장음표시 사용
181쪽
substantialἱ, non in aliis, qualem nos admittimus 7s. non indieat partes distinctione reali maxima , sed solum aliqua minori quam maxima , secretas , eo quod contactus in his atque aliis Prtibus non est rei extensae in partecsectio, sed solum duorum extensorum relati , quae nullam interiorem in paristibus mutationem essicere potest 2I. Phy. Gen. tom. I. 3Σ. Μanet ergo continue extensum, qualia sunt primitiva corpuscula , vere &actu esse simplex, eo quod ob rationes hic & dicto tomo I. allatas partibus acta distinctis, ut partibus, & diltinctione reali maxima sejunctis careat. Quod si res ita est, cadit etiam prima nota, qua meum commemorati Philosophi s stema incesserunt. Tantum enim abest, ut idem notionem substantiae simplicis atque compositae labefactet, ut etiam in majori luce hune obscurissimum Phlialolisphiae locum feliciter ponat, & inter alia perspicuum faciat duo esse genera substantiarum simplicium , alias stilicet esse substantias simplices extensas , uti
sunt corpuscula primitiva' alias vero inextensas , ut sunt animae & Deus. De quo tractabimus uberius I 62. , & alibi. Ut nunc taeeam, quod tom. I. Phys. Gen. 2I. num. II. & I2.,& alibi accurate disserui, hac una mea opinione.
quam arroganter sacere mihi non videor , si invictis rationibus demonstratam afirmem, omnia quae in hac de continuo disputatione versantur, in clarissima lace poni , & adversariorum alioquin inenodabilia argumenta ditatui, & dissentientium Philosophorum sententias mirifice conciliari. 33. Ex quibus fit manifestum hac eadem opinatione principia ontologica non solum a fundamentis non everti, Verum nec ipsorum culmen attingi, qu est tertia nota; nisi qui hanc asperserunt, intelligi velint Leibnitiana & phiana , quibus addicti sunt, quibusque fateor eam omnino adversari. Quod si eonfugiant ad rationem a Wolphio allatam pro Leibnitiano Systemate, in hoc positam ; elementa corporum ea sunt, ex quibus primum corpora conficiuntur. eo quod primum corporum elementum est principium internum corporum iris resolubile in aliud prius; haec autem si ex aliis sunt composita, elementa non sunt, nee priora. Ergo substantiae simplices sint oportet, atque ideo nec cor.
pora , nec extensa , nec figurata , nec magna, jam lom. I. 6. 2I. num. II. perinspicuum feci bene colligi esse substantias fimplices, quia u semper ad compositas in resolutione deveniremus, progressiis in infinitum exstaret, & ideo sius. Ficiens & ultima ratio eorum, quae corpori conveniunt, reddi non posset ; ut antis a se ratio lassiciens non datur in serie entium ab alio infinita r alia v m perperam esse conclusa, quia ex altera parte extensum ex inextenta comis poni non potest 7I.,& ex altera mea corpuscula primitiva sunt actu smisplicia . & ideo elementa corporum, quae in sensus incurrunt, quaeque ex pluribus primitivis coalita sunt, extensa, figurata & magna. Sed vide rationem, quam pro excludendis a continuo extenso partibus actu distinctis q. 2s r. num. 8.ex hoc ipso loco entium infinitorum ab alio conclusi.
34. Verum eosdem auctores tantum momenti ponere audio In alia ratione. ni etsi fateantur se non posse omnino restitare rationem in eo positam , quod extensum ex inextensis componi nequit, tamen in sententia permaneant, e quod valde majus esse in hac alia arbitrantur. Sic autem effertur . Si extensum ex inextensis non componatur, nulla erit lassiciens extensionis ratio, nec
ulla ejusdem origo amrri poterit. Per id enim , quod jam extensum est, cujusmodi sunt nostra primitiva corpuscula, ratio tussiciens extensi, ejusque P ori in
182쪽
origo non producuntur in medium. Valde miror auctores Philosophiae Wol. phianae addictissimos post ea, quae a me tom. I. Phys. Gen. congruenter Wouphianis principiis in hanc rem identidem disputata sunt, tantum in hac ratione vim collocare , ut invictam apud cordatiores Philosophos qua veteres qua recentiores demonstrationem prae illa nihili faciant. Nam ex dictis principiis compertum fit nullam essentiae alicujus rei internam rationem sufficientem atque originem afferri posse, sed solum externam ductam ab ente, a quo illa essentia sit generata I . Log. Cum enim essentialia sint praedieata omisnium prima, illa non oriuntur ab aliis internis, nec in iisdem interiorem habent rationem , sed solum ab externo ente , si non sint essentialia entis a se, possunt originem ducere . Iam vero ex eo quod extensum ex inextensis comis poni nequit, manifeste consequitur extensionem esse ante omnes partes 78. n. a. partes in vero extenso continuo reipsa distinctione maxima reali secretas esse nequire eodem , & idcirco extensionem esse veram substantiae extensae essentiam , id quod accuratius insta docebimus. Qiuid ergo mirum si interna illius ratio & origo afferri non potest , afferatur solum externa, quod Deus substantias extensas crearit ὶ Fateor quidem maximum esse in hac ratione momentum in communi eaque falsa sententia, quod extensum ex partibus componatur , & partes reipsa distinctae in eodem reperiantur , eoquod cum partes sint natura priores re, quam componunt, in iisdem est quaerenda ratio & origo omnium eorum, quae in compositum cadunt, atque idcirco etiam extensionis , si extensum ex partibus reipsa distinctione maxima secretis coalescat. Sed cum ob hanc eamdem rationem tales partes sint eliminandae ex extenso, videre possunt quantum momenti sit contra meum systema hac in re , & intellige.
re se falso niti sundamento, & internam quaerere illius rationem , quae nullam hujusmodi ex ipsorum principiis habet aut habere potest. At enim hoc ipsum est quod non facile concoquere possumus , nullas et se partes in extenso contiis
nuo . Omnes ii concoquent, qui claris victi rationibus haec duo assentientur, alterum non posse verum extensum ex inextensis componi. ex quo manifeste sequitur ante omnes, quas imaginari possumus, partes semper extensionem n tura priorem inveniri, alterum extentionem esse debere natura posteriorem,
a partibus ducere originem , sit partes distinctione reali maxima distinctae extensum vere componerent. Ex quibus constare arbitror nihil esse roboris in allatis censuris. Sed hae de re consulesiis etiam quae 2 o . & seq. disseremus is 34. Antequam ex hoc loco discedamus , aliquid respondendum est etiam G. Philosopho Verneio, qui lib. s. de Re Μet. cap. 7. num. I. sic refellit eos, qui ante me licet alia ratione hanc sententiam defenderunt. .iniqui Recentiores
gravi mi Rudigerus, Cullorus , Cud vortus aliique quos numquam legi) cum
pro certo ponant ex re non extensa extensam feri non pose, putant extensionem
plicitatem una es posse: ideoque eontendant prIma elementa corporum esse subsantias si Iises oe extensas . Si ratisnem quaeris, audies hanc esse , quia πο intelligunt, uomodo infinitae partes in una m exilissima materiae parte contineri possint ; propterea rident Caree nos, Newtonianos ceterosque , qui divisonem imis finitum amplexantur. Sed, pace rerum dieam, mihi videntur ipse mate philosophari. Non intelligo , inquiunt, divisionem in infinitum . Igitur negare debeo proprietates materiae , quas clare intelligo. Pulcra fauiseia i Ex inuito, quod mortalis nemo intelistit, ata Mem omnino perspicuam argumentari. Hane se admi
183쪽
timus puellos bandi raιionem, ianumeras res omnino persphuas negare deberemus , quod eas non latelligamus '. immo viro sere omnia pbaenomena pissea , quae, si ἰngenui esse volumus, sateamur necesse es nobis impervia esse . Hactenus Uern ejus , qui deinceps explodit alteram ab hisce philosophis allatam rationem ductam ex eo, quod anima extensa sit, utpote quae est in parte extensa celebri & in illo operatur, & nihilominus est simplex , & obtervat ab iisdem pro comperta poni rem, quam nullo modo intelligunt, ut inde essiciant negari debere exten- sonem divisibilem materiae, quam omnes perspicue intelligunt, tametsi non inistelligunt, quomodo quaelibet pars infinite secari possit.
3s. Assentior Clar. Auctori nullius esse momenti utramque rationem ς verum ex altera parte adverto non clare percipi & evidenter monstrari extensi divisionem in partes in infinitum , nisi eo sensu quem explicavimus χΙ. tom. LPhys. Gen. & hic 85. ut quoque monui 2 3. num. IT. Logic., & ex altera rationem pro sinplicitate primorum elementorum paulo ante tum ex eviis dentibus duci principiis, tum optime conciliari cum divisione extensi in infinitum , quatenus a me defenditur. Ex quo adversus ipsum concIudo hanc senistentiam pro vera in hac Philosophiae luce oculatis viris jure ac merito obtruis di posse, sed prout a me explicatur atque defenditur. Is 5. Animadversiones ad Art. IV. & U. Iam examinavimus rationem qua Domina Du Chaselee putabat se eonsee in
se tempus extra motum in animae mutationibus reperiri. Plus autem momenisti est 1n alia ratione , quae ex principiis Philosophiae Wolphianae ab ipsa adoptatis depromi potest, quam sic presse propono . Conservatio rerum creatarum est continuata creatio , sive continuatio illius actionis, qua primitus e nihilo
eductae fuerunt. Creatio autem est mutatio status , cujus mutationis ratio est extra subjectum , quod eum mutat, sive extra creatas res , & consequenter est passio. Ergo conservatio, utpote continuata creatio, erit in rebus creatis conia
tinuatio hujus mutationis, ideoque continuata status mutatio, & alius in aliud silccessio. Iam vero substantiae creatae ut permaneant, Perpetuo egent conserva istione divina . Emo in omnibus rebus creatis est continuata status mutatio & alius in aliud successio. Ex quo concluditur non in solo motu , sed in alia quacumque creata re, tempus, ut a nobis definitum fuit, reperiri. 2. Quae ratio sic valide astringi mihi videtur, ut non videam quid ad eam solvendam responderi possit . Quare assentior in rebus quibuscumque e nihilo eductis esse continuatam aliquam status mutationem, quae extra creatas res sucficientem sui rationem habet,& in ea constituo praecipuum , & ut melius diis eam, unicum se amentum , quo necessitas conservationis divinae naturali Iu mine confirmatur. Sed quod attinet ad rem, qua de agimus, ajo duo esse notanda ; primum aut a nobis satis clare non intelligi, in quo posita sit haee continuata rerum mutatio, quae a divina conservatione ortum ducit, aut si qua saltem obscure intelligitur, eam non esse nisi mutationem creatae rei quod attinet ad exsistentiam , admur licet eadem res perseverare debeat saltem quamdiu corpus veI minimum spatium extensum absolvere possit tamen novam amo exsistentiam recipiat necesse fit, quo perseveret. diae mutatio & renovatio exsistentiae satis non est ad eam temporis ingerendam notionem , qua fiat ut rationes in tei' plura tempora cognoscamus, an scilicet aliud alii sit aequale , o majus , an minus. Quod cum in omne quantitatum genus cadere debeat,
184쪽
ideo factum est, ut inde homines notionem temporis nequaquam haurirent. Ad haec vero in majori luce ponenda , animalvertendam est substantias creatas duobus modis posse considerari, primum ipsas per se , deinde quatenus cum aliis creatis rebus comparantur. Nam si iμὰ per se considerentur, sunt necesia laris aliquod relativum & ia perpetua status mutatione positum, eoquod cum
a se esse nequeant, sed tantum ab ente a se, a quo creantae de contervantur, necessario includunt relationem continuati Muxus a Deo, ad quem utpote omnino absolutum & immutabilem, utpote is nullo pendentem, creatae substantiae si reserantur, & cum eo comparentur,saat aliquis necessario relativum & ita perenni status mutatione positum. At si aliae cum aliis substantiis creatis conferantur, aliae ad alias nullam continent necessariam relationem , eoquod unain
quaeque illarum sine omnibus aliis esse quit; di pariter aliae ratione habita aliarum nullam habent mutationem, eoquod in simili mutatione sunt collocatae, & idcirco hoc sensu aliquid permanens dici possunt . Utrumque propriivdeclaratur exemplis. Si compositum ex. g. in primo gradu ipsum per se consideratur, est nesessario aliquid relativum , eoquod ex simplicibus ad quae resertur , coalescit. Sin autem ad alia composita in primo gradu reseratur, considerari potest ut absolutum , eoquod sine iisdem esse potest atque cognosci. Similiter ratio inter primum numerum atque secundum ipsa per se est aliquos
relativum 38. sin autem cum ratione inter tertium & quartum comparetur,
tamquam aliquid absolutum percipitur, eoquod sine illa esse N percipi quit ..
Od. vero pertinet ad. alterum, veniat ita meatem corporis moti illud pedis consideratum necessario est in perpetua mutatione, eoquod ab alio ad alium lacum sine intermissione transit. At se conferatur cum altero corpore quod. aequali velocitate cieatur primum ratione alterius , tamquam in eadem flatu
α loco permanens, considerari potest , uti sunt duae copulatae ejusdem corporis aliquorsum mota recto perciti partes, eoquod eamdem. sempec inter se distantiam conservant .. Ad vires substantiarum accidentales si . reserantur aut assimum, a quo creari & conservari debent, aut ad substantias , in quibus necessario creanta L conservandae sunt ,. aliquid contineat relativi sin autem. adialias reserantur vires aut ad mutationes, quae iisdem generantur , sunt aliquid, absolutum & permaciens, eoquod aliae sine aliis. viribus esse queunt, & eaedem perstant, dum mutationes aliae aliis succedunt. Quod vero 42. &. seq. de relationibus. 3c mutationibus status, quae ipsae per se creari uon possunt, nisi a Deo creetur aliquod, permanens Jc absolutum, a quo oriantur, intelligendum est de iis, quae sunt tales inter unam & alias creatas res , non vero de iis,iquae sunt aliquid relativum & in successione positum ., si cum, solo Deo prorsus absoluto δι immutabili conserantur. Q uod enim a Deo proxime creatur . ab eodem necessario conservari debet , Se ideo reperiri in continua relatione profluxas ab eodem, & idcirco mutationis, si ad. ipsum reseratur q. Quibus positis . o vel nomine temporis illam intelligi mutationem, quae posita est in illo perenni enluxu rerum a Deo , vel illam alteram , quae sta. est in mutatione, quae inter plures creatas res intercedit, dum aliae cum aliiveomparantur- Si primum, do in singulis rebus creatis esse tempus, sed hujusmodi. ut qua a tam sit intelligi nequeat , non dicam absolute , quod in nulla quantitate continua iapi potest, sed nec relative, quantum scilicet aliud sit alio
majus, vel minuo, quod in onuu quantitate fieri posse debet i 28. Nulla
185쪽
enim polito motu nulla est alia in rebus creatis successio, quae eum altera sue. cessione tamquam aut aequali, aut majori, aut minori comparari queat. Peri. eulum sae in successionibus idearum , quarum singulae cum durare debeant, sautem quoad corpus motum mininium conficit spatium, sine motu intelligi non
potest , quantum quaeque durent, & ideo sine illo invicem comparari non pos. sunt in dictis rationibus. At enim haec eadem dissicultas in ipsum motum toris queri potest, & aliquis quaerere potest , quomodo si tempus non est aliquid amotu distinaum, in cognitionem veniemus primi alicujus motus aequabilis, qui
pro tempore sumatur , quove alios motus metiamur. Motus enim aequabilis
notitiam temporis desiderare videtur. Siquidem hunc definiunt esse illum mo. tum, quo si tempus, quo eorpus movetur, in tot, quot Volueris, partes aequari Ies dispescatur, singulis aequalibus temporis partibus singulas aequales spatii parates corpus percurrit. At si tempus sit idem ac motus, primi motus aequabilis, eum adhuc nullum alium motum cognosco, tempus intelligere nequeo, nec in aliquas partes secare , ex quarum aequalitate cum aequalitate spatii paragrati conjuncta motus aequabilis dignoscatur. Sed non dissitile est sine ulla temporis e nitione primum aliquem aequabilem motum agnoscere, ad quem alii omnes exigantur, sive tempus aliquod in aequales dispescere partes , quarum admini. culo alios aequabiles motus ab inaequabilibus internoscamus . Scilicet id conjicere possumus ex aequalitate vis motricis , quae per aequalia spatia aequales om. nino effectus gignere debet, ad ut motus per primum spatium si prorsus similis & aequalis motui per secundum spatium aequale primo, per tertium, per quartum similiter aequalia, ut esset motus laevigatissimi globuli per laevigatissimum eanalem projeai, qui certe ob exiguam resistentiam per aliquod spatium motu aequabili, saltem quod attinet ad sensus, serretur. Hic vero motus accipi posset pro tempore, ad quod alii motus tamquam ad normam exigerentur. Certum est autem ab antiquissimis temporibus selis motum cum annuum, tum vero diurnum pro primo aequabili, ad cujus normam alii motus exigerentur, constitutum fuisse , sive illius aequabilitatem traditione per manus acceperint a Proto parente Adamo, qui, ut constat ex Genesi , eam accepit ab ipsomet Deo motum solis & lunae ipsi in tempora & annos constipuente, sive eamdem cras. sori quadam ratione , quam nunc Mathematici iaciant ope penduli cycloida Iis, conjecerit. Et revera tempora aut vocantur dies aut aliquid quod ad diem reseratur, quia horae sunt vigesimaquarta pars diei , menses & anni sunt ali qua dierum summa. Dies autem est illud ab oriente occasum versus spatium quod motu solis peragratur, dum ab uno caeli puncto ad idem revertitur. Hoe vero constituto aequabili motu pro tempore facile alii motus inter se comparari queunt, & quantum sint alii aliis majores aut minores , intelligi quit.
Quini paulo post accurate exponam. 4. Sin autem nomine tem Iuris alterum ex iis , quae modo posuimus , inteI. Iigatur, certe tempus non posse nis in motu collocari, ex dictis prorsus eruiis tur. Quod eonfirmo ex eo communi Recentiorum theoremate , quo ponunt elocitatem motus aequabilis unius eo oris esse aequalem spatio percuris per tempus diviso , sive duorum corporum velocitates esse in ratione composita ex
directa spatiorum , quae percursa sunt , & ex inversa temporum , quae in lix absolvendis impenduntur. Nam si tempus , ut communis sert opinio Philosis phantium , est aliquid ae motu distinctum, non videtur fieri i osse, ut quanti.
186쪽
tas unius speciei quantitate alterius metiamur. Sin autem , ut hie doctes est idem ae aliquis certus ac determinatus aequabilis motus , qui pro eoi '' ni aliorum mensura assumitur, intelligitur ratio cur ad habendam eoedi, i '' Ioeitatem instituenda sit divisio spatii per tempus , non alia quaedam o fati In quo explicando , quod multum habet momenti ad confirmandam potissimiis legem motus , quaeque in Physicis Recentiorum familiam ducit , vitta in oeni contendam; quo simul iis, quae hic disputata sunt, lux major accedat oesiae
autem ab illo a veteribas Geometris tam i, pe usurpato principio con montiae inter duas quantitates, ut exinde illarum,aequalitatem colligerentia Eui enim illud ah aliqaibus tamquam nimis mechanicum , & a subtilitate geometriea nimium longo intervallo discedens explosum fuerit, proptereaquod ad idem usu pandum ipsa quantitatum superpositi ne odus esse crudebant , tamen iure aemerito probatum est aliis , qui nullam aliam praeter eam , quae cogitando fit superpositionem hic esse necess)riam ad eliciendam quantitatum conoruentia animadverterunt, ut nunc mittam, quae I 33. de hac re observa.i ' Unde fit tamquam certum principium sumi posse quantitates illas esse aequale. quarum aliae aliis si superimpositae intelligantur, adamussim congruunt ' . s. Cum vero aequalitas inter quantitates sit una ex tribus speciebus ratio num , hinc essicitur alias etiam duas species hoc eodem principio posse contia neri Quenladmodum enim quae semel congruunt, sunt aequales, & ratio aequa litati x inter eas definitur ; ita si altera ex quantitatibus cum altera construat
non semel, sed his, ter, quater, sive generatim toties, quoties exprimit quidam numerus vel fractus, vel integer , hinc rationem quantitatis minoris ad majorem, vel e contrario majoris .ad minorem , quae non est nisi aequalitatis multoti ex repetitae, eliciemus. Atque hoc pacto cognoscemus unam quantitatem quatenus cum ali ac comparatur, qui est unus modus , quo quantitas conti nua a nobis. intelligi potest, ut in antecessum tam sepe incultavi. . Siquid-m
ab stilute percipi nequit quanta sit ipsa in se, cum & nullas habeat partes ire pia distinctas 8., dc si haberet, sint infinitae, quod perinde est ratione habita nostri intellectus, qui numerum infinitum positive percipere nequitia 6. Ex quibus ortum ducunt communes. quantitatum mensurae, quae serent ejusdem speciei ac quantitates, ad quas. dimetiendas excogitatae fuerunt. Ut ad rerum extentarum mensuram inventus est pes , ex. g. Paris ensis, quo primum experimur quoties is cum prima re extensa congruit , deinde quoties cum secunda, & exinde rationem inter haec duo extensa colligimus. Mitto hic animadvertere quod in metiendis superficiebus praeter congruentiam aliquoties. repetitam in longum est etiam observanda congruentia in latum, & in metiendis solidis , profunditatis quoque ratio habenda est . Haec enim clariora sunt quam ut aliqua explicatione opus habeantia . Iam vero si extensa omnia forent ejusdem densitatis, quemadmodum ae Geometris ponuntur extensa continua , nihil his esset addendum, quo persectam, & absolutam rationis intre duo extensa cognitionem obtineremus. Veis rum cum in nostra sententia etiam continua extenta alia aliis densiora esse pos- snt, ut ς I. pluribus iisque prorsus evidentibus rationibus consecimus, vel saltem in physicis ea quae tamquam continua extensa apparent, alia alius densitatis
187쪽
sit densus, quo plus habet materiae solidae in minori loco, sive quo majorem habet quantitatem materiae , quae in physicis ex pondere juὸicatur, & quo hate cum minori extenso congruit, hinc ad rationem inter densitates duarum, ex. g. virgarum ejusdem diametri definiendam duo observantur , massae sive gravit res singularum, & cui quaeque parti pedis Parisiensis, aut numero pedum conis gruant. Densitates enim erunt in ratione composita ex directa massarum sue gravitatum. & ex inversa numeri pedum , aut partis pedis, quibuscum conis gruunt, quod dicitur volumen. Ex quo fit ut densitas si in massae divisae per numerum sive integrum , sive fractum pedum Parisiensum, sive per voluismen , ex. g. in prima virga st D desitas. Μ massa αα - , & volumen V
pedis, in secunda densitas d, massa m dira 3 , volumen V - pedis; erit
8. Haec quae de quantitatum in penere & praesertim extensarum mensura statuimus, facile est ad motum N ad velocitatem transferre. Nam duo motus aquabiles congruere dicendi siles, s smul incipiant & desinant. Ut enim comtinua permanentia , qualia sunt extensa , congruere dicuntur , cum iisdem te minis continentur , ita successiva , cujusmodi est motus , quorum partes aliae post alias sunt, tamquam congruentia intelligi debent, si iisdem terminis , idest initio, & fine concluduntur . Quare in hypothes , quod omnes motus aequaliter veloces, & quodammodo aequaliter dens sorent, illi essent aequales, qui congruerent, idest qui simul inciperent, & simul cessarent, modo in aequalibus etiam massis reperirentur , proptereaquod in quantitate motus definienda r Lia rationem esse habendam patet. V. Hinc intelligemus etiam alias, quae inter duos motus rationes exsistunt, si nimirum alium cum alio Ton semel, sed aliquoties congruere observabimus. Quam ad cognitionem acquirendam pro communi motuum mensura ab hominibus postus est aequabilis solis motus diurnus in 24 partes aequales , quae horae dicuntur, dispectus. Nam si primi corporis motum aequabilem cum motu
1blis per sui circuli partem congruere observabimus, Sc secundi aequabilis γε amotum cum motu solis per - , alterum altero subduplo minorem esse eliciemus. io. Nec aliquid aliud, quam motum pro communi motuum mensura homines excogitare potuerunt; cum enim ex altera parte motus , utpote quantitas continua, intelligi & subduci non possit quantus sit, nisi ratione habita alterius motus, & ex altera principium congruentiae , unde ratio inter quantitates comparatas intelligitur, non possit esse nisi inter eas quantitates, quae sunt ejusdem speciei sequitur communem motuum mensuram esse non posse nisi alium similem motum , ad quem ceteri exiguntur ad eum finem , ut cum quotis ejus partibus congruant, intellitantur, atque hoc pacto inter se comparari possint. II. Sed eum motus non snt aequaliter veloces, sed alii alius velocitatis&, ut ita dicam, spissitudinis, hine ad rationem definiendam duarum velocitatum
aliud quidpiam est assumendum simile illius, quod in densitate extensi definienda Disiti od by Corale
188쪽
da fuit assumtum . Quemadmodum enim extensum est eo densius, quo mai rem habet massae, quae ex pondere judicatur, quantitatem , & quo haec cum minori congruit portione illius pedis, qui pro communi extensorum mensura sumtus est; ita motus eo velocior est, & quodammodo densor, quo majus spatium illius virtute perficitur, & quo hic motus cum minori congruit pa te illius solaris motus, qui pro communi motuum mensura ab hominibus adhubetur . Ut enim gravitas est massae proportionalis, quia est illius, quatenus vi donatur, effectus; ita spatium peragratum , utpote erictus motus , motui proportione respondet; & quemadmodum extensum cum alio extenso, uti cum pede , congruit; ita motus aequabilis cum alio aequabili , cujusmodi est motus solis , congruere intelligitur, ideli simul incipere, & simul desinere, in quo motuum, qui successivi sunt, congruentia posita est. Quare velocitates duorum corporum erunt in ratione directa spatiorum , quae ab ipsis percurruntur, & in inversa spatiorum , quae simul cum singulis a sole motu diurno absolvuntur. Quae spatia a sole simul consecta, eum tempora ab hominibus dici soleant; inde concluditur quod propositum erat, velocitates esse in ratione composita ex directa spatiorum, quae conficiuntur, & ex inversa temporum , quae in iis conficiendis impenduntur. Ex quibus conficitur tempus , ut a Philosophis accipitur, & ut accipi debet, i illud pro mensura motuum sumere velint, aliud non esse quam determinatum aliquem aequabilem motum , solis videlicet per arcum diurnum, cum ex dictis constet pro mensura quantitatum aliculus -- ciet aliam nullam sumi posse quantitatem, nisi quae eadem specie contineatur . Id quod erat mihi propositum , cum in hunc Physicae locum excurri. Is 7. Solutiones quorumdam objectorum Praeter ea, quae circa nostrum systema identidem diluimus, adversarii alia plura contra idem congerunt, quae sic resutare ducimus operae pretium. Ac primo ajunt si extensum ex punctis inextensis non constet, usque in infinitum dividi posse , & inde consequi quod omnino repugnat, infinitas saltem potentia partes esse in quolibet vel minimo corpore, itaut lamellis ex parvo cubo decisis convexitas ipsius mei firmamenti operiri queat. Quamquam enim in meassententia cubus omnino continuus in partes ipse per se secari non possit, potest tamen aequalis esse tot aliis lamellis atque bracteolis reipsa inter se discretis, quot satis esse queunt ad qualemcumque cooperiendam vel maximam suis perficiem , 84. Cum enim lamellae quadratae aliae aliis in infinitum tenuiores a Deo creari possint, eaedem esse queunt simul tot numero, ut si aureae sint, libramentum cujuscumque vel maximi corporis inaurent, & simul adeo exiguae crassitiei, ut si aliae super aliis ponantur, datum cubum exaequent. Quod profecto videtur prorsus a ratione abhorrere.
2. Certe Geometris non ita videbitur. Siquidem norunt positis tribus cubis, quorum primi latus sit in q, secundi - χ , tertii in I , totum primum cubum fore in o , secundum in Io, tertium in I, superficiem vero primi in I 6 , superficiem secundi - 4, tertii in I. Scilicet cubos ipsos esse in ratione triplicata laterum , superficies autem in duplicata. Ex quo fit 64 parvos cubos, quorum singuli sint I , conficere summam se primo cubo 64 , sed eorum superficiem fieri quadruplo majorem , quam sit superscies ejusdem primi. Quo pacto si minores atque minores in infinitum cubi sumantur , eorum summa poterit esse αα cubo o , tametsi superficies eorumdem prae superficie dim c
189쪽
bi in infinitum augeantur . Unde evidenter colligitur bracteolis valde exiguis quamcumque vel maximam superficiem posse operiri, tametsi earum summa
q. Atque ita infirmato objecto, quod ex infinita partium continui multi tudine ductum est, ad aliud Adversarii se vertunt, & ajunt in sententia continui quod in infinitum dividi queat etiam eo solum modo. quo hane divisionem explicuimus , consequens esse motum extensorum inter ea numerandum, quae in rerum natura constare non possunt. Nam antequam cortus a primo
cujusdam finiti extensi puncto digressum ad ultimum perveniat, primum dimidium transeat necesse est; antequam vero a Primo pariter puncto ad ultimum ill lux dimidii perveniat, dimidium dimidii transgrediatur oportet, & ita potiato omnia omnium dimidia ante pertransire debet, quam ad extremum singua Iatum partium , quae in duas dimidias dii pulci queunt, accedat. Sed in exteα- so continuo quantumvis finito dimidia in infinitum designari possunt. 88. Igitur corpus infinitas partes ante percurrerit necesse est, quam finito tem de spatium finitum conficiat. Atqui nulla ratione hoc fieri posse videtur : proptereaquod finitum transiri nequit praesertim finito tempore ; nulla est enim fini
ii ad infinitum proportio. Ergo nostrum systema , unde haec ablurda conlequuntur, nulla ratione esse potest. Huc recidit argumentum illud, quod Zenonis Achilles vocatur, quodque in antecessum proposuimus I 33. n. a. . Quamquam autem huic objecto supra responderimus, tamen non erit abs re aliquid aliud hic observare. Μulti multa ad haec scripserunt, quae quisque e tot editis libris , petere potest ; mihi enim non vacat ingulorum sententias proferre & expendere. Iavat potius quid ego responderi posse putem , significare. Dico itaque magnam hujus argumenti speciem evanescere , si quam temporis notionem in superiori biae ad Vivum resecuimus, hic pugnaciter teneamus. Cum enim tempus non sit nisi aliquis aequabilis motus , ad quem tamquam ud communem menseram durationes rerum & aliorum motuum exiguntur, hora autem non sit nisi motus solis per spatium finitum Is graduum orbis cceis estis, quid absurdi esse potest in eo, quod tempore finito unius, ex. gr. horae a corpore peragietur spatium finitum, in quo minores atque minores in in . finitum dimidiae paties designari possint λ Ιlhid enim unius Aae finitum tempus aliud non erit, quam motus per i lium pariter finitum Is gradum, in quo pariter dimidiae partes in infinitum cesignari queunt λ Unde corpus una limra motu aequabili ablolvere unum milliare idem propemodum erit , ac velocitatem dicti corporis ad velocitatem solis esse in eadem ratione , ac unum milis Ita re ad Is gradus orbis a sole motu diurno consum; in quo nihil esse alieni a ratione liquet ex iis , quae de motibus continuis , quorum alii aliis in infinitum velociores esse posiunt, stipra disputavimus, I 35. Quare si Adversarii vim laetant in eo, quod tempore finito motu peragrari debeat spatium ,
in quo dimidiae 'rtes infinitae designari queunt, se uti pugione plumbeo sateantur necesse est. Quod si vim argumenti non ponant in tempore, & universe dicant omnem motum ideoque & tempus repugnare ob id unum , quod infinitae partes, quae ex nostra sententia sunt in continuo, nulla ratione transiri possunt, neque hoc pacto eos aliquid prosecturos puto propter ea, quae articulo VI. disserui; de quo paulo post quidpiam aliud animadvertam. Ita concluditur nulla ratione ab Adversariis probari cum nostra continui sententia mo.
190쪽
tum penare. Immo potius conficitur haec contradictio in systemate adversa. riorum, qui volunt corpus extensum ex punctis inextensis, & tempus ex instantibus , quorum alia aliis proxime succedant, constare. Nam hac in hyp thesi eorpus moveri non potest, nisi unico instanti pnnctum inextensum coraporis ab illo puncto inextenso spatii, in quo motus initio reperitur, ad punistium sequens transeat. Ex quo fit punctum illud corporis eodem simplici instanti in duobus punctis spatii esse oportere ' quod idem est, ac corpus esse eodem tempore in duobus locis, id quod cum naturali ratione pusnare inter Philosophos eonvenit. Unde alia eiscitur ratio pro nostra sententia continuihoe pacto conclusa: si spatium extensum ex punctis inextensis conficitur, sequitur motum fieri a primo puncto ad secundum ; hoc autem longissime abesta vero, ut modo pivbavi. Ergo etiam illud, ex quo hoc ducitur. Ita fit,
ut continuum extensum ex inextensis non componatur. Sed haec obiter.
s. Potissimum vero oppugnari potest ea nostra sententia , qua volumus paristes actu & reipsa distinctas tamquam partes non esse in continuo extenso. Sit enim cubus hac extensione omnino continua donatus. Profecto duos in eo palis mos distinguere & designare circino aut alio instrumento possumus. Unde conis
sequens est eos esse partes reipsa distinctas. Nam in quae contradictoria ea. dunt , illa distinguuntur reapse res autem ita se habet in hisce palmis; alius enim in alio loco est , alius alius coloris esse potest. Qui ergo non sunt pa tes actu distinctae, tametsi divelli non queunt 16. Minime. Non enim idem est duo reipsa internosci, & esse partes rei p. sa distinctas, quae numerum faciant ex discretis coalitum unitatibus. Natri etiam in Sanctissimae Trinitatis Personas realem distinctionem cadere certum est; nemo tamen Theologus dixerit ex iis numerum rerum ternarium tribus discretis partibus constantem conflari. Item in substantiam & accidens contradictoria & realis distinctio conveniunt, & nihilominus partes non sunt, ex quibus aliquid coalescat. Quamobrem repugnantium convenientia ,& distinctio realis certum partium signum non sunt. Concedo igitur in duos cubi palmos repugnantia & distinctionem quadrare, sed eos esse partes reipsa distinctas i .de consequi nego. Ad hoc enim necesse est, ut suis quaeque terminis propriis circumscribantur, quibus fiat, ut ex iis tamquam partibus actu distines is ex. tensum coalescat. Sed ante omnes terminos & partes actu distinctas primitiis vam extensionem esse jam demonstravimus. 78. Igitur duo palmi alius ab alio secernuntur, sed minime tamquam partes reipsa distinctae , suos quaeque fines habentes , ex quibus extensum vere componi dici possit . Nec dimidi rum surrficiei cubi designatio, quae fiat ope alterius corporis , novos aliquos terminos utrique dimidio proprios inducit; proptereaquod cum circinus lineam describit, aliud nihil facit, quam contingere supernciei terminos, qui ante contactum jam erant, β. 86. Alteram vero partem superficiei apparere albam, alteram autem nigri coloris aliud est nihil, quam singulas a corpore diversicoloris contingi. Siquidem in hae sententia cum partes continui actu distinctae non sint, neque possitnt esse aliae alius essentiae dc naturae, quae realem partium distinctionem requireret. Quamobrem continuum debet et se ejusdem ubique tenoris ejusdemque densitatis, atque ideo ipsum per se, quod attinet ad interiorem substantiae naturam , eumdem ubique colorem reserre . Quare fidimidia diversi eoloris appareant, id non oritur ab interiori diversa natura,