundum explieitum, sed etiam seminaum

implicitum. Antecedens probatur.' nam eκ messici cuia

inscumque sat malitatis, licet possit non esse expressio eius , quod pro implicito eli , scut rationale pro

implicito est ens, & pro expresso non est ens, nequittam n esse expressio conceptus contradicentis conceptui

implicato; feci dicere pro implicito particulare bonum,& pugnare pro expresso cum uniuersali bono est dicere

pro expresso conceptum contradicentem conceptui im. plica O.' nam honum particulare nequit pugnare cum

uni .ersali hono; alias sublato universali bono, remaneret aliquos honum particulare .' ergo id, quod pro implicito est bonam, nequit pugnate cum universali

hono .

Hi ne merito Ss. PP. peceatum eommuniter apel. lant niΛΗ, stiram trabati m. Ita D. Dionys cap. 4 dedi. in. Nomin ubi ait. peeta tim non es ahquia eximus, iuerinens, sed privatio honi. Dima se. lib. a. de Me , cap 4 inquit, peccat iam nihil aliud esse, quam privationem v absentiam honi, sicut tene hic sunt orbitas luci . August. tract. I. in Joann. exponens illa verba, Et mei: a fuerum est nihil, ait ' petratum, quia pecearum est misi. Mittimus alios P P. hrevitatis gratia, quamvis habeant non minus expressum modum loquendi. 67 Ad hoc argumentum desumptum ex manu scrip. iis perdocti Iunioris supra citati Respo detor negati.

do maiorem. Nam peccatum eonstituit ut in ratione mali simpliciter, quod sit tale in omni linea, per priva. tirinem , & in ratione mali moralis per se primo constituitur per postivium, ut ex probationitas nostrae se . tentiae sitis constat. v Ad primam probationem, & ptimam D Thomae aut horitatem : RespondeIur, Ance lie. D actorem cognovisse malitiam positivam in peccat commissionis, ut probatum est ex eadem quaest. ag ci tata β i. mare dicendum est, quod in authoritate no bit obire a sequutus est de peccato in esse mali simpli citer vel de desectu contratio bonitati: vel de cleiecta causati, quas dicat, peccatum eoastitui per id, quos causat carentiam rectitudinis debitae clit S eundae alit horitati respondetur , dε saltionem pereati traditam a D. August. & tela iam a D. Τhoma

in praedicto lom per hoc quod sit mesum, fuctum die. satis denotare malitiam positivam, cum illud explicet per

tradentiam positivam contra legem. voluit tamen D. Τhom. illam exponere per privationem tanquam per aliquid descriptivum, quod est extra essentia in pecca. ti: quod multoties contingit in aliis definiticinthos: plerian 3 enim proprietates, per quas traduntur, sunt nobis notior x. Hoc praecipue urget in precator tum quia tempore D. Thomae res hete nondum erat plene examinata. Tum &quia malitiam privativam nullus igno. rat, cum depositiva plures dubitent: nnde non debuit hane definitionem receptissimam explanare per rem adeo obscuram. Maxime , quia intentio D. Thomae in illo articulo non est explanare quiduitatem peccati; ideoque

titulus illius non est quid se meeorum sed an definitio sthona, ut legenti eius titulum constabit. Ad quos de materiali se haesi, quod definitio si essentialis , vel descriptiva dum mndo seruet leges bone definitionis, &exblic-tur sufficienter natura desiniti. Adde Quod quia

praedictim definitionem extendit DThomas ibidem ad peccatum missionis, convenientius fuit illam explicare per id, qnoci est commune ut iiqne peccato, qualis est malitia privativa Qui solutio quoad unam ,& alteram partem potest adaptati testi onio praecedenti, & set Ecmni hu quae nobis Obiiciunt Ad υersarii Secunda probatio ex ratione petita aequivocati ne laborate quia confundit malum, quod est tale simplici.

46쪽

ter praeci h in linea morali, cum malo morali, quod estia 4 ii inplictur in omni linia. Pio quo nota, malumniarale aliud esse praecish in linea morali et aliud non solum in linea morali, sed etiam in linea physica, quia i , se nec pro explicito nec pro implicito uicit aliquam

rationem entis . Utrumque autem est malum simpliciter, si ly matim reseratur ad lineam moralem, quia pugnat cum universali hoaci.' seu in ratione moti praeci Se, malum morale, quod in privationst consilit , est magis malum; & in comparatione illius malum , quod proeti presso est aliquid positivum, & pro implici ci cicitentitatem, in ratione praecluee muti potest appellari δε- eiaud in qώ d; quamvis hoc sit matut malum alienia linea praecise morali, quia ab eo climanat malum, quod in privatione consuit.

Ad rem ergo: Lic/t malum, quod in nulla linea est malum simpliciter,seu tantum secundum quid uti est ignis

aquae, non uicat in se ,& absolute adhuc ex consequenti priuationem malum vero quod in linea morali est tale impliciter, hoc est in se, Et absoluth, potest ex conseisque nil importare privationem. Ita se habet politivum , in quo constituimus naturam peccati commissionis, quos, utpote pu nans Pro expresso cum hono universali, de

het esse malum simplicitet: sed quia pio implicito dicit rationem entis, non de hei esse malum simpliciter in omni linea. Et ita redh coliatret, quos non sit malum smplicii et in omni linea , & quod sit malum motale in linea aeterminata morali, & non tantum secundum quid quia nullum malum morale, quod est formaliter tale, potest .sse malum secundum quid in linea motali, quia an se , & ah luthest malum, quod est contra rationem mali praecis/ secundum quia . Et hae ratione licet hoc malum morale positivum patiscetur quodammodo malo physico , quod est tale secundum quid, quia pro implicito dicit entitatem ; & malum morale , quod in pri. vatione consistit , pati ficetur perfecte malo physico, quod est tale simpliciter: revela valah ut ψεtti sunt in alum si Pscum, quod est tale secundum quid , & malum moraiale, quod in politivo constituimus e quia illud nullam malitiam intrinsecam immitat, sed praecish est malum

alteri, ut ignis aquae :& e converso hoc malum moraleio se, & intrinsece est malum ,&non solum malum at

teli, scilicet virtuti, aut natura . 7ci Au urgentiam respondetur, negando maiorem. Et at ejus prodationem iterum negandum est antecedens. Cuius prohalio non uigete quia nullum est inconveniens in eo, quod in eadem entitate reperiantur praedicata contra ilictoria, & quod secundum unum conceptum exprimat aliquid nostro aspecti contradictorium conce.

plui implicato; qui quidem, eo ipso quod distingua niue

virtualitὸr, immo secundum diversas expressiones, nota sunt revera adinvichin repugnantes, sed compatibiles in eadem entitate. Relatio enim divina includit entitatem, seu naturam divinam , quae prout praecisa a telatione est communicabilis & relatio incommunicabilis: en quomodo relatio est expressio quas contradicens conceptui in ea imbibit . Item natura di . tua iucluditur in concepto sp eiei:& tamen sub coneeptu iratina est incora

munici bilis, & sub conceptu Deciei communicabilis intellectui creato. Pari formiter ergo poterit in eadem et . titate peccati dari explosio, quae secundum talem conceptum pugnet cum universali boao , licet secundum implicitum euritatis non pugnet cum illo . . t Aa aut horitatem Pp. te. detur, intentum eo-riam solum ivisis extirpare errorem Manichaei ponentis duo mimi principia substantialia rerum ' aliud hona rum, & alterum malarum . ex ouo inserebat . quasdam res eiIe secundum suam substantiam malas. Ad quem errorem extirpandum aiebant, peccatum esso nihil; idest non esse naturam aliquam substantialem. Et licet occasio e huius dicant, quoa Peccatum nihil habet piar. et honi privati e , interpretandi sunt vel de peccato omissionis, vel de peccato habituali, vel de malo, quota soluth, & omni m,1 is est tale simpliciter . Praesertina quia plures PP. malitiam peccati explicuere nominibus volati vi , ut vidimus h qa. Quos Adversarii sine praeiudi. cio suae sent nitiae inter metati conantur . s Adde primo :quia Ss P P. frequenter ut aliquem errorem efficacius impugnent, in errorem oppositum inclinari videntur, qui ad sensum medium a Catholicis suaviter trahuntur . Et

idi psum potuit in praesenti contingere. Γ Adae secum

d ,sS PP. non explicuisse essentiam peccati per priva tionem tet itudinis debitae adiui , stiti per privationem ni habitus, aut actus: Et tam tu voti conccuunt Ad versarii, in hae priuatione, seu in illa cotisistere esseti. tiam peccati.

Secandam fundamentum no sementia

a Λ Rguitur secundo. Phecatum respicit secun

o utim suum conceptum odieti ivum volian. talem ut pute descientem . ergo nequit impottare malitiam postivam. Patet consique nitanam omne positi. vum petit produci per veram efficientiam . Antecedens

probatur primo ab Authoritate PP. ut Di Is Au . Anselmi uoccntium , peccatum non habere causam elli cientem, seu solum de scientem. Idque eupresse habhi

Ex quibus plobatur secundo illud antecedens: Peccatum ut tale respicit voluntatem ut primum per se principium; sed voluntas creata solum ut pure deficiens est mimum pεt se principium: ergo mccatum in rationesor mali s centa te spicit voluntatem ut pure dεficientem . Minor probatur : nam voluntas cieata solum potest e septimum per se principium sithea ratione qua a Deo nono pendet; sici solum sub ratione pule deficientis non deis pendet a Dio alias darentur cluo vera prima principia eis cientia, & aliquis verus effectus non dependens a Deo, contra veritatem Evangelii clamantis , quod sne Deci fatrum es nihil: ergo voluntas creata solum ut purὰ deficiens est primum per se principium. Urgei ut hoc, & simul impugnatur solutio, quae a

Nostris solet communiter adhiberi. Nam voluntas ut peccans, vel constituitur in ratione peccantis per solumescere , cui adjungitur ex consequenti deficientia , vel per ipsum pure dolacte, efiicientia ingrediente de mate riali, vel pte utrumque in rectot primum, & ultimum

nequit dici r ergo dicendum est secundum: & consequen. t et peccatum in ratione talis respicit voluntatem ut pri.

mum principium meth d sciens. Minor quoad primam

partem probatur: tum quia nullum uetum virere stat sin voluntate, & concursu Dei, ut docet Schola Tho. mistica ', sed voluntas ut peccans non dependet a Deo rergo non e stituitur in ratione peccantis per solum es vera. Tum etiam . nam explicitum peccandi nequit non esse deficere: ergo in rati e peccantis non conuituitur per solum eo ere. Probatur etiam minor quoad secundam partem:

Explicitum des ,redi , prout distinguitur ab εxplicitorisci udi , se habet sicut postivum & privativum ; sed positivum , & priuatiuum distinguitur plusquam realiter: ergo in omni ratione se mali peccati vel datur praecisὰ p ire defeere :& privativum, vel in aliqua formali ratione peccati non importatur forma litet, & intecto

73 Ad hoc argumentum respondetur negando anteis cedens. Et ad primam eius probationem , dicendum est , Sanctos Patres, immo Div. Thomam ita docere . quod peccatum respicit uoluntatem ut deficientem, quod si iam ut doceant, respicere etiam eam ut essicientem peracc .dens, quae teducitur ad causim p t se, ut vidimus num. fio. Et licet hae sit veth et scietis , potest denominari rure deficiens , ut contra ponit ut causae absoluth efficienti ' Pro quo adverte, quod causa vete essiciens potest εsse in duplici dis rentia o alia quo ordinatur a a dantium esse;

altera quae non ordinator at clandam entitatem . Et exiis

stetitiam, sed tantum ex inimit efiicientiam alicujus p sitivi, quod tantum ino implicito dicit entitatem, &existentiam. Inter quas caulas, vel l ut melius mur inter quas explessiones eiusdem causae haec est dii.

47쪽

4o Tract. XII. de Pereath. D p. II. de necatis tu particulari.

ferentia, quod secundilm expressionem istam, qua ordi. lineam physicam quae volitio physica erit hona mora.

natur. ad dandam entitatein & ess, dicitur absolute & liter, si terminetur ad bonitatem objectivam eonsorini. simpliciter esciens :& secundum posteriorem, prout prio- ter a.l lage.n ; & erit mala, si terminet ut disermiter. xi contra ponitur, potest dici e sciens si quum quia, et to Uriae intes lige tua sunt de amabilitate in recto, &ut quod vete exprimat munus emetendi. Et hoe picto peccatum no a de amabilitate in obliquo, & ut quod quia hoe modo in ratione formali peccati tespicit voluntatem: quod, ve- tam bonitas, quam malitia moralis amitatur a uoluntate lint, nolint concedere tenentur Ad Weriatii, si vera sunt, pir ipsummeti actum phylice acceptum, per quem amat quae diximus toto L s. esto non concedatur malitia M. Obje tua r quia per an ra , per quem amat objecturi sitiva moralis. Et cum alias voluntas ereata revera cle. nt od, amat indivisibili Et ut quo modum , sub quo ob. seiat in omni d Armitate morali, propterea potuerunt tectum est volitum. Hinc ergo provenit, quod licet vo . dieεre Ss. Pp & D Thom. quod peccatum secundum suntag dicat tendentiam 'ositivam a1 obienum iu disio. suam rationem formalem non habet causam essicientem, num, non intensat per se ipsam dissonantiam , nec ten. sed puth deficientem . . dentiam actus terminatam aueam. Quibus satis constat Ad primam authotitatem D. Thomae respondetur, ad secundam authotitatem, & ad totam primam proba. atendo, quod desectus ut talis procedit a voluntate deis tio rem . sciente e sed non negat Si Danor, quod insuper plore. 7s Ad secundam ex ratione petitam respondetur, dat ah 6a ut e sciente. Quinimo eκ modo loquendi 1 a. eoacedendo majorem& negando minorem. Ad cuiustis colliditur, procedere ab ea ut essiciente: nam idem est, probationem clicendum eli, verum esse, quod voluntas piceatum formaliter ut tale procedεrea voluntate, ac creata est primum principium, sub ea ratione qua a Deo voluntatem seth emcere peccatum saltem per accidens. non dependet: salsu ra tamen eli, quod depencieat a Deo in Authoritas secunda incli ait atquin nium non sub omni vera efficientia, & quoa non dependeat praeis

minii x principale Ad etsi totum, quod sae γε iaculeant, ciueε sub ratione piath deficientis. Nam quando escere M. re est fundatum in illo celebri teli imonio D. Dio, ysii quit adhuc pro explicito a defecte denudati, tiequit adicenti , quod nullus intendens ad malum operatur: quos Deo dependere: hujusmodi est risu a, in quo politivum in praesenti enncleandum est. ' Pro quo recolfi,dum est peccati consistit, & o mera ipsius privationis moralis, &t stimonium D Thomae eu quaest. i de uesti allatum standamenti, quod est verum escere, sed impraestinui biletium ubi express/ docet, malum in moralibus, ut a descere. Nec inconvenit coacedere duo prima principia contra ponontur naturalibus, esse odiectum voluntatis . e cientia , si unum eIt in ordine ad danaum Elye dc al. Item videri debet idem S Doe . infra quaest. a. art. t ubi terum non ad clandum e se, sed ad causaliuam aliquam ex eo probat, peccatum in ratione ser mali pesccati lia cleformitatem ut talem, dummodo hoc dependeat a pri. quo selisu d' eo loquitur ibi non accipere sp elem ex mo in efficientia enitiatis transcelidentaliter in ea inclusae,pri .atione, sed ex tendentia ad obiectum. quia non in- vel sundamenti illius materialitht sumpti. ιεnditur per se; & id, quod dat speciem , d b t tu tendi Ad urgentiam te spondetur eligendo tertiam par. per se. Et cum objectum formaliter ut malum debeat tem dilemmatis, hoc est, quod voluntas ut peccans pec- Φεeifieare pρccatum in ratione formali peccati , mamia. cato commissionis constituitur in ratione talis per e serae, I ε insertur, malum morale posse intendi per se . Unde quod in recto, & impraesta alibi litet sit etiam disicere. ax cina i illud , Mino intendera admini sen Nero tών, vel debet Uantra quod nihil urg t probatior nam licet a flare pri-tes ringi ad malum, quod est simpliciter tale in omni liis vative nequeat identiscari cum vero esse re; desuere ra. nea. iiii est privatio: vel debet intolligi de intentione men contrarie, seu potiti vh potest omnino identificari fundata in iuclinatione primaria voluntatis, & prove- cum vero es era. Porro primum praedicatum peccatiniente ab Anthore naturae. commissio ii; ita est eo ere, quod simul & impraei cmai- s se 'ο-: demus, probari ex aut horitate pia dicta bilitet ahl vie ulla ui tinctio te iit illacte , non utcua Dionus & D Thomae , quod peccatum non est per se in- que, sed contrarie; & proptet ea nee in tali praedicat sentum; adhue non infertur, quo 1 non respiciat vobi- includitur privatio, nec excluditur positivum. Et insta. eatem ut veth meientem. N in relatio est ens positi. tur in em cientia ipsius privationis , quae, juuta superiusvnm, & n n p r se intentum G & tamen tεrminat verum dicti, vera essicientia est; & tamen , prout elt talis eis. initia uum. Item, privatio sive in phylicis, live in motali- cientia , est verum desere saltem sundamentaliter, nul-hus t ri nat influxum positivum, ni diximus toto l. s. lam in recto importans privationem formalem. Nec per quamvis non si p-t se luteuta. Unde neque ex capi. hoc excludimus, quod detur in peccato aliquoti put/t8, quod aliquid sit positivumi, debet p r se intendi ; ne- defecte consistens iu privatione , seu hoe se hanet ex con- qne ex capite, quod fit privatio, repta icit ei terminare sequenti in peccato, lupponens alius duplex desicere, iam. . rum in luxum. Quare axioma praeditium ita debet tificatum omnino cum .eroescere. alius formale con- exponi. quod volutitas per se non moveatur a malo ut sistens in malitia positiva ,& aliud sundamentale, in quo malo : eum quo recte coheret, quod moveatur a bono, formale fundatur, quae saltem per nostros conceptus di. re quod propter coanexionem boni cum malo ejiis in . stinguuntur. suxus p cter intentionem& per accideus, .ere tamen, VIII.

extendatur ad milum ut malum. s Pio cuius maJori explicatione nota primo, quos Tertium, o ultimum undamentum pro sententia negativa.

malitia formalis , esto sit quid positivum , est ta inenquidam modus, qui non est cle substantia , ik linea vo- 8 Ertio, & ultimo arguitur contra malitiam posititionis, adhuc per motum extentionis ipsius volitionis, I. tiuam . Nam si claretur malitia positiva, p r quem volitio appetat, & velit objecium ut morale, Deus esset mus, peccati ut talis; hoe pugnat cum sum- consi atque ipsi denominationem inlisio sicut volitio in ma sanctitate Del . ergo in peccato nulla datur malitia iu-a ph; si ea consere objecto ph lich accepto praedictam positiva. sequela ma oti probatur . nam Deus praede- denomittitionem. Et conscitu titer nec obiectum ut mo- terminans ad entitatem peccati , praedeterminat ad iatale dicit aliquam rationem per se volibilem, sed solum quod est precatum; sed praeue terminans ad id, quod clieit mensuritio iem passivam, seu sub ectionem ipsius est peccatum, praedeterminat ad peccatu me ergo prς app: tibilitatis obseeli ad legem vel per modum consor. det/rminaret ad peccatum, ac proindε esset causa peccati. mitatis, vel permodiri difformitatis. Et similiter mo. si Ad hoc argumentum satis respondetur tract q. disp. ea lita ormalis actus non dicit aliquid uel in a volitio. g. anum. D 3. necnon num. I 28. & deinceps per totumni . sed εst et uaedam mensuratio passiva actus illum subii. & tandem ex dictis suma in hoc dubio toto ν. 3. Is xta Heu s,gi, sicietisque quos talis volitio obiecti sit con. quae dicendum est , quod D-ns praedeterminat ad is, form: iste ad legem, rei diuormithr. qnod est peccatum , secundum soritialitates extis, actus, 3 Cum quo flat nota secundo i quod bonitas mo- & alias, quo ex larimunt persectionem; secus vero ad tali obieetiva, quae conii ilit in consorinitate ad testem , ipsin peccatum secundiliri expressonem mollitie. Dist sumi s dat E, & ut res quaedam e & hoc pacto est 81 Sed contra hane solutionem obiicies primo: Im- quoddam objectum appetib: le ut et oci: quin imo ipsa ma- plicat essentia , quae si vetὸ, & non ficth essentia , &litia ob) ctiva appre. ensa ut hona potest etiam esse Oh- a Deo non sit: seu s precatum pro formali est aliquiai ctum appeti Blie ut quod . At ad honitatem moralem, positivum. est v ra, & non ficta essentia , ergo pro for- seu malitiam sic confidi ratam non terminatur uolitio, mali est a Deo. Maior, in qua tantilm potest esse dissi-ptout pertinet ad lineam moralem sed prout pertinet ad cultas, prodatur e nam implicat essentia, quae vere, &

48쪽

Dub. III. Utrum in pereato commissionis detur malitia posta P 4r

non Oὰ essentia sit,&non sit participata ah ente per tot probatur: tum quia explicare tendentiam positi. essentiam; sed idem en , esse participatam ab ente per vam ad quodlihel aliud objectnm adhuc morale , est

essentiam, ac esse a Deor ergo implicat essentia, quae explicate rati em entia : ergo explicare rationem renis vere,fl n 1Hὸ si essentia, Ac non sit a Deo. d. nil postisa ad Ohiectnmut dissonum. est etiam exisCnultimatur : Haec consequentia est effcarissima plicare rationem entis . Patet consequentia . nam seu tapud Thomistas contra Iesultas : Pec rem pro formati ratio tendentiae ad quodsi hel aliud objectum est differenes inrtim ens in peram natura exiseus: ergo pro formati ea tia entis, sic etiam ratio tendentiae positivae ad objectu niparticipartim ci Deo, ct ab eo propriAc fatum : Ergo etiam ut dissonum. Tam etiam: Quia explicate ratiociem ten. haec debet reputati non minus emcax : Peccatum Iro fori dεntiae positivae ad obiectum tit dissonum , est explicare mala est vera egentia, ctia reriam natina exi Exstergo tu. suam essentiam sed explicare suam essentiam est ex .eotum praso usi est partiri tum a Deo ab eo μυνιὰ eam plieare rationem ensis , in eo sensu quo quaelibet disse. satur. Probatur comequentia : quia indὸ reputatur minis r/ntia entis explicat rationem entis I ergo . Probat ut consequentia emcall, quia implicat verum ens reale a minor o nam eas , di essentia idem intransti ψὰ sunt,

D o poplie non causatum a leu idem militat in omni eum ens st, est eompetit esse . seu existentia , de id, vera essesntia: ergo vel noci est effcax contra Iesu itas, cui competit existentia, est essentia. vel est emcax contra nos . vel si nobis absurdum videtur, gs Ad hos modos obiiciendi eontra cammunεm dari verum ens noti causatum a Deo, ut concedunt Ie- solutionem principalis argumenti possunt reduci alii Ditae; cur absurdum non videtur, dari veram essentiam innumeri, quibus utuntur Adversatii potius ad exerci. non causa iam a Deo . Vel alites: si Deus non est causa ta n in tutones , quam ad obnubilandam veritatem veth essentiae deformitatem implicantis; cur debet esse noniae sententiae . ' Ad primam et go obiectionem re. causa omnis entitatis , etiamsi transcendent alit/t inclu- spondetur negando majorem . Et ad eius probationem di datur in ipsa deformitat et Redde linquiunt Adversarii: cendom est, quod licet repugnet vera essentia, quae sit dispalitatem petitione principii . . talis in esse physico , quae non partici potur ah ento pertia Uigetur haec objectio. Implicat aliquid esse ve- essentiam: non tamen implicat vera essentia puth mo. ram naturam, At a Deo non causati οῦ sed Omnis vera talis, quae non sit participata ab eo te per essentiam. Et essentia est vera natuta : ergo implicat vera essentia a huiusmodi est essentia peccati commissionis. Unde prae i Deo incautabilis: ergo cum peccatum, si constititatur dicta essentia solum diritur ens per participationem , si per positivum, si vera essentia, debet a Deo causari. is μν rariuθationem significet quid finitum de limita. i Cmnia constant praeter maiorem. et sc probatur: tum tum: sicut veto si significet, esse quid participatum ab quia implicat, aliquid esse veram naturam,& esse sibi ente per essentiam , ut est Deus. disconvenientem; ted si est vera natura a Deo non eati. Ad eonfiimationem respondetur . primam eonseis sata, est shi disconveniens, com te Dugnet cum univeris quentiam firmatam a Thominis contra Iesultas esse essali hono . ergo implicat, aliquid esse veram naturam, ficacissimam. Iesu itae enim ponunt entitatem physicam,& a Deo noci musari. Tiam etiam : Nam omnis vera na. & dicentem existentiam phvscam non eausatam propithtura est alteri, vel sibi conveniens , sed implicat vera a mo e eum te vera nullum sit verum ens physicom , natura sibi, vel alteri conveniens, dc Dod non causetur quod ni tale novi si pro i/ dc formalithr participati mea D o e nam quod sta , vel alieti est conveniens , non alias, hi tecth arguunt thom istae cum suo Angelie. Prae. disconvenit bono universali ; di quod non disconvenit temnee, darentur absoluth . Ac smplici thi duo prima hono universali , est causabile a Deo : ergo idem quod principia, aliud bonorum actionum, quod est Deus; flein tu . at tuo malarum etiam quoad suum es physiciam, quoa 83 obiicies secundo e Deus causat omnem rationem est homo, ae proindε incideretur in retorem Manichaei, entis in peccato repertam: ergo causat peccatum. Pro- Et propterea perpetuus en D Thomas in asserendo. hatur consequentia: nam causans id, quod formali iti , quod actio mala in ratione entis physici,suh qua non Et reduplicati vh est peceatum , causat peccatum; sed exprimit de emitatem , sed ordinem ad existentiam qui causat omnem rationem entis in peccato repertam, physicam. est per se a Deo. At secunda eo sequentia causat id quod formaliret , dc reduplicati vh est pecca. contra nostram sententiam illata non est ita effeagrium nam peccatum Oh quavis reuu irati e est id, qnia in precato distinguimus duplicem essentiam , aliam quod ipsum usque ad ultimam differentiam transcendit: pertinentem ad lineam physicam, dc alteram ad lineam ergo s Deus causat omnem rationem entis in pecceato moralem & hee comparati vh ad illam potest diei repertam, cantit peccatum. Explicatur. Nam aliud est, talit secundiam qιid , quia noci ita primo ordinatur ad quod ultima differentia peccati non exprimat entitatem , existentiam , Dent illa. - Deut illam non exprimit v g. rationalitas: aliud autem Asserimus simili , quod pereatum secundum μι- quod id , quod exprimit, non sit, si h quavis praecisione mam essentiam est per se a Deo . Ideoque non constitui. a conchi tum, ens. Primum est verum: qnia ultima disse. mos duo prima principia te spectu actionis bonae, At ma. - rentia solam exprimit deordinationem ad obiectum , quae lae; cum actio mala in ratione eviis procedat etiam a ex ptimo non est ipsa explessio inris. Secundum autem Deo. Und/ noster modus dicendi toto ecelo distinguit est salsum in omni sententia Τhomistarum 1 quia eum ens a modo dicendi Recentiorum societatis, quamvis conast ratio transtendeos quamcumque differentiam politi. cedamus, actionem malam quoad expressionem nisiste, vam, implicat, quod differentia peerati , non sit sub ae proind/ ejus εssentiam, aliquomodo a prioti distin. qualibet recluplicatione ens . . ctam , non procedero a Deo, seu a voluntate creata veint Ea quo urgetur praecedens objectio Nam litigium a primo peincipio. Nam aliud est negare , totam essem praesens non consistit in eo, an peccatum exprimat esse tiam actionis malae procedere per se a Deo, ut negant causatum a Deo r sed an si eansatum a D ol sed id, Ieseitae r aliud negate, expressionem aliquam illius es quod precatum exprimit , est causatum a Deo , licti lentiae adaequatae procedere 1 hoc secundum sine ineon. non ex ptimat, esse cansatum a Deo I ergo si peccatum venienti potest, immo At debet negati, quia est expres. in ratione sot mali oeceati consstit in positivo , re ipsa so in istoria, & in omni sententia eat holica dedit M. causatur a Deo Protatur minor : quaecumque ratio gari , hanc expressionem procedere. per se a Deo. Ptientis causatur a D o sed peccatum in ratione formali mam uero sne incon .enienti negati non potest sentprecati ph3 sic δ est ens, lichi non exprimat esse ens . rego. negari non potest, quod actio illa, prout dicit ordinem 84 Obiicies tertior Malitia pio expresso matitia ex. ad existetitiam physicam, si hona, At dependens a b itimit esse eos; sed D us producit, iuxta communem no per essentiam . ntentiam Thomi statum , id quos exprimit esse res: fis Ad Drgentiam respondetur eodem modo, quod ergo producit expressam malitia . Major prohatur: IIchi repugnet vera natura ineste physico , quae non sit malitia pro expresso ma tria exprimit non esse nihil : ergo participata a Deo ; non tamen repugnat vera nat maexprimit em ens. Probatur consequentia: si exprimit' put/ motalis, quae non si participata a Deo . ' Messe non nihil, exprimit esse aliquid . ergo esse ens. nitamque probatio em unico uetho respondetur, quos

Confirmatur Malitia pro ea presso malitia exprimit vera natura physica debet esse s hi eonveniens: caeletum rationem tendentiae positivae ad obiectum dissonum ut uera nainta pur/ motalis potest nulli esse e veniens, tale s sed exvlicath rationem tendentiae positivae d. quia consistit in deformitate et ad se. Mjectum dissonom ut tale , est explicare ration8m' Ad secundam objεcti em satis constat ex dictis Io.entu e ergo malitia positira exprimit esse ens. 'Ni. eis supra citatis ex tras. Et Iuxta ibi dicta asserendum Tom. III. Puia. Theodor Sahm. - - - - F est.

49쪽

a Tragi. XV de peccatis Dis'. II. de Pereatis is particulari.

est nod Dens seli eo eantit illas ratio es seu expressa.

ε, huti nullam cicutit de foemitatem: secus vero ratio.

tiem illam seu expressi em, quae dicit deformitatem : oia objectam omnipotentiae tantaem Iura illae rationes, id si neo inplicane devictinuo em . Reco Iantur

Ad aeres omentiam res Messae , stigium n erre Adversatim non tacitam esse, an peccatum e primat esse eaasatum a Deo; sed etiam, an re vera sit ute, tis, licti seli ratiocia eatis, ea uti tum a Deos Ad ver . ratia coctamur suadere contra Nos, quod omnis ratio eviis revera causatur ple cam potiti sum peccati sat vera ratiore cillerentia editis, debet eausari a Deo. Sed infulieitharsis a non omnis ratio de differentia entis debet a Deo mulati. Et dum arguitur, quod Deus vel cautit ea.

iocem entia. qua in positivo consistit, uel octo ea nulomnia sudatiiset salissima ratione entis, cum detur veratatio emis. noa causetur a Deor Relao detor, ad

e satis este, quod ratio ratis physi et sumpti, de in illo

positi Wo me transcendentiam laesusa producatur: quia Dur m nodacit omnia sub universalitum ratiocie estis Grae/ sumpti, seu motasis non exprimentis deismi. tithmi secus sero lati universalissima ratione ratis mct.

x: Ad tertiam obiectiorum respondetur, malitiam

metam pro expressa malati a lxplicare rationem meis

a eo sensu, in octo tendentia potativa ad Ohaectum eorus um. & quelibet alia differentia entis illam explicit. Hoe enim probat conuincenthe replica quoad utramquar attonem quia sicut ex eoncepto entis. de expresso

axiraris , seu tenuentia ad diecturi ut conscion m resul.

eat quaedam species entis, sic etiam resultat ex conempto , et expressione motitia . in ath seor quaelibet alta di tirentia entis pro explicito aifferentiae imbibit ratio..em eo unem entis seo essentiae, fle explicat totalit tam essentiatis eatis; sie etiam differentia malitia pro explieito mastia imbibit rationem entis de essentiae, fleexplicat differentiam illius, seu em eos Ae essentiam,

Deotidam id quod dicit de differetilia ,&distinctiooe ab

liis eriti s. 4 stat diserimen inter expressum malitia , fleexpressum cuiustumque alterius differentiae . quos expressum metitia in differentia entis illud infestos per illam enim ens redditur moealiter malum repugnasque rectae rationi ἔ quod noci habent aliae retis clis tentiae . Ideoque lichi aliae disserentiae eniis Wo ex. presso denisatiarum sint a Deo, noci tamen malitia in expresso motitia: quia licti Deus causet adaquat om. rem di intentiam estis non exprimentis repugnantiam aliquam cum divina lege; non tamen causat adaequat hspeciem entis illam exprimentis, sed latum secundum is. lam rationem qua illam noo explicat. 8 Si uero inti

eas, quod omnis vera effetitia eo citat exissentiam. lephoot se est causabilis a Deo. Respo det quod Demtioci producit existentiam malitiae . seeundum id quod dicit da desinu. vel potest dici. quod expressum m titia non affert inopeiam existentiam, sed os istit sol iam

mediath di concomitant/e, ratione entitatis quam im.

hibit scut relatio diuina existit laticiae aeeati . Quo exempla praecluditur alia objectio.

Duo Cis garia.

s8-X dictis insertur ptimct, pcitentiam merandi M. eoostitui per aliquid politivum. Ratio avi.

deos es, ta sera sitit Meu σε dicta e nam omite postis

risum petit habere mutim positivam : quia ex nihilo nihil fit, ut nobis obiiciunt Ad .ersarii , de insta uidebi. mns et siti clatitur plura praedicata positiva, quoeum prin-ethio mea potentia ρeccandi formalitti ut talis, ut missili .a malitia peccati hacusque propugnata, funclamen. eum malitiae repertae in peccato iam commissionis, quam omissioris, vitium sth expressione intai d ergo potentia

pereandi eonsistis in pascisci. 89 Sed ob es 1 si voluntas . ut est potentia uec.

eancti, e sa ret Ia aliquo positivo, esset vera poteneia et sed hoc est salsum : ergo poetentia peccanda nora Conis

it is aliquo postiuo. Probat ne mici, prima ex M. PP. qua ex Qua potauilam peccandi nominitas Mai. seantibos potists impotentiam , quam potentiam. Itan G. lib. a. epist 37. ad exprimendum, quom a Deos mentiri nos possit, sic ait: Impasstia est ei meat mi:

- sumtas asta non infirmaratis, seu viri tis vi, o mo ea meis. Theophil. ad Marc. I. Dicimus itorea, peceartim na esse polentia, sed infirmisatis D. Anselm increpan eommo diem modum loque i, quo vocamus defici ibilitatem ii, peccatum poemeram, sie ait in Prolog. cap. 7. aerii sep test, non potentis rores , sed impotentra. Non enim irarum

posse, quia irae posse, sed quia sua impotem a facit ab d an

se posse .mue mul a impremis ducuntur, ut rara mairetis egemo Ma esse . di fatire pro eo , quod est non fetere. Euthioruea as. Math. ait Nos daemia, qtisd facere mu non es patraria, sed inpotentia L ab inpotetitia purus desinus es, , in Derian defectiam, sevi n a mans μονώmpere. Acce uitu August. qui lib. as. de civit. Dei, eap s. ait: omnium potes tam λων es, non vitantarum I maia quipra volunt a res at iis non sint. Malit ergo, quod potentia peccan. di non est vera potestas ἔ alias esset a Deo. Item in eo. dem liti eap ultim ait: A terram eo potemca eνie, qua pere a n poterit; sed si pote alia ad peccandum esset .

ra poemtia, & octa defectus potentiae, hoe esset ullam qnia potentior est potens ad duo, quam ad unum lanis tum : ergo iuxta D August. potentia peccandi octo es

vera Pinentia.

Div. Thomas id ipsum esith Meetr Nam quin

I de Parent artis in coe p. sic ait: Quadam sunt, qua se.

eumdum nomen potentiam a portari , qua se adum rem stirie potentia de aras L se e mura negatasnes sunt , qua re orimatisruris dies diaritus, is eris digitis podie deficere, videt se Miam modiam loquendi potentiam quandam ampanari, rem

ogis polentia definias imp te ν o propere hoe potentia aliquis di iris esse pri mi se adum ra I s s. Meseo. etiam do ista non poes ... Ee propera Me dicimus, Deiam non Iosede time. Ma p e pereare oe. Ergo leniit D. Τhom pci. entiam peccandi nomine tenui esse potentiam, in re e meo esse desectum potentiae. Item quaest. aa. δε Reririari. a. in corp ait o Melie -- est μoddam labretatis Miniam, Iliae Mest luentis, nee pari Meriatii; sed si e Devera potemta , esset libertas: ergo iuxta n Gom. non

in .era potentia . si Probat ut heundo eadem minoe ratione .' Nam

lmplieat potentia per se ecclinata, de specificata a malo; si poteruia peccandi, si vera potentia est, per se mutinatur, fit specificatur a malo : erga potentia peccanda non est vera potentia. Major prohatur: tum quia nonia potentia potest ordinari per se, dispecificali ah eo. quod en impersectio sui ipuus; sed malum ut malum est impersectio sui ipsus, immo fle totius naturae ratio. Iis. ergo implicat potentia per se Oeclinata, ct speei. Beata a malo. Tum etiam . Quia pote tia per se ordina. ra Ae specifieata a malo est potetitia tendens per in istam inclinationem in malam , cum omnis potentia tendat per innatam laesinatimem in sol speei Mati sum , alquod me se ordinatur et sed implicat potentia tendens

per inna am indinationem in malumineego. ua probatur tertici eadem minor : Nam potentia Pecineanda provenit ea eo, quod voluntas, seu natura intelleis analis est ex othro ; sed .eta potestia eo steais in positivivo nequit provenire ex nihilo, quia ex nihilo nihil fit ompote tia metandi non est vera potentia . Quam in tali em naue domit D. Thoin. a. ad Antii hala. dist.2s. quaest. vnic art. 4. ubi ait : Deformitas Ieceari eam satin ea intima e seeundum deferum, mi eam sequisis , Me diam med est ei uigilo: niliti autem Detis Ma est ea a. Idem docet in s. dist. 37 quaest. I. at . I. ubi ait: ae mineis Deus se ea a volumans famem eam ei initi , hae m

in Ioeundam Me non bisset aliam ea ara . Ee ideo des nia, qui sequitis edi ea , see diam quod est ei nitidi, M. P ter, quod in alteriorem e fam restieatis. Et quaest. a a

potentia peccandi est ea nihilo, ex quo nihil potest ocuinarie AE quod potentia peccandi est purus desectus , ct propterea non est a Deo. or Ad hane oriectionem tot, fle tantis me hallentia

hos munitam gespondetur, negando sequelam maloris .

Et ad primam inobatio m in testimoniis M PP. sua datam inis eoanu edidisti num. I. nam intentum it.

50쪽

Dtib. III. Utrum is pereato comm lsionis detur malitia positi p

lotum solam est, quod posse precare non est potentia vera persectiva naturae , sed potius potentia inficiens eam : & proplatea potuit appellari ab eis nomine de sectus, non puti, sed politivi. Ad primum testimonium D Thomae eodem modo ex ibi dictis respondetur nam P tentia peccandi propterea dicitur talis nominibus impo genrra, seu polentia defeelus, quamvis si veta potentia, quia est potentia no ordinata ad persectionem, seu ad deseatium: at hie sve sit simul effactus. sis E purus desectus respicere debet veram potentiam, seu principium positivum efficiens. ' Ad secundum respondetur , in eo tam tum intendere, quod posse velle hocium ,& malum non est constitutivum libortatis; proindriue non est libertas; nec pars libertatis essentialiter, sed tantum est signum tibertatis. Pro qnci videri uehent, quae diximus tract. 9.

hoe testimonici nihil concluditur contra nos. ς Au secundam probationem respoudetur, negando majorem. Et ad ejus primam probatio em dicendum est, quos sicut potentia specifieata ab obiecto bono perficitur ab eo, ita pote ilia per se specificata a malo inficitur ah, eo. Nec ullum inconveniens est in eo, quos concedamus clari potentiam secundum aliquem expressum conceptum malum ordinari per se, & speeificati a malo, & ab eo io fiet. UME o Thom in a. dist. I a. quaest. I. a pelth co cedit potentiam peccandi per se mainatam ad peccan. dum, his vethis. At quas halet potentiam peccancia, non inoles ain, quad M, e turium arbitrium , sed qu1d MMue ipsum ordinatum ad petrandum. 's ΑΛ secundam inobatio nem dicendum est, aliud esse, quod potentia peccanti dicit suam talem qualem inclinationem ad malum , seu ad peccatom ; aliud vero quod haec inclinatio stinclinatio naturae r ptimum absque ullo inconvenienti possumus concedere; sed seeundum positi vh est salsum, nec unquam potest colligi , aut probari : alias, cum clinatio naturae sit a Deo, ab ipso esset etiam talis inest natio poteatiae precandi ad peccandum. ys Ad tertiam , & principalem probationem res

detur distinguendo majorem: prouexit ex eo. Doci via lases ex nil Id. ita ut ipsa negatio essendi a se si vera causa volentiae peccandi, nego majorem; ita ut talis negatioiit quaedam ratio a priori, ex qua resultat talis potentia per resulta ut iam logicam, eo cedo maforem. Ex quo distingimine minore nequies, enisera nilio per verum in. suxum concedo minorem; logich, nego minorem. Nam dum vicitur quod creatura rationalis habet potentiam peccandi, ex eo quod est ev nihilo, non est intellige dum . quod ex nihilo resultat per verum influxum ,

sed , supposito quod creatota est sacta ex nihilo , seu potest redigi in nihilum , habet a se praedictam potentiam pereandi. Et hic est genuinus sensus D Thomae es aliorum P P. v Nee repugnat, quod creatura habeata se poteratam desectivam e quia ipsa est primum deficiens tam privativὸ , quam contrariδ. Et hoc intelligendum est de potentia peccandi tam radicali indistincta ab anima , quam de mollima inclistincta a voluntate , & aliis pote

tiis r quia haec non producitur ah anima per propriam actionem , ut supponitur nec resultat ab ea per vera emana.

tionem; alias potentia radicalis peccandi, a qua proxima clima natet, produceretur a Deo per veram actionem. Haec pol potia, quae in aliis est te ipta potentia peccandi, res.clet in Christo, & Beatis. Dicuntur tamen non posse pec care, quia ejus usus est impeditus in eis, aut potius sub. lata est ipsa potentia peccandi, maxime in Christo. Ins itur secundo ex dictis, moralitatem , prout est praeuieatum superius ad moralitatem honam , dc ma. Iam hucusque stabilitam, esse gentis rigor sum. Et ratio est o quia talis moralitas ex una parte est positiva, &ex alia praescindit, a suis disserentiis , & tandem aequa. it et viseenuit in inseriora ; sed in diratum illud, in quo haec omnia eviant, nequit non esse nni vocum, & rieo. rosum gentis. quia nihil aliud ad conceptum uni vocum videtur desiderari: ergo motalitas est ver/ genus, & uni. vocum ad moralitatem honam, & moralitatem malam hucusqoe stabilitam. Praesertim, quia ex eo praecise G. pite negant Adversarii. moralitatem esse vias am , nia malitia noti consistit in positivo: ergo, semel stabilitainaedicta malitia , eo sequens est, quod moralitas sit Oeta

genus.

Diximus moralitatem malam fitietisqu8 Italu am : quia eum detur uitta hanc malit Iam malitia privativa iam Tom. Ill. Pol Theia. Sesus. in peeeato omissionis, quam in peccato commissociis, &.ad privativum, & positivum non misit uati quia uni vocum, & sorte nec analogum, necessatio satendum e Itquod moralitas in sui uni .ersalissima ratione non est quia

tini vocum, immo nec moralitas mala propter eandem

rationem. Et propterea N. perdocti Salmant. constituunt duo quasi suprema praedicamenta ad dividendas species morasitatis , quae sint primo cliversa r quorum divisio potest videri in eis in praes num sue. Hoc intelligendum est de moralitate mala sempta metaphys c/ : nam alii et discutiendum est ue ea sumpta pure moraliter , iuxta

dicta num. 48.

Latius in hoc dubio satis implexo protendimus, ut sententiam NN. Salmant. prci viribus foveremus: quiri Opposita opimo regularitὸr iii hac tempε state non solum ah extraneis, sed etiam ab ipsis Thomistis tam scripto, quam puhiicis concertationibus in Academiis detinditur. Utinam ea dictis aliquod novum robur tantoriam Patrum . & D. Thomae sententia accipiat, quos est aciem,ae veritati magis consona appareat.

DUBIUM IU.

In quo essentia pereati origi iis

consistat P

REM aggredimne adeo dissei l8m, ut magnum illud

D. August. ingenium lib. 3 de peceat merito rem s. Cap. q. ing nuh fateatur se dissicultatum nebulis, quas Pelagiani odiiciebant, ad ci obvolutum esse, ut supera in re non posset: nam licet nihil si hoc peccato aes praeclucandum notis nihil tamen est illo ad intelligen litin secretius. Unde ignorantiam suam prosteri noci erubescens in epist. 23. ad Hieron. post medium sie ait: Sed

haec ergo omnium ingeniolum aquila, quid nos humi repentes spetamus, & haec pertractate audemus Sed non ob hoc dissidentes rem hane explanare curabimus ad hae rentes ejus doctrinae. implorata inius scientia Sanctorum, maxime D Thomae. Sed elaritati gratia, nota, nomine pereati originalis non intelligi in praesititi illum primum actum, quo Adamus deliquit, et solet appellati originiae origimina, sedes sectom illum, qui ex hoe ad posteros descendit, estque de genere peccati habitualis, & eommunitet dicitur ortie ala oriri natum, & pro quo stat nomen ah lute dictum. De hoe ergo unum tantum e v professo investigamus, sciisliehi eius essentiam, de qua agit D. Τhom. quaest. 8a. Dicemus tamen notinihil de asiis ad illud e ducentibus, ni de ejus existentia, voluntarietate. & causa, aut Per modum suppositionis, aut per modum corollarii. Quod

fiet breviter, & distinctionis gratia subdi et sis 3I. . Lmines sui uriones.

o ratio em peccati, traduci intrinsech ex petacato Aciami ad posteros , excepta Beatissima Virgine Matia. Hae suppostio est de tide, di finita qua in pluribus Conciliis, et deducta ex sacra Pagina. Nam psalmIO. dicitor : Ecee enim in lilia totistis eonreptus sim, o in pectatis e cepit me matri mea. Quod non potest intelligide peccato actuali, ut inquit D Τhom. q. Contra gent. cap. sci cum David ex legitimo matrimonio conceptus, ct naina dicatur. Et Iob rq dicitae r Quis potis fruere mundo de immudo eonceptum semine via ivi q. fotas es t Et Apoll. ad Roman. 3 inquit: peν ὐπώm bomoem peta

eatiam is hi e m diam introiit, o per Ieccatum mors, otia in omnes bomines mors periransbi, in quo omnes peccave

runt. Quo testimonio praeei γε innititur Trid. ad hane veritatem eatholicam haereticis persuadendam sessi s. canua. illamque dissinit ibi , & ean. 3. Ihi Omnino videtialibet.

& proprie esIe peccatum, & revera nobis .oluntarium. Ita omnes Τheologi. Ea quibus aliqui existimant esse

F a de