Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

211쪽

tem etiam euenire consueuit. Caeterum nisi ad hepar hepar remm Vsi ipsi refrigeratio peruenerit,aqua inter cuia sub ratio perueneε

DYbenteria exquisiita, intestinorum Ulcus existit ulcus intestino Qui sane affectus,non gignitur affatim, aut sub rum. id, ut ille Quem vitio hepatis accidere dixim essed pro Dysenteriae tinus quidem ab ipsi initio, bilis mordax excernitur, δ' quarti deinde interaneo abrasiones sequutur: postea ver,paulum cruoris delici simul videtur, quando Videlicet ipse affectus iam esse dysenteria censetur. Quuita φ huiusmodi abrasiones solae eX cernuntur, conlyderandum est, num pingue quippiam sinaui cu eiς deiiciatur. Ita enim Vlcus in crassis intestinis con 'stere, ii Ealabium eκistimandum eae Vbi ver,cruorem quom eXcerni quaenam exul

videris intueri oportet, Utrum is reliquis excremetis cerata sint,crasa leb permistus sit, ut uniuersus uniuersis misceatur : ora ban te

an pars eius aliqua reliquis supernatet. Etenim si admi lib.

stus sit insuperioribus: si verbsupernatet,inhiantilio scitur. ribus intemnis ulcus est e portendit. Idem etiam Minabrasis excrementis Videre est Verum non ita manifeste ut in cruore. Similiter crustula , quod nam intestinum sit ulceratum declarant, tum ex essentiae proprietate,tum exl nodo, quo Vel misceri reliquis excremetis, Velini eortam parti supernatare Videntur. Nec verbis ediocriter conducit ad curationem nosme in qua Intestinis si intestinorum parte consistat vicus. Nam si in superio py'N'

ribus intesimis siit, ab epoti medicamentis praeiIulum diem iis suc. petentam est sic Verb humilioribus haereat clystere currere opor sibiicere magis couenit. At huiusmodi dysenteriar ab re ingui periis quae ab hepate oro fluunt sic discernuntur. Nam ab lystςxς. ηις Initio tenuis lames langumi ab hepate excernu deinde aucto malo, crassu; humor cibuς vini haud abs1-milis Praeterea in hepatici; excretionibus nihil abrata ep ticum fla Numa dyseΠηLum expellitur ati terdum duorum, aut trium die Alia si distarum iteruallo,supprimitur euacuatio: dein rursus nax guet oporteat.

212쪽

lum reuertitur,atCp excernuntur excrementa prioriabus multo peiora. Id vero per intestino culcera haud quail apparet. Quippe in iis, nem affatim , ech e longis temporis interuallis laborantes deiicere consueue runt. Porrb Vlcera quae in recto intemno oriuntur ti-

Tinctim dςin nesimum vocant)vehementi quidem tensione, Spropia deiiciendi cupiditate infestant paucis admodum 1equentibus excrementis quae quidem ab initio pituietosa di pinguia progressu Vertatemporis, etiam ranisti specie deiiciantur: sed per totum morbi spacium iis quae a supernis descendunt, minime misceri videtur. Coistulabib, Iam ζr Vt dolori colici, nephritici is distinctio , inheyhilueu i ' initio dissicilis est , sic circa id tempus , non ita magna circa pricipia, praesidio runa differetia desyderatur. Caeterii mo naue ud fere me ea & vomitus per id genus affectus Vrgent, sed mul-d sy i. '' O graui Q res, magis assidui, dolete colo tuo niuitia ita laborantes pituitosa quaedam , atq; corrupta hac

in re longe superantes nephriticos ac retinent etiaruCoiici retore, imagis Scrementa, ut ne flatum quidem, nec etiana neptimicis ructum eXcernere possint Saepenumero veluti circuiquom dii in re videtur dolor, mod hanc,modb illam partem ii νὴ μ festans. Nephritici ver dolores, eodem in loco stabiles infestant iugiter. Quum itam dolor in loco fuerit altiore renibus, manifestum colicae indicium portendit: sit ver b circa sedem renum infestet,Vrinae con syde si s Riacta sunt . Nam nephritici ab initio dilutas purasq;vtinae quales. reddunt Vrinas: dein sequentibus diebus, crassum aliquid in ipsis subsidere videtur daemum arenosae minColica excre guntur. At in colica, sit quid ab aluo delicitur, id flatuomenta qualia sum quodammodo est,& saepenumero aqua supernatare consueuit, similem habens bubulo stercori consi- sicliam. Quin etiam cruciatus colici, qnephritici, multd magis lenientibus mitigantur clysteribus . At P interdit euenit, ut frigido aliquo humore simul eiecto illico quiescat. Quare ipsum praesidium mitigans,erie

etiam cura-

213쪽

etiam cueativum,atcs prognosticum mephritici etiadolo rcg, cum Vrina exeunte lapide,simul & solviatur, di locum tractum indicant. Ut autem perseuerante dolore utraq; pars eisdem auxiliis indiget,sic tempore subsequente ad praeseruationem oportet diuersa psidia adhibere. Quum autem omnia intestina ordine quodam a Ventriculo ipso descendant, at m omnium Intestinoni supremum ieiunum sit deinde quod tenue Vocatur:

posua coecum, quod Vsi ad fernas partes extendit: deinde colo quod ad superiores reuertitur partes, ita ut saepenumero heparo lienem attingat satis mirari non post una, quo pacto Vehementissimos quo sim dolores, quacunt in parte consistant, ab omnibus colo tribuantlar Igitur ob frigidum crassum IL, aut etiam Dolo eosic humorem Viscidum, aut ob flatulentum spiritum, in corpore crassis densoq; alicuius intestini inferioris genitum,sed egredi nequeuntem,eXcitari dolor consueuit: vehemens quidem ob intemperiem at petensione corporum in quibuS haeret impactus: longus Vero, qa eos dissiculter vacuatur. At dolor ille acerbissimus, quem oluulus. ileo,Voluulum, chordapson vocat, subi natores in Cliordapsos.

restinorum partes infestat, adeo, impellit ad vomi ' ζ

tum,ut nonnulli stercu per os reddente , miserrima quem euasisse. tandem morte moriantur. A quo affectu vix aliquis Voluuii causa. Vn euadere potuit. liaci non ab re visum est medicis

antiquioribus Vel ab inflamatione, vel ab obstructione aridi stercoris,oriri huiusmodi tenuium intestino affectum. Sunto alia sympto mala,quae ckintestinis: Vetriculo simul affectis euenire creduntur ut quas lieta M'tςΠ cmteria coeliacas nominant, ubi materiae ipsae minime φῆς '

mordaces existunt. Etenim ut mordaces ob mordedi vim omnia intestina ad excretionem excitant, sic nomordaces, intestinorum imbecillitatem sequuntur: quia retinere contenta ne exiguo quidem tempore

214쪽

Gitur si nephritis repete incidat,lapide notatu diis igno, uel in renum aliquo, vel 1 ureteris etiam impacto, dolorem excitabit haud absilmilem colico: nera distinguetur ab eo , per illa quae in capite praecedenti accidere colo affecto iam diximus. Vbi uero ex iis qugin urinis resilient, aut ex lapide excreto, discerni ipsi dolores Tossunt, quaestioni nullus locus relinquitur. Porro ubi dolor alterius renis, cum horrore inordina Nephriticus testiuario necno inordinata febre affligit, sit per pro dolor cum b* num decubitum alcs in alterum lat' permutationem

eo ac feb eas in pio rene dolente sulpemi cuiuidam ponderis len-ino'rdinata af sum aeger percipiat, abscessitum iam concretum esse cofliget Aran , niicere oportet. Ou concocto,pus micham ut labo- Rouum signi rantem a dolore liberat,ssic viceris in re ne periculum alteri quodnisii illico cicatrice inducatur, aegrC cura tionem recipiet. At perseuerantis ulceris notae X Vri Reni est vied namdud Oos cur deprehenduntur. Adde et laboranseati indicia. creberrime in affecto rene dolorem sentit: atl interdum cum urina exiguum pus ueluti ab ulcere excernitur. Similiter ramentum nonnula cum urina excerni uidetur: atcs interim sanguis quot, qui eros iam ulceris est indicium. Quanquam rupto aut reserat aliquo vase, sanguis potest etiam profluere. Verula emcacisssima exulceratorum renum est coniectura , si

Canmctilae cu exiguae quaedam carunculae cum urina excernantur: mi' excrςts utpote quas renum essentiae partes, eas i, Ob ueheme-vieeta b id tςn ulceri erosione avulsas esse, constat. At quae nainu sunt notae cyloti excernuntur pilis similia, probabilius mihi ui Pilis similia ex sum est ea in uenis, lin renum capacitate gigni id Iῆ ementa,quin emcrassa lantaq, materia, quam calor calfecit e Xicca-

inhili, a uir l, cujus sin arsectionis per diu retica speraui agni ratione futuram nec una spes me fefellit. Iam uesica, ubi longo tempore acres per ipsam urinae transeunt,

ulceribus affligi solet i stac alius renum affectus quo tenuis sanies sanguinis mingitur cuius quidem existet

215쪽

causa, aut ipsorum imbecillitas renum: aut maxima relaxatio eorum meatuum,per quos ex uena caua in renes percolatur urina Atl ad renesmi pertinere is affectus videtur, quem alii matellae hydropem, alii profluuium urinae,alii diabetem, alii dipsacon vocant: qui Diabetes. certoe rarissime accidit. Quo morbo affecti inexple Dipseςς bili siti vexantur. Quareo exuberanter bibtit & reddunt totum id quod biberunt, minime a sua qualitate mutatum. Hic igitur renum vesicaeque affectus,similis elaeuitati ventriculi intestinorum 1; Igitur ut ex Uentriculo iecur; mesenterii venas,Veluti arbores a terra per radices,alimentum ad sese trahit, sic etiam renes sibi quicquid a venis est aquosum alliciunt Caeterum Vesticam trahit a renibus: quemadmodum nec

mtestina a ventriculosae rene quidem per retera in a renibus. excernendo in Vesicam mittunt Ventriculus autem in Intestina non

ieiunum per intestinum ab Herophilo dictum dodeca trahunt vendactylum. Proinde diabetis causa renum imbecillitas 'f' ''

non potentium diutius contInere Urma, censenda est mea imbecu,

Verum enimuero obiiciet aliquis, si imbecilli sint re litas relin nes, qu1 fieri potest,Vt urinam ad sese tam celeriter attrahant 3 Cui quidem respondere licebit: quemadmodum canina appetentia, in ventriculi ore consistens , Appetentia canon potente ipso sustinere pondus deuoratorum, muli δ' ta impetuo se ingerere , eadem p celeriter excernere cogit sica renibus etiam serosi humoris cupiditatem, Una cum Virium imbecillitate accidere. Undeo humiditatem affatim trahere,& eam mox in Vesicam pellere,ipsit renes coguntur . Quod autem Urinae fluor repente euenire possit, laeuitas intestinorum non possit, veluti nec canina appetentia , ob id fit, quia cupiditas

qua cibum appetit Venter, animale ossiciu existit: quo bl md hicialcitra sensum nostrum fungi nequa potest. Renum, evi opus. r desyderium est naturale, nem ab ipso sensus nostri assiciuntur. Proinde quum ad statuni peruenit, ne sen- Nnim ii

216쪽

sum quidem mouet, quemadmodum appetentia cani Siliete Velie na. Pori blaborantes vehementi si1ti, quatuor accidentie ituri di Vm Ap K ne subire solent. Unum, qui

imo apo, dein primum,VOmiti esti alterum , Velox per aluumtioe subirepos excretio, aut fluore, aut laeuitate intestinorum tertita, R. potus diutius Q par est,in Ventriculo manet quartudenti est diabete siue Urinae profluuium occurrit interdum affectus alius diabeti simillimus,4 quidem ob ciborum multitudinem qui nec crudi permanent, nec deiiciuntur per aluum nec plenitudinem gignunt,nec etiam probe alere possunt sed discutiuntur , dissipantur J cuius Vt crebrior est,qdipsaci euentus ita faciliorem curationem admittit. Quippe si prius si ad summum peruenerit,ipsum cognoueris, haud ita dissiculter curabitur Atm is affeci', a celera dissipatione ortu ducit omnibus partibus attracsricem,appetitricemq; facultatem seruantibus At verbingentis sitis, quae ci-

.isti radiabetem accidit, chsa est ventriculus, aut calida,

aut isicca aut tram intemperie laborans maxime Ver os ipsius proxime Ventriculo hepar, sed maxime pars eius stima simul inflammatis messerat cis Venis,lcieiuno, Ventriculo, atq3 cum gula pulmone. Quarupartium incendium marcor Vt plurimum comitatur. Diabetes pro Diabetes ital proprius renum affectus existit,qui captius renu arti inae in ore Ventriculi appetentiae proportione resporiμβ est det accedente praeterea retentricis facultatis imbecil

Essicae superueniunt symptomata, partim comunia caeteris, Veluti omnes ipsius praeter naturam tumores,dolores,o quae hos gignunt. dispositiones et hiiu Rrtim ipsὶ propria, Vt ischuria, hoc est Vrinae retetio: Siranguria stranguria hoc est stillicidium Vrinae praeterea immoderata urinae profusio . Quae quidem euacuationes Vesica, ceu mearu tuntur ipsa haudquaqaffecta .rit Verb stillicidium urinae,si ob urinae acrimonia fiat, sym-

217쪽

ploma Vessicae est affectus vero minime. Si vero aut tillicidiu ri. abiicere aut ab ibecillitate procedat . in vessicae a 'Hompefectu consistit. Caeterum Uum ab Intemperae αἰ a 5 affestus et 'fit imbecillior propria ipsius actio laeditur, quae est Vri proprium exsenae excretio: ad quam animal excitari soler, quum vel statia multitudine contentae in ipsa materiae Vesica graua tur Vela mordacitate conuellitur. Quin etiam instrumentales assectus, interdum imbecillitatem inducere post uni praeterea omnes intemperantiae, praecipue J, illae, quae saepe nonnullis eueniunt, quum frigore corripiuntur. Adhaec , ichuriae symptoma superuenire solet Vesicae, tanq meiendi instrumeto interdum quide, quum circa id quod in ea continetur,contrahit potest, Ut ipsum exprimat: interdum etiam, obstructo inferiori meatu aut a crassii humoribus aut a lapide impacto. Atm accidit nonnunti vel ab inflamationes uel Mςi di munus

ab alio id genus tumore,ut angustior redda meatus, et a voluntaiael etiam omnino obstruatur. Sciendu autem est, non eis imperio. uesicae, sed metendi munus veluti etiam deiiciendi no eliciendi muintestinorum ossicium pendere uoluntatis imperio nuβ,ΠQΠiiὶtesta

Quippe vessicae ossicium Vnicum v est, contra O. At i vitarium. musculus qui urinae meatum in circuitu ambit, in origine ceruicis Vesicae positus, instrumentum est, cuius

opus ab electione excitatur. Similem quolin actione Musculus uess usum habet musculus , qui recti intestini partem e caeat. sedis . tremam ambit. Proinde ipsiis resolutis neci urina vesi git ῆς dum ca,nech altius stercora,retinere potest sed praeter o Iulii λώbs luntatem. Vtracp paulatim effluunt. Quare suppres resolutis ines urinae fieri nequit ob affectum spinae, aut neruoru lenta retineti

ab illa in dictos musculos evortorum quod nonnulli QR PQ Π

putarunt, credentes uesicae ossicium a Voluntate pendere' sed ipsius inuoluntaria excretio Atqui ut nonnulli tum urinarum , tum Xcrementorum alui deiectionem totam ab electione procedere existimantes,

hallucinati sunt:sic rursus alii, his e diuerso , totu hoc Nnim iii

218쪽

' spv3 naturale putantes ab scopo aberrarniat. Etenim, cibi a Ventriculo in ieiunum transmissio , tota naturae opus est: Voluntatis autem,extensio digiti. At alui deiectio, & urinae redditio utroch instrumento propriis suis facultatibus operante perficitur Rectum enim in Ni xςstinum, im Vesica naturali facultate utuntur musculi verb ea quae animaliso uoluntaria Vocat. Quip- pe musculi qui solent cohibere fluores, ab opere quie scunt, abdominis musculis munere suo fungentibus et maxime vero naediis Quum igitur uesicae corpus itarschuria qua fuerit affectum ut quod in ea continetur , Xprimeres φῆς dM nequeat urina supprimitur, uocatur i, symptona id isthuria. Accidit etia interdum, propter ipsius sensun m ωι. . . Qbtusum,ut non reddatur urina: citra tam expultricis eiu δ' cis facultatis laesionem: nimirum si proprii vesica nerui assiciantur meruis musculi certaicem eius constrin-

getis,munere suo fungentibus. Qui quidem si resolua

tur Urina praeter uoluntatem X cernitur. Ob spinae etiam luxationem ad interiora supprimi aliquado urina consueuit: orta uidelicet phlegmone in affecta par ticula. Quemadmodum vertebriS ad externas partes luxatis inuito urinam profluere uidimus, ob resolutuneruum musculi vesicam ipsam claudentis. Retenta et longo tempore urina , vel ob somnum diuturnii uel ob negotia urgentia ipsa Vesica extenditur, at frina supprimitur, contractrice facultate propter tensionem immovicam,tasia Praeterea ob sanguinis grumu&pus crassiusculum interdum retinetur urina. Insueris eriam, quos lapis in vesica cruciabat, vidimus saepenumero ipsam urina supprimi. Eos itam, resupino figu umos eo rato corpore, adeb cussimus,Vta meatu lapis dimo-pore prsterna ueret Cartertim grumos vocatos , non solum eos quituram Qnt i in vesica sed multb magis illos quom qui in intestinis,fuigmp oma Ventriculo,ato thorace nonnun continentur, ani-

ea mi defectio, di color pallidus sequi solet: pulsus vero

219쪽

paruus obscurus,&frequens apparet laborasca ipse,

cum anxietate resoluitur. Sunt autem ad intentionem

affectie sedis,non solum praesentia symptomata, sed terita etiam inuestiganda. Nonnihil etiam confer qualitatem purisi si quando excernatia λωmistura eius cum Vrina cons*derare. Nam sit pus cum Oti Os .ct pus si eum via permistum siti a si apernis alicunde partibuS effluit. I na excernatur Vero sine Urina excernatur. in vesica consistere suppii ii tenemip rationem indicat. Sed quod mediam inter haec condi ta Ση rtionem seruauerit id a renibus descendisse, certum indicium ea similiter expendendum est,isi rupta Omica , cum notis affecti loci, viceris aliquod quot signia appareat. Na4 hoc, aut exacte, aut mediocriter,RVt Ramen a insomnino nihil cum urina miscetur. Atiu Vocatum qui num ulceris. dem ramentum, viceris e Gentiae vero proprietas, as Essenti prie

fectae partis proprium indiciu est. Quippe partes tari a

sica auulsae, lamis arenibus vero sunt carunculis sim pathe, uel les . Similiter ubi ex sublimioribus par aliqua asse calauulis, Ia,eta est,excrementa cum Vrinis eiecta intueri,& ea su mis, arenthus spectarum partium essentiae comparare oportet. Igit μ' cum urina expurgantur gibbae hepatis p.rte , t qu pallium sireni omnes quotquot his superiores existut per aluum V I per qua re ro pars iecinoris sima intestina,ventriculus,lien Prae gionem purgerer has aliae quaedam fiunt purgatio es sed rarb,Vt quu μx thorax dc pulmo per aluum purgatur: quae sub septo transuerso sunt positae partes per Urinas. Vidimus et Pulmonis vo- nos pulmonis Vomicam expUrgam silmiliter per Ur mica aliqn pernam: reiecto Videlicet pure , pulmone quidem , pC utina purgari. heuem arteriam in sinistrum cordis Ventriculta a corde autem,per arteriam magnam, ad renes Patm illinc eandem per Ureteras ad vesicam Etenim ut a conca Artoria ma-

220쪽

corripiuntur, alia quidem sine sensu immobiles iacer, cum obscuro paruoq, pulsu, Vel omnino sine ullo pulsu. Aliae autem sentivi, at imo ueri possunt, integraq; ratione fruuntur,sed tamen deliqui animi, dissiciliqῆ spiratione laborat Aliae denim crura simulo brachia contrahunt. Porrb nonnulli ad explorandum num peRespiratio nitus respiratio perierit,flocculos lanae carptae, suspetiis iis .b j coram naribus iubent. Alii poculum aquae plenum

quibus modi ori ventriculi in ponunt. Qujppe immotum omnino deprehendat seruari humorem aiunt si spiratio tota sit intercepta.

Spirari a L Etenim in confessis esto spirationem a vita, & uitam 'U' ' a spiratione separari non posse: ade3, Uiuentem no

spiratio apsa pirδrς,α pirantem nosiuere,fiit impos stibile. QuΡd. vita . si in animalibus, quae in latebris delitescunt, nulla ap- Respirationis pareat respirationis nota nem ob id mirari debemus, La in icta , quum Videlicet ea animalia sint frigida. Quippe maxi um calor mo, mus se respirationis est, ut intimus caloro refrige itu cordis 4r rationes ventilatione seruetur. Quare haud ita dissi I uarii uas cile fuerit perpendere, exiguum illum calorem in eis derelictum, arteria inordisq; motu seruari: quae actio a quibusdam medicis transpiratio vocatur. Similiter etiam pereunte obiteri affectum spiratio e quoniammas liti niuersum corpus refrigeratur id quod perspicuum ti .Hic est fieri potest ut mullo attracto per os spiritu , aut

reddito transpiratio, quae per arterias fit, perseueret, licet adebinterdum exigua , Vt sensum omnino effu-Vtri suffoca, iat. Iccidit autem Vteri suffocatio magna ex partetio quibus pr uiduis mulieribus iis praesertim, quae quum antea pro QPV Rςςi Ri , repurgarentur,parerent, ait Virorum congrei sumeri sui ea fruerentur hi omnibus postea priuatur. Quare veritio ob retenta simile est ob retenta menstrua,vel semen cohibitum,

mestrua,uel co eiusmodi mulieres uteri dispositionibus infestari: idq; ibi. μ' η' fortata magis ob semen retentum. Nam quum mulie

Semen muti ore semen humidius atm frigidius sit, ipsum excerni

Me quale Oportet,praesertim si copia redundet. Nec secus etiam