장음표시 사용
121쪽
oratio quasi ad redditionem debiti, ut scilicet homo Deo serviat secundum illud totum, quod ex Deo habet, id
est non solum mente, Sed etiam corpore. Haec ex
Suaresio I addam uia nos duplici natura constamus, corporali nimirum et Spirituali, ideo utriusque actibus colere debemus Deum, quia utriUSque auctor St. Itaque actibus etiam Xterni colimu Deum, si ut OSomni modo nobis possibili ei servitutem exhibeamus, ut loquitur idem auctor 2 . Duo liquent ex dictis. - Patet primo, quinam sint externi cultus si res praecipui. Prior finis est profiteri Deum
esSe auctorem animae, corpori et ceterarum rerUm, eique
submittere animam per interiorem menti devotionem, corpus per exteriorem ipsiu humiliationem, ceterasque res per voluntariam ipsarum oblationem. Alier finis est nosmetipsos provocare in divina, si ut scilicet per signa humilitatis, quae corporaliter exhibemUS, Xcitetur noster
affectus ad subiiciendum se De s 3). Tertius finis addi
potest ut existimatio, quam de Deo habemuS, et cultus, quem interne in animo Deo tribuimus, alus patefiant: unde consequetur, quod alii et nobiscum socialiter ac tuto vivant, et nobis in cultu divinitati exhibendo uniantur 43. - Patet secrιndo, quaenam inter eXternum et
duplici natura compositi sumus, intellectuali scilicet et sensibili, duplicem adorationem Deo fierimus, Scilicet Spiritualem quae consistit in interiori mentis devotione, et corporalem, quae consistit in exteriori corporis humiliatione n a Op. et . nuper cit. 2 Ibid. num . . Et num seq. sic concludit: viis ergo rationibus et instillis aliis necesse est, Deo adorationem etiam corporalem exhibere. n 3 Ita s. Thomas, in a. a. q. 84. a. 3. 4 Cf. Suarea, p. et t. cit num . . CL etiam de oratione l. III. c. . . . et . Quibus in locis innuit hominem, utpote natura sua
122쪽
internum cultum sit distinctio Cultus externus non distinguitur ab interno adaequa te si enim sit ab eo totaliter Seiunctu S iam non Si quid honestum, sed quid vitiosum, hypocri Si nempe et mendacium. Verum ab eo distinguitur inadaequa te externus enim cultu S, si Vere cultus est, semper informatur seu ViVificatur ab interno. Hunc nempe praeSupponit iam actu vel virtute in animo existentem ab hoc pullulat, ut a semine planta: hunc repraeSentat Xteri u S, Ut Signum rem significatam simul Vero ipsum promovet, vividiorem reddendo ac diuturniorem.
III. Ad ea, quae diximus, confirmanda iuvat praecipua S, qua externi cultus fores obiiciunt, dissicultates perpendere ac diluere. I'. Cultus externus est finitus. Ergo est Deo indignus. - ReSpondeo . cultum quoque internum esse finitum. Haec itaque ratio si Valeret, non modo culius eXternus, sed internus etiam foret reiiciendus quod tamen ipsi, quibuscum contendimus, adversarii non audent assirmare Addo b cultum X ternum, haud secu ac internum, esse quidem finitum, Si Subiectio spectetur, Si nempe consideretur ille, qui colit, et actu S, V colit non SSe tamen finitum, si obiective spectetur, nimirum si consideretur ille, qui colitur, et Dei maieStaS, quae per OS actu recognoscitur a nobis ac significatur. Sic si genu
flectimus. inquit s. Thomas I). nostram infirmitatem
socialem et inter homine viventem, teneri naturali praecepto, religionem erga Deum profiteri externe debito tempore et loco. I In . . q. 84. . . ad N. - Omnes actus cultus sive interni sive externi divinas recognoscunt et exprimunt persectioneS. Exprimunt e pacto, quo eas exprimit timor Dei. Qui timet Deum, practice declarat eum esse multuentem, sanctum, iustum, mutpote ι- tem. Neque enim Deum timeret, nisi crederet eum: omnia sidere,
123쪽
designantes in comparatione ad Deum prosternimus autem nos, qu i profitentes mos illi esse ex nobis na'. Deus non indiget cultu nostro Xterno. Ergo eum non exigit. - Respondeo α Deum ne nostro quidem
interno cultu indigere. Hunc tamen, quod ne ipsi quidem adversarii negant, omnino exigit. Itaque 3 aliud est Deum
non indigere cultu nostro externo, et aliud illum non exigere. Eo non indiget, et tamen eum Xigit. Exigit Scilicet tum ratione indigentiae nostrae, tum ratione in nilaestιae bonitatis. Exigit primo ratione indigentiae nostrae. v Nobis, inquit s. Augustinus I , Verba neceSSaria Sunt, quibus commoneamur et in Spiciamus, quid petamuS, non quibus Dominum seu docendum seu flectendum esse credamus. Exigit secundo ratione infinitae suae bonitatis. Haec scilicet postulat, ut, cum omnia quae habemus bona ab Ipsa acceperimus, Omnia quotquot OSsimus modis Ipsi accepta referamUS.
3'. Arguunt etiam ex ea Christi Domini sententia a), Spiritus est Deus: et eos, qui adorant eum, in Spiritu
et veritate oportet adorare. In hac Sententia, respondet s. Thiomas 3 si Dominus loquitur quantum ad
vel intimas animi cogitationes odio habere culpam vel levem aequum de nostris actionibus iudicium serre potestatem habere puniendi. I In ep. 3 o. al. III. . Pergit autem perpulchram exponens paraphrasim orationis dominicae. Cf. etiam p. Ο2. sal. 49. . Lege etiam s. Thomam, contra Gent. . . c. I9. a Ioann. IV. 4. - Christus, ita Suarer, de orat. l. III. c. I. . . non dixit Deum esse orandum in spiritu et veritate, quia mente et non corpore randus sit, sed quia ad verum Deum dirigenda est oratio, quod St ipsum colere in eritate et quia ex puro corde et desiderio tacendi illi orandum est, quod est illum in spiritu adorare, ut ibi Patres exponunt v 3 In a. a. q. I. . . ad Q.
124쪽
id, quod est principala et per se intentum in cultu divino, nminime excludens id, quod est secundarium et ordinatum ad aliud, cuiusmodi est cultus externus Idem S. Doctor alio loco si de eadem Domini sententia sic disserit:
uamvis Deus sit spiritus, Si tamen creator corpori S: et ideo principaliter ei in spiritu servire debemus, seclindario autem etiam in corpore et ideo etiam vocaliter oramus, ut sibi non solum spiritus, Sed etiam lingua carni ob Sequatur, ut et nos ipsos et alios ad laudem Dei excitemus. Illis itaque verbis Christus Dominus eos redarguit, qui toti quidem erant in X terni cultus actibu exercendis, de interno autem cultu, quo ii actus vivificari debuissent, nulla erant ratione solliciti. Et sane quod Christus ea sententia cultum Xternum non reprobarit, patet ex eo quod ipsemet in horto, ut legimus apud Lucam, Cap. XXII. V. I. si positis genibus orabato, immo, ut apud Matthaeum, Cap. XXVI. v. 39. legimus, procidit in faciem Suam ran S. 4'. Deus intuetur cor. Ergo est inutilis cultu exter-nUS. - Respondet s. Thomas a), si quod vocalis oratio idemque valet de prostrationibus, aliisque externi cultu Sactibus non profertur ad hoc, quod aliquid ignotum Deo
manifestetur, sed ad hoc, quod mens orantis vel aliorum excitetur in Deum. Et alio loco 33 si Genuflexiones, Vocale clamores et cantus non fiunt, quasi Deus his indigeat, qui omnia novit et cuius voluntas est immutabilis, et qui aD sectum mentis et etiam motus corpori non propter Se acceptat, Sed propter nos facimus, ut per haec sensibilia opera intentio nostra feratur in Deum et affectio accendatur. D i In . sent . . nuper cit a In a. a. q. 83. a. II ad I . 3 Contr. gent. l. 3. II9.
125쪽
3 o. SCHOLION. Sicut in aliis legis naturalis iussionibus, ita in hoc naturali praecepto de suprena Numine colendo, duae debent partes distingui, altera quidem ne at tua obligan Semper et pro Semper, altera Vero post mi obligans quidem semper sed non ad semper I). NegatiVaprohibet quodcumque dictum vel factum vel concupitum in probrum seu dedecus infinitae Dei maiestatis tendens: positi V Vero praecipit, ut debitum Deo cultum tum internum tum etiam X ternum tribuam US.
Ad partem hanc positivam quod attinet, illud ani madvertam, quod . laomas a docet hisce verbis: si edictamine rationis naturalis est, quod homo aliqua faciat ad reverentiam divinam. Sed quod haec determinate faciat vel illa, istud non est de dictamine rationis naturaliS, Sed de institutione iuris divini vel humani , i. e. legi pOSiti Vae. Quae verba sic apte exponit Tongiorgi 3) Naturae lege hoc quidem praecipitur, ut Deum cultu quoqUeeXterno colamus, idque prudenter, decenter, frequenter: modus vero et adiuncta huius cultus non omni ex parte definiuntur, v. g. qui ritus in externa adoratione adhibendi sint, quae oblationes offerendae, qua frequentia. Haec igitur praefinitio vel prudenti cuiusque iudicio, Vellege aliqua positiva, vel divina aliqua revelatione fieri debet , Hoc scilicet, ut iam diximus ), proprium est
legis naturalis, quaedam statuere generaliora, quae postea
i Vide super vol. I. thes XXXV pag. 289. item huius Vol. thes III pag. 47. 2 In a. a. q. I. a. a. ad 3. 3 Eth partic. cap. I. Tum 293. Cf. Suareg, de irat. l. III. c. . . . ubi ait, α determinationem illam pertinere ad ius posi-ivum vel illo deficiente, ad prudens colentis arbitrium. Vide super sol. I. thes XLVII. pag. 378.
126쪽
per positiva lege aut humana consuetudines magis in individuo determinantur. uod vero spectat ad priorem partem negatiVam, ea praecipue vetat blasphemiam, et conSequenter idololatriam. Dixi consequenter nam idololatria includit, ut recte
notat s. Thomas I), magnam blaspia emiam, inquantum Deo subtrahitur domini singularitas. I. Blasphemia, si vocis etymon spectes a βλα βη,
noXa, vel a βλαπτω, laedo, et ημη, fama), est idem ac laesio famae, obtrectatio nefaria seu convicium. Verum,
ut ait s. Augustinus a), Vulgo blasphemia non accipitur, nisi cum quis mala verba de Deo dicit , Itaque blasphemia recte sic definitur verbum maledictionis, vel convicii seu contumeliae in Deum. - Fit autem duplici modo, nimirum et vel negando de Deo, quod ei convenit e g. divinam providentiam), vel asserendo de eo, quod ei non convenit e g. eum appellando iniustum , 3). Dices: nonne blasphemia fit etiam tribuendo creatura id,
quod est Dei proprium Θ Respondeo cum . Thoma q):
I In . . . d. a. 3. ad 2 . a Lib. a. de Mor Manich. c. II. Item . Thomas, 2 2. q. 38. a. 7. QVerba iniuriosa si sint contra Deum, erit Iasphιmia si autem contra proximum, contumesia is Contumeliam definivimus superius, th II. num . . pag. O. laesionem iniustam honoris alteridebiti.
3 In a. a. q. 3. a. I. - Secundum haec non poSSunt pro
prie loquendo distingui diversae species peccati blasphemiae Quod
sic declarat . Thomas l. c. ad 3 . , Attribuere Deo, quod ei non convenit, vel removere ab eo, quod ei convenit, non differunt nisi Secundunt assirmationem et negationem, quae quidem diversitas habitus speciem non distinguit; quia per eamdem scientiam innotescit falsitas assirmationum et negationum, et per eamdem ignorantiam utroque modo erratur cum negati probetur per assirmationem. 4 L. nunc cit ad 3 .
127쪽
- Quod ea, quae sunt Dei propria, creaturis attribuantur, ad hoc pertinere videtur, quod aliquid ei attribuatur, quod ei non conveniat quidquid enim est Dei proprium, est ipse Deus, attribuere autem id, quod est Dei proprium, alicui creaturae, est ipsum Deum dicere idem
notione blasphemiae ad eius divisiones gradum
facientes, tres Olum innuemu partitiones. - Blasphemia est vel tantum cordis vel etiali oris. Ita s. homas I Si consistat tantum in corde est cordis blasphemia, Si autem exterius prodeat per locutionem, Storis blasphemia. Prior directe opponitur naturali ossicio colendi Deum cultu interno altera directe adVerSatur naturali ossicio Deum colendi cultu etiam Xterno. Quare cum blasphemia definitur, verbum etc., sic definitur, quia ordinarie committitur proferendo si mala verba de Deo. Potest tamen admitti quoque cogitatione Seu Verbo mentis, atque potest etiam facto admitti seu opere, ut si quis in caelum expueret aut dentibus frenderet, et Sic summam, quae
Deo debetur, reverentiam practice negaret sa). - β Blasphemia est vel directa vel indirecta. Est directa, quando inhonoratio Dei positive intenditur a blasphemante. Est indirecta, quando contumelia in Deum, etsi a blasphemante non intenta, tamen in eius dictis factisve reapse continetur, atque in iis contineri advertitur. Utraque sane QS magnum Ieccatum, maius clamen illa, quae dicitur
I L. nunc it in corp. art. - antes, postquam dixit, Ins. XI., hominem posse vim seu iniuriam inferre Deo sibi proximo cs su-Per. Ol. I. thes. IX schol.), ita pergit: Puossi a larga ella Deitate Coi cor negando e bestemmiando quella a Vide Suarez, de vitiis relig. contrarii l. I. . . num . . seqq.
128쪽
directa, hiraeque prOXime ac formaliter oritur et e su
perbia hominis contra Deum se erigentis , I). De hac directa blasphemia proprie loquitur s. Hieronymus, ubi
ait a) Nihil horribilius hisphemia, quae ponit in
EXcet Sum o Suum o Cum s. Hieronum concordat
s. Thomas 3 in haec Glos verba approbans et Omne peccatum comparatum cum hisphemia e Vius est. γ Bhisphenata est vel immediata vel mediata, prout Velim mediate assicit Deum, vel ipsum assicit tantum mediate, quod contingit, quum Sancti aut res sacrae verbis inhonorantur. Haec enim contumelia redundat in Deum, cui Sancti speciali vinculo amicitiae, res autem Sacrae Speciali uehatione sunt adstrictae. Hinc bla phemia definitur etiam locutio contra Deum aut res sacras per OdUm
contumeliae. Sed iam ad magnam illam blasphemiam, qua Deo denegatur domini singullaritas, seu ad idolo ha-
I In a. a. q. I 8. a. 7. - Huc facit illud Eccl. X. 4. Initium superbiae hominis apostatare a Deo, . . , ut haec verbas Thoma l. c. explicat recedere a veneratione eius est prima Superbiae pars, et e X hoc oritur blasphemia B a In Isa. l. VII. c. 8. In a. a. q. 3. . . In respons ad 2'. comparans bivbemiam cum homicidio sic disserit: si Homicidium et blasphemia si comparentur Secundum obiecta, in quae peccatur, manifeStum est, quod blasphemia, quae est directe peccatum in Deum, praeponderat homicidio, quod est peccatum in proximum. Si autem comparentur secundum ess ctum nocendi, sic homicidium praeponderat: plus enim homicidium nocet proximo, quam blasphemia Deo. Sed quia in gravitate culpae magis attenditur intentio voluntatis perversae quam effectus op/ ris, ideo cum blasphemus intendat nocumentum in serre honori divino, simpliciter loquendo gravius peccat, quam homicida Homicidium tamen primum locum tenet inter peccata in proximum
129쪽
runt haec tria in intellectit, opinio de divinitate rei, quae colitur in voluntate, submissio rei illi, tamquam numini ad extra, exhibitio signi internam opinionem submissionemque manifestantis I). Si quid ex his tribus desit, idololatria est imperfecta Talis idololatria foret in eo, qui
non ex errore, sed e odio in Deum, vel ex cupiditate aliquid puta, notitiam futuri eventus a daemone aut alia creatura obtinendi, ipsi tamquam Deo cultum exhiberet item in eo, qui ut aliorum contemptum vel probra vitet, aut ne dignitatem vel vitam amittat, culium idolo quasi Deo deferret. Hoc postremo in casu Xemplum habes idololatriae illius imperfectae, quae proprio nomine Vocatur sim Idata seu externa tantum De hac idololatria simulata haec habet . Thomas ain: si Cum exterior cui tu sit signum interioris cultus sicut est pernicio Summendacium, si qui verbi asserat contrarium eiu S, quod per veram fidem tenet in corde, ita etiam est pernicioSafalsitas, si quis exteriorem cultum exhibeat alicui contra id, quod sentit in mente si in s. Augustinus 3 acriter insectatur Senecam, qui idola, quorum cultum Vituperabat colebat: si Iste quem philosophia quasi liberum
si st Haec tria debent in idololatria concurrere circa idolum, ut omnino Vera et con-ummata sit in suo genere, scilicet-opinio aliqua divinitatis de Idolo seu re, quae adoratur affectus adorationis adoratio ipsa, seu exhibitio signi submissionis et recognitionis alicuius excellentiae divinae in re quae adoratur . Ita SuareZ, de vitiis relig. oppositis l. II. c. . num . . et In a. a. q. 94. a. a.
3 De Civ. De l. VII. c. Io. 4 Pluribus locis Seneca reprobat et irridet idololatriam, ut ubi
ait: α Numina vocant, quae Si spiritu accepto subito occurrerent, monstra haberentur m
130쪽
fecerat, tamen quia illustris populi Romani Senator erat, colebat quod reprehendebat, agebat quod arguebat, quod culpabat adorabat quia videlicet magnum aliquid eum philosophia docuerat, ne superstitioSu esset in mundo, sed propter leges civium moreSque hominum, non quidem ageret fingentem scenicum in theatro, Sed imitaretur in templo: eo damnabilius, quo illa quae mendaciter
agebat, Sic ageret, Ut eum populus Veraciter agere existimaret scenicus autem ludendo potius delectaret quam
fallendo deciperet. Ergone, quaeri hic potest, cultus quilibet imaginum est illicitus - Respondeo, cultum dividi in absolutum
et relativum. Est absolutus, quando aliquid colitur propter excellentiam et sanctitatem ei intrinsecam est relativus, quando aliquid colitur propter excellentiam et sanctitatem, ei quidem extrinSecam, Sed intrinsecam alteri, ad quod in aestimatione morali refertur. Porro cultus, Sive absolutus Sive relativus, distinguitur, ut iam paulo ante
innuebamus I , in atriam, ullam, perduliam Neque
enim tantummodo Deum colere debemuS, Sed cultu quidem a latria distincto, etiam amicos Dei, quales sunt
Sancti, inprimis autem Maria Virgo, Deipara θεοτόκος)ac Regina Sanctorum 2ὶ colimus etiam cultu, qui di-
i Vide Super pag. II 4 adnot. 2. - Hanc addam animadversionem. Sunt quaedam Signa externa, quae ex universali hominum instituto determinata sunt ad significandum cultum atriae talia sunt Sacrificia, altare, templum. Alia vero exteriora Signa non sunt eo pacto determinata ad cultum atriae exprimendum, sed per se
sunt indifferentia ad cultum atriae vel Duliae vel politicum significandum: inclinatio capitis, genuflexio etc. Huiusmodi signa, cum per se in determinata sint ad hunc potius quam illum interiorem culium exhibendum determinantur ab intentione agentis. 2 Ex quibus inanifeste patet culium Sanctorum non esse idololatriam Colimus enim Sanctos, non tamquam eos et in hoc est