Tractatus theologici juxta miram D. Thomæ, et cursus Salmanticensis FF. discalceatorum B. Mariæ de Monte Carmeli primitivæ observantiæ doctrinam. Tomus primus quartus Per R.P.F. Paulum a Conceptione, .. Tomus tertius tres complectens tractatus. Quoru

31쪽

st omnino eertum apia omnes: nam aaus ille habet opera subsequentia. In uno omnes conueniunt, quod o tum malum, Dempe omissionem Wohibitam: er- ii opus adhuc incompossinite cum Ohservantia Maecenti. . go est peccatum per ordinem ad illam. Dou indueret in omissionem, non vitiaretur ab ea. Unis 2 De alio acto indice te causante emi ilionem Pecca- de tota dissicultas est, an opera incompossibilia eum' iuinosam, protiatur e Lia:n qui libere dat causam omis- aetu Praecepto, & exercita tempore quo tollat peceep. socii petraminosa, virtualiter saltem & laterpretati τὸ tum, veth influant in eam, si supponant uoluntate .ult ipsam omiis emi sed actus virtualiter & inter- enicacem omittenuit ' Nostra igitur resolvito st, quoarietatiue volens objectum peccaminosum est malus: ee- nullum opa, exterius incoin patibile eum observantia Io , aux in dilecti inlluens in omissionem pravam est praecepti innuit vere in Omissionem, si supponat se peccaminosus. potatum fit num, & essica E Omittendi actum praecem Confirmatur primo Actuq hahens circumstantiam tum. Unde si quis est aeterminatus emeaei ter ad noci, lim .st malos; sed actus indirem tueth tamen im audieduum Sacrum, manere in domo, ludere, aut sta iasuetis in omissionem peccaminosam habet circumstan- uete , non vitiantur ab omissone Metir quia novi ima iam pravam, nempe circnmstantiam ipsius omithonis: fluunt in eam, sed praecise se habent haec opera eo O re propterea D. Τhom. quasi. a. de Mulu, art. I. ad T. mitaui et I dummouo aliquos opus ex praedictis post secundi o diri ait: me cium, od es Duuare Gram o e, pretiatum decretum noti anu .raatur ut medium au i p. resor misia feri, fl Me for, quando non debet, quandosi iam o Dillio, . abi homo alio ferare tenet I ergo. Hac eadem ratione Et probatur Neviter, & emeacitet quoad ope tadocent communiter TNolori, quoa ingressus viti in incompollinilia , supponentia tamen aliquod opus iti domum sceminae ob causam piam, si praebeat occasio, comi molle. Et clatitatis gratia, supponamus, quos oem scandali, aut peccandi, est ex his circumstantiis primum opus , quod quis exequitur, sit manete inti peccatum ergo actus influetis i adirecte in Omissionem ino; I secvnuum, ne sit otioins, studium 1 tune stu pravam est peccatum. Gum ue facio nou impetuit auuitionem Sacri.' ergo dor Confirmatur secundo e Qui se exponit periculo facta nota in iluit in omissionem Sacri. Antecedens pr pectandi, eo ipso mecat, esto peccatum alim non se- haliat: nam studium jam supponit permai e uiam in do quator: eteo potiori titulo peccat, qui veth, etsi indi- mo: ses hae totaliter impedit auditi em Sactio ergo .Qὸ insuit in omissionem. Confirmatur tertio Qui nucii uin iani supponit immai tam auditionem Sacti,& egem transgreditur, peccat sed qui libete inituit in sic de facto iam non imouit. omissionεm, adhuc indirecte, legem tranigreditur c s- Confirmatiar: Nam ii quis, postquam statuit maia

quid εm lex prohibens omissionem, prohibet ex conseis nere in coino ad nou audiendum Sacium ob pluviam, quenti omnem eausam impedientem actum praeceptum, vel ob vitandum laborem itineris, vovetet aliqua ope di inserentem omissio m. ergo. ra miseric Druiae, vel alia opera virtutis, ne esset otio. et Est his insertur primo , quod actus, qui est causa sus, tenelei ut ad ea, quis hae neget f sed hoc non posset omissionis peccaminosae, tantum constituit unum pec- dici, cum volunt uoti Ool et ad rem post ivh ma eatum eum ea in genere moris, quamvis sit diversum lam: qu,tiimo tentiretur anstinere ab omni opere bo in genete physeo. Secunda pars Constat nam actus, no . cuminoaci ext incompossibile cum observantia qui est canti omissonis pravae, est intrinsec/peccatum, praecepti P ergo . obtend/ntiam positivam ad obiectum dissonum e ergo Huic etiam probatur quoad primum opus exterius, .st malus positi vh; sed malitia positiva non est eadem v. g quoaa permaciem iam in domo post propositu naphystheum malitia omilionis, quae est privativa ' er. em ax uon auale .as Sacrum. Nam permanentia indigo sunt duo pereata in genere phyilco. mo iam suppulit u cretum evicax impediens de facto, Prima vero pars suadetur .' nam actus inter se sub eis & totalis er auia, totiem Sactio ergo licet ea se si iussi. dinati. & praui per ordinem ad eundem finem pravum, cietas aci impeuiendam auditionem saeti, de facto tamentiis aliunde vitientur , non constituunt diversa peccata non impedii: ergo tieque influit in omissionem Sacri. in taliter , quamvis importent malitias phy.ich uiuiu. Anthceae .is probatur: nam propositum efficax potenctat, ut liquet in actu intentionis , electio iis, Ac usus esse causa totalis impediens auditionem sacri inde. mr Odinem ad eundem finem pravum ς sed om:uici pendetiter ab altero quocumque opere exteriori, ita, telior , & actus , qui est causa illius , se habent ut quodiibet opus au l a s Iuutum se haheat omni huiusmoda. ergo non sunt duo peceata moraliter. Alias no me accidens e ergo si de iacto praedictum propoli teneretur qnis explicate in consessione actum , qui est tum prae euit, permaneatia in domo jam supponit imcausa omissionis ; quod nullus dicet I eum sit contra taliter on ac uitam auditionem Sacri per Naeuictum do. pravim communem fidelium . Et hoc apparet evi. ero .uεm in actu expresso, & directo volendi ipsam omis. 3 8 d obiicies nonnulla evempla. sit primum Iasionem. quas esset tirmiter palatus ad furandum, non movere

Sed inquites: an praedictus actus dicatur precatum tur ab alio ad furandum, etiamsi piaestaret ei consi-- issi,nti, vel potius omissionis s Ad quoa eum di- iiii m p tamen q n daret coiis ilium, inficiaretur malitia sinctione respondendum est I nam si sumatur praedictum furti I ergo parit r omne opus incompossibile cum au-i,eceatum initiativε , est commisso, propter rationem ditione Sacri inficiatur malitia omissionis, esto sup proximλ datam. Si vero sumatur completi vh, termin, nai pe volitum emtax non audiendi Sacrum. ' Secumii. δ, &ohjectiv/, est peccatum omissionis cum relata clum. Si sacerdos navigans, post decie tam emtax non elateam ut obiectum, & terminnm, per i an que t recitandi ita tota navigatione, proiiceret Neviarium iatum peceatum compleatur. Absolute tamen, & nulla mare, prorctici haec esset peccaminosa , & causa ominae duplicatione facta, dicendum est peccatum omissi is . sionis subseqientis. Tertium: nam post propositui Nam peceatum omissionis dicitur tale absolute, quando e scax non testituendi bona aliena, potest quis illa donate direct it contra praeceptum amrmativum: sicut pec- amicis; & tam o peccaret in illa donatione, quatenus ea tum commissionis dicitur tale absolute, quando tenuit impedit restitutionem .' ergo Qitatium I nam nocidirecth contra praeceptum negativum ἔ sed actus , qui potest negari, quod qni habet propositum firmum nost/st causa omissionis pravae. oire: ε opponitur praecepto auciiendi Saetum, si postea se iradit solamo in hoc assirmati νο, hoe est nulli alteri praecepto per se oppo- actu peccathitur nisi praecipio, eui opponitur omissio, & nonniis Ad primum exemplum respondetur, satendo, quoad latiouὰ ipsius omissionis: ergo absolute est peccatum coasilium esset peceatum, esto non influeret in furtum: omissimis . seu hoc ideo est, quia respicit pro objecto essentiali ip-4 Insertur secundo, non omne opus coexistens Omis. sum furtum. Quae ratio non militat in nostro casu, ut sorii, de incompatibile cum observantia praecepti a stir . eae se liquet. Ad freundum respondetur , quod ilia dicitioi vitiati ab illa. Ita communiter Theologi , coim pro ectis hie viarii potest comparari ad recitationem tia Valentiam, Lorcam, Granado, & alios affetentes, primae utei,& ad recitationem subsequintium, peti omnia opera incompossibilia eum actu praecepto elle tam navigationem. Potest contingere , quos illa noctWava. Et contra Uaetque E docentem, primum opus recitatio ex vi propositi emeacis si futura certissimε ext tius intompossibile cum observantia praecepti essa saltem moraliter pro prima die I & hac ratione proje- pravum per ollinem ad omissionem, etsi supponat uri ctio breviarii in mars relath ad primam cliem non viis cieriam firmum, eae essicax cimittendi, secus vel O alia tutut ex omissi a te sequuta. At illud propositum,m taliter

32쪽

Dub. I. Au omissio, qui e tautum est voluntaria In causa, oeci

taliter loquendo , nequit ita firmari toto tempore navigatiociis, cum ab init inseco sit .ariabile propter hane rationem projectio breviatii reddens impo tibi lena

recitationem toto tempore nauigationis, vete influit in

omissiones subsequentes rit quod constat au teritum, α quartum exemplum. s. II. D. Thome sententia .

ia voluntariam saltem in causa, esse in se sor

maliter peccat iam , fle noli tantum effectum peccati .

Ime assertio est D. Thomae pluribus in locis, praesert in a. a. quaest. D. art. g. ad 3. ubi loquens de onrictione iniis praecepti, eveniente tempore ebrietatis, in

quo quis est impotens ad 1aciendum, quod debet, sic

concludit te dicen stim es, qώod emii di incipit ei imasti reri ed restam , qtiundo Det te m eserandι ς tamen 'e' ter edi jam praecedentem, ex qua emisso sequens redditur se

Et prohatur ratione contenta in verbis praeceden. tibiis . Nam omissio voluntaria in causa opponitur per se formaliter praecepto alfirmativo. ergo in se estio maliter peccatum . Antecedens probatur .' tum qDia praeceptum audiendi Sacrum sicut per se pixcipit a u.

dii iovem Sacti, ira per se prohibet omissionem Sacri:

ergo omisso Sacri, dum Mo sit voluntatia in causa, opponitur per se pracepto asit malivo . Tum etiam etiam dum quis voluntariὰ ponit caiisam praedictae cini Dsonis, aliquid existit, quod per se & directe oppona tur prxcepto a mimativo; sed non est actus.' siquidem actus prohibetur non ratione sui , sed quia est eausa omissionis,' ergo ipsa Omillio est , quae per se, directe, di so maliter opponitur praecepto affirmativo.

solum prohibetur m objectum, secus vero ut exercitum peccaminosum .' hoc modo tantum opponitur praecepto affirmativo . ' Secundo. quod si quis sit ebrius, aut dormiens, tem te quo instat praeceptum, non est mapax alicu us praecepit ex delectu libertatis, iuxta illam regulam juris, Ad ampos ire nemo rexetur. Unde indice. ptum illuci solum prohibet causam, ex qua sequatur re moth talis omissio.

Contra pliniam evasionem arguitur .' Nam praece.

ptum id probi est, aut praecipit clitecte, quod per sectui rectε est sub regula motis; sed obj cium ut tale non est dilecte & pee te sub rcgula rectis, sed ratione alius. erago vel omissio illa non mohibet ut directE, vel prohia tui non sol iam ut objectum, sed etiam ut exercitium . Mabor cum consiquentia constat. Et minor liquet nam obiecta , sicut & habitus solitim sunt , aut continentur Rh regula motis seu sub praecepto, quatenus sunt principium , aut terminus actus , qui immediath cadit sub

praecepio, ni diximus tradi D. disp. I.

Constitiatur : Nam quidquid est malum obiecti vh,

si malum soli aliter, quomodocunque proveniat a v luntate ' & propterea aetiis evietior, qui respecti vh ad an im interiori ira exercet munus obiecit, redditnr milias fer maliter, eo ipso quod sit est 'ut uoluntati sseeundum se est malu obsective ergo omissio non solum proh thetur ut objectum , sed etiam iit exercitium . Contra secundam arguitur Praecoptum andiendi Sacrum tantum prohibet causam omistionis , qui illius

causa in i sed hoc est pecti re omissi ionem clite neflcratione sui, de causam ratione ipsius omissionis 'ergo praeceptum illud non sollim prohibet causam omissio. iv xled etiam ipsam om1 ionem c urgetur Nam prae cepi in audiendi sacrum per se primo est affirmativum,& inclites e nerativum 1 ergo. qu, parte est assimat Lvum , solum obligat pro tempore determinato , v. g. hora clu decima :α qua parte est negat 4vum , obligat

pro semper; sed praeceptum huiusno si obligat semper

ad non apponendam musam impeditivam praeceptii eris

no stanum est, quod clites h prohibet omissionem, &caucrit illius tantam indirect/. ./ RHboratur 1 Nam si omisita sequuta tempore. m hi nullo molo caderet sub inscepto, nec causa, ex quas queretur , caderet sub illo; e lim admittunt Aa versarii, relin non esset peecatum: ergo omisit ipsa

bet esse djrecte & raiioue sui. Sequela ma)oris probatur rnam causa praeclinae misionis praecisse suinpta non prohiberiar, quia multoti8s seeundum se est bona, aliis no prohibetur relat/au omisi ionem ergo nullo modo ea. uer εt sub praecepto. Minor probatur tum quia si pe hi heretur thiatὴ ad omittionem, jam non prohiberetur ratione sui, seu quia prohibetur ipsa omissici adhue in somno sequuta. Irim reaam I Nam nulla causa prohibe νtur relath ad illum eis et um , qui in εκ ecutione politus non esu in se malus I & propterea quilibet potest destis tale esse lum, qui in se noti est malus, ii .e sequatur ex causa secundum se prava, sive ex causa secundum se honesta. Et ita quilibet potest desiderare nutriri, post

quam comedit carnes in die prohibito .' potest etiam a papetete honiam partum ex pravo concubitu sequutum, ut

concedunt Adversarii. ' Dicite autem, quod est illici. tum desiderare omissionem, quia est peccatum in camsa est incidere in apertam petitionem principit; cum supponatur , causam esse peccatum per se & ratioue sui,& non relate ad omissionem.

si litur utraque evasio nuper adducta. Nam au hoe niti liquid sit peccatum in se, sitis est, quod ex se si contra praec pium , & simul lit voluntatium in causa ; sed omissio Sacti secundium ieeli contra praeceptum. dc eumniens in somno est voluntaria in causa : erno in se est for maliter peccatum. Minor quoad primam partem suppo. nitur ad statum qu Titionis At quoau secundam au init. titur ab Anu rsariis. Major vero probatur nonnul ises emplis. Nam quando quis se institiat, ipsa ebrietas

in se eit Accatum; & tamen tantum potest est e volui taria in Cania . et go uoluntarium in causa sitic est ad

hoc, ut aliquia iit in se peccatum. v Similiter Clericus

plotici eus hieviarium in mare, non stilum iv ccat prouis cienuo breviatum, seu etiam cliehuc sequentibus per Omis sonem r citationis , quamvis solum sit voluntaria ira causa. v Tanuem , qui tu opinavit venenum, ex cujus vi sequitur mors Clerici, peccat Ormaliter, esto mors illius sit talarim voluntatia in causa. Ciijus signum est, quod incurrit censuram ,& tenetur, ipsa morte sequuta , confiteri illam.

occurrant exemplis, s ratu aut quandam tegulam ad coisgnoscendum, quando operationes, seu eis eius sequuti ex causa aliqua voluntaria imputantur in si operanti, &quando non . Dicunt enim, quod ii cesse ius imputa. tur operanti, quando sequii ut imme liath ad causam v luntatiam, nec interceuit multum temporis: quia tunc reputatur coniunctus operanti, seu caulae liberae in sti- mitione prudent uin .s vero multum temporis transit. videtur quasi disparate se habere in aestimatione prudentum, licet veth sit effectus voluntati . Neque ex obliga tione confitendi unum vel alterum esse tuιn, aut e X cenissura , quae incurritur , sequitur, esse in se formaliter pec. catum . quia ad hoc suilicit, quod quis apponat causam, ex qua infallibiliter sequatur talis essetius. Et te-

torquent nostram rationem contra nos. siquidem inno. sita sententia, si preniteat ante sequutum eliciatum , v R.

ante mortem Clerici , mors illa tion e it peccatum; &eam n incurrit censuram, & tenetur illam coufiteri. Sed eo nita est primo vel sus praediciam trgulam . Nam est Ius sequutus ad causam uoluntatiam, ineui tabilis, dc non retractatus pes poenitentiam, eodem modo est voluntarius tam physic., quam moraliter, sive sequatur post multum temporis ad causam vo stata. tiam , si v 8 immediate: ergo vel in utroque cet se imputa. tui per i e operanti, vel in nullo. Antecedens quoad uoluntarietatem physicam non negatur ab Adversariis , nec potest negati: quia ex se patet. Qiload voluntarietatem vero moralem ex ipsa voluntarietate physica sua. detur: nam haec est sunsamentum asterius, & quoad aestimationem prudentum parum, aut nihil refert, quod intercedat parum, aut inultum temporis. Et ita non re. citatio horarum post pro ectionem breviatii non minus censetur voluntaria in diltimatione prudentum in securi.

clo, aut tertio die navigationis , quam in primo: quishoe negabit, si adiit prae risio aequalisl ergo inco isequenter procedunt Auset sarii admittentes , eictum sequutum immediath ad causam voluntariam esse in se peccatum , secus vero si intercedat multum temporis . si D aliun

33쪽

, 6 Tract. XII. de Pereatis. Disp. II. de Pereatis tu particulari.

aliunde uterque effectus est Dittin voluntariusia eausa

P in Contra est secundo, & simul resellitur id . quod

de Censura contra nos retorquetur. Nam alex mina.

nicationem incurrendam propter delictum homicidii ou. plex conditio necessatio requiritur , nempe contuma cia, de homicidium externum capax subire denomina. stionem peceaeir quia ut doceat communiter Theraloei, censura eli poena meo inalis, noa ad puniti em, sed ad emendatiociem rudiciata ἰ - utraque consilio den. cit, si acite effectum sequatum, v. g. ante mortem Cle. rici , quis poeniteat siquidem ex una parte jam est emendatus ,& ex alia ciericidium sequutum, ex vi retracta. tionis, iam non est rapa v subeuntii denominatio empee. rati , proindeqne nec effectus externus moralis causae

praece ut is sergo non incurrit censuram.

Contra est tertio ι de simul refellitur praedicta eva

so quocio obligationem expi candi is c niessi e motis aem teipsa sequutam post retractationem . Tum quiasmiles effectus , iuxta proba hilem aliquotum Opim nem , quam tenet N Antonius a Spiritu sancto in suo Di. gere Conses Iract. s. num. 378. cum pluribus Theologis a se relatis, non tenetur quis explicare in C sessiare, etiamsi non praecedat tetractatio: ersos quidquia ut de probabilitate huius Opioionis potiori titulo non tenet uetitos explicare , si praecedat. Tum etiam e Nam per se loque o non tenetur quis explicare in cootissime id , quoia ea utcumque essectus peccati, ut liquet in effecti. hus recensitis num. 7. sed requiritur adhuc in secitentia Adversariorum, quod sit is se precatum, aut effectus

motalis peccati; atqui, praecedente tetractatione, mors quuta ad causam voluntariam nec eli in se peccatum. Qec est emetus moralis peccati . ergo non tenetur quisulam confiteri, si praecetiat tetractatio . v Uigetur noum non recitatione horarum sequuta ad pro ectionem die. viatii in mare . quae si intercedat tetractatici voluntatis,

vi on debet explicari is eoausi e in communi sententia

Theologorram.

Io Tettio , de ultimo prohatur nostra conclutio :Nam si mulier uirgo somno se tradat, ut ab aliquo vuro cognoscatur, nos istum Peccat , quando somno se eradit, seu etiam quando in ipso somno desolatur : et. go voluntarium saltem is causa est in se tot maliter pec.

Catum. Antecedens probatur . nam virginitas, prout est vittas , non amittitur irreparabiliter nita per peccatum.

Di amet D. Thom a. quaest. isa art. 3. sed mulier illaici tali casti amittit irreparabiliter uirginitatem, de au. reolam uirginibus dehitam e ergo peccat in ipsa actuali

ii Huic rationi potest respocidera ex doctrina Au versariorum , negancio antecedens. Et ad ejus proba. iovem po en dici, quou ut amittat ut virginitas in illo raso quoad id, quoa est irreparabile. sitis est, quoamulier illa habuetit pravam volucitatem, ut dormiens floratetur, oummodo maatur, ut coalitio e quarim, desolatio externa.

Sed conita est. Nam si per possibile, vel impossibile mulier illa se exposuit destruationis periculo taliter , quos, posita causa, non possit deflorationem evitate , postit tamen poeistere,& uelacto poeniteret, &polleat

viro cognosceretur ; tunc non amitteret virginitatem ,

quoad ici quod est isteyarabile deum desto alio exterior se habeat tantum de materiali de per accidens ;& nihilominus iam habuit voluntatem peccaminoiam, & m.

sta est ea conditio, nempe defloratio evietna: ergo am. prius requiritur, ni virginitas irreparabiliter amittatur praeter voluntatem antecedentem, dc effectum sequo

tum: hoc nequit esse aliud, quam quos deuotatio sit

in se peccatum: ergo. Nota tamen pro maiori intelligentia eorum, quae hucusque dicta sunt, & ε. sequenti dicenda , conciusio. nem, clebere intelligi de omissicinthos tam internis, quamellternis: qnia cum iu sententia omnium omissio es iam interiore , quam extericites sint i stricth loquendo tam ttim voluntariae in Cassii, comparantur ad eam tanquam εffectus illius, ut subiectuin tamen per sh, de materia cle nominationis pecca Erinois & propterea tantum existi insec/ sunt peccata denominatione sumpta ab actu . qui eit causa omittendi, au enm modum quo actus ex. tertii de minantur pereesa ab actiuos internis. iuxta es.cta tract. Ita disp. xdub. I.

s. III.

Argumenteram exedatis.

quela νereati praeiaratis . Similiter et est. II . art. I. ait: Duentam , qtiod ebrietas Iluites putes aeripa: Una modo . proin Amfleat ipsim defectum 5emmis, qui decidae ex mia ovino potato.' ex quo se, ut nen A compos rationis. Et se. otium ια ebrieras non nomme cudam; sed Sctatam Dein uakm e sequentem eae eia a. Quod probat acl a. Cuia deis satis illa rationis , in quo ebrietas c cluat, a oluntarius est .

Sed eadem ratio est de omissione actus debiti is somno

sequuta ergo haec non est b, se peccatum. M pirmam aut titatem respo detur eum Caiet.& Ferte, pollutionem in somnis per se nunquam esse peccatum. Ideoque N. Salmant . in hoc tract. disp. Ir. num . qT. sentiunt cum Sanchez, delectatio em de illa e laticitam, existente bono fine, ut squis delectetur de illa proptet sanitatem : quia prout sic eveniens tantum euruaedam evacuatio naturalis, sicut sudoe, in quo nihi4plendet colatrarium rationi , ae moinde seeundum senoo est mala Oriective. Cum quo stat, quos per accidens, idest quando homo oti tui somno ut insitumento malitiae ad executionem mali, sit in se peccatum ior. maliter: quia peccatum inchoat elicitiὐλ in vistilia, dg consumatur per instrumentum somni is ipsa pollutione. Et hoe est intentum D. Thomae. Ad secundam respondetur , desectum illum rationis non dicere culpam , sed desectum cauti tum ex culpam inali: quia secundum se causatur ex nimio vino potato: qui oesectus non sequeretur in statu iustitiae origi. tialis , etiamsi datetur nimius excessus vini. Alio modo potest accipi, prout otitur evinoediuata concupiscentia ini:& ebrietas sic sumpta est peccatum, ut docet D. Thom. ibi in fine coe r. articuli. 13 Arguitur secundo Nam quod non est volunta.

tium in se, non est in se peccatum a sed supponimus.

missio tern esse tanto tra voluntariam in eausa: ergo no

est peccatum in se. Major probatur inimo: quia να- catum tandatur supra rationem voluntarii: ergo quod non est voluntatium is se, nec est in se peccatum. M. e do: Sicut libellas est sindamentum metiti , ita est fundamentum peccatis sed quod est liberum tantum is

causa, lanium potest esse metitolium in causa : mgo etiam quia est tantum ti tum is causa, est tantum in ea peccatum. Tenia r Quia non minoe libertas requi ritur ad conficienda sacramenta, quam ad peccandum ἰω ad conficienda sacramenta non seruit libertas ta

causa: ergo nec ad peccandum.

Ad hoc argumentum, & pcimam eius prohationem respondet Gadoy aum. 3r. de sequent. eodem modo mi. losophando de ratione libertati , de de ratione peccati r& inquit, quod omissio, sicut in peccatum in se, etiam est libera in se:& scut denominatur in se tibera a cauti,

ita denominatur peccettim in se , iton a se, sed a causa Nee hoc est incidere in sententiam cocitrariam: nam Ad. versarii taliter docent omissionem esse liberam,& pe C. eamiciosam in causa seu a causi , quod denominatio perarati s stat in causa,& non transeat ad omissionem ille vero concedit, denominationem peccati transire ad omis. sonem. Quam solutionem prius tradiderunt m. Salmia pras disp. s. num. ia . de sequentibus. SH hane solutionem refellit Ferre num. Is 3. ex eo

quod omissio in se,& a se opponitur praecepto affris

malivo I praeceptum enim audiendi Sacrum per se solum prohibet omissionem Saeti clitetminato tempore, licti per accidens prohibeat causam omissionis: ideoque peciam tum omissicitiis, per se loquendo, tantam iacipit tempore , quo per se iustat praeceptum , lic/t quando poni. tur caula sit peccatum commissoris, justa dicta num3. ergo non eodem modo est peccatum, & libera. Ma. xim: Quia iuxta hune modum dicendi sequitur, I tum dissidium later nos , de Ad persarios esse lautum de voce, ut cuilibet e sderanti constabit. Ad hane replicam respondetur . furtum exierisIla si, & a se opponi maecepto non futacidi, denomina lique in se set maliter Daetatum; & tamen non est in. raestra seccatum .udinatum exti sech, denominat is

34쪽

Dus. I. An omissio, quae tantum es voluntaria in causa ar

nε desumpta ab actu interiori. Item omissio sacri ex terna opponitur in se,& a se praecepto aflirmativo audiendi Sactum , denominaturque in se, & formaliter me. caram et sed extrinsech ah omissione interna, quando haec

est in se formaliter & intrinsect libera ; vel a causa, quando tantum est libera tu causa. ' Nee ob hoc lis

inter nos , & adversarios est tantum de voce : quia juxta adversatios tota denominatio precari sistit in causa, seu juxta nos denominatio peccati transit ad omissionem sue internam , sive extetnam , eo modo, qtio in sententia omnium Thomistarum furtum exterius denominat ut in se peccatum, sed tantum ea trinsech. Ad secundam prohationem respondetur, concessis praemissis; negando conseqtientiam Et ratio disparitatis est : quia magis requiritur ad bonum, quam an malum. Aeeedie: oci omisso peccaminosa ,& polluito noctur.

na , naturaliter locuendo, possunt supponere causam uo. luntariam veth influentem in eam: quos non ita contingit in actu seeundum se hono elicito in somnis. Et pro

με rea D. Thom in A. dist. s. quaest. I. art. q. quaestiunc. I. ad a. ait r D cendum, quod secuniam quod dignitiuus est , Solam is petitio in somnis facta piacuisse Deo, o remtixerationem inuenisse dieitur pro levo desu rios as hebito, quia in sorasti, per rixum taηta petitionis e rade ; non od in somnia motiisset. Ad tritiam respondetur , permittendo maiorem.

Et eoncsssa minori, si homo non sit sui compos, nega. tur absoluth consequentia. Et ratio disparitatis est,quotisaeramenta ex parte formae consistunt in verbis , quae debent esse non utcumque prolata, sed ut fgna practica illius, quod efficiunt: & ad hoc requiritur, qui ho mo sit sui compos saltem habitualitet. Et propter hanc rationem specialem eruius , aut dormiens nequit validὰ conficere Sacramentum. Maxim Quia dissicile apparet, quod det ut causa per se influens in praedicta vetha; cu. ius oppositum evidenter constat in omissi e 14 A quitur terito ab aliquibus inconvenientibus. Nam sequitur primo, illi, qui ex eausa voluntaria in cisit in infirmitatem eum praevisione omnium omisso. num , quae inde possunt sequi contra praecepta, & ex hac intentione , imputari ad culpam omnes huiusmodi omissiones , chm sint voluntariae in causa; hoc videtne nimis durum: ergo. Sequitur secundo, peccata, quae eonsistunt in verbis, ut hi asphemiae convitia die. imputari ebrio, vel dormienti, si in vigilia habeat volunta rem animum pio serendi illa vel ba in somno: eum

essent voluntaria in causa sequitur tertio, eum, qui ex prava consuetudine iurandi. absque plena delibera. ione periuraret, toties peccate mortaliter, quoties peris inraret: quia tunc periurium est voluntarium in causa. I sequitur quatio, imputari alicui omnia pectata, quae ah aliis eius exemplo, consilio, aut praecepto commitistuntur ' quia sunt voluntaria in cansa , nemph coasilii, exempli praecepti I sed hoc videtur salsum, alias tene retur tu .estigare tot peccata, quae ab aliis motis ex stati. dato, evemplo &et perpetrata sunt & ea omnia expli care in consessione, quod nullus dixit e satisfacit enim

oneri consessionis , s. dicat, se jussisse, consuluisse tot

vicibus & tot personis, non curariclo, an ab istis perca.ta sustini commissa, nisi sotth propter onus restituendit

ergo

Ad hoc argumentum respondetur, netando sequi ex nostra senirntia aliquod inconvoniens Non pνi m: Nam omissionit sequutae ex aliqua infirmita e voluntarie contracta non sunt voluntariae in causa, quia non sunt omis sone actiis a biti. Leges enim humanae non obligant infit mox qualido in eis non adsunt vires sumetentes ad

eis oh. die dum proind/ extracti sunt a lege noo mino in opti8, ac ille qui recederet a loco, ubi obligat praece .ptum ieiunandi, aut audiendi sacrum .i1 Sed contra hane solutionem instat Ferre, &Godoxsquihu non placet 1 ex D Thoma ius quaest. 77. art. 7. 3. ubi ad ostendendum , quod infirmitas corporis no excusat a peceato, sic ait: Dicendum , quod infirmitos coris teras es laevolantaria. et aurem sisti, γε esset uoluntaria, fletis de ei erate dilum est, qua est quadam corporalis tuis firmitat . II Et confirmatur primo . Nam ibidem in coea

re articuli docet, quod insania voluntarih contractaron excusat a peccato; & tamen est quaedam infirmita corporis: ergo . I Gnfirmat ut secondo . Quia scut in firmus, quando est infirmus, non potest audire Sacrum,

ita dormiens, dum dormit ergo vel in nullo casu ex 'trahitur a lege, vel in utroque. Propter hane solutionem contraria non caret Pt habilitate. Sed non potest negari, quos juxta illam infirmi maximis angerentur angustiis & scrupulis I nam si infirmus continetur intra legem, teneretur cum vitae dispendio jejunare, audire Sacrum, recitare &c. sa horum omissiones imputantur ei ad culpam, quando infirmitas est voluntaria , & eo fine intenta . Quinimo esto in. firmitas non esset intenta ex illo motivor quia omnino per accidens se habet, quod infirmitas contrahatur per causam peccaminosam, vel necessat iam , ad hoc tit in firmus si extractus a lege, si infirmitas in se est ejus clem rationis . Addi: Nain sequeretur, qnod, esto me niteret , adhuc manebat sub Odligatione illorum praece. piorum,& tenebatur vitare illotum omissiones: quia unusquinite tenetur vitare suum peccatum: ut liquet in Cletico, qui in initio navigationis proJecit Neviarium, qui quidem tenetur adhibere omnem moralem diligentiam ad recitandum, quod nullus, etsi maximh timo. ratus, de infirmo hoc dicet.

io Unde manendo in solutione data: Respondetur ad instantiam , D Thomam non loqui de infirmitate naturali, quae est simpliciter talis, seu de infirmitate,

quae est tantum secundum quia, quales sunt insanis,&ebrietas. Pro quo adverte ex ipso Angelico Magist in famam posse dupliciter evenire , vel ex aliquo amore, vel ita inordinata, & voluntati ad& in hoc casu concedit, esse peccata, quae quis facit cum tali insania, si praevideantur:& quantum ad hoc assimilat eam ebrie tati. Vel ex aliqua infirmitate naturali & tune in a. nia, quae est propri8 infirmitas, totaliter a peccato ex cusat . Per quod constat ad primam confirmat. Ad secundam respondetur, non quamlibet i m poten. tiam ad observandum praeceptum extrahere subierium a

lege, sed illam, quae est per se, & quae tollit ab eo vires ne

cessarias ,& per se requisitas ad exercendum opus praec pium t & hoe modo se habet infirmita . Eheletas vero, vel somnus non sic vires auferunt,immo eas supponunt; & tum ligant rationem ne dormiens,aut eheios utatur illis,si iacui deberet. Undὸ haec impotentia est tant dira seeundum quid, &in lassiciens ad extrahentium subiectum a lega. Quid dicendum sit de his, qui in carcere detinentur,s oelictum committant ex praevisione incarcerationis,& animo ut exonerεntur ah obligatione andiendi Sacrum &ci satis colligitur ex diuis , quod non manent extracti a lege, ae proind/ omissiones illae maestis, Atintentae imputantur eis . Sicut de excommunicatione ligatis asst mat N. Andraeas, tract. de Censur. Cap. g. n.

a. inter quos est valdε de materiali, quod sint co stricti setro, aut nexibu spiritualibus. Et ratio huius est: quia hi omnes non sunt ah solute, &intrinsece im potentes, seu tantum secundum quid , de extrinsect, oh impedimenta extrinseca , quae non adimunt vires intrinsecas. 17 Ad seeundum inconveniens respondetur, negand sequelam. Quia verba illa nota sunt talia formiliter, nam elicita a uormiente, aut ebrio non sunt s4 aificativa r& propterea diximus supra, dormientem, aut ehrium non es e capacem conficiendi Sacramenta. Et ita lictequi data opera se inebriaret, ut verba hlasphemiae ante vitii in ebrietate proferret, non propterea blasphemaret, aut conustiaret: peccaret tamen per accidens in prava illa voluntate, vel ratione conscientiae erroneae,

vel ratione scandali. inae ratio non militat in operibus,& omissionibus peccaminosis. Ad tertium respondetur eodem modo: qi3M lieri ille, oui ex prava e suetudine saepius periurat, peccet mortaliter, quaudo est sui eompos, etsi alio distractu , secus vero quando non est sui compot: quia verba illa sunt quidam solii maletiales, & non sormaliter vetha, ct periuria. Pro quo videatur D. Thom. I. a. quaest. a. art. I. Adue: Quod illa consuetudo non est causa per se insuens in periuria, aut verba prolata in somno,

aut etaietate.

Ut ad quartum respondeatur, praenota prima, dupliciter posse aliquid esse eausam alicuius peccati, vel per modum peincipii activi evequentis illud & eius p perum dominium in se hahentis: vel me modum obiecti moventis moraliter voluntatem alterius suppositi, a quo exelceri debet peccatum ipsum . Igitur ei qui primo

35쪽

, 8 TOR. m. H Pereatis. Disp. II. H Peccatis In partisulari.

modo concurrit, imputatur peccatum tanquam pro . prium; secus vero ei, qui secundo modo concurrit. Et ratio est quia denominatio; cidum, o Iocota est propria

operantis vitaliter, liberi, & ab intrinseco . Unde qui

hoc modo non concurrit, non imputatur ei peccatum, neque ut suum reputatur : ut patet in obiecto , fine,& circunstantiis i dempta circunstantia qias quia lichisnt causa peccati, nos concurrunt priori , sed poste riciti modo.

Nota secundo, quod ex parte obiecti non solum neutiunt objectum, & circunstantiae, sed etiam qui haec propo .iit, praecipit suadet, consulit, aut scandali rat: quia omnia haec sunt quaedam conditiones objecti,

quatenus efficaciter movent voluntatem peccantis.

Ex his iam patet solutio . Dicimus enim , quod

peccata, quae in aliis sequuntur ex scandalo, aut con .silio alterius, non imputantur ei, qui suadet, coasilit, sut scandalizat, tanquam propria peccata illius, eum con concurrat per modum principii intrinseri, At hahen iis ultimum do in inium , seu tantum per modum obiecti, moeendo moraliter, & extrinsece . proindeque non

tenetur illa explicare in consessione, sed satisfacit eausonεri, si dicat, se iussisse dcc modo deseripio in argu

ment .

Nota tamen pro his , & similibus argumentis,

quὸ urgere contra Adversarios e qui tenentur con insere tot peccata , quot nos co redimus in se ipsis,

cum eadem obligatione explicandi illa in consessione. I Nota secundo pro complemento huius dubii, omnia, quae hucusque diximus , posse parisormiser applicari his peccatis, quae resultant exigi n/antia uincibili, qua stantum sunt voluntaria in causa. Dei quibus sath aguntri Sal m. in hoc tract. disp. II.

DUBIUM II.

Au in peccato commissis is sit aliqua malitia privati P

HOC dubium oportet praemittere, quia ad subse

quens nonnullam sternit viamisi enim in peccato commissionis nulla te petitur malitia privativa, du-hium subsequens circa eius constitutionem omni prorsus euhietate carebit. Ut autem circa difficultatem ero po- sitam cum majori claritate procedamus , nonnulla tio.

Eanda , & supponenda sunt. I. I. Hem alia , o supposti es .ig NI Ota primo ad malitiam inivaliuam duas L eooditiones praerequiri , capacitatem vide. licet, & oebitnm : his quippe duabus conditio thus

adaequa te distinguitur carentia , quae est privatio, a carentia quae est negatior ut liquet in lapide , in quo carentia rationalitatis est pura n natio, non solum quia caret debito illius, sed quia tam secundum conceptum geneticum proximum, quam secundum suam o si tentia tomam dicit repugnantiam au eam. Liquet etiam in homine, in quo, si consideretur secundum suam ulti. mam differentiam, carentia hinnihilitatis , ex desectum triusque praefatae conditionis, est pura negatio: & si

consideretur secundum conceptum genericum proximia,

cilichi. conceptum animalis , etiam est negatio nam quam .is sit ea pax hinnihilitatis secundum inaedictum conceptum, nullam tamen e sinentiam dicit ad eam,

cum sit indifferens ad illam, & ad rationalem, & ob desectum dehiti est negatio , Ac non privatio. Quae doctrina impraesentiarum videtur plusa iam

certa: nam per carentiam persectionis nullo modo de.

hi tu nihil eiscitur malum moralitεt , & imputa hile;

sed in omnium sententia per malitiam privativam homo . redditur malus imputabiliter.' necesse ergo est, quod in peccante ausit ea pacitas, & debitum, seu exigentia ad persectionem seu tectitudinem virtutis.

potest immaginati vel prout debita potentiae actum pravum elicienti, quatenus tenebatur alium loco illius elicere.' vel prout debita ipsi actui pravo . Ut autem malitia plιυativa in actu ipso statuatur , requiritur tu

ipso, & non tantum in potentia, exigentia ad restitu. uinem virtutis: alias si utraque coaditio repetit ut inpotentia, & aliqua deficit in actu, in potentia catentia tectitudinis erit privatici, in actu uero negatio. ao Ex quo omnes metito supponunt duo &quos in actu datur carentia tectitudinis, quae sit sal: em ire. gatio: cum non minus sit certum , quod odium Dei calet rectitudine charitatis; & alia tum virtutum, quam quos lapis caret rationalitate. Et quod saltem respectu potentiae carentia alicuius rectitudinis est veta privatio: cum certum sit apud Onities, hominem , dum ouio habet Deum, teneri ad eum diligendum; vel adminus ad iaciaeu in odio habendum . Di me ultas tamen est , & non modica inter Nostrates , ix Recentiores Societatis an praedicta carentia sit respectu actus negatio , an ver

privati ol quod idem est, ae inquirere: an in ipso actu peccati commissionis dei ut malitia privativa ai Pro quo nota tertio, debitum esse dupleg , aliud phys cum, & aliud mota se . Phys cum est illud, quod

quaelibet natura fundat per sua praedicata constitutiva.

Ei quia haec possunt considerati vel adaequate, ubi ina. tiae quate, potest hi partiti in physicum, & metaph, s.cum; ita ut hoc sit tale, quando sunsatur in praui eatis

inaciae quate sumptis , quo pacto animalitati est cl. Di taco it tactio per rationalitatem, vel irrationalitatem illus vero fit, quando fundatur in ipsa re, ut adaequat ε exinfiiti& hoc modo siti stantiae corporeae exirienti de. bitum est terminati aliqua figura . D bitum morale est illud , quod provenit ex lege. scut ex lege temperantiae tenetur quis temperate comedete, & ex lege Religionis audite Sactu in in die sesto. 2 a supponimus, quod actus, qui ab intrinseco sunt pravi, ut odium Dei, non habent debitum physicum, aut metaphylleum tectitudinis. Non phylicum quia

physch considerati important repugnantiam cum recti- tuuine. Nec metaphysicum. quia ad illud desideratur, quod secundum conceptum genericum actus humani dicetent exigentiam ad rectitudineui; sed hanc non im . potiant, cum inuisserenies sint ad honitatem ,& mali. tiam: ergo non habent debitum metaphys cum ad rectitudinem I qua ratione animalitas non dicit Gebitum ad rationalitatem determinate . Unde tota disticultas reducitur ad debitum morale ortum eκ lego praescribente omnibus actibus humani tectitudinem aliquam.

23 Nota quarto, quos licet peccatum lethale s di

proportione servata, etiam veniale) plures privationes inducat, scilicet gratiae , omniumque infusatum virtu. tum , & donorum ; non tamen de illis est sermo iapta senti, quia non subiectant ut in actu, sed in anima,

vel eius potentiis, sicut ipsae sormae , lichi in aliqua

illarum consistat peccatum habituale, ut infra dicemus.

Utidh dubium procedit de privatione rectitudinis dehitae immediata ipsi actui ex vi legis , quam si haberet illam in se immediai h reciperet . . His praenotatis , & suppostis, circa hane dissicat.

tatem duplex militat sententia. Prima asserit , caren. tiam rectitudinis in actu malo ab intrinseco, ut ita odio D i, non esse privationem ista negationem , quamvis respectu potentiae sat priυatio. Ita Suareet disp. 7 sin.

o. cap. s. quaest. I. num . it quem sequuntur communi

ter Recentiores societatis. Nonnullis asserentibus, adhuc respectu potentiae esse negationem.' qui modus dicendi solet tribui Almayno, Varquem, & aliis. 'I Secunda docet, in praedicto actu, Ac in quocumque alio prccaminoso, sive prohihilo, quia malo, si vh malo quia prohibitio, carentiam rectitudinis esse veram priva imnem moralem. Ita Thom istae inter quot non in hina obtinent locum N. Salmant. in hoc tras, disp. 6. dub i

Ouibus adhaerent plures Scoti discipuli . Quamvis in assignanda rectitudine, cujus est immediata pii vatio, al, quantulum dissentiant. Pro qua sit. I. u. D. TZoma ferientia.

α4 φ Icendum est , in odio Dei dati veram pil. 4 vationem rectitudinis. Ita passim D. Thom.

in praes quaest. Ti. ar l. o. ubi ait . Huber aerias linatam, quod

36쪽

Dtib. II. An is peceato commysonis fit at qua malyria privati . a s

habet aliis in locis , infri es h. seq. referendis. Accedit modus loquendi tam iaci Scriptutae, quam M. PRubi

peccatum in communi appellatur nominibus denotautibus privati aem. Et prohatur ratione.' Nam actus hahens carentiam

rectitudinis sibi debitae ex lege, nequit non habete ma litiam privativam; sed omnis actio humana s idest umliberata ) pecea mitiosa habet ore tutam te titudinis sibi

dehitae ex lege . ergo omnis actio humana peccaminosa, idest preeatum commissionis, habet vera arprivatio em . Maior ex praenotatis constat . Minoe vero probatur:

quia omni actioni humanae, di deliberato debita est ali. qua tectitudo ex lege ; sed actio peccaminosa , v. g. ovium Dei, est actio humana,& earet praedicta rectitudine dehita ei ex lege: ergo habet catentiam tectitudinis sibi debitae ex lege. Minoe cum eo sequentia constat r& maior pratius deest supponi: quam probari, ex dictis tract. io pro actibus indifferentibus . 9uihus consen. tiunt sua reae , & Salas , negantes ex vi μςdictae legis actus indifferentes in indiuiduo. Urgetur hoc, principio magis uniuersali non innixo sententio determitiath Τ homillatum cirea indifferentiam

humanorum actu utra. Nam in omnium sententia , dum quis deli rat/ operatur, tenetur ex vi legis non operari inh nesse positive: ergo in omni actione humana datur

debitum e formitatis cum praedicta lege ; sed odium Dei caret praedicta consormitate : ergo carentia illius est pelvatio, & non tantum negatio: ergo in odio Dei

datur vera privatio moralis.

as Responde his ex doctrina Adversariorum, negan. do, praedictam legem prςcipientem, quod voluntas no-nesth operetur , vel non operetur inhoneste semper ac

deliberath operatur: quia lex non praecipit impossibilia;& impossibile .st, quod dum quis odio habet Deum,

ron inhonesth operetur . Unde lex tantum praecipit, quod eliciat actionem deliberatam, qaae Mua e l , vel quod non eliciat actionem malam non viro quod , domoeterminatur ad actionem ex se malam , illam eliciat non inhoneste di hoc enim chimaera est. Quocirca totum

penes voluntatem est, non penes actionem.

Haec tamen evasio reiicitur primo, ni poth contra DThom. quaest. seq. 7χ art. r. ad a. ubi loquens de Deccato commissionis . ait, quod non est pura privatio, Iesest a rus des se ostdiue privortis: ergo privatio conformitatis eum lege non est in poterata, 1ed is ipso actu peccati . v Secundo 1 Privatio inducta per peccatum commissionis recipi debet in eolem immediato subie cto, in ciuo recipitur sorina, cujus est privatio imme. diata et sed foema , euius est privatio , recipitur immediath in actu , & non in potentia : ergo etiam privatio inducta per peccatum commissionis. Minor probatur priuatio inducta per pereatum commissionis no est privatio actu debiti, alias esset peccatum omissionis, sed est pei satio vel consormitatis cum lege, vel, quod in idem recidit , rectitudinis actus vitiuoli ; at se est, quos hujusmocli consormitas, aut rectitudo non est inpotentia, sed in actu: lev enim iacia prohibet, ne opere. mur; sed in stippositione quod operemur, ne operemur inhoneste: nec praecipit , quod operemur , sed in suppositione qnod operemur, operemur recth: ergo forma , cuius est privatio, non recipitur immediate in potentia, sed

in actu

26 Tertio, de nigentias. Pro quo nota primo, quod lex absoluta alia est affirmativa, & alia negativa . prima praecipit, ut actus honus fiat I secunda prohihel, ne actus malus fiat e quarum disserentia sta est in eo, quod in ima frangitur per peccatum omissionis; & secunda per peccatum commissionis . I Nota secundo, qnod praedi cia lex negativa, lichist absoluta in prohibendo , est simul affirmativa cooditionalis in praecipienclo: quia ita Prohibet, ne actus malus fiat, quoti simul pr cipit, quod s quis operetur, operetur hen3, & non mal/, nitiquet iti illa lege, metira a meti, o fac Minum : quae non est unicε, & absoluth n gativa, nee en absolutρ praeceptiva r quia nullus potest obligari ad hoe, ut sim

per operetur ben/d est ergo praeceptiva conditionaliter ad hunc sensum: Dei ma opereris, vel opere is heηρ non

mala. Non minil liquet haeelex ab sut 8 negativa, de conditionaliter a firmativa impolita Sacerdoti celebranti rnulla enim est lex obligans Sacerdoti quotidie celebr re, ex sun politione tamδn quod celebret , lex religio. his ita absolutὸ Wohibet nunquam celebrare sine de biicisne, sine vestibus iactis &c ut simul conditi Pate prae. cipiat celebrare cum praedictis circumstantiis. 27 Haec lev assit maliva conditionalis elucidati po. test in operibus consilii: Nulla enim lex clatur absoluta

praecipiens hu usmo.ii Opera; datur tamen lex conaitio. natis, quod ex suppositione quod operemur in materia consiliorum, operemur rectἡ . Ratio est per se notarnam scut nequit dati malum morale nisi per dissonan. tiam ad aliquam legem : pariter nequit dari honum morale nisi per consormitatem ad aliquam legem I sed actus consilii non est conformis cum lege absoluth praecipienti iIlum, cum non uetur talis lex ergo praecipit illum conditionate,& consequenter supponit hominem deliberath operantem.

Ex quibus colligitur, stare quam optim/, quod

aliquis actus nee secundum gradum generi cum, nec se .cundum gradam specificum lese absoluta praecipiatur, ut liquet in actionibus relatis. Stare insuper , quod talis actus secundum gradum geneticum nec praecipiatur, nec

prohibeatur; & nihilominus secutidum gradum specifi

cum prohibeatur, vel praecipiatur: gradus enim genericus actus in materia charitatis identificatus vel cum amo.

re Dei , utit cum odio Dei non simher praecipitur, ut ex se liquet , nee prohibetur, quia est iuvisset eus ad ho. num, & ad malum; & tamen odium Dei secundum gradum specificum prohibetur a & rectitudo opposita praecipitur: quod est idem, ac praeeipi conditionale . 28 Hinc ergo rejicitur tertio praedicta euaso. Datur enim lex prohibens gradum specificum ciali Dei, quin prohib at gradum geneticum et & similii et praecipiens conditionale, quoa in sippositione quod quis operetur in materia charitatis, diligat Deum , & tion odio habeat

illum: ergo tectitudo charitatis, & consormitatis cum lege non est immediate dehita potentiae, sed a tui. Amtecedens constat ex pro vitrah praenotatis. Et consequeniaria prohatur nam lex supponens aliquid actus non ca

clit immediate supra potentiam, sed supra ipsum actum ἔatqui praedicta lex negativa absoluth, & praeceptiva con ditionaliter supponit actum secundum gradum generi cum, ut ex dictis constat: ergo rectitudo charitatis , de hita ex praedicta lege, non est debita potentiae imme.

diate , sed actui. . III. Objiaris satis digestis. aς Α Retuit ut primo contra nostram assertionem . L Nam os io Dei titilla est debita tectitudo rergo carem a recti tu uitiis in eo non est privatio , sea pura negatio. Antecedens probatur: odio Dei nequit clebeii recti tuao, quae illi repugnat ; sed nulla est tεetitudo quae odio Dei non repugust: ergo odio Dei nulla est de hilas tectitudo. Major est certar quia debitum ad aliquam Armam supponit capacitatem et & noti repugnantiam illam. Minor vero probatur : nam Oaio Dei lepugnat, quod sit homim motaliter: ergo nulla est tecti tua , qu si illi non repugnet. 3o Nec prodest recursu ad odium Ddi securulilmra.

tionem communem actus humani. Nam nulla est recti. tudo , quae non repugnet odio Dei secundum suam n l. timam disserentiam . ergo etiam repugnat secundum rationem actus humani. Probatur consequentia. nam si non repugnaret ei etiam secundum rationem communem actus humani, esset capax non habendi ultimam disserentiam odii Dei, secuntium quam repugnat ei omnis tectitudo; seu incapax est, aes hue secundum ratio. nem communem actus humani, noci habendi ultimam eius dissilentiam: cum illa ratio communis realitet idemtificetur eum ultima differentia, ae pioinde sit ab ea in

separabilis rergo nulla est rectitudo, quae odio Dei no

repugnet secundum rationem cnmmunem actus humani.

Ad argumentum te spondetur solutione inter arguea. dum insinuata, qnae optima est, de deducta ex dictis nu. 26. & sequentibus. Nam licet odio Dei ratione suae ulistimae differentiae repugnet, quod sit honum moraliter,

secus vero secundum rationem communem actus huma.

ni. Sicut animali ut e tracto per rationale, & ratione

illius differentiae repugnat contrahi per it rationale; se.

37쪽

eus vero hexmddm ipsam rationem e mmunem secun dum se consideratam . Et quamvis hoc satis sit, ut non haheat debitum phvscum , aut metaphysi Cnm ad aliquam rectitudinem; non tamen obstat, ut haheat ad illam debitum morale, seu ex lene concliti ali praecipien. ti, quod si quis operaturus sit in materia charitatis, petet ut benedi quae lex supponit, quantum est ex se, operation m sicut Jm rationem communem actus humani , eoi non repugnat contrahi per bonitatem: qua supposita, praecipit ut contrahatur per bonitatem, &non per malitiam. Ad replicam respondetur concedendo antecedens 'ire distinguendo consequens: secundum ratio rem rem nem erus humani considerati a phrte rei, concedo consequεn.riam; considerati praeci sive, nego consequentiam. Cu. ius probatio non urget: Nim quam vix o 3ium Dri se cundum quemcunque conceptum physice consideratum sit inea pax non habendi suam ultimam differentiam, ac proindε hahendi rectitudinem moralem, quod ta 'tum educitur eκ identificatione illius cum ultima differeti ei a ; secundum conceptum vero geneticum praecisi. 8sumptum capax est non habendi 1uam ultimet m diri rentiam, Achabendi rectitudinem moralem . Et hoc sunscit, ut sit materia legis conditionatae. Nam cuna lex ex una parte sit actus rationis, potest tendere in rati,nem communem actus praecisi vh Graptam, dummodo in re sit fundamentum, ut talis ratio communis stib ea praecisione concipiatur: quod revera existit in odio Dri: Cum realiter eo veniat ,& realiter affundetur actui amo..it Dii in ratione actus humini. Ex alia parte lex con xl tionata non obligat , nisi in suppositione quos quis operetur in tali materia: ideoque supponit , quantumen ex se, illum operantem, Ac praeci it, ut sua opera. io quasi vaga, aut praecisiva determinetur per recti tu eiciem talis initeriae . Unde sumens capacitas datur ad hoc, ni sit materia legis, ex qua ortum ducit debitum

Praeci l- , ratio, e cuius earentia rectitudinis estvrivatio, & non tantum negatio.

at Arguitne Deucido, & erit replica contra praece. dentem solutionem. Carentia rectitudinis non recipitur in Osio D i secundum conceptum genericum , sed secundum conceptum differentem ; sed praedicta tecti tu

clo repugnat ei secundum conceptum differentialem re no non est privatio , sed negatio . Minoi cum con sequentia contrat . Et maior probatur : nam carentia

rectitudinis recipit ut in actu , se eundum illum conce pium quo ipsa rectitudo recipitur in actu oppolito; sed

rectit suo recipitur in actu Opplito secundum conceptum differentialem ergo. Ad hoc argumentum respondetur, concessis praemissis; negando consequentiam. Nam ut carentia icctitudiuis in

odio D i seeutidum suam ultima dissetentiam recepta strivatio , & non tantum negatio, nec requiritur, quos re.

illido debita sit ei secundum sua differentiam , nec qiroci recipiatur in gradu generico, sed susscit, quod sit ei debita

debito morali, seu ea lege rarione gractus communis: nam ex vi talis legis gradus communis debet contrahi per diff-tentiam h .Maaira , & non malam. Semel autem quocicontrahatur per inserentiam malam, carentia restitudinis in ea rep rta ex dεbito morali est privatio. Unde aliter disci, tendum est de carentia physica , ac de carentia morali . illa enim, eo ipla quod iit immedia. 8 in subj- iri ex se incapaci ratione gradus recipientis

formam, cujus est carentia , aut non exigentis eam, eli negatio, & non privatio . At carentia moralis, de qua loquimur, tantum petit capi citatem ex parte graeut communis, & legem, ut cle terminetur p r disserem

etiam bonam: ii vero trahitur ad differentiam malam eo ipso est privatio , adhue tit recepta immediate in ipsa disserentia. ar Arguitur tortio ' si in peccato eommissionis esset aliqua malitia privativa , haec est privatio alicuius rota inclinis ,' sed in peccato Commissionis, v. g. in odio Dei, nulla est privatio tectitudinis ergo nulla est malitiami Uati va. Minoe probatur : tum quia illi ad sommism de, tur consormitas cum lege prolithente odium Dbi: sed Qt p. dicta conformitas det ne, sufficit pura omisso ip. s. odii, vel quilibet actus indifferens in indi. iduo, in quibu4 nulla est rectitudo: ergo in odio Dei noci teperat ut aliqua Privatio rectitudini . Tum etiam: Nam ex

tali lege solum deberetur rectitudo ut sic sed odium Dei nequit esse privatum nisi rectitudine determinatae

speciei, cum sit peccatum determinatae speciei ergo. Tum deni e r Quia potest homo peccare in determinata materia peccato commissionis cum impotentia an . tece lenti ad bene operandum in tali materiar ut con

tingetet in eo, cui Drus oh manis stationem sui supremi dominii uenegaret auxilia omnia sui scientia ad operandum bene in materia charitatis, & osio haberet illum: & in clamnatis, in quibus ob sui obstinationem nulla adest potentia ad operandum hen , & quotidie odio habent Deum , & peccant plurihus peccatis commissionis: ergo tune nulla est debita tectitudo ex lege, Cum haec no 3 praecipiat adhuc conditionath impossibilia.

Ad hoc argumentum respondetur, coacedendo maiorem; & negando minorem . As cujus in imam pro talionem l missis brevitatis gratia variis modis dicendi nostrorum Thomi statum dicentium est in primis, quod praedicta lex conditionata supponit hominεm operantem 1altem secundum conceptum geneticum; ideoque non suffieit pura omissio ad consormitatem cum praedictat ge, sis necessario requiritur operatio. MaximE. Quia omidio praedicta debet esse uoluntaria,& libera, ni p th agentis deliberati; & iuxta nostra principia est in . compotii bilis omissio puta voluntatia . v Deinde actus indifferetis in individuo, per se loquendo, noci datur:& hae ratione per praedictum actum iacia ibit quis satis consormis cum tali lege, quae conditionate debet prae. ci prae aliquam bonitatem : & in nulla sententia clatur lex praeceptiva actus indissetentis, adhuc permisso acta itidisserenti in individuo per se loquendo. 33 Ad seeuticlam probationem respondetur, quolseut datur quaedam lex generalis praecipiens conclitio. Dat 8 operationem virtuosam incommuni, in suppositio. ne quod quis operetur ut se deliberate, etiam potestuati lex particulatis de tecta latici id postulat Q hoc

Di operetur rectituline propria talis materiae, in suppositione quos in tali matelia determinata Operetur, v. g. in materia charitatis, vel iustitiae. Quo circa re-etitudo debita est ueterminata, & unica e quia talis lex generalis determinatur, seu suntogatur per legem illampet culiarem & ita privatio debet este determinatae speiei. Nec contra hoe obest, quod carentia haec quanti qne est carentia affectus super naturalis, quandoque naturalis. 'I Non, inquam, obest i Tum quia sola illa rectitudo est odio uehit a sex suppositione quou quis

operetur in materia citaritatis per quam alius evade. ret testiis, & desineret esse ovium Dri quae duo ve. tificarεntur, s exerceret amorem praecise naturalem. Tum , ct Ireripia: Quia non inconvenit concedere, quos

in ciuici Dei terminato au ipsum, ut finem supernatu talem, & in odio Dei terminato ad ipsum , ut finem naturalem uentur ptisationes specie diversae, sicut ipsa peccata sunt specie distincta. Tum ririque spei quod praecluditur alia tacita replica . J Nam privatio tectutudinis, quae est in odio Dei, non specifieatur a rectitudine, qua privat sumpta tu esse ratis, sed ab ipsa ut

actui uebita : in qua ratione Omnes rectitudines conveniunt, maxime quae sunt intra eundem ordinem, vel naturalem , vel supernaturalem .

Per quod confiat ad tertiam Nam in praedicta hypothesi rellaret potentia ad amorem Dei vel efficacem , vel inefficacem naturalem. Id quos tangitur dedam natis, facile dispellitur. asia licet sit metaphysice im. Possibile, posse peccare eum, qui potentia antecedenti

non potest operati hen8, eum requiratur libertas coa- tradictionis talis, ut homo possit velle non peccarcetamen in damnatis auest tantum impotentia consequens ad non operandum hene, orta ex dei et minatione sibi

libera, per quam constituuntur in tali natu , & propterea pollunt peccare , lic/t recluplicati Qe prout in illosa tu non pollini operati bene. videatur D. Τla . de

aqua quaest. I s. at . s. ad II.

34 In calce hujus dubii inquites primo. An malitia Rrivativa conlistat in carentia rectitudinis formalis, ves solum in carentia rectitudinis fundamentalis.' Aciquod tespondetur, consistere in catentia tectitudinis sun- clamentalis. Primo, quia consstit mi se mimo in carentia tectitudinis, quam homo per se i primo tenetur onere, vel saltem non excludere; quae non est forma. is, sed sui amentalis, ex qua resultat formatiq. Seiacundo: quia multoties non praecipitur rectitudo foris malis

38쪽

mali, actus. sed sol hm scindamentalis, potestque proinde adimpleri mete epium sine aliqua rectituatne scit mali , truci eum formali illectitudine, ut patet in actu eleemo et sacto ob vanam gloriam. s Inquires secundo. an in peccato unius speciei delut multiplex malitia privatival ' Respondetur negati vh. Quia malitia privativa e sistit in carentia sor mae dehitae actui humano; sed actui humano in aliqua materia solum debetur ora forma, scilicet disserentia

na moralis in tali materia r ergo scillam datur unanti satio. Quare sicut actus honus per unam tantum formam evadit conformis legi, sic mi unam carentiam illius scit e caret actus malus consormitate debita ex

lege

Utrum in peccato commissonis detur malitia positi .

as Α Ceedimus ad e lebeiorem huius quaest. Ti.

I, o Thomae dissicultatem , quam aliis ter minis Authotes solent excitare, videlicet: Mormati e statiativum metiri commisianis 3 sed in idem re ipsa veniunt: si enim talis malitia postiva detur, cumst pilae in peccato ptisatione sequenti, absdubio comsituit formaliter peecatum . Si vero talis malitia non detur , sed omne positi. um in peccato repertnm sit procis e substratum denominatum a malitia, cert8 so. iam erit in eo malitia priva tua, & haec erit constitu

riva peccati commissionis . In uno autem omnes Authoces conveniunt, quod peccatum commissionis c

siluitur in ratione mali limpliciter per privationem. Pro quo: Nota, duplex esse malum, aliud a Moluth tale; ct aliud , quod praecise dicitur tale tespectu alicuius. Natum primi generis illud est, quod nihil entitatis in. cludit . malum vero posterioris generis est, quod ita ei

malum respectu alicuius naturet , ut tamen in se sit ali. quod ens, & bonum transcendent ale. Omnia haec cernere

licet in aqua calida, ubi est calor, & privatio si iridita. is: itaut privatio, utpote nihil, & nulli hcina, en ma- um simplicitet: caloe vero, cum sit in se ens, & bonus, Mon est malum absoluth , sed tantilm respectu aquae, cui est dissonus physich. Qui concedunt malitiam pos .eivam in peccato commissionis, pariter assimant, praeis diciam divisonem mali locum habere in motalibus ; de aiunt, malitiam postivam esse malum alicujus ,& non malum absolut λ. Quae di. isto, aut distinctici, prout ad

praesens attinet, aliis terminis ab eis explicatur, nempe per malum morale , & per malum uisor & valde Consequenter dicunt, quod peccatum commissionis in ratione mali smpliciter constituitur pet malitiam priva. tivam. Unde tota lis & certe gravissima, inter Au. aliores tam domesticos, quam extraneos est an in eo reperiatur malitia positiva, per quam in ratione mali

mota sis constituatur.

Duplex est satis probabilis sententia. Prima est assimativa quam tenent N Salmant. & pro ea reserunt

plures Theologos tam Τhom istas , quam ex familia societatis & Scoti. ' Secunda est negativa. Ita Ferre, Cetrasco , Baue l. & alii Thomissae in suis Manuscriptis . Ex familia Societatis Valentia , Suareet Granados, Lot. ca, Aror, salas, & alii. Et ex Sehola Seraphica te sertui scotias dist. 33. cum aliis plurimis ejutiem lamiliae. s. l.

Vera seneraria auibaritate firmata.

37 oleqndum est in peccato commissionis dati

Ira halitiam positiuam. Probatur primo nomnullis aut ii olitatibus adeo perspicuis D. Thomae, ut nullum tergiversandi locum relinquat. Prima desumitur ex 2. a. Quaest. 5. ait. a. ad a. ubi tradit duplicem

selutionem, & in utraque suadet multiam positivam.

Primo enim respondet: Dis din, quod formisos anus

es de rati e ueeisi v s iar a ; sed Adversarii sicut negant malitiam positivam, ita negant propriam spe.

ciem moralem peccato commissionis I esto semel quos D Thomas concedat de imitatem constituentem spe iaciem moralem, ut de facto in m dictis verbis concedit, videtur concedere malitiam positivam. Sed quia in veris his proxim8 sequentibus, & in eati m solutione adduisciis recurrit praecish ad malitiam privativam, videamus quomodo secsido respondeat DILietidiam, Dod deformitas

non sol in im artat priviationem d bita forma, sed etiam eo trariam dispostionem. de deformitas se holet ad altim ,

seu fa Idas ad Irim . Ergo ultra malitiam privativam

aperte admittit malitiam aliquam postiuam . Prohatur consequentia , & smul praecluditor euasio Adversari rum e Tum quia de hae deformitate contraria asserit, Deum non esse causam et sed, nisi esset deformitas sol malis in linea morali, non suhteriug rei causalitatem divinam,iuxta modum dicendi Ad veriariorum ergo. metiam I Na in prima solutione loquitur de dosormitate sor- mali, uhi recurrit ad malitiam privativam, & supponit deformitatem materiale coatrariam ' ergo secuisa solutio

vel nihil addit, .el perspicuε concedit malitiam positi. vam foemalem. Et licet praedicta haheantur secundo imco, ex quo suboriri aliquis scrupulus potest, nihil in. t ei est vel quia in solutione ultima taph continetur ultimum iudicium I vel quia Adversarii proclamant, D.

Thomam nunquam meminisse malitiae postivae. 8 secunda desumitur ex i. a. quaeil. I 8. ubi per to. tam agit de actibus moralibus: & art. s proponit hoc argumentum, gnos in ordine est secundum : Malum,ctim fit privatio, est quoddam non ens ;IM non res non potest esse distrantia, standum nidifi . in a. Metaph. eum ergo das

ferentia consituar speciem, videtis, quod ahquis actias ex Me, quia est malus, non eoin tueris in or quo speeis. Et ita b ntim , o malum κω Δυ fiant speciem ιtimanorum actiam

utique moralium reduplicatiue ut moralium, ut sit aueius intentumὶ Quid responderet D. Thomas, si solum in peccato agnosceret malitiam privativam' Concede rei totum, ut concedunt Adversarii, propter infra dicenda Sed audiant reverenter, & calleant eius solutio..em e Ad secundiam, inquit, dicendum, quai malum importaetri rionem MnaMolutam ,sed re sequentem talem potentiam. Dicit in enim moltis actu secundiam suam speium, non ex ea quod nulliam Antiat e Eestim , sed quia halet Mi Aiam non comeniens rationi ,Aur totidνe aliena. inquantum oti

estim es asiquid postici , totest eon tuere sererem magi aetas. Ex quibus verbis se arguitur: D Thomas intendit in praedicto articulo speciem actus motalis mali ut m talis, sicut speetem actns honi ut honi moraliter g sed non recurrit praecisὸ ad privationem formae debitae, sed ad tendentiam positi .am ad obiectum, ni positive dic sonum rationio ergo iuxta D Thomam in actione mala datur militia positiva. Uuctis Mei Iuxta Div. Τhomam actus malus , ut malus moraliter, habet speciem per ordinem ad objectum dissonum a sed si haberet malitiam praecisὸ privativam , neque haberet proprie speciem, ut intendebat arm mentom, & negat D. Τhomas, neque illam haberet per ordinem ad objectum ut post iv dissonum rationi, sed quia privaret tectitudine debitat ergo iuxta D: Thomam admittenda omnino et malitia positiva motalis Adeo a petium est hoc testi. monium pro malitia positiva, ut nesciam, quo se vertant Adversarii, nee quam solutionem exhibeant nam commune eorum effugium ad specificationem vel pro . priam in genere phylico, vel impropriam in genere mali omnino ex proximὲ dictis praeoccupatum manet, ut consideranti conflabit. 39 Tertia habetur quaest. a. δε Malo art. s. ad 3. ubi

Aut Phil .ionit. Quo quid expressust simili, huic de

con minus clara, est ea, quae desumit ut ex uorst. . item de mulis,art. i. ad ra. ubi inquit 1 Bbniam, o malum nensuat digerentia nis is moralibus , in q,itas mutam postrea ahquia d c,tιν. Uhi , si loquito est formalis , ut dece-hat aperth firmat ut nostra sententia, nec tillam tergi. versationem admittit. & sic a manti ponderatione a, sinemus. Qiaarta educitnr ex i. a. quaest. I 8. & art. s. supraeitati, ubi ait I In adriatis autem Bonum, o moLm dicit νper comparationem ad rationem e quia is Di dis dicit , bonina hominia

39쪽

O . . Eico iuxta D. Thomam di scientia nou solum honi, sed etiam mali moralis eli propria , & de rapia

per otusuem au obiectum non coriventeus raticiat ; sed juxta Adversarios, uegantes malitiam positivain, uti L. rentia mali moralis tite est proprie differentia , nec ue. Dinitur ii r ora uena ad obiectum P ergo mauilesie agunt contra D Thomam . i Roboracitur haec omnia, missi; laeuitatis cratia aliis Div. Τhomae aut holitatibus, etsi non minori pomes eris ιotth quia plures alias inter ratio res iminiscebimus. Nimo Thomas in hae i. a. a quaest. is usque in finem illius patiis agit de actibu, humanis ut moralibus. Item in a a. per tot. de piccatis in ratione talium . sed iuuia communem ejus do trinam ibi si ab Attam, actio ies prccamino te hib sit in litiam positivain ergo. M ior probatur: nam juesta co umunem eius doctrinain ii De ut morales, ς' atraliter loquendo, id It iam bono, malae, sq,eci sicantur ah ob ediis ut subiectis icqu-lix motu me it m illi sunt spicie tinoiosa, habentque

siectus spicie ti rosa dissuenies o tandem peccata spocili cantur & diversificantur per ordinem au odiecta ra-eioni dissona : quam communεm doctrina ira confirmat

D. Thomas passim cum actiouili ut sta .riptis in esse phyli.

co, uoe sint voluntatiar, sive involuntariae; sed haec com. Hunis doctrina stare non valet, nisi admittatur in aes io nibu nolis malitia positiva ni ipsi adhue Ad Qerstitiolane concedunt: ergo vel D. Thomas deseritur, vel alis mitti d bst malitia postiva. Docilinam illam gentr, rem in propitis locis non reserimu quia quilibet mediocritet tu ejus littera versatus portlaeam siciles iuvenire .

Roborantur ulterius aut horitate sac. scripturae, quae satis eli pro malitia positiva. Nam Jerem. a. dicitur

mo mula freti pestilui narus P me dereliscierant I xtem a di υ , or Ierunt hi riserias da harus. In quibus verbiscutit distinauit malitiam privativam consisti olim in averiasiolae a Deo, dum dicit, me d reti tiritim P Et malitiam politivam consist utem in t radentia positiva ad malum morale & lx plicatam in illis vel his, L Iotin ni g fias dus In M. Item olea: u. FoerisA, t obore ι' ιν ι , Aut ea otiae duleierant. Quo loco utitur Div. Thora. supra quaeli. I s. art. 2 ad probandum, malitiam morat in ip .cis eam actionis v sumi eκ ob ecto; s u s op ratio mala ioci hab ret malitiam positivam, nec habitet malitiam proprie specificam, nicis clametetur ab ob telo , ut plane latentur Adversarii: erno iuxta Scripturam actio mala moralit t hahet malitiam positivam. et Acctidit modus loquendi ss. Patrum, qui e&pli. cant piccatum p r positivmn. Basil enim ia homil a.

sentit Niotas iis Scholis Na Zian Z. ad orat. μου D. Ambros.

itim l Ubi, ut vis η, explicant essentiam prccati nomi. cibus pnuituis. Non ut milia sunt nomina t=are arsi is, abomiue Disii. & asi . hujusmodi, quibus frequenter Scrip. tura & PP. ut utitur ad ereplicaudas an ciues peccam litiosas . Quibus omnibus prolim te perpensis , convinciamur ad uos tisandam ma itiam positivam in peccato coin mi Ionis ad proser ridum , nostram sententiam esse es omni capite probabiliorem opposita illam negan

s. II.

Prima ratio pro nostra osser sene.

a D Robatur ptimo ration ' Ante privationem x thesitus nis intelligitiir in inccato commisso

ni tenustitia positiva ad obicctum uisionum reduplica elue ut ut m an legi,& raetioni Isa ha c tenuentia pro primi ad privationem est mala moraliter I ergo datur in illo malitia Dcisi .a Minor cum consiora titia con. nai. quia sci acntia illa sub illa te dupli .atio te non est playsica, s d motalis, quae, cum non si per moa im bInitalis moralis, erit tendentia per modum malitiae mItalis. Maior vero probatur nam peccatum comm tilio.

Dis in rationes formali jeciati sp cificatur per ordinem a s ob tum redii plicati vh ut dissolum ieeti , & ratio. ι:i et o dicit istivientia ri potiti Uam ad Objectum tedu,

plicati e ut aisso. am i sti , & rationi. Cousiquentia n l nitima quia oratii; a tio , prout fp cificatur a

suo Ocitcto , dicit tenuenita in positivain vel converti. vana, vel a veitivam au illud Au: cedens probatur primo authoritate D Τlio mae. Nam a. a. quail. io ait. s. au i. se est raro

uisio. utin i gi , & rationi . Probatur consequentia quia D. Thomas expres h loetuitur de sor mali ra-

j si iis , rapidatio, o rerforatio, qtiamtas a Z.u flut hecis d. ferenta, fera utam h ee evi nutu ae. Quo nihil ciarius ad p. ob tuum illud antecedent I nam is precato commisi tu us apε ih dili iugult D T hamas dii licem speciem aliam, quae se habet in illo de materiali, & Uttinet ad sin aut physicam; & alteram, quae in illo se hab=t de sortitili, & pdit tinet ad sineam motal m; sed de ista ex- prcs,e asserit, de sumi per orditi m ad odi cium lutique moralitor sumptum eigo secundum Div. Thomam p c, calum commissionis specificatur ici ratione talis ab ob e- et γProbatur secundo ratione idem anteceditis e namitialitia a ius essentialiter det,endet a malitia obj cti instit et causae formalis ex triti lece et go malitia sp cifica prccati co.rami lio tis sumitur p r ordin m ad ob ea elaim ut dissonum lini rationi. Patet cotis uitentia: nam si malitia objicii non in luerot in malitiam actus, de mat Hali se hab ret, iDiod obiretum clici malum mota lite e , siti ii legi dissoliunt, ad lioe ut a tui esset malus ino aliter.

Et consi matur . Obj ctum non solum in Ur physeo , ista etiam prout peti in et ad lineam moralem,

pocεcis ει terminare actum voluntatis : ergo Oble

etiam , prout nvisum moraliter, o best terminare te destitiam positivam sanh malam moraliter. Patet coim sequ alia I nam antis talioue privati nis non tendit ad objicium adhuc ut morallicr malum , cum non speciscetur ab eo . Aniccedens probatur : tum quia actii; procedit a voluntate ut citi agente morali, cum procruat ab ea ut subicet a te gulis morum ergo etiali oblectum reduplicativa ut me ala patens eli termina te a ' ira volvatatis . Hatet coalequentia : quia a

g ns, & finis mutuo sibi coit spmd ut . Tum etiam: qiria odi cium actus inali terminat illum, prout dicit catentiam seu privationem objε ti boni moralit σύ ne. quia prout sic terminare, niti prout prii luci ad si eam

morai m Iergo.

Huic rationi, quae salis est ex ore Alv isitiorum ad cstendendam probabit talem nolirae s utentiae , res

priment communiter , neganan maior tam . Nam actus

uolucitatis licet feratur in obiectum dissocium l/gi, dissonantia se habente pisci se concomitanter, n ci veros itur tu ipsam es stioni iam o quia obiecium adaequatum v, utitatis est honum; obioctum uero ut dissonumili malum, & nullus res eiens ad malum operatur, ut

ex D Dionys sempit clamat D Thomas.

Haec tamen evasio satis praeclusa man t ex dictis 'tum quia actus malus specificatur sti odii sto ut vineti ps d n quit O ciscari ab illo ut morali:nisi feratur au illus

ut moro e rereo actus malus non scitum sertur ad Obje-

tum secundum suum ei e phuli eum, sed etiam prout est dissoumn , d sonantia D Laberite de sol mali. Trivi etiam . Nam militia sor malis actius is p nacta malitia obiecti.

va ob tai in aliquo genere causae, quod nequit assigna, ri

40쪽

Dών. III. Utrum is peccato cramnusioris detur maBitia positἰva. 33

ri aliud nisi tenus cause formalis extrinsecae, sin speci. scatiuae chimaera enim viis tue, quod alius iit malus, quia ob edium lege prohibetur, & qucia malitia atriis non clopendeat a dissonantia obiectiva objecti ,' sed malitia privativa actus non dependet p-c se primo & direct εa malitia obj iii, seu dissonantia illius cum lege: ergo suppanit aliam malitiam positivam, quae ah ea per seprtino dependet. Minoe prohatur: nam malitia priva.

tiva actus non specificatur ab obiecto, seu a tectitudine , cuius est privatio: ergo malitia privativa attus non

dependet per se primo & directe a dissonantia objecti. m disi Θ Quia aeius peccaminosus no i denomicia tur praecise talis, quia εst non volitio re titudinis debi tat , sed etiam quia est volitio obietii prohibiti ergo sicut non volitio tectitudinis dεhitae est non volitio re et itudinis debitat in es' morali, ita volitio obiecti prohibiti terminatur ad illud in esse morali .

Nec latio, qua evasio fulciebatur, convincit, propter infra dicenda in responsione argumentorum. Et adhuc interim re furatur lx Div. Thoin . quaest i de Mutari. i. au q. ubi ait: Dic utim, quad ideo in moνeti s ma gis qαί m in naturatibus maltim coutraritim bono dicitur , quia moesia ex vestiraate dependor; υ Lutaris autem Ohyee times bonam , o motum. Quibus in verhis Do tot finget

loquens de hono, & malo in moralibus, ex pths e clo cet , uunmque esse obiectum voluntatis ergo licet repugnet, quod actus voluntatis terminetur au malum ines physico, quo pacto loquuuntur D. Dionys & alibi

D. Thomas, non tamen repugnat, quod terminet ut ad

statum in esse morali.

See da ratio pro nostra sertione.qs D Robatnr secundo ratione nostra concluso ex Nam odium Dei .. g. prius itit iligitur m a.

tum moraliter p r oppositionem ad legem a nativam, quam pri oppositionem ad legem cotiditionalem cha. ritatis; sed legi negativae opponitur ratione alicus us p

stivir ergo in odio D i p iux intelligitur malitia positiva, quam privativa. Maior est corta e nam odium Dei

directe & imm diath opponit ni legi negativae prohi-henti odium: m diate uero & indirecth opponitur leti conuitionali prascipienti rectitudinem charitatis : & in

unoquoque prior esu oppositio immeaiata. &uic dia, quam mediata & indiretia. Minor vero probatur: nam per id immediate opprinitur legi , quod per talem l ra riimmediate prohibetur; sed quod immediate prohibetur per legem, est ipse actus postivus: nam lex positive proni t , ne fiat actus. erno odium Dei oppoclitur lingi δε gativae ratione alicuius positivi. Adde L pi ais malivae praecipienti absolute altum opponitur immeaiate caiarentia. actus ergo legi negativae praecipi isti carentiam actus immediate opponitor actus, seu alius est aliquia positivum V ergo odium Dei per aliquid positivum op. ponitur leti negativae . Et confirmatur. Pereatum commissionis debet iningui in ratione terea i a peccato omismonis; sed potis. sima eorum differentia stat in eo, quod per peccatum commissioniς stangitur lox absoluth negativa, & mr peccatum omissionis lex affirmativa .' & liae ratione primum dicitur comm in , quos Sociat agere , & politivum secundum omiss 1, quod lignificat non ag re &Vivativum . ergo peccatum commissociis immediai hopponitur legi negativae ratione Mutivi. qis Hula rationi respondet ex Ferre quidam perdoctris Iunior almae Complutensis Academiae primarius Moderator, quod odium Dei non opponitur legi nega- ivae, nisi quatenus est conditi alis assirmativa .' siquidem nulla lex praecipit per se primo carentiam actus, cum pura Omissio in sententia D Thom sit mala . Ide que lex negativa ita prohibet odium Dei, quos simul praeci piat metitudinem charitatis. Qua ratione scutpeccatum omissionis de non ponendo actum charitatis imperatum Opponitur immediath rectituditii illius, ita peccatum eommissionis opponitur immediath eidem re. titudini. Confirmationi respondet , retorqnendo illam comtra nos qui tenemur asserere, iuxta indubitatam semientiam Div. Thomae. peccatum commissionis ,& omis

Tom. III: Patit Toeriri. Salmsonis non disserte specificἡ Undhexistimat, non distin

qui ex parte format coucti tuentis ea in ratione peccati, seu praecise materialiter, & acciti iit aliter, hoe est ex parte se hstrati , ut homo albus, & quus albug. Sed coli ta est . Nam pracepto .ibsolute & prima tio prohihitivo actus, & conditionaliter & ex consequenisti, leu virtualiter praecepti υo , per se primo oppositur

actus ratione alicuius positivi, quamvis ex consequenti & secundario opponatur illi ratione privtitionis; sed lex prohibens Odiuin Dei ν. q. absolute & ptimatio est negativa , & secundario seu virtualiter praeceptiva rectitudinis, ut aperte satentur Adversarii .' ergo in odio Dei datur malitia positiva .

Urgetur hoc primo Nam dari dθbit lex , quae in

sui primaria exprestione sit negativa, quamvis non possit dari lex, quae ita si negativa, ut ex consequenti & vir. to aliter non si praee ptiva; sed legi primario negativae opponitur directh aliquid positivum, sicut illi ut prae .cepti vet Opponitur directe aliquid privativum .' ergo in peccato odii Dei opposito legi modo praeseripto nece si hest statuere malitiam positivam. Maior solus neget exisplicatione . nam licet non possit dari lex, quae tantum prohibeat odium Dei absoluta seu uitae tantum absolui praecipiat carentiam odii Dei, alias praeci petet Praecise puram omissionem , quod in omni sententia Τhomistarum est salsum, vel quia pura omissio voluntaria est impossi hil is; vel quia pura omissio non est hona , sed mala; vel quia esto non sit mala, no est bona non vero reis pugnat, quos detur lex primatio & ah lute prohibens odium Dei , seu praecipiens absolute carentiam, dum m ci ex consequenti seu virtualit/r praecipiat aliquam rectitudinem charitatis. Et hoc modo sal .amus divisio. n m legis in assiemativam , & negativam communiter accemam a Theologis, quae adiere potest salvari, silex ghtiva in prunaria sui ex prellione esset altirmativa ,& praece priva tectitudinis: ergo clobet dati lex, quae in sui primatia expressione sit negatiua :47 Urgetur secundo : Nam lex illa n gativa, prout est absolute negativa, prohibens odium Dei, seruienter

adimplεtur ah eo, qui se uoluntarie diverteret per ac tum aliquem ex aliqua parte pravum v. g. per nuuium Oh vanam gloriam quia qui eligit minus malum ad viis tandum in lius, certe adimplet legem prohibentem ma . ius malum , licet frangat lεgem prohibentem minus ma. ium. Hoc praecipu8 urget in eo, qui eliceret aliqua vir. tutis opli, ex Notivo uitandi odium D i ergo lex illa primitio absolute est negativa ,q iam uis secundarici sit assit mar Ma . Probatur coci sequentia nam si esset primario prae .ept va rectitudinis charitat iis, ista lex, prout prohibet Oaium absolute, non adimpleretur in praedictis Ca:ibus, ut ex se liquet. V getur tertio Si lex negativa prohibens odium in sui p maria expressione esset affirmativa , & praeceiaptiva re titudinis ei aritatis, in rei veritate non distin.

gu,retur a lege absolute aifirmativa praecipiente actum charitati s uiri , et hoc quod secuncta non obligat sem.

pir, & prima Obligat sem p r : seu hoc est salsum ergo lex prohib-a odium Dei in primati a sui expressione est negativa, di virtualii hi, seu secundario assiimati .a. Minor probatur: tum quia illa lex ptohibens odium Dei absolutὸ non praecipit totum actu in charitatis, & Jex absolute aisrmativa praecipien actum charitatis praeeipit totum actum. Timet & simul explicatur praecedens probatio. ὶ P. ima lex non praecipit, nec prohibet actum secundum gradum geneticum 'i & secunda praecipit secundum gradum etiam geneticum . & ex vi primi praecepti actus secundum gradum geneticum non est mo

ratis, eum praesupponatur ad legem; & ex vi secundi

praecepti sit secvnuum praedictum gradum moralis. Tum denique, o urgultas e Nam in eo, qui frangit praeceptum primum, catentia rectitudinis recipitur in actu odii Dei, cum carentia rectitudinis ex vi secundi praecepti tecipiatur immediate in potentia, quia est nenatio totius actus praecepti; ergo lex negativa prolitheus odiam Dei in ra tione legis affirmativae distinguitur a lege absolute assi mativa & prccipiente actum charitatis. 8 Id, quo confirmationi respondetur , aequivoca.

tiono laborat. Nam aliud est quod prec1tum omissiqnis, & commissionis snt eiusdem speciei in gen te inoris pure morali; aliud , quod fiat eiusdem speciei in genere moris metaphysico, aut logico: scut aliud est , quod