Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

발행: 1548년

분량: 633페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

91쪽

membranam Videantiar. Grauitas igstur, euiderissimu Gymitas cer signunt illius est plenitudinis, quae ad vim sensi ricem mul in Vm 8 . spectat Nisi in aliqua particula quae sensita praedita sit, i. oti ad uivlla humorum multitudo aggregetiir, i ea statim gra seniatice me uitatis sensus quom excitatur. Nec tamen quotiescuq GRx Pondus loco ali ut insederit, ibi etiam humorum mulso ItWdmi a titudo aggregabitur quandoquidem si faculta sitim seiu, he a becillio , poterit vel ex ipsismet solidioribus Inebris io magna hii. gratiar quemadmodum in corporibus resolutis con mom colluuies aingit. Si quidem prae resolutione imbecillioribus redditis musculis sentit ille qui resolutus est in motu grauitatem insignem ita tamen Vt infirmus musculus sibi ipsi minime prauis Videatur. Grauitas quippe abal 'r ri. P Grauitas abstero, ex In altero, gignitur . Potestataq3 musculus fert hi, ii iaseipso inualidior imbecilliorq-: Vt Vero sibi ipsi sit gracio gignitur uis id fieri nequit Age igitur, maioris perspicuitatis gratia ponamus nunc ab spiritu per neruum delato, Inoucri musculum a musculo Verd, tibiam primum, cui is inseritur.Qua mota, articulus in genu, Vbi crus uniuersum csimittitur,subinde etiam moueatur Qujbus sic constitutis, quill Vere asserere poterit, &musculum,&totam tibiam inualido spiritui esse onerii.

Quocirca minime potest exquiuis dignosci,quid sit idqd primu gravet, quod', pinu gravet, nisi prius sciat id qd primu in nobis unaquam mouet plicula. Ad ciquidem vir tum in discernendis potentiis quae nos gubertiant,peritus tum in anato me exercitatus, desyderatur. Iam Vero,Vt nulla est necessitas illis qui in obeudis functioibus valetiores et pring forent effecti sunt Aetion forti humores aliqua ex parte accreviste quod Erasiitratus humo ad Ha existimabat ita per necessctarium videtur, Vt si qui Vali robur 5sequidiores acstiones habeant eis virium robur acceuerit se

Actionum siquidem fortitudo ad virium robur cons. ψ 'Π'

quiturnicuti cx robur virium , fortitudinem comitas mi Brita

92쪽

la necessario est futura quu nec si is maiori sit copia si antea,Validior ex necessitate futurus sit homo: ne si minori imbecillior: sicuti nec si aequalis sit necessunIest illum viribus eodem se habere modo Liquet tam Actione u li actiones validas propriam esse ac inseparabilem Viriuaui ''iadu kE Vigentium notam: sanguini Uer aucti nequaq. Portiti uirium sunt O Vbi adest tensionis sensus, nec tamen exercitatio pGparabilis no cessierir,ibi necessie est,plethoram esse congestam. San- uis autem auctus,non tamen eo Vt venae adhuc tensae sint, nondum plethoram absoluit. Vt vero tensio, copize humorum propria Vasa tendentium assinis est

sus acre sequi, ita Vlcςrolus senuis,Rcrem sequitur qnalitatem humo e qualitatem rum poteritus Vel ex solis quadoci motionibus gigni, humerum Si igitur particula quae disteditur,particeps senius fuerit necessiim est,ut quaecuni fuerit ea reS, quae eo ipsam distendit,ut capi nequeat,tensionis sensum in animante excitet. Ait is affectus qui tunc menabra occupat,tensio appellatur. Quae si plurimum augeatur,erit Tendi pnti r etiam neceste ut quod tenditur disrumpatur, Caetera

substitia huius non inim nix pio sanguine,sed ex quacun substa

da flatuidia. tia humida di flatulenta,possunt partes tensiuo affectu occupari. In uniuersum autem id quod grauat, uiatum: quod Vero pungit,aut mordet,molestum esse dicemus. At plures reperiri humores mordaces, qui partim in nobis gignantur,partim accedant extrinsecus,

Mordicatium omnibus ompertum .QUPrum quatuor peneyma

humorum,qua gis & ininus digerentiae extant. Etenim qui modice T i. 2' mordent pruritum inferunt uti scilla qui Vero manus differenti gis, rodunt,Vt caepa Sed si aliqua praeterea adhuc his habentur fuerint acriora horrorem excitabunt: praecipue qui-A humo dem,si particulis admoueantur exulceratis: proroga- η etiuiectiti, id o Vero,at Baucto horrore symptoma illud rigor vomoti horrore catur. In nobis quom mordaces gignuntur succi eade tu rigor. ea ratione per has quatuor ideas distincti Quorum sane

pruriginosi illi sunt,qui modice existunt acres vicero

93쪽

sim ver,sensum pariunt qui his sunt mordaciores: qautem hos quom mordacitate superant, horrorem: sicuti qui praeterea iam mordacissimi sunt hi rigorem inducunt. Affectio igitur ulcerosa, ex succis mordacibus gignitur. Grauitas autem, milititudine pro virili comparatione. At tensionis affectio,ic ipsa quidem huInorum multitudinem sequitur, non tamen per collarionem ad vires corporum continentium,sed tantum ad capacitatem qua continentur illi. Ad hanc ergo affectionem ultimam,tensio tantummodo pertinet: Ut ad

secundam grauitas Ulcerosus vero sensus, neutrius E Vicerosus npropria nota mec plenitudinis nuper dicta nec secun 'l' ' μ siqdae, quae vires relpicit Eclymptomati Ital, alia ad pria nota. plenitudinem pertinent, quae respicit Vires alia ad ea quae in infusione consistit nonnulla praeterea non sunt simpliciter plenitudinis notae, sed huiusce plenitudi-IUS. Quaedam verb,nullius quide plenitudinis, sed hu-naorum potius prauitatiso corruptionis sunt siqna sympt0mari aut virium imbecillium,aut tumoris solido corpo . iae Ergo affectio tensima nisi exercitationis sit comes' plurimam omnino substantiam in corpore quod sensu p- ensivus aflωditum est,contineri insinuat: non tamen qualis sit ipsa us quid indisubstantia,ostendit: nisi alia etiam indicia accedant. Fςt Actionum verbimbecillitas vires inualidiores osten .dit: κρ mouens causa impediatur: queadmodum ac studi uires tuacidit in languidiori manuum motione: id quod plures sidiores ostedis constitutiones consequi potest. Nisi in aliquo carnesia adiposum particularum genus,Uiribus tamen eoiadem fines seruantibus, adaugeatur,necessie fuerit motiones imbecilliores fieri: moto nimirum auctorinoue te Verbaequali amanente. Sed si aut unus qspia ex humorib',aut oes et simul excrescat,nec Vires alio qn sir na augeans sic quoq; necesse erit actioechialidas reddi: nec sec si1 humores simulo effusio es creuerint, nulla aut in viribus incremeto facto: queadmo a Mi pa

94쪽

res illi se habuerint vires ver imbecilliores evadant Fieri et pol, id demat de Viri u robore δε humores una parechymate,seu traffusione quae impsentia mole carnis pinguitudinis Tignat)Vel plures fiat vel

pauciores. Horum ira luetrum uis eueniat, neces larico

auadent functiones imbecilliores . . Arbitrari aute diu solida corpora optimc nutricantur, post nc nucledi imbecilliorem motum hominum plane est, mini me perpendentium, facultates per uniuersa solidiora Facultates per corpora permeare sed perinde ac fistulas , aut canalesvnx ' li quosdam sic spiritui venasin arterias constitueritim.' .Emeti. '' Hallucinantur etiam qui inter plethorica indicia, cor

poris tumorem reponui. Quippe Venarum tumor poterit forsam esse plethoricum signum niseparabile

ubi corpus ita se habuerit, Vt nem interna externis ne hae illis, caleant magiSc nec praeterea calor immodicus uniuersum corpus detineat. Carnis autem Tumorem o adipis moles eorundem multitudinem indicabit: nontis nocem e tamen plethoricae plenitudinis qua de'derat euacua signum picib tionem sicinum exis t. ouum autem syncer salapuisnunqIta reperiatur In Venis, quin illi aliquid aut bilis aut pituitae,aut serossi excrementi permis iam sit perinde sane erit dicere,sanguinem ipsum augeri, ac si1 etia enisummo humores diXeris. Venaruitam tumor sanguinis plem sanguinis nitudinem indicat,si tamen is a nulla gignatu exter plenitudine in na constitutione prorsus inualescente, aut ex fusione, ς' aut emebullitione cauendum praeterea erit, ne particula illa decliuis fuerit: ne ue paulo ante caeteris Vehementius mota. In summa Vero,plenitudo a Venarum tumore indicabitur,si omne corporis partes eandem

constitutionem seruarint, id is cum mediocri calore Caeterum tum tumor ipse , tum tensio , quum a sin gulis humoribus, necnon a flatu excitari possint,plenitudinis quantitatem, potius qspecificas differentias declarant. Sive igitur sensuis ebincrementi perueneo

95쪽

rit,Vt citra tunicarum tensionem naturae modum e pleni udos vcedat, corporiqigrauis Videatur: silue ita sit auctus Vt OR vita . Vasa continentia distendat: Vtrunm certe &nnultu,&plenitudo dicitur sed prio illa, secundum Vires haec Plenitudo se

nec ex ira Verecundia ue, nem ex alia denim Occasio nitudinem in extrinseca oriatur sed Vndequam corp aequaliter fue dicat. Tit affectum fans uineae plenitudinis nobis indiciu exi Axim' mo-

stit Onanem autem plenitudinem, quae In Venis Qi sitientiu gesta est, tacite motus arteriacostendit,ob mutua a dicat. sorum confluentiam nisi ubi humores contenti in e leuitudinis nis,qmaXime sunt crassio tenaces Plenitudinis aute sp quibus nospecies,ubi in niuersum illa corpus dispergit, his no Vitad ἡ 'μ' iis sunt distinguendae Rubor plenitudini sanguineae

attestatu color vero suppallidus flauae bili. Quum autem pituita nimis excreuerit, album magis q pro naturae modo , color ipse mutatur quemadmodum in atrum, sy bilis atra. Opus tamen est, Vt cum singulis horum humorum simul sanguis augeatur alioqui noplenitudo aut plethora,sed cacochymia potius dicenda veniῆ :eterum si grauitas Vel tumor praeter natu Cacoch in Tae modum accesserit, ariet talis,plethora appella quid bitur:ipsius ii, humoris vincentis species, ex colore di Pleuitudines iudicabitur Sola tamen bilis,nec tumorem,nec pon uri suis 'dus quae a plenitudine seiungi nequeunt inferre pO diis. test. Nam ante lita ea increscat , ita illi superuentura est affectio. At si sola pituita auaeatur inter cuius

lpecies annumeratur humor qui crud dicItur,raba li , hieomasiada imitatur elixam, alia pituita, crassior ac minus flatu taxat solet per

lentus existens dutaxat in leucophlegmatia solci per uniuersium cor uniuersum corpus exuberare. Sunt enim taliae pitui py 'μ2I tae species: dulcis nempe acida,&salsia Verum Ndul e Passique ci fiunt somnolenti ex acida quum redundat, fameli usus iacultaci: quemadmodum siticulosi ex salsa, A cruda autem, ς. -

96쪽

Sop deiicitur appetentia , somnolenti l etiam fiunt ratis Ui - δμ quidem si humescat refrigereturq, cerebrum quod Mesanehesis est sentiendi principium statim soporosa affectio obomiu difficiles Aritur: quemadmodum si siccescat,ate13 incalescat, in Victivstersim gilias illabitur. Proinde omnes qui Vtram bile redun- 'ΠQR irvῆς. dant insomnes degut: pd tamen peculiare habent, qui atra bile cruciantur,or dissiciles sunt, ait praeter oem rationem,tristes.Vigiliae tacbo somni causa, in cerebro ipso consistit. appetentiae autemo illius defectus,

a petetitiam cibi fastidium pariet, sq, fiet amaruulum. At si atra, Drit morosi tristes atm formidabiles fiunt & sine siti: saviii* RV liuam plurimum illis scatet: at nonnulli eorum satis videntur famelici:m quibus naniarum atra bilis, acida qualitate fuerit affecta: id quod sane cotingit, ubi ipsa malignior est reddita. Porro ubi ea veluti faex sanguinis permanet nec exacte est acida, satius fuerit illam M lachesicim' opellare melancholicum succum non autem melancholiam,sive atram bilem. Quod vero adpulsus pertinet, sit in plenitudin flaua bilis redundet, tales neces

est reddi pulsus, qualis ubi cor calfit simul Mexiccat. Puὶ in G, O Latra bilis quales quum frigescito exiccatur. Si pituiti iuri eou. δ, qu3le edi solent in humida frigidaq; constitutio

duitium. ne Vbi Vero sanguisse omnino secundum naturam habuerit,nulla fiet inpulsu ab antiquo statu mutatio ralterantur autem secundum ipsius sanguinis mutationem. At vero ex otioo humido victu sanguis humi- Sanguinis tem dior seipso reddirutae ira autem exercitatioe aestu, Peries diue friellione medicamento, alimentoq; calfacientibus, ψ δμv uisa nec nomeraciori antiquioriq; vino, calidior essicitur: quemadmodum frigidior ex recenti frigore. Quod si quispiam alimentis temperaturae siccioris diutius utatur, quae tamen alia nulla intenaperie teneantur, sanguis siccior euadet. Sed secundum etiam varias Om-

97쪽

ψicationes causarum,in diuersas incidet sanguis constpositas inteniperisset dii; citra miscellam aliam in eo superantis humoris. Qusdsi ob aliorum quom humorum misturam,illabatur in intemperiem certe bl seacochyntia constare talis dyscrassia non poterit alias tamen octo differentias sortietur , sed diuerso modo, si Vbi ille soluso per se fuerit talis Uerum an intemperies ad solum pertineat sanguinem, an ad aliquem alia illi huniore permistum,ex iis quae diximus,4 ex aliis multis ignis facile deprehendi potest. Fingamus igit:

homini qui febre est vacuus,venas in tumorem at olli ac totuna corpus rubicundius euadere Statini eniim est expendendum num et causae aliquae occurrerint, ex illis quae vim calefaciendi habent:& si hoc forte videatur,praestiterit huiusce rei dignotionen tantisper dipserre, donec motio ab illis in corpore uniuerso excitata conquieuerit. Tunc autem, si qualem diximus talis appareat, sanguinem sane in eo abundare indicium erit.Mox vero grasitate tensionem,pigritiam ad motum,pulsus vigiliam,somnum,appetentiant,fastidiu, praecedete q, vitae rationem,expedit reuocare ad examen ,expedereq; an aliqua excretio solita, illi supprecsaviit,aut exercitatio neglecta ruan alimentis plurib aut plurimi nutrimenti sit usus vel sit post cibum se p- ter morem lauerita. solitus 3 sit plethoricis morbis corripi. Quibus addenda est temporiso regionis cons0deratio. Nam hyeme&vere locis 3: tum frigidis tum temperatis,malor colligitur plenitudo:minor Vero lorio collistimeciso temporibus calidis atm si1ccis. Sic etiam qui den hyeme ieresa sunt cuti,frequentius plenitudinem colligunt. Sicuti rarius,qui rara.

De trabile. Liber unus.s Anguis qui humor oninibus hominibus est notissimus)ubi vel arteria,vel venafuerit conuulnera

98쪽

8angnis extra ta illico effundi videtur rubens sane magis eruenis flasu uafa, ubi uiorruuem exarteriis manucium indecun γ autem

concies et exeat lublio concreicit in grumum iam noriolum extira corpus,sed intra illud etiam : in quovis ipsius loco praeternaturam contentus. Igitur magna ex parte

in hoc humore rubeus color exuperar: talis exacte A optimus languis existit. Apparet autem nonnunqhoc . s ipso flatior sinigrior sicuti etiam et consistentia cras si1orari tenuior Qugnet videtur quandom in Con-

creto sanguine tenuis quaedam humiditas , contractivdςnym δηρον potu innatare Interdum di pituitosus humor cum sanguine per venas defertur caeterum hae differentiae humorum no mutant sangdinis appellationem Est &Atrahesis altu quidam humor sanguini crasso di nigro perisimilis,qui tum per Vomitum tum per deiectionem excernituri non tamenetsii diutius aeri ambienti cxpositus fuerit omnino densatur Atm hic ipse humor aliquando a Vomentibus acidus simulo acerbus sentitur: qua dom vero nullam qualitatem manifesta prae ses e fert Quum antem fangliis maiori ex parte dulcis e Videa Salsos hirmo tur: pituita autem inlapida veluti aqua certe si quadores essemQIbi hii humores sentiantur falsii,morbosi erunt Euadit aUD 'ut aias, et xen interdUm ipsa pituita dulcis tu rb pituita omnis debet colore esse debet colore albo , minime'; concrescere . Est: albo, imme alitis humor qui dum omitur,semper amarus appa-c COGescere re non semper tamen flavus: sed quando P pallidus. H vshisi i P At senaper qui flavus est pallido crassito videtur Flam

vero,Vt flaua bilis tenui erossi humiditati comixta, pallidior, aquosior euadit sic Vbi resoluitur pluri. mum Vitellis crudorun ouorum apparet similis ob Bilis porrico, id I, Vitellina appellat. Igitur haec bilis siue pallida sit, Iorem referes, Iuc flava sive vitellina,ivasi1S habet sua generatione in v tri UAE' At inventricillo quaeda alia gignit bilis, quae porri colo his h. rem re it: Alia quzea πιυς umilitudine, aerug, ta nos avoc Mur Alia, quae ilatidis imit tur colorem.Qui

99쪽

bus omnibus e commune,Vt quales sunt, tales permaneant Ut vero ad atram bilem redeamus,ea, quia noconcrescit, a sanguine nigro distinguitur: non tame ab iis quae proprie e Xcrementa nigra appellantur, eo nomine differt. Haec si quidem,quum talia saepius omatur ac deiiciantur, ab atra bile qplurimuino facultate Nigra exa Squaliatibus differunt. Namnet acerbum saporem ment inne B acidum manifeste participant quum atra bilis tu ' δ λ' Ut gustui, tum olfactu talis esse videatur illaec excre hilis est menta nigra minime terram fermentat, Vt atra bilis. acida , terram Quae quidem lac in re quiani sit aceto lacerrimo si fermentat.

miliS,partium tam e crassitie ab eo qmaxime dissidet

Quamobrem, quibus corporis partib pura ocimper ah aceto. mixta adhaeret eas exededo exulcerat. Acetum eteni Atra bilis cur tenuium sit partium,stmeat: at bilis atrae crassiities , exedat, mr

quum illi sedem nrmam exhibeat, corrossionis fit caud dis i Eis

L. Taceo o nullum animal atram bilem gustare susti- ustaienusiumnet,ssicuti nec meram salsuginem ii qua nulli animal animal iussi, degere potest. cuius rei mare mortuum firmum indi net-cium praebet. Perniciosa ital illius generatio censet, ' , quum e humore atro supra modum asi ato cotingat ' dici ait Caeterum ea bilis atra quae ex flaua bile immodi ceras Atra hilis quisita ortum habet, tanto hac perniciosior est aestiman flava e3ssa

da, quanto flava bilis emcacior est sanquinis sedimenta δ ri', 'i'

to, quod amurcae aut fecis instar generata est proditu hiiij diu Igitur Vt exactae bilis atrae humorem semper eXcerni per ad perni ad perniciem animaduerti,ssic eorum quae nigra apo et ciem c cernit. tantur euacuatione, non raro salubrem extitiis comperi. Porro sanguis qui Vena sect amittitur,nigriore ita sis Videtur in siccis calidis a temperametis corporum: UnV m ger

licut exin huiulcemodi anni temporibus, di regioni ci vacueturibus costitutionibus Vitae studiis Victus ratione', ac de Melancholica nil cibis crassis siccis quales sunt lens, cochleae et cum gigni carnes taurinae,hircinaeq; praesertim sale alseruatae '

Consiimilis etiam naturae est vinum nigru,crassinit,

100쪽

xausterum Pari etiam ratione quaecucs aegritudinis fiunt ex calida siccaq, intenaperie, cuiusinoo sunt fe--bres ardentes, crassumis nigrum sanguinem gignuet Vbi igitur per febres ardentes melancholicus humor mores ab incutim ipsam propelIitur, carbunculus appellatus atra hii Qxti producitur. Si ver ad eanI citra febrim decumbaria

Elephantitas VuςD φpςri ustus sanguini, elephantem gignere est aptus Sin autem soIus existat, ab initio quidem nigra

tumorem gignit,qui procedete tempore rerminatur Cancer uacancrum Rursus bi acrioro contumacior hic hi lCaΠcas vi e inor fuerit cacrum extilaeratum Vbi autetia mirio ,

iacentemo citra ulcus producit, vjppe omnes huiusmodi affectus,& praesertim cancer, ab humore melancholico oriuntur caeterum Vt a calidior carbunculus,ita ab eo qui minus calidus est,oriri cancer consueuit. At ubi is humor niger qualitates obtinuerit mitiores, nimiru permistus sanguini subrubeos elephantas progignit qui tamen processi, temporis longe nigriores evadunt Saepius autem natura Vasorum quae ad sedem sunt, reserans Venam huiusmodi humorem excernit, commistum sanguini : ob idque excretio ipsa Eae orrhois hcemorrhois appellatur Saepenumero etiam eundem humorem ad crurima Vena Stransmittit,a quo diIatataeo distentae varicosae redduntur,o cutis quae huiu' ς' h. semodi venas attingit, tempori processis nigrescit. inbi libide Mupd si Venas illas turgentes melancholico humore

siquis cohibe quis moliatur excidere,periculum imminet ne homore cenetur,pe corripiatur melacholia id quod fieri saepius est visum, viculum On non ti,aricinus 1 nodo,Verum etiam in hamiorrhoi-

in melis o dibus, quae ex huiusmodi humore cosistunt. Quod igita 'tur in veniso arteriis humores omnes Una cum san- , -- - guine continentur,ostendit ipsius arietas, tum in co

'lore tum in consistentia rid quod etiam ex iis quae dixi a Ian mus,&quae in libro de Naturalitanaana, ab Hippocra r te prodita sunt,liquido constat. Qui humores quassia PIm teperamenti

SEARCH

MENU NAVIGATION