Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

201쪽

LOCIS AFFE RV. Est Idissicili transitu: praesertim si supinus, .laborat, iaces

deglutire quippiam conetur. Nam erecta figura trans glirtitio muli facilius perficitur. Nec vero puto late 'ita, atriis T VOS. Partium inflammatarum nullam non dolere Q

vb11uo munere fungitur contra , mitigari colorem, re munei: ubi ab agendo demterit. Quum autem gula sentiendi mitigatur do-

facultate isit praedita, ipsam quom, Veluti auctarium in Pr, Vbi ab 'gadii iurn in sum euocare oportet quo plenius affectus ityxint aluus dignot cantur rariare lutiat aegro Interrogare itidi iota quidnam deglutiendo sentiant. Dippe imbecillitate Din. ad digno nonnunq percipere se fatentur, Ut longo vix tempo- nidos iris spatio per gulam transeant ingesta Interdum ea in GV illiW-- media via haerereo coerceri aiunt. Horum primum, actionis infirmitarent . alterum , particulae cuiuspia angustiam indicat Verum trita sic differentias ex relicis accidetibus intelligere licet. Nam in imbecillitate quae ex sola intemperie citra tumorem fit praeter natura ingestoriam in transii tu tarditas,& aequalis c sine dolore,& in supino quidem de cubitu maior ceruice Ver erecta, minor sine ullo angustiae sensu, accidere solet. Ubi ero cum tumore coniuncta imbecillitas est, Una quapiam particulam angustiore caeteris em ciet: atl per eam ipsam tardior erit transitus. Quδd sit tumor ruerit inflammationis aut erysipelatis particeps,

accedet ei dolor &fitis,& multi caloris sensus, febrita mon admodum ardens, quae siti proportione haud- quasi respondeat. Si Uerb tumor aliquis ex non ita calidis fuerit, tum citra febrim,& calorem δε sitim deglutitionis inaequalitas aderit, retentis cibis i parte aliqua. Porr affectus dolorificus gulae iuxta dorsum lsentitur, quum gula incumbat spinae . Iam Verδ, si obruptum aliquod vas ipsius gulae, sanguis aliquando Vonnatur, dolor statim sentitur iuκta locum ubi talis ruta Reseratio uassinio conti perit. At reserato ore vasis mullus percipitur ''

202쪽

Np,xur Rς praeterea QMaelictus,ne' casus hac profusio, a 3ςm prVcessit id quod rupto vase Videre est. Quanq; ob solam sanguinis plenitudinem, vasa interdum disina rumpi politiat. Quae vero per eroisione fit eiectio san-- v in guinis,Vlcere praecedente contingit. Fit autem UlcuS, Vel rupro vase Vel vitiosorum humorum influentia:

id qd ita cutem ii saepenumer,accidit A P. V. Ventriculii quod Veteres ob accidentia quae in

quae inferres aucit, cor nominabant )non bolum syncopem,leat sympto, sed conuulsiones,sopores,morbum comitialem ratomata. melancholiam inferre soleta nec no symptomata , qualia per suffusiones infestant. Qu's quidem affectus omnes, consentientibus ei caeteris partibus, in ipso fie- sudiuieuit ri contingit. Quippe ad propriam eius rationem perti affectus prima net, . tum fastidire,tum natanteScibos corrumpere. q. Nam si cibi in ventriculi fundo firmentur,praecipue si suapte natura nori facile corrumpantur, ae neutrum ex illis accidit. Porr quum grammaticus quidam iuuenis, quoties Vel nimis vehementer docebat, vel cogitabat,vel esuriebat, Vel irascebatur , morbo comitiali,ob nimis acutum sensum oris ventriculi, corriperetur tertia vel quarta hora panem optime praeparatum ei exhiberi iussi, tum quidem,simon sitiret: si Verb siti cruciaretur, ex vino madidum,in quidem almiii ,1 io, modiceq, astringente. Nam huiuscemodi vinum modice pastili Vt Vires addi Ventriculo sic minime tentat caput, qugens utreis ad solent Vina vehementia. Dein Verb singulis annis bis, lituent iculo, aut ter picram ex aloe ei exhibens quod quidem me Eibu ' dicamen totum Ventrem ab excrementis liberat, Dictae ex aloe ipsum I ad actiones proprias corroborat' ita restitui usus. sti homine, Ut reliquum Vitae integra sanitate frueretur. Complures etiam no solum insomnia & somni tumul 3πppoedi tuosi molestant sed amentia quot propter Vitiosum

Ibi Ohz humorem,collectum in ore Ventriculi. Iam ver flatu uiat u signa trium illum h pocliodriorum morbum, omnes proin

203쪽

sessi sunt,tri titiam, desiperationem, atq3 moestitiam inducere, nihil ci; ad melancholiae accidentia reliqui facere. Laborarites autem eo ni orbo post cruditates, dictis accidentibus multo vehementius cruciantur a Idam ipsorum quot splenetici fiunt. Quocirca coniiciendum est, ex hoc etiam viscere vitiolam saniem in Ventriculum relegari. Ergo ea accidentia quae cerebruassiciunt,Vel oculos,Vitiosorum humorum Uaporationem sequunt 'At syncopa quae vitio stomachi, hoc est, Syncopa suo ori Ventriculi accidit ob dolorum pssius proprietate V ς' 'exolutIone maucit, rorta Ile Uero eluS lutepetae ad modo vires cae cor pueniente. Quemadmodu Vbi cor vehemeter in oluat. temperatum est,uires agminatim cadunt, oportetrii tatis fiunt ore

militer etiam citiae hoc est picae, mulieribus accidui ' μ' ore uentriculi affecto. Nausea pterea, cardialgia,& sin Mausea. Iulius, inter huius partis affectus debet annumerari Cardialgia. Assicit aut uentriculi uniuersa capacitas, similib'dispo Singultu . sitionib'quibus & os illius: caete*mo pinde uehementi bus. At quia coitionis opus perficitur in partibus ori

subditis, necessctum e eas ipsas partes , quum male dispo 'I I

sitae fuerit, cruditatis causam existere. QVsed uero san ne acuati perguis a iecinore atm liene effluens uacuari per uentris ventricula posculum possit, sane de hac relatius alibi sumus dicturi st-C A P. VI. A.Tiecori duplex etiam genus morborum acci

dit unum a sola inteperie citra tumorem prae tum accidis ternaturam alterum Vbi una cum itemperie tumor

quom adest, ut inflammatio, erysipelas,scirrhus,inflatio,& obstructio a crassiso viscosis humoribus, in extremis uasorum partibus quae a uena portae Xoriuntur facta. Veriam in iis laborans grauitatem percipit in dextra praecordiorum regione . Qu*dsi halituosus quom spiritus, cui no pateat exitus , illic concludatur, . non solum grauitas,sed tensionis quom sensus sequet. Meminisse autem oportet octo numero musculos pre

204쪽

abdominis regionem extendi, quatuor comprehesi coniugationibus. Quarum prima ex musculis constar Abdominis rectis,per totum carneis a pectore ad pubis ossa proteriti, is 'di sis. At reliquarum trium coiugationum musculi, suprehensi eon ad rectorum contactum , carne substantia constant:

iugatio.ibus Vbi Verbirimum illos attigerint,in membranas ner-ueas degenerant. Horum tam musculorum coniugatio Vna, quae quide reliquis est exterior, a thorace obliqua deducitur in anteriores partes descendens. Altera huic opposita ab infernis exorta partibus, obliqua ad anteriores ascendit. Huic tertia musculorum conjugatio subiicitur, qui trasuersum habent positum , at

Peritonaeo innectuntur . Rectorum igitur musculorum tumore praeter naturam,oblongi, ac per totum extensi uidentur: quapropter haud obscura est ipsorum dignotio: sicutio eorum qui obliqui a thorace descendunt. At muli dissicilior est notitia musculorum qui iis simi subiecti: dissicillima verb transuersorum. Uutietas situ igitur iecur sub peritonaeo a tribus ex illis musculis c5 regatur,fieri non potest,ut tactus aliquam ipsius noti tiam praestet, nisi vel magna in ipso inflammatio oriatur, vel incumbentes ei musculi, admodum extenuertrecur inflisa tur. Iecur tame declarant assici, in dextera praecordi μ qWH ludi rum parte grauitas,dolor tota praecordia retrahens

atq; ipsius ad iugulum usi extensio exigua tussis,lino guae color, primis quidem ruber, deinde uerb niger, ingens cibi fastidium , inexplebilis sitis , vomitus tum syncerae bilis, tum e quae ovorum luteis assimulatur: quae aliquando aeruginis quom colorem refert Aluus quot astringitur,nisi una cum uisceris huius imbecil-Hepalli erysi litate inflammatio ipsa acciderit Erysipelatis acciden pelate affecti ita his fere similia sunt; Sed insuper febris quo I cum od*nti. uehementissima sit laborantes cruciat .Etenim ieco ris ac uentriculi flammeis dispositionibus ardentes febres solent superuenire duas etiam excitari contingit

205쪽

in pulmonis in 'amatione participe erysipelatis, 'UE ad modii etiam per uniuersum corpus ob putredinem biliosorum humorum immodice effervescentium. Verui quiae aut iecoris aut uentriculi occasione eue Febres ardetesniunt eae febres omnium sunt vehementissimae ac 'Vς ricuis μ

magna ex partem maralmum degenerant. QUAE in ' marasmum emis iecoris partibus eueniunt inflammationes Vt m p degeneratigis quam illae quae in eius gibbo fi ut fastidiuni nausea, imis hepatis uomitum biliosum ac sitim ingentem inducunt: sic e n 'nati Rus contrario hae maioriqillae inter spirandum dolore la , ' ' p 'borantem infestant magis l. tussim excitant, atque dolorem Vsm ad dextrum iugulum,ade ut detrahi videatur, Xtendunt. Utrim autem parti, quum dolor adest, nonnunq nothae costae consentiunt. Soli verbie cinori est proprium, ut tumoriScumulum comprehe o. . . sim habeat circunscriptum. Quare durus in ipsi circa iij iussam , principium tumor quem scirrhon Vocant)mulibe ui quae sempto. dentius obduritiem dignosci potest, si inflammatio. mat oriatur. At,erb tractu temporis quis magis increscat scirri, 'ός' . I Ru

non tamensque tacite deprehendu intercypiente icit hydrops eon, cet indicium aqua inter cutem quae & illico scirrhum sueuit sequi consueuit,& nisi assiciatur hepar gigni minime Hydrops gigni potest. Non tamen semper ob primariam excitatur QR pQ est. Haffectionem illius,&ssi hoc frequentissime accidat Etes 'l' 'δ' 'p' 'nim quia hepar facultatis sanguificatricis est instrumerum, consequens est ut ipso uitiato actio quom eius Vitiet Accidit tamen interdum ut ob intemperiem ali cuius particulae ea* quae aut per meseraicas, aut caua Venam, cum illo commercium habent, ipsum quom refrigeretur. Porr3simarum partiuuenae, ab ea quae epar est 'n in porta est exortae in tenuissimas extremitates finita μνῆς' ς ηδ

tur: ad quem similiter locum , aliae quom uenarum e Venarum e tremitates,a concaua uena in gibbas uisceris partes di patis expiata stributarum,perueniunt. Cibus igitur uniuerso corpo i0M distributus, ex omnibus simaru partium ueni exis

206쪽

ens ad gibbas partes per dictas extremitates transumitur. In qua quidem uenularum conspiratione nonnulli fieri obstructiones existimant. Ergo ob refrigerationern iecinoris in sanguinem mutari cibus non potest, Hidropissau refrigerantur is cum illo totius corpori uenae. Saepe- is dis umero etiam , nullo tumore apparente in iecjnore aeger aqua inter cutem corripitur, vel obiitiu lienis, uel ieiuni uel alicuius intestini tenuioris, aut me senterii, aut pulmonis aut renu , aut ob imodicum haemorrhoidum, aut mensitum profluuium aut ob suppressionem menstruorum aut ob alium uteri mometaneuHI

b d pud , sirictum ita intempestiua Praeterea frigida potatioeum vehemens iecur affatim refrigerat I statim aquam inter culini inesse iis, qui inducit. Ac sic affecti uehementi ciborum des yderio husos Ventri tenentur,quod solent omnes quibus os uentriculi fue

II Orrbitrum semper in morbo regio locus affe-L dus sit hepar an alia praeterea dispositio hunc affectum essicere possiit deinceps cons yderandum. Si quidem videmus nonnun iecinore haud male affecto per morbi iudicationem effundi pallidam bile per uniuersam cutim Quinetiam citra morbi iudicationem interdum aliena quada corruptione, qualis , raria, morsum contingit quandocs sanguis in bilem mutat. Sanguli quin Fieri autem potest,hat iecinoris naturali temperi muhii mutetur lata ,humores huiusmodi uitio assiciantur,4 quidem Color corporis citra obstruetionem aut inflammatioem, auri cirrhu.qVQt Qq V ob splenis quom vitia, corporis color uitiat, sed inuis Geuis in he, to nigrior fit,il ob affectum hepar Quum igitur san-patis, vitia,ni guinis generatio hepatis munus existat, nullam sane griorem colo aliam causam huiusce generationis dicemus esse, in Emii 'r' cultate ipsius uisceris propria caeterum omnium fatatu in inpriis cultatum essentia, in peculiaribus partium tempera- parti tempe turi conssistit .Proinde si hepar ad aliquam octo intemramenti. Qii perantia; aliquando labatur accidit facultati ipsiu.

207쪽

noXa,quae peculiariter illi intemperantiae debetur. Igitur calidae iecinoris intemperantiae, quum contentos epatis intem in ipsis humores tum eos qui Geteruntur per mesen Pranti x fu

terii uenas, adurunt, o as1acti: frigidὸ autem , Lucco fraus inbuatur. iam in ipso contentos crassos, ad flux unam contumaces essiciunt. Quod uero ad ipsum suggeritur,pituitosum , crudum,& semicoctu reddunt. Rursus aridae intemperantiae sicciores crassioresa; humidae uerbienuiores, aquossiores 3, humores essiciunt. Igitur quum alui sedimina,aquae in qua nuper mactatae carneS e Iecore Tectorint ablutae, similia videris iecur esse affectu existi ima qUM Xae-biS. Nolminantur autem praecipue hepatica quae ob 1 e μῆς

becillitatem ipsius deiiciuntur. Vt aurem tenue Scre Hepatica erimentumo famem referens infirini iecinorivnguere crementa quae sanguinem non valentis: ita id quod similatur faeci dicῆnxur. perassantis sanguinem hepatis est indicium. At vero rionnulli prim,quidem,saniem, ta cruenta quaedam et dein tractu tenaporis, cras Am ac melancholicum fanguinem postrem atram quom bilem , ates syncera deiiciunt. Qui affectus interdum ob frigidam intempeziem,citra febrem,mcipit ac tunc quidem tenuis sanies excernitum dein verbprogresib temporis, corrupto 1 uiscere sanguine febri solet superuenire. Porrbrion nulli eorum qui ob frigidam intemperiem laborare inceperunt non solium non amittunt cibi cupiditatem Uer a etiam multo magis lantea appetunt. At

calidas intemperies,nust comitatur cibi cupiditas , sed . Ostidium graue sitis vehemens febris insit nis atque δ'' 'Ut'

prauorum humorum vomitus. Sciendum autem est, comitatur cibi singulis nostri corporis partibus quatuor naturales a cupiditas. Cultate inessie: quarum prima appellat attractriκ quae F Vult te '

Peculiares parti succos alendi ipsam gratia, di appete ra

re,c attrahere potest. Altera deide est,quae alteratri nostri corpo- dicitur, qua succus attractus similis evadit et,quae nu ris partibus.

tritur particulae. Huic aliae duae ministrant: retentrix

208쪽

nempe, quae suo munere fungitur, quando pars siccssattractum concoquit,donec eum, in suam ipsius naturam conuerterit:& expultrix, quae post absolutam coctionem, excernit id quod inutile est ali excrementum Vocatur. Si igitur iniecinore attractrix facultas,

vacuit m ' quotmodocunq; a faciatur, cibum quem confecit Ventie, 'hepate triculus, at l, in chyliam conuertit, relinquet, ut liqui- quae signa iii duS X cernatur per aluum Atm hoc sane ipssius faculdicent talis affectae erit signum. Si quidem quicquid ab aliquo Figu Ru MN proficiscitur , tan a causa , id etiam eme illius signum . . si, constat. Vbi autem hepar integre Valet, mesare ve- qua a causa nis Veluti quibusdam manibus, quae ex uetriculo ei cibu afferant,Vtit. Caeter ubi vel inflammatio vel erysipelas assicit mesenterium no solum qualia per iecinoris imbecillitatem excrementa delici consueuerunt, plane excernuntur, sed apparet etiam veluti ab inflamatione, sanies quaedam illi admista . Vt autem non potente ob imbecillitatem hepat succum a Ventriculo attrahere, attractrix facultas assicitur: sic ubi retinere non Valet retentrix Vis infirma putanda est: ob id mprimo quidem crueia sanies e Xcernitur dein crassior& faeculentior. Similiter alia quaedam excretione cotingunt,non quidem ob imbecillitatem, sed ob expultricis facultatis robur ratione plenitudinis, idq; in- Parie aliqua terdum per integram valetudinem . Sic plerunm p.rs

Th. h.bii isti Judq in affecta est per hepar purgatur,viribus ip

sius iam robustioribus factis. Quemadmodum autem retentri X facultas, duimbecillior est, ac re quae ipsam grauat retinere non potest, Vis expultri id quod infestat evacuat: sic infirma expultrice, retineri quaedam res solent facultate retentrice non Vsim adeb grauata. Paclicula or Nam in quolibet instrumento alias alia facultas vel fit agit secudum fortior Vel imbecillior facta relatione adactionem. proprietatem Etenim omnis particula, secundum temperamenti si

ς ῖς φ ei, perpetuo messi, agit proprietatem. Iam Verbi ε

209쪽

terdum etiam contingit Vt ob folliculi fellis imbecilli Morbi regiitatem, ad se bilem minime attrahere valetis, impurus δ' in vagetur sanguis per Uninersum corpus, aliaq oriatur morbi arcuati species praeter illas, quas superius exposui. Qui folliculus sic etiam nonnunqimpletur, querno admodum Vrinae vesica, Vt euacuari non possit, aut gaobstruetus est, aut quia secretoria ipsius facultas est imbecillior Veluti etiam quum obstructis aut firmis vasis, quae ab ipso extenduntur in hepar,biliosum humorem interdu attrahere non potest. Proinde excremen Excremenso torum proprietatem in morbo regio cosyderare, per necessarium est. Porrb quibus citra febrim morbu syderanda. regius accidit,Vrgente in dextra praecordiorum parte grauitatis cujusdana sensu, iis omnibus aperiens obstructiones cibis&potibus, k medicamentis extenui Regii morbitibus, deinde medicamentum quod bilem ducere pos absq; febre iussit exhibens eorum plurimos una die sanitati restitui. 'βςηW. V

Qui vero purgatione liberam non potuerunt HS rursus Valentiore ad aperiendum data potione, medicamentum quod Vehementius purgaret, eXhibui sic, ut sub purgationis suae , coerulea magisvi flava bilis cum acri mordacitate secerneretur. Atm in iis conieci fel lis folliculum similiter assici, ut solet urinae Vestica Vbi magna humoris copia distenditur, qua eaecernere nequit, interdum ob excretoriς facultatis imbecillitate, interdum qu bd ob grauem somnu, Vel negotia quaepiam, ultra qpar est, Urinam supprimens, dein ab ea prosternatur, mirum in modu intenta At folliculus fellis. quum iuuetur nihil ad excretionem a facultate animali,Vnicum h4bet imbecillitatis principi u Ueluti caetera quoq3 naturalia instrumenta , a partis intemperie

ortum.

210쪽

Men sanguine

illiqi cdsentiete iecinor qinter cur oris Regius cin' permistus. Frigida intepe Bhie exhibita,

solet aqua iter tem efficeres praecipue Viti a Dieriri Aqua inter ut m gigni non

Posiqnisi ad

IEN Autem,quum ex hepat languinem melancholictam trahat, quo pse postea nutritur, sane si in eo facultas attraxi facta sit ibecillior sanguis exiecore impurus in niueri simi corpus transmittit Ur, ac proinde color nigrior euadit. Quin etiam exemplo hepatis,

saepenumero ex se reiicit excrementa quaedam ita ut per vomitum, cui nausea accedit nonun Q excernarur

melancholicus sanguis qui interdinetiam olet per inferna descendere. At huiusmodi vacuatio luppressa, . nonnulli melancholica tristitia assiciuntur, cibosq; auidissime concupiscunt: idq; praecipue fi Valde fuerint acida , quae excrementa ad vel triculum transferuns. Si autem alia melacholici humoris corruptio accidar, subuerti deiiciq; appetetiam Videbis. Quod Vero indarato ipso, aqua inter cutem effundi possit consentiente iecinore iam antea est dictum. Quin etiam laborante aliquando viro C Viscere, regium morbum euenire conspeximus nigrior in pro consuetudine subsequente colore: ita vi videretur flaua bilis esse fuligini admista. Quemadmodum autem vitiosa aquari frigida, si conferti md intempestiue bibatur, solet aquam inter cutem inducere nocet enim sic ingesta interiorib partibus, maxime Verd iis, quae tum temporis fuerint imbecilliore sic ob refrigeratum Vna cum tumore lienem Vtputa si1 adssit scirrhus,vel citra tumorem Vt per iam nuper dictam a quT potionem, aqua inter cuin