De morbis biliosis anomalis, occasione epidemiae, cuius historia praemissa est, ab anno 17761780 in comitatu Tecklenburgensi observatis. Accedit duorum infantum mortis causa per anatomen detecta. Auctore Leon. Ludov. Finke ..

51쪽

quae in passionem iliacam abiit, subito illam corareptam retavi. Tentata quidem sunt varia; sed die morbi octavo, dira morte est extincta. Sed haec pertinent ad universum, & ad fignorum rationem. Nunc videndum , quid ex reliquiis oriatur.

Primo nominanda est proclivitas recidivandi, quae

In hoc morbo tanta est, ut maior in alio esse ne- . queat. Supra iam mentionem inieci seminae cuiusdam tribus recidivis vexatae: sed hoc non adeo

mirum, quam quod sequitur. Nota mihi est femina, mobili genere nervorum praedita, & ingenii

acumine praeclara , quae intra triennium novenixecidivas febris biliosae primi generis, & unam secundi generis labris subiit, sua ipsius culpa, Propter quotidiana in diaeta commissa vitia. Nam Cum ita semel restituta progredi non poterat, fere retro ., quasi ruina , revolvabatur. Accidit etiam nonnunquam, recidivas tam longo temporis inte vallo videre recurrentes, ut dubium o iretur, utrum quilibet insultus pro recidiva, vel pro nova febrem habendus. Vidi puellam rusticam quater mor ho recurrente, singulo trimestri, laborare. Dein neque silentio praetereunda est annotatio: recidia vas anni temporibus quodammodo fuisse adstrictas Quod nunc ad' causas, recidivas excitantes ait net, primariae sunt sequentes, ab observationibus desumtae: I. Neglectus medicamentorum resolventium, at 'ue evacuantium legitimarumia :

52쪽

2. Praematurus usus medicamentorum tonico

3. Abusus carnis, lactis, vel alius generis v lenitami. q. Refrigerium corporis ; atque anni tempestas frigida, humidaque. s. Animi dein pathemata; mensium eruptio impedita ; aer impurus, atqua munditiei neglectus; morbi alii &c. Quamvis cuiuslibet commatis exempla in medium Proserre non dissicile esset, tamen exemplo illius Personae, quae decem recidivas subiit, rem illustranse sum ciet. Quae, uti paulo ante dixi, ullis r gulis diaeteticis sese adstringere recusans, Carnem suillam , & pinguia, nec non dulcia, quae bili creandae favent, in deliciis habebat quam maxime; neque omittendum esse lactis usum putabat. Pa

cis , ut verbis Cels utar: liberaliter agere se er debat, cum caetera inbitrio medici relinqueret, in genere cibi autem se liberam aestimans. Hoc

commune est vitium civium nostrorum: quod gulae nimis indulgeant,

Sed eadem semina alio tempore per corticis chinae usum, cui, propter antea inde perceptos bonos essectus, nimis fidebat, recidivam excitavit morbi generis prioris; cum e contrario, in secundo genere labris, nil mali ex hoc medicamine sit expertas Ut reliqua taceam , confirmantur hoc exemplo egregie ea , quae supra de differentia generica febris buvoste cum lectore communicavi. Sed hae de r

eidivis lassicianti. Nunc alii morbi , ex reliquiis

53쪽

materiae biliosae enati, enarrandi. ingenti sane

horum morborum varietate abundam , quorum

gravitas vel ex nobilitata partis assectae; vel ex duratione morbi; vel ex urgentibus symptomatibus avel ex ipsa denique materiae natura aestimanda est. Succedunt mox febres intermittentes , quotudianae, tertianae, ' quartanae rebelles; mox lentas nervosae,. vel mere lentae. Hae febres vel solae , vel cum aliis morbis complicatae procedunt. Febris quartana. coniuncta cum hydrope, ascite atque tussi ingenti, exceperat febrem biliosam , qua homo mihi amicissimus diu, alio loco, deeubuerat. Poste quam illum a materia biliosa liberaveram, per cor ticis chinae atque millepedum usum, cui decoctum pectorale interponebatur, adspirante summo numine, fausto eventa hoc malum debellavi.

Morborum chronicorum ditior adhuc proles, &aegre detegenda. occupabat interdum parvam , sive singularem

emporis partem materia, ut ventriculum, hepar, Iienem , mesenterium , pulmones ; haecque Ioca, obstruendo, vehementer laedebat, & ad alios moris hos secundarios , ut ad cachexiam, hydropem, morbum regium, phthisin atque tabem corporis,

disposita reddebati Quid quod i ad cerebrum vis rus istud rapi, saepius est visum. - Ante annum & dimidium, febre biliosa tertii teneris , laboraverat vir quidam robustus atque. ι sp,

54쪽

spirituosis deditus , qua non ex artis regulis erathberatus. Varia ex ventriculo mala postea sensit, quibus dein singultus atque vomitus accedebant. Pulsus erat admodum intermittens atque inconstans. Tandem post aliquot menses, variis & a meditas & a medicastris adhibitis medicamentis, vertiginosus , tanquam vino sartus, concidit, &subitanea morte est peremtus, de ingenti capitis dolare antea Conquestus.

In puero Ia annorum, non purgato, iam ex toto , ante aliquot dies , quieverat labris, cum frigus vespertinum illum seriret, unde mala materia repressa in partem maxime nobilem, in caput nempe, incubuit subito. Tetanicus fixis oculis lunam obstupescebat, cui vota solvere credebant parentes iudaei, non prius de morbi nequitia convicti, quam cum puerum convulsum viderent, at que mirum in modum distortum. Nunc illum, cui alba oculorum grandescebant, arripiunt , quique

post aliquot horas, syderatione tentatus, mmOhulis iacebat per aliquot dies. Vesicatoria variis corporis partibus, quia id vitium non aliam curationem admittebat, & quia satius erat, surrimam cutim corrumpi atque exulcerari, quam id, quod nocet, in interiores partes verti, sunt imposita. Postea autem, cum sensus &ratio redirent, aliis medicamentis, locus est datus: a dum tamen Plane convaluit puer.

55쪽

Sequar nune illum casum, ubi toti corpori imhaerescit, atque per singula membra, perque nutis da quaecunque ita disseminatua est fomes biliosus, ut nulla ferme pars ab illo libera sit, hominesque

in horrendas calamitates , vix aut ne vix quidem eurabiles, deiiceret, instar exempli sequentis. Femina obesa, nullius diaetae, 48 annorum, dissieuiter ω post aliquot demum septimanas, neque ex toto, quia medicamenta odio prosequebatur, ex febre biliosa emersit, post varios conflictus naturae. Quae cum a reliquiis materiae purgari recusaret, in febre peiora mala, anni spatio vix superabilia, quia omnia fluida materia biliosa erant inquinata, incidit, paucis nunc EnarrandR. Nunc aderat purpura chronica; nunc in bullas elevabatur euticula uno loco, quae altero scedab tur ulceribus; mox materia tussim excitabat, paulo post in caput irruens, oculosque offendens, ubi fistulas lacrymales excitavit. Somnus erat inquietus , summisque anxietatibus turbatus; neque animo ulla erat quies. Appetitus nullus; sitis imgens; horror frequens. In pedibus erant spasticae contractiones, praecipue durante nocte, & in abdomine gravis dolor, . motus convulsivos aemulans, viscera satigabat, fi libus auctus. Spiritus infra non transmittebatur.& venter erat varius, maxime vero susus, in quo materia , gravi odore molesta, partes , propter acrimoniam, arrodens, valde peccabat. His tandem

56쪽

dem successit status cachecticus. ex quo, cum uri. na parce frueret, incipiens hydrops, ascites. J Iotus labriles erant aperti ; atque incommoda circa pectus augebantur quotidie. Paucis , conclam tam habebant omnes, quae tamen, infra enarranis da medicina, eo malo, magna ex parte, est libe

rata.

Symplomatum plurimorum supra quidem a me exposita ratio est, & hinc superfluum videri ponset, his de novo immorari. Sed cum id agam, ut lectoribus differentia, quae inter' symptomata, atque inter morbum anomalum intercedit, pateret quam maxime, seorsim symptomatum nonnullorum mentionem iniecisse, non abs re esse putavi. Hoc loco autem illa symptomata tantum. eXponam, quae vel rarioribus sunt adnumeranda , vel quae propter singularem subiecti conditionem, in quo deprehendebantur, memoria quaedam digna contiis nent, neque in stadio secundo enarrata. Sic, ut per exempla res agatur, nonnulli, cI-tra inflammationis indicia, sanguinem tussi reiiciebant, qualia exempla etiam cum orbe literato comis municavit Cel. van de a Bosch. Haemorrhagiam narium nunquam non symptomaticam , minime critiis η L. c. P. a97

57쪽

oritieam vidi , quod itidem observavit Dan dendosch. convulsiones atque animi deliquia nonnisi in parturientibus vel verminosis sunt observat in quibus etiam urinam, praeter voluntatem, elahentem vidi ; cum feminae hystericae e contrario, non sine dolore, vesicam exonerare possent. AphOni tantum pueri sunt redditi, in quibust etiam Tulis pius hoc symptoma vidit: & in senibus modo erat deglutitio impedita, pessimi ominis. Subinde

vexabat singultus, magis circa finem quam in initio irruens. Tussis; salivatio ; atque levis angina, molesta erant his, qui purgationem nondum sumserant: purgati autem, ab his malis, uti & a singultu, liberati sunt inventu Pulsus intermittens tam parum instantis mortis, ex praesagiis medico

rum Sinensium atque ponensium eertum

semper indicium, quam raro ex pulsationibus str biculi e dis , mania extimescenda. Proclivis autem suit obsurdescentibus insania. Dein . tantum abfuit, ut post ingentes anxietates praecoris diorum , pustularum eruptionem viderim , quas tamen intimo connubio coniunctas agnoscit Isiolamus; ut nullas magis pustulas vel miliares, vel petechias, quamvis illae causae non deessent, quae ex sententia cel. mensi, his ex nthematibus gugnendis, aptae erant, in febre biliosa, oculis unis quam usurpaverim. Tandem

L. c. p. I 68. . L. c. cap. 39-

58쪽

Tandem alvi proluviei nonnullorum sanguis purus interdum fuit admixtus , quod imperitos fefellit, ut morbum pro dysenteria haberent. E comtrario alba vel purulenta dysenteria laborare crediti sunt illi, quibus, auxiliante natura, materiae pituitariae magna quantitas fuit egesta, quod & L - , uti iam supra monui, evenit.

Pravitatem morbi nostri epidemici non magis viis dere est, quam in complicationibus , quae etiam discrimina recipiunt. Nam cum non solum vitii sed & curationis ratione a praecedentibus distent, omnimodam medici desiderant attentionem. In ista enim morborum curatione non tantum assiduo

Deculatu uti debet medicus, ut causas sedesque malorum, quoad fieri potes, perspiciat, ut naturae viresarcopias accurate aestimet, ut opportunitates agenes discernat; in idoneam inυenias medelam; sedVtuturos casus velut ex specula prospicere, ne inexspectatis eventis identidem contuinetur , neve intempsiva medicatione

aegris ae Abi istsemet plus uoceat , quam prosit.

Μorbum complicatum non cum morbo anomalci esse confundendum, iam supra monui: interim dissicile interdum, id praestare, propter summam, quae inter hos morbos intercedit, similitudinem. Potest

Vid. Ill. Hahnii orationem de medico spesulatore Lugd. u. I77s,

59쪽

Potest enim aeque saeile morbus, Syrinbat intencurrens dictus, praedominans epidemicum Impe. vium , praeeunte Perill. Fan Moieten, sentire ,

quam ut ipsa materia biliosa, certa modificatione praedita, eundem exciteti Sic meuritis sebri biliosae superveniens, , sistit morbum complicatum; eum e contrario, morbi anomali nomen fert, quando illam a materia biliosa ortam scimus.

Morbum complicatum tibi concipere debes, insar morbi, cui ine s vis intensa , optime dix tCel. Nietzhi in egregia Dissert. de Febribus com

plicatis Innumeris observationibus rectitudiis nem huius asserti confirmare possem. i Sed cum nimis longum foret, singulis complicationibus inhaerere , neque id esset admodum proficuum; maxime memorabilibus & in praxi medica bene alte dendis expositis, 'reliquas silebo. Primo loco ponenda est graviditas. quae, quamvis ipsa morbus non sit , tamen ob e m causam, quia negligitur , eo magis periculosa. Nam cum, durante graviditate , exorta mala , uteri incremenis' to tribui soleant indiscriminatim: haud mirum, vel sagacissimas seminas, quin & n, edicos , hac in re,

decipi, quam frequentissime. Videre hoc in nostra epidemia quotidie contigit. Μultae, quarum conditio tolerabilior , conssi,ctabantur symptomatibus stadii Imi , quibus dysuria' Vid. Commentar. Tom. V. P. I 1 3.

60쪽

ria & pertinax alvi. obstructio accedere solebant.

Aliis, propter continuos vomitus, vel dolores doris si artuumque, partus, ante definitum tempus, erat sextimescendus; in paucis tamen tantum abortivuli sive praematurus. Acrior quidem casus illarum prat, quibus ipsa febris insurgere coepit; quae t men ut plurimum servatae sunt, dummodo adhuρὴ partus tempore abessent. Quando autem cor reptis febre partus instaret, vix hac re quadquam potuit esse calamitosius. Nam sopore atque rugore detentae, vel convulsionibus iactatae, paucas horas, post partum editum, moriebantur vix nouomnes, vel saltem triplo solito plures. Neque primi param 36 annorum , cui brevi ante partus tempus febris biliosa incursabat, quamque, propter viarum angustias & dolorum legitimorum absentiam, forcipe Levretiava , seliciter quidem satis,

ab infante robusto liberaveram, a mortu insequente servare potui. .

Similem seminae , ad quam propter dissicilem

partum, die, a quo inceperant dolores, secundo vocabar, praesagire debui eventum fatalem. Brachium infantis, pridie adhuc vivi, ad humerum usque ex partibus verendis propulsum, & bullis nigricantibus, sphacetum indicantIbus conspicuum, 'uteri matrisque, iam ante aliquot tempus, variis

symptomatibus febris biliosae, & praesertim diarrhina, atque talibus, quae Epicratis' uxori accitiderunt, vexata , statum putridum satis superque