장음표시 사용
221쪽
Iocum aequalem illi, qui a minimo fragmento occupatur. Id vero fieri potest ob incredibilem primitivorum exiguitatem corpusculorum, immo & earum molecularum , quae ex ipsis componuntur, ut in Physica docebimus. Quo in eventu eadem erit substantia si. ve massa, & etiam figura , & textus particularum. Nam illa non pendet ab exteriori loco occupato, sed a numero particularum ;unde libra auri est eiusdem massae, ac libra ligni , tametsi prima
minori, secunda majori loco respondeat : haec autem ab ordine di modo, quo particulae conjunguntur, qui similis esse quit, etsi plura ex corpusculis compenetrata sint Sc minorem impleant locum. f. 223. Instantia
Atqui nec admissa partium penetratione Corpus Christi redigi
potest ad occupandum quodcumque fragmentum , si extensum maneret. Ergo &c. Prob. min. s . Si manet extensum ,& simul occupat totum fragmentum , in rotunda particula rotundum foret, in
quadrata quadratum &c. atqui hoc fieri nequit sine depravatione humanae figurae & dispositionis membrorum qua illa donata est . Ergo &c. g. 22 . Responsio Diti. in particula rotunda seret rotundum, in quadrata &c., si foret una tantum Corporis Christi praesentia co. si multiplex seretne. Nam quemadmodum exilitate singularum molecularum, in quas
fluida dispecta sunt, fit ut quamvis singulta cujusdam sint definitae figurae , tamen simul junctae quemlibet cujuscumque figurae locum occupare & implere possint; ita multiplicatione divinitus facta in
eadem particula praesentiae corporis Christi iam per compenetrationem plurium ipsius corpusculorum extilissimum & sensus omnino sugientem locum occupantis idem Christus iacillime consequi potest, ut sine propriae sibique congruentis humanae figurae depravatatione in toto loco cuiuscumque figurae & in sngulis ejusdem partibus reperiatur. Quare nostra circa essentiam corporis in extensione positam.
1ententia cum praesentia Corporis Christi in Eucharistico Sacramento mirifice conciliatur, illudque ad hostes fidei refellendos commodi habet, quod unum tantum inducit disicile captu miraculum multiplicationis praesentiae , quod ex altera parte necessario admittemdum est in singulis particulis, quae per torum orbem divinis Verbis consecrantur, & ex altera satis clare naturali ratione fieri posse suadetur e eo, quod & Deus & animae pluribus sua paaesentes substantia eodem tempore ponendae sunt. m. II. V Diuitigod by Corale
222쪽
l. 22s. Objectio IRSi extensio foret essentia corporis, ejusdem propria seret; atqui
non est propria corporis solius; nam etiam vacuum est exiensum. Ergo extensio non est essentia corporis f. et 26. Responsito Dist. Vacuum est extensum potentia cα actu ne. Vide explic tionem f. 37. ct seq. Cum itaque vacuum non sit actualis extensio, nec negativa , ut alii putabant; idcirco necesse non est , cum iisdem assimare essentiam corporis esse possitam in extensione positiva; quaelibet enim extensio positiva est . Multo minus addendum
est sonida 3c impenetrabilis , quia quaelibet extensio per se penetrabilis est ε. 75., & impenetrabilis non sit nisi per vires accidentales f. ao
f. 227. S c u o L i o N V II. Si quis animum attendat ad haec duo , alterum prima iam & substantialem
eorporis essentiam in substantia extensa a me collocari , alterum vires omnes corporum accidentales esse , ut docui 42. hasque vires omnibus in collisi ne corporum primariis legibus atque phaenomenis explicandis idoneas esse,
ut paulo post & luculentius in Physica ostendam, & jam feci perspicuum T. LPhys Gen. h. aor. , parum esse momenti videbit in iis , quae contra sente
tiam hane disseruntur a Cl. Viris Leibnitio, Wolphio , Musschenbroechio inuisi de H & in Elem. Phys. a Domina m Chasielit in Institutionibus Phyis scis , & a pluribus aliis, his duobus subsantia extensa absolutam atque peris.ctam eorporis notionem non contineri, principium agendi & vires motiam ascisci oportere, ad naturam dc essentiam corporis pertinere quoque vim ineristiae, attractionis, & repulsionis, quae a sola extensione non profluunt, persectam essentiae corporis, uti di cujuscumque alterius f ubstantiae, notionem nobis minime inesse , eo quod per sensus , qui solam corporum superficiem attingunt, eorum. dem cognitionem acquirimus, & qui a s inesset, leges motuum ab eadem derivare potuissemus, quas tamen a posteriori solum didicimus, 3t alia hujusmodi quae ex citatis auctoribus quisque facile haurire poterit. Nam plurima ex his subolere videntur obscuram illam atque confusam essentiae rerum Wolphii nolim Nem , in qua nullum fit discrimen inter essentiam primariam 3t substantialem , interque accidentalem di secundariam, neque inter necessitatem differentiarum , antequam cum genere conjungantur. & postquam conjunctae suerunt, distinguitur.
Cum autem haec discrimina in rhilolophiam esse inducenda f*.Iχρ. I 3o. L s.
planum fecerimus , consequitur solam substantiam extensam ad primariam corporis essentiam pertinere , principium autem agendi, scilicet vires motrices , a tractionem & repulsionem atque inde pendentem inertiae vim aut secundariam . 2. Quia vero Musschenbroechius magnam in eo facit vim , quod interiores rerum substantiae adminiculo sensitum , quibus utimur ad eas cognoscendas, quuque solam ipsarum superficiem nobis referre possunt, nobis perspectae non sunt, idque confirmat exemplo ejus , qui vasa clausa corporibus plena deserri videns inde vellet in eorum, quae ihi continentur, cognitionem ex solo externi libramenti
223쪽
menti aspectu venire , qui profecto nimiae temeritatis esset ab omnibus sanae mentis. coarguendus , idcirco hac de re quod attinet ad praesentem disputationem, accuratius est disserendum ne quis inde colligat pei mariam & substantialem corporis essentiam temere a nobis explicatam fuisse . Primum itaque adis verto aliud esse essentiam corporis , quod ex pluribus diversis corpulculis primitivis varie inter se contextis coalitum est , aliud essentiam unius cujuslibet corpusculi . Si de prima Vitur, homini assentior ex solo exteriori aspectu sine temeritatis. vitio non posse conjici quae & qualia sitit ipsius corpuscula , &quali. ratione quibusque viribus sint inter se conglutinata , atque ad eadem aliis
qua . saltem crassiori ratione cognoleenda necessarium esse corpus in sua princiis
pia di Glυere, & ita efficere, ut singulae partes sub aspectum & sensus eadant;
ad idque confirmandum valere exemplum ab eodem allatum . . Atque inde se. quitur, ut in desperatis habenda sit persecta & absoluta. cognitio essentiae coris porum, quae in senius . incurrunt, eoquod haec ex corpusculis lentum longe suis. gientibus , & vario ac multiplici pariter sensibus minime obnoxio modo conis textis composita sunt . . Si vero sit sermo de altera , arr anter me factu. rum non arbitror , si eam contendo nobis esse satis perspectam & exploratam ad . eum finem , ut plurima illius attributa & praecipuas in motus communicatione inter primitiva corpuscula leges tuis.ex illa colligamus. Nam quae viis demus, tangimus, olfacimus &c. non sunt ni sti primitiva corpuscula, quatenus conjuncta sensileiri motum efficiunt . Ex altera vero parte sola. superficies conis tingi non potest, sed interior substantia contingatur oportet f. 7s. ; ex altera autem quoὸ libet palmitivum corpusculum omnino continuum , licet aliud alio
densius esse possit, & sortasse sit, ut in Physicis docere conabimur, est ejusdem ubique tenoris, Sc ejusdem ubique densitatis atque speciei , ut qui superficiemeognovit, idest aliquam tuterioris substantiae partem , totam substantiam cognosisse. dicendus sit. Ergo non solum superficies corpusculorum , sed etiam tota inisterior eorum i substantia a nobis cognoscitur . . Quod hoc exemplo declaro . Si quis sciat in vase conntineri nummos aureos ejusdem speciei ,& in summo va. se esse videat illos , qui vulgo dicu atur me bini. nonne omnes alios infra positos usque ad fundum tales esse cognoscit Ex quibus emcitur illam, quam diximus, substantiae corporum & eorum substantialis essentiae notionem a nobis posse commarari. Quod ut magis perspicuum fiat, in mentem veniat eorum, quae Iti. Log. disseruimus . Ex iis enim quod hic docemus, mirifice conis firmatur. Nam ut ibi. planum secimus , ens omnino in determinatum reipsa exsistere nequire, sed prorius determinatum, exstet necesse sore ; . ita: nostri in istellectus ideas rerum indeterminatarum, sue generum esse in eodem conjunctas cum iideis disserentiarum, & sola mentis virtute alias ab aliis quasi separataseonsiderari daeuimus Ex quo luculentius suadetur quod , ic docemus, uti superfietes sine interiori substantia extensa esse non poteli, ita ideam superis ficiei cum idea substantiae extensae necessario conjunctam in mentem illabi, &alteram ab altera: sola vi abstrahendi posse disiungi. dii nobrem per sensus.
ideam substantiae interioris ccii porum: possu nus adipisci. . . . o vero haec, in quibus maximum est in tota Philosophia momentum, adhuc in majori luce ponamus, operae pretium arbitror in medium afferre rationes , . quibus . sententiam Maschenbroechii'aliorumque Cl. Philosophorum cum universe , tum vero maxime cum de corpore agitur , suadere conatur. c l. Vie
224쪽
I rannes Gualbertus de Soria in Pisano Lycaeo Plillosophiae Proses or. Is enim
in libro qui inscribitur opere flos obe Lucae anno IPSO. tom. 2. cap. q. 2. haec ex italica in latinam verta linguam scribit . Primum itaque illud nobis certum esse debet & exoloratum fieri non posse , ut intimam rerum essen. tiam , & veram alicujus substantiae cognitionem naturali ratione cognoscamus, quemadmodum est significatum in primae Drtis capite , quod agit de notionubus adaequatis atque inadaequatis. Esentia intima , aut intima rei natura voca. tur id omne. quodcumque sit , ex quo proprietates omnes ejuldem atque attributa nascuntur; illud ipsum , per quod ea res fit ipsa per se potens gignendi, atat recipiendi eos omnes effectus , quos gignit atque recipit. Hinc essentia & natura materiae ex. gr. est id omne, propter quod apta est effectibus, quos generare atque recipere potest , generandis ac recipiendis. Iam vero quid est hoc insum Z Cujus virtute materia resistens est atque impenetrabilis Τ Quid ita inuicte in materia resistit λ Haec resistentia atque impenetrabilitas non est ne iacessarius extensionis eschus se . Id quod auctor ex eo efficit, quod spatium extensum est , & nihilominus est penetrabile nulliusque prorsus resistentiae , im- imo immobile, & in partes etiam minime separabile ; tum ita pergit. Noa est ei D materia resistens , mobilis , sectilis ob eam rationem , quod extensa est. Verum quidem est haec attributa sine extensione haberi non posse; sed una extenso nequaquam illa gignit , eo quod constare & revera constat in spatio cum attributis contrariis . Est ergo in materia , praeter extensonem, aliquila aliud, i
per quod resistit, per quod impelli potest, per quod cum alia materia invicte
nequit penetrari , per quod moveri quit & in partes disjungi . Hoc autem mysterium quid tandem sit quis i oterit vaticinari λ Sensus non reserunt , nec referre possunt , ut liquet . Igitur frustra id speraremus ab experimentis , aut a testimonio sensuum aliorum nominum; nec ad id conducit reflexio . Haec enim homini alias non potest suppeditare notiones , nisi eas quae pertinent ad interio is res nostras affectiones , & ad id , quod intus accidit in nostra sentiente & eci-gitante substantia, sive illas, quae nonnulla mentis attributa ejusque effectus ex hibent. Iam veto quis non videt, ope reflexionis cognoicere facultates mentis,& proprietates idem non esse, ac cognoscere quid sit, quod in materia ad gignendos ac recipiendos ipsius effectus comparatum est Τ Notionibus autem talis 1 peciei talibusque nostrorum iudiciorum , atque ratiocinationum elementis qui poterimus hoc penetrare mysterium 8 Nam illud non patefaciunt notiones, quae reflexione acquisitae suerunt . aut possunt acquiri . Ergo neque illud patefacere quibunt judicia & ratiocinia , quae illarum ope eliciuntur, quia iudicium non est nisi cognitio relationis inter hujusmodi ideas, Sc ratiocinium non est, nisi perceptio relationis inter judicia A. Hactenus de Soria , qui eum in prima paris, te docuisset, alias non esse naturales idearum origines nisi sensus & reflexi snem; inde concludit naturali ratione cognosci nequire reconditum & arcanum. illud per quini materia apta est effectibus quos gignit atque recipit, gignen- , dis atque recipiendis , ideoque nec intimam materiae essentiam , de qua hic potissimum disputatur- έ i .Quae omnia referre Volui, ut sub oculos ponantur fontes, ex quibus orta est haec ceteroquin communis praejudicata opinio , quod substantiae materia lis intima essentia nequaquam cognosci potest, & ejus notio substantia ex te;
sa mi me contineatur . Primo non sellim dς Soria . verum & alii plurimi
225쪽
Ahistotelaei presertim & Newtoniani duo extensionum genera ponunt, alteram permeabilem , immobilem , insectilem in spatio vacuo ; alteram impenetrabi lam , mobilem, sectilem in materia , sive in corpore, cum alioquin nulla sit prorsus in vacuo, sed sola potentia extensionis s7. & seq. in solis autem primitivis corpusculis sit vera extenso mobilis , sed quae ipsa per se penetrari queat ab alia extensione 7s. & in partes secari nequeat ε. 8 . Citati vero auctores qui impenetrabilitatis & resistentiae in statu proximo originem in i
lima corporis ejentia & in extensione quaesierunt, & quia invenire non potuere , idcirco materiae essentiam sola substantia extensa contineri negarunt, perinde mihi secisse videntur, ac ii, qui extensionis originem atque rationem a priori & a partibus reipsa distinctis aut extensione praeditis, aut illius expertibus repetere conati sunt. Nam quemadmodum horum labor in irritum cecidit ob eam rationem , quod extensionis originem in iis, unde oriri non potest , investigarunt β. 7 I.; ita illis, similem caussam res minime e votos uccessit. Cum enim corpuscula continue extensa ipsa per se ab aliis penetrari possint, ut β. 77. docuimus, insta docebimus impenetrabilitatem in statu proximo , & inde pendentem resistentiae vim sive inertiam non ab estentia primitiva materiae pendere, sed a viribus accidentalibus, quae in materia jam
constituta a Deo creantur & generantur. Quas vires & inde prosectam imponetrabilitatem & resistentiam si velint ad essentiam & naturam corporum, qualia nunc, saltem ut plurimum , sunt, pertinere, non valde repugno, dum m do mihi assentiantur eadem spectare ad essentiam secundariam & accidentalem,& posse disjungi, quin substantia corporea perimatur. Quae eum ita sint, manifeste patet nullas esse rationes, quibus Cl. de Soria conatur efiicere intimam materiae essentiam a nobis non posse cognosci, nec illius notionem extensaeontineri substantia, atque ad revelationem confugiendum non esse, quo adori sinem impenetrabilitatis , & vis inertiae perveniamus. Id quod in Physicis& infra luculentius apparebit. Qua in re & similibus id diuissimis Philosophis usuvenire mihi videtur , quod addolescentibus saepissime contigisse animadverti , cum iisdem prima Geometriae principia explicarem. Comperiebam eos ad liquidae veritatis cognitionem non pervenire, quod in simplicissimis definitionibus & in facillimis propositionibus abstrusum aliquod latere putabant mysterium ipsis ignotum , soli autem Praeceptori perspectum , eosdemque ut faci-
Iius patentem veritatem perciperent, ab hac salsa persuasione deterrebam, atque
dieeiam me in iisdem nihil aliud percipere, quam quod appareret & ipsi quoque clare intelligerent. Ita Philosophi in simplicissimis generalibus Ontologiae,
notionibus , quae clarissimae sunt, utpote sens atque origo perspicuitatis, quae in multis particularibus notionibus ex iisdem certe compositis reperitur, atque in his praelertim extensonis , continui, materiae, & substantiae corporeae in ejusque recensitis impenetrabilitatis & inertiae notionibus magnum aliquod mysterium inesse putant; quod fallum est cum extensae & continuae substantiae notio sit ipsa per se clara & evidens , nisi quis extensionem repetere velit a partibus actu distinctis , quas huic loco densissimas offussisse tenebras iam supra notavimus is s. n. 32. & originem impenetrabilitatis & inertiae non a viribus accidentalibus sed ab essentia primaria corporis, quod pariter huic disputati
ni magnam obscuritatem. aspersit.
ii 5. Ceterum Ad hosce Philosophos A prasei tim de Soria & Musschenbroe-
226쪽
chium magis magisque refutandos in memoriam revocare juvat quae adversua l. Verneyum itidem innixum principiis Ιχ. n. 3. & seq. disserui, essentias rerii ii , ut pote quae lolum id quod re ipsa inest, complectuntur et t. num. si inpliciores esse & paucis admini uin praedicatis constare οῦ attributa vero , sive possibilitates modorum innumerabilia , immo infinita in quaque re posse coisgnoici ; verum ad eas clare dii incteque percipiendas necessariu in non esse omian .s intestigere possibilitates , sed ea tantum , quae insunt re ipsa , & ex possibilitatibus eas, quae proximae sunt, aut non adeo remotae , quaeque ex ipsium et essentialibus ipsae per se veluti fluunt. Ut ad claram atque distinctam es.sentiae trianguli notionem habendam tantum necesse est percipere triangulumelle figuram tribus lineis rectis ad angulum concurrentibus conclusam, noni omnes proportionis relationes ad quascumque alias figuras, quae relationes .inis
finitae sunt & a solo Deo percipi possunt; proptereaquod aliud est elare diis stincteque percipere triangulum , aliud est comprehendere ; ad primum satis est essentiam trianguli sive quod actu inest, & ad summum praecipuas ipsius possibilitates percipere I ad secundum autem necessarium est omnes cognoscere posis
sibilitates. Similiter res se habet in corpore. Illud satis clare distincteque percipio , dum intelligo esse substantiam . extensam . quae est ipsius essentia , ipsam per se penetrabilem , 7 s. aliam alius densitatis str. aliam alia majorem sine ullis distinctis partibus h. 78. capacem recipiendi motricem vim , quae sit aliquod absolutum accidens & a motu distinctum 42. in ipsa a Deo, crea tum , cujusque ope fiat idonea resistendi aliis substantiis extensis ea ratione . . quam infra explicabimus ; aliisque donatam proprietatibus , quae in corporibus obseruantur. Omnes vero ipsius possibilitates sine detrimento ideae clarae atque distinctae nequaquam intelligo nec intelligere possum , cum agitur de iis, quae progrediuntur ad infinitum. Ut perspicue nosco unum exterdium, continuum esse posse aequale duobus distinctis , quorum. utrumque sit ipsius dimidia pars: quatuor, quorum quodlibet sit quarta; & ita multis aliis usque ad λ aliquem numerum eumdemque finitum 8 . , sed meis finitis cognitionibus hane ejusdem infinitam potentiam exhaurire , & usque ad infinitum pervenire non poniam . Quod impedit quidem ne illam comprehendam , non vero ne clare distineseque percipiam . Ad haec si animum adverterint laudati Philosophi alii que plurimi ex Recentioribus, suturum spero , ut iisdem hac in disputatione
aequioribus utamur . . . r c I
6. Parum autem moror eos Ρhilosophos, qui non.in extensione , sed in exigentia . ut ajunt , extensionis es lentiam corporis lollocaverunt. Hi enim adversus ipsa peccarunt principia , quae vetant ut essentia rei in aliqua possibiliatate modorum atque accidentium statuatur . Vel enim extensio necessitate abis
soluta inest in corpore, vel saltem per Dei potentiam abesse potest . Si primum , ipsemet extensio est essentia primaria ut probavimus, quia & actu inest. 3c a nulla re alia proficisci potest ; sin autem abesse potest , est accidens aut modus , & in corpore debet esse aliquid prius & re ipsa inhaerens , quod hanc
postulat extensionem . Similiter resutantur aliae sententiae , quae corporis essentiam ponunt in aliqua possibilitate . . Ceterum doleo Cl. Soriam , Bumerium, Verneium, Genuensem , aliosque non paucos de animae humanae ibi ritiai & immortali natura praeclare sentientes hanc mordicus defendisse sententiam, quod substantiae & essentiae rerum
227쪽
sunditus eo nosci non possunt, idque pω sertim cum agitur de intima substantiali corporis essentia. Nam hoc pacto nescientes atque imprudentes suae momentum auctoritatis addiderunt illi h n in negotio spiritualitatis animae nedum periculosae, verum etiam perniciosae Lochii sententiae , qua putat fieri posse, ut materia virtutem accipiat cogitandi. Siquidem Lochius totus est in ostendendo a nobis ignorari , quid sit substantia tum universe , tum singillatim, eum agitur de substantia aut corporea aut spiritali , quidve intimae re. rum essentiae , atque contendit in iisdem semper aliquid esse, quod nostras cognitiones prorsus ei fiigiat, ut inde colligat esse in materia aliquid nobis iniserinitum , quod esse possit cognitionis capax , cuique saltem cum suifficientitatione ob hanc eanadem caussam quod neicitur quid sit, hanc potentiam negare non possumus . Sed hac de re tota enucleate tractabimus in Psycholoὸia; moκ ad quaed. Lochii & ipsius discipulorum objecta solvenda nonnulla iubis. jungemus, posteaquam quoddam Peripateticorum objectum solverimus ,& alias
quasdam corporum proprietates expenderimus .
8. Siquidem hujus clarissimae veritatis luci, quod extensio sit primitiva &substantialis corporum essentia , tenebras obducere conantur Aristotelaei , dum inter extensionem in ordine ad l e interque extensionem in ordine ad locum distinguentes, ex rationibus hactenus allatis ad summum colligi ajunt extensio. nem relate ad se ad naturam & essentiam corporis pertinere, non autem exintensionem comparate ad locum. Ad homines refellendos primum statuo nullam
ipsis esse rationem confugiendi ad hanc inexplicabilem & humano intellectui prorsus imperviam distinctionem . Nam idcirco illam excogitarunt , eo quod ex altera parte crediderunt Corpus Christi in Eucharistico Sacramento esse prursus sine extensione ratione habita loci , nec alio modo ibi esse quire, Scis altera ad corpus humanum requiri viderunt partes , quae sint extra partes, in qua partium dispositione naturam extensionis positam esse intelligebant. mo iactum est ut ad mysterium sartum tectum servetndum haec duo inexplicabilia ponerent, partes Corporis Christi esse extensas in ordine ad se, non vero in ordine ad lacum. Sed et a I. & seq. jam ostendi sacillimum modum eomponendi extensionem localem Corporis Christi cum ipsius in Eucharistico Sacramento praesentia, quin aliquid admittamus, quod naturalis rationis lumine non intelligamus . Ergo ex necessitate sartum tectum servandi mysterium
nulla a Peripateticis ratio duci potest in Philosophiam inducendi tam inexplueabilem distinctionem. Etenim assentior ea, quae cum revelato mysterio necesintano connexa sunt , admitti oportere , tametsi humana ratione comprehendi
non possint, uti est possibilitas unius naturae & substantiae in tribus Personis, aut praesentiae Cor γris in pluribus locis . Nego tamen esse multiplicandas sine necessitate dissicultates, & illa quae humana ratio complecti non potest, admitti oportere, sine quibus mysteria explicari queunt. Hoc enim tempore, quo tot impii homines nullum non movent lapidem ad eum finem ut Religionem
Christianam evertant, ostendantque res ab eadem propositas non solum esse supra rationem, verum etiam contra , ut in Logica n. 3. & seq. docuimus , e re eliristiana esse duco minuere dissicultates , non augere , & eos ,
qui fidei mysteria, quantum fieri potest, eum humana ratione conciliant, de hac Republica plus benemereri, quam illos , qui ad aliquod mysterium incolume servandum sine ulla nece ssitate obtrudunt principia, ad quae humana ratio
228쪽
aspirare non possit . Quare cum ad praesentiam Corporis Chessti in Euehari.
stico Sacramento necesse non sit hanc inexplicabilem inter hae e duo genera extensionum dii tinctionem admittere, nullam esse concludo Peripateticis rati
. Deinde cum fidei Μysteria sint supra rationem, non contia, ut cit. Log. . loco pluribus explicavi, hanc distinctionem conrendo principiis lumine naturae notis adversari. Quid enim est corpus esse extensum ratione habita loci in nostra eaque vera sententia, quod in vacuo nulla sit vera extensio , & ideo nomine loci extensi intelligi non possit, nisi alterius corporis extensio, ad quam primum reseratur λ Aliud certe nihil quam primam ex. g. partem primi coroporis contingere primam alterius, non secundam , secundam primi contingere secundam alterius, non primam. Hoc posito ajo corpus ex pluribus corpusculis primitivis coalitum extensione in ordine ad locum carere non posse, nisi sinis gula primitiva corpuscula eadem priventur. Quamobrem res eo revolvitur, ut videamus an partes unius corpusculi possint esse extensae in ordine ad se, id est aliae extra alias, quin sint extensae in ordine ad locum, idest ad partes alisterius corpusculi. Id autem fieri non posse sic ex principiis supra constitutis ostendo. Partes in uno tantum continuo extenso actu & re ipsa distinctae non sunt, nec idcirco actu reipsa aliae extra alias, sed tantum in potentia, quate. nus cum unum corpusculum primitivum possit esse aequale ex. duobus pectes edistinctis atque discretis, & quorum alterum extra alterum reipsa est,& sui dimidio contingere queat primum corpusculum , altero vero continsere secundum, ratione habita horum duorum , quibus aequivalet , & quae aliis sui paristibus contingit, dicitur habere partes & plures & alias extra alias. Quare eum unum corpulculum habere partes extra partes aliud non sit quam alio atque alio modo contingere plura corpuscula , admut primo sui dimidio uni eorpus. culo respondeat, & altero alteri, consequens fit corpusculum non posse habere partes, nec ideo extensum esse posse relate ad se, nisi alia atque alia sui parte plura contingat corpuscula, aut proximam habeat contingendi potentiam , atque iacirco nili sit extensum ratione habita loci. Ex quo fit extensionem relate ad se ab extensione relate ad locum neque divina potentia ia corpore pos
I . Quod confirmatur ex eo , quia licet distinme serent hae duae extenso. nes , tamen non inde colligeretur eas posse divelli. Nam inde ad summum consequeretur extensionem relate ad se esse aliquod absolutum , extensonem vero relate ad locum sive ad alia extensa esse aliquod relativum pendens ab extensione comparate ad se, ut ab aliquo absoluto ; nam ex eo quod corpus ipsum in se partes habet extra partes, sequitur sui partibus aliis alias circuminfusorum corporum partes contingere . Iam vero , 93. docuimus nec Deum ipsum posse proxime creare, corrumpere, aut variare relativa , sed solum remote, quatenus creat, corrumpit, Variat absoluta , ex quibus ipsa per se mlativa exsistunt. Ergo sartatecta manente extensione relate ad se non potest in corpore corrumpere extensonem comparate ad alia corpora; quod ni ita so-ret , Deus relativum destrueret ipsum per se sine ulla absoluti, a quo exsi- .stit, destructione . Ajunt corpora necessario esse quanta, & quantitatis duplicem esse effectum, alterum primarium & a corpore inseparabilem, qui est e tensio relate ad se, alterum secundarium, & idcirco divina potentia separabi-
229쪽
Iem, qui est extensio ratione habita loci extensii, sive aliorum corporum , si cuti duplex eli essectus personae, alter ut peribna subsistat in se , qui ab'eadem disjungi nequit, alter ut non communicetur cum alia re, qui potest, S: revera disjunctus fuit a persona Verbi, cum humanam naturam assumst . Ve. rum si haec resecemus ad vivum , nihil in iisdem esse comperiemus momenti ad hanc nostram infirmandam rationem . Nam aliud est relatio pure negans sive negatio relationis , aliud vero assirmans & positiva. Ut sit pura negatio relationis, vel debet esse unum tantum ex iis, quae reseruntur, vel si plura, nullum sit oportet relationis landamentum . Ex. 8 Petrus non seret alteri, similis , si alius nemo in hac rerum universitate reperiretur , vel si foret ita lus albus, aliis hominibus in albedine similis non foret . Ut vero sit relatici debent esse duae res , quarum altera ad alteram reseratur , & fundamentum ac ratio , propter quam reseruntur. Iam vero negatio relationis ab aliqua re
non est inseparabilis, nisi impossibilis si alia res ad quam reseratur ,& ratio, propter quam , & hac de cauisa negatio relationis aequalitatis inter Deum& aliam substantiam est necessaria & a Deo inseparabilis , eo quod nulla potest exstare substantia diversa a Deo , quae Deo sit aequalis. Relatio vero assirmans a re potest disjungi si non sit alia res ad quam reseratur , &fundamentum , propter quod , non autem si utrumque sint praesto saltem quod pertinet ad proximam relationis potentiam, secundum ea, quae 4o. & seq. hae de re disseruimus. Nec enim Deus facere potest, ut positis duobus parietibus albis non sit inter eos similitudinis relatio aut saltem proximum illius
sundamentum . Dico ergo incommunicabilitatem personae cum alia re esse negationem relationis hypostaticae conjunmonis cum alia natura , quae negatio Personae Divinae necessaria non est, eo quod potest hanc naturam creare , Scialem eum illa conjunctionem inire. Ex quo patet cur a Persona divina se palari queat: at corpus esse extensum relate ad locum esse afirmantem rela.
tionem , qua fit ut primum corpus primo sui dimidio secundum corpus primi dimidio aequale contingat, secundo vero tertium pariter primi dimidium. Qiare si non lint haec duo corpora prope primum, non erit quidem hec relatio at si reperiantur, & partes in primo maneant extra partes , ideoque primumst extensum relate ad se, qui Deus potest illam impedire relationem ne sit eo modo, quem locis supra citatis esse docuimus Τ Manet ergo non posse ineorpore permanere extensionem relate ad se sine extensione relate ad locum . sive ad alia corpora circumfusa.
De quibusdam attributis corporis siυe substantiae extensae.
ΡRaeter illa duo, primum, quod corpusculum primitivum non
potest in partes secari *. 86. alterum quod cum alio compenetrari potest, hac propossitione statuo tertium , ex iisdem ortum principiis. Corpusculum primitivum nulla ratione comprimi potest
230쪽
atque ideo perfecte durum est. Prob. Si qua ratione comprimi posset, foret aliqua ex his duabus, aut quia redigi posset ad minus spatium per compenetrationem partium aliarum cum aliis, aut quia quantum partes in una ipsius superficie ad partes accedunt positas in contraria, tantumdem in aliis superficiebus discedunt; v. g. dum lamina aurea percutitur , subtilior fit , itaque superficies aliquae accedunt, sed interea producitur, & aliae removentur. Atqui corpusculum primitivum neutram ex his compressionibus suscipere potest. Ergo &c. Prob. min. In utraque partes motu particulari & diverso, quique situm partium mutet , cieri debent, nam in prima dum compenetrantur , ad se vicissim ex contrariis partibus accedunt; in secunda, dum ex altera parte propiores fiunt, ex altera remotiores. Atqui ubi nullae sunt partes actu distinctae, uti non sunt in corpusculo primitivo g. 78. 84 , ibi partes moveri non possunt contrariis motibus, quique situm partium mutent, ut constat. Ergo &c.
Non repugnat materia omnino continua & simul fluida e mollis; atqui materia fluida & mollis saltem altero modo comprimi potest. Ergo corpusculum primitivum comprimi potest , nec est
omnino durum. Prob. maj. Hanc materiam esse posse statuunt Cl.
Viri de Lanis, Mollerius, Bernullius, & recentissime Frontondus in I ibro edito Liburni Della fluidita de Corpi. Ergo &c.
q. 23O. Responsio. Hanc materiam esse posse statuunt Cl. Viri absque sum cienti ratione co. cum sussicienti ratione ne. Nam in hoc decepti sunt ,
quod ex materia extensa omnino continua non viderunt consequi,
quod nos effecimus f. 78. nullas in ea actuales partes exsistere posse : quod si vidissent, compressionis possibilitatem non admisisient , eo quod .haec sine partibus distinctis esse nequit, ut ostendimus *. 228. Quamobrem hanc materiam omnino continuam &simul fluidam & mollem sine suffcienti ratione admiserunt. q. 23 I. Instantia. Atqui eam induxere cum lassicienti ratione ergo &c. Prob. min. sub. Si corpuscula primitiva non serent mollia, non possent servari leges motus in illius communicatione. Ergo &c. Prob. ant. Vis non posset a corpore impingente transire in impactum . Ergo &c. Prob. ant. Corpus impingens non potest transfundere suam vim in partes, quas non contingit; sed si corpora non serent mollia, sed dura, corpus impingens non contingeret impactum nisi in partibus Diuili od by Cooste