장음표시 사용
131쪽
citur politicus, superiore principesque humanos, utpote ministros Dei. - Ιamvero imagines coli possunt cultu non quidem absoluto, sed resativo ad illoS, quo repraesentant, Seu ad prototypon. Si prototypo sit dignum cultu latriae absoluto, imago colenda erit cultu latriae respectivo erit autem colenda cultu duliae aut cultu hype dubae aut cultu politico respectivo, si prototypon sit dignum tantummodo cultu duliae aut culi hyperdialiae aut culi politico absoluto Ad rem . Thomas I): Imago potest dupliciter considerari, Vel secundum quod est res quaedam, et sic nullus honor ei debetur sicut nec alii
lapidi vel ligno , vel secundum quod est imago. Et quia
idem motus est in imaginem, inquantum Si imago, et in imaginatum, ideo unus honor debetur imagini et ei cuius est imago et ideo cum Christus adoretur latria, similiter et eius imago. uae porro sit imaginum Sacrarum UtilitaS, accipe ex eodem Angelico Doctore a): Fuit triplex ratio institutionis imaginum in Ecclesia. Primo, ad instructionem rudium, qui ei quasi quibusdam libris edocentur. Secundo, ut Incarnationi musterium et Sanctorum exempli magis in memoria esSent, dum quotidie oculis repraesentantur. Tertio ad Xcitandum devotionis affectum, qui X Visi essicacius incitatur, quame auditi S.
Satis, ut nobis videtur, dictum est de officiis erga Deum essentialibus. Plura enim, quae addi sane possent, vel ad Theologiam moralem pertinent potius quam ad moralem
Philosophiam, vel haud difficile possunt ex dictis erui.
intrinseca malitia idololatriae, ut ex ipsius definitione constat), sed tamquam amicos Dei et nostros apud Deum intercessores. Et hinc eos colimus cultu, non latriae, qui soli Deo reservatus St, Sed du-l ae aut hyperduliae.
i In . Sent. . . . I. a. 2. Sol. 2.
132쪽
PII. De iis hypotheticis erga Deum officiis, quae liberam humanae voluntatis determinationem conSequuntur.
THESIS X. Votum, seu promissio deliberata Deo facta de bono meliori, est Deo quidem honor cum, nobis autem apprime X-pediens ac valde meritorium voventem porro ad sui observationem maxime obligat. 3I PRAENOTIONES A essentialibus erga Deum ossiciis progredinaur ad ea, quae accidentalia diximus seu 3po
thetica I); ac primo loco de illis hypotheticis in Deum
ossiciis agemus, quae talia Sunt ex parte hominis, Seu quaeliberam consequuntur humanae voluntati determinationem. Huiusmodi hypothetica ossicia, impleta conditione, aequivalent absolutis. Sunt autem potissimum duo, videlicet ossicium promissa seu vota servandi, si quis velit Deo se se Votis obstringere, ossiciumque Deum, ut par est, invocandi, si quis velit Deum in veritatis testimonium invocare. Hac itaque in paragrapho de duobus praecipue agendum est, nempe primo de volo, dein vero de
UamVi autem, ut concedimus ultro, quaestio devoto ad Theologum moralem magis quam ad moralem Philosophum spectet tamen ad hunc quoque Spectare dicenda est, et quia verba sunt Suaresit a), sicut in pura
i Vide super ad pag. 9. a De Volo. l. VI. . . num. 9. - Haec eadem dici debent de iuramento, quod etiam in pura natura sola ratione naturali ducta, haud secus ac votum esSe posset. Vide SuareZ, de iuram. l. I. c. 4. nil m. 7. Seqq.
133쪽
- β 27 natura Sola ratione naturali ducta posset esse religio ad Deum, ita OSSet etiam esse votum et promissio , Unde breviter quidem debemus de voto loqui, non tamen de eo omnino silere. Ac duo inprimis X ponemus: quid sit et quot uplex Sit OtUm.
I. Votum communiter ab auctoribus definitur Ιὶ promissio deliberata Deo facta de bo ro uelis ri. - Dicitur, pr01nissio. Hoc autem Vocabulum Xhibet genus pro X imum, Sub quo votum continetur, et cui debent disserentiae addi, ut completa voti definitio habeatur. Votum itaque non est merum propo Si tum, Sed inSuper Si promi S Sio Hoc autem intercedit discrimen inter propo Situm et promissionem,
quod cum Utrumque dicat voluntatem agendi aliquid aut aliquid omittendi, promissio insuper dicit animum se obligandi alteri ex virtute fidelitatis, quem animum non dicit
simplex propositum. Unde fit, ut per Se loquendo merum propositum Os Sit, promiSSi autem non possit absque culpa non impleri. - Dicitur, deliberata. Nam votum est, ut modo dicebamus, et propo Situm et promissio. Iam vero si propositum aliquam deliberationem praeexigit, cum sit actu voluntatis deliberatae s a). Promissio in- Super est actu S, quo SeipSum quis moraliter ligat nemo autem censetur Seip Sum moraliter ligare, nisi operetur cum advertentia rationis ad ligamen morale, de quo agitur, et cum indifferentia activa voluntatis, Seu quod iden est,
nisi lagas deliberate. - Dicitur. Deo facta. Cum enim
a Quandoquidem ea, quae valde optamus, solemus, adhibitis
Voti S postulare a Deo, hinc factum est, ut Otum accipiatur quoque pro lesid rio se optato. Hoc pacto dixit HoratiUS l. 2. Sat. 6. . . . Hoc erat in votis, modus agri non ita magnu etc. uandoque etiam calculum seu suffragium in electione datum dicitur
134쪽
promissio fieri possit et homini et Deo, votum non di
citur nisi promissio illa, quae fit Deo IJ. Haec quidem
fieri potest vel per solam interiorem deliberationem, secus ac promissio ab laomine homini facta, quae oportet ut exprimatur verbis aut aliis externi Signis: si homo enim videt ea, quae parent, Dominus autem intuetur cor a). Nihilominus in votis nuncupandis addere Solemu tum pronuntiationem ris tum estimonium aliorum, ut Scilicet et nostra in Deum devotio magis accendatur, et ad vota observanda impellamur propter timorem Dei atque etiam propter reverentiam hominum, qui OStrae teste promissionis fuere. - Dicitur, de bono meliori. Quorum Verborum sic apte rationem assignat s Thomas 3): Votum est promissio Deo facta Promissio autem est
alicuius, quod quis pro aliquo voluntarie facit. Non enim esset promissio, sed comminatio, Si quis diceret contra aliquem facturum. Similiter Vana esset promissio, si aliquis alicui promitteret id, quod ei non esset acceptum. Et ideo
cum omne peccatum Sit contra Deum, nec aliquod opus sit Deo acceptum, nisi Sit virtuOSum con SequenS St,
quod de nullo illicito nec de aliquo indiferenti debeat fieri
votum, sed solum de aliquo actu virtutis. Sed quia votum
promissionem voluntariam importat, neces Sita autem Ο-
I Quando vovemus quaedam B. Virgini aut Sanctis, sensu Sest, voveri a Deo in honorem . Virginis aut Sanctorum, in quibus scilicet Deus inhabitat modo peculiari atque altiori quam in aliis creaturi S, quique sunt speciales amici Dei. Simili pacto templa et altaria exstruimus Deo in honorem . Virginis et Sanctorum Quare votum, quod fit Sancto alicui, nihil est aliud quam promissio facta Deo honorandi memoriani illius Sancti oblatione aliqua, e gia invi Sendo et ornando eius sepulchrum. Hoc autem idem est, ac honorare Deum in illo suo Sancto. a L. I. Reg. XVI. 7. 3 L. cit art. 2.
135쪽
luntatem excludit id quod est absollue uecessarium esse vel non esse, nullo modo sub voto cadit. Stultum enime Sset, Si qui VOVeret e S Se moriturum, Vel Se non es Sevolaturum. Illud vero, quod non habet absolutam neces sitatem, sed necessitatem suis I in puta quia sine eo non potest esse Salus, cadit quidem Sub Voto, inquantum O0litntarie fit, non autem inquantum est necessitatis a). Illud autem, quod neque cadit Sub nece S Sitate ab Soluta, neque sub necessitate finis, omnino est voluntarium, et ideo hoc propriissime 3 cadit sub voto. Hoc autem dicitur esse na-
i Haec necessitas finis est obligatio moralis. s. super Vol. I. thes XXXIX. pag. 322. a S. Thomas, . , in resp. ad I . addit haec et Hoc modo sub voto baptigatorum cadit abrenuntiare o inpis diaboli et idem Christi servare, quia voluntarie fit licet Sit de neceSsitate salutis. Ergo actus boni, qui sunt stι praecapto, OSSunt S Se materia voti. Quaeres cum votum iuxta traditam definitionem et vulgatum axioma sit de bono meliori, quonam Sensu actu praecepti possunt computari inter ineliora otia Re Spondet Suareg, de voto l. II. C. 6.num. 7. quia et Sunt optimi actus et praeferendi sunt actibus non praeceptis quantumcumque bonis, qui simul fieri non possunt: merito enim bonum melius dicitur, quod tale est, ut cuicumque sibi opposito praeserendum sit, Sive illud praecipiatur sive non. Quod si in eo sensu sumatur illud axioma Votum esse de meliori bono, id est, de bono, quod ad melius esse consulitur et non praecipitur, sic acile potest negari tale principium, quia nullo iure, ratione se auctoritate sulciri potest. Addi vero potest, etiam illo modo posse in aliquo sensu erificari, hoc Otum de re praecepta esse de meliori bono, quia licet illa materia secundum se Sit praecepta, tamen quod fiat intuitu religioni et quod per votum conSecretur Deo, praeceptum non est, et ut Sic Votum illud potest dici de meliori bono, quia melius est illud ipsum factum ex Volo, quam Sset Sine Volo. Et lege ea, quae Subdit. 3 Nota τὸ propriissime. α Materia supererogationis, inquit SuareZ, de voto l. II. . . num . . dicitur propria Votorum, non quia Sit adaequat l, Sed quia est praecipua et de Se magis accommodata ad 9
136쪽
ii si otium in comparatione ad bonum, quod communiter est de necessitate Salutis. Ideo, proprie loquendo, votum dicitur esse de ueliori bono. Itaque pauci S haec de materia voti teneantur. Ut aliquid cadat sub votum I), negatio non debet esse aliquid, quod sit X tra nostram potestatem Seu nostra Vires, neque aliquid, quod sit a luna moraliter, neque aliquid, quod sit moraliter indisse rens positio autem debet β se actus aliquis bonus. Sed actus boni non sunt unius omnes rationis. Alii enim ita Sunt boni, ut sint meliores ipsi quam non ipsi, aliis
verbis, ut melius sit eo facere quam omittere alii vero ita sunt boni, ut tamen non Sint meliores ipsi quam non ipsi Iamvero materia voti non sunt nisi actus ita boni,
ut sint meliores ipsi quam non ipsi a).
novam et Spontaneam obligationem. Haec valent etiam ad refellendam sententiam eorum, ut Lutheri et Calvini, qui aiunt vota ad colendum Deum non posse fieri nisi de rebus praeceptis CL Bel-Jarminum, de Monachi l. II capitibus Is et 36. i Apte e canus de Ure et Iust. c. 88. . . . Ut aliquid
cadat Sub votum tria requiruntur. Primum, ut sit in nostra potestate sectin'um, ut Sit bonum tertium, ut Sit melius quam opposi- . tum Hinc equitur non SS Validum Otum Primo, si voveas te numquam peccaturum Venialiter, quia hoc non est in tua potestate. Secundo. Si voveas opus malum aut indisserens nemo enim aliquid promittit alteri, nisi quod ei gratum est, Deo autem nihil est gratum, nisi quod bonum T rtio, si voveas te non daturum eleemo- Synam, non futurum eligiosum, non suscepturum sacros Ordines melius enim est dare eleemosynam, fieri eligiosum, suscipere sacros Ordines , Cf. Bellarminum, de Monachi l. II. c. I 4. a Cf. Suarea, de voto l. II. c. 7. In num. 2. Sic arguit Ο-
tum inducit obligationem. Sed non potest votum obligare ad non faciendum id, quod melius est. Ergo non potest obligare ad bonum cuni detrimetito melioris boni. Consequentia patet, quia iam obligareta omittendum melius bonum propter minus. Probatur ergo minor quia materia voti debet Sse consona divinae voluntati, alias Deus
137쪽
II EX voti partitionibus illam tantummodo paucis commemorabo, qua Votum diViditur in absoluitiau et conditionale, prout nullis est aut aliquibus est specialibus ex parte ipsitis biecti seu talemae I conditionibus alligatum. Porro votum conditionale rursus sub dividitur in poenale et non-poenale, prout aliquid Ovetur vel non vovetur in delicti, si patretur, poenam Votum autem poenale duplici fieri pacto potest, videlicet vovendo tum poenam in eventu delicti, tum delicti Vitationem se . . Voveo vitare blaspia emiam et Si proferam Voveo talem pecuniae vim pauperibus largiri in Vel ovendo tantum poenam in eventu delicti e g. VOVe me daturum eleemosynam, Si blasphemiam proferam). In primo casu duplex habetur votum, unum absolutum non blasphemandi in alterum conditionatum dandi eleemos am), Vel potius sunt duo
vota simul et per modum unius facta in secundo autem casu non habetur ni Si unum Votum conditionatum a).32. DEMONSTRATIO. Haec quatuor, Ut e the Seos enunciatione patet, Sunt demonstranda, videlicet votum esse, Deo honorificum, nobis expediens, valde meritorium, atqne ad Sui ObSerVationem obligare.
I. Votum est honori cum Ceo. Etenim omnia
non acceptat illana, et consequenter promisSi non valet. Sed obligari ad omittendum meliu propter minus bonum, non St OnSO- num divinae voluntati, quia voluntas Dei est sanctificatio nostra: unde quantum est ex se cupit Deus ut homo semper faciat quod
melius est. Ergo non placet illi, ut homo ligetur ad aciendum id quod Si minus bonum, quia per hoc privatur potes e morali faciendi quod est melius.
I Cf. Suarea, de voto l. I. c. 9. praeSertim num . . Item f. l. IV. c. 7. ubi ostendit u Omne votum aliquas involvere conditione renerales, non tamen propterea omne votum conditionatum
138쪽
vota stant actus virtutis religioni Seu latriae. Atqui actus virtutis, et praecipue Virtutis religionis, cedunt in Dei gloriam. Ergo omnia Vota honorem Deo tribuunt. Obiicies, non omne Votum Sse actum Virtuti religioni S, e. g. Otum et Unandi. - Respondeo, omnia quidem vota es Se actum virtuti religionis, non tamen omnia 'dem prorsus modo, Sed quaedam dumtaxat ratione
promissionis Deo factae, quae est es Sentia Oti, quaedam vero et ratione promissionis Deo factae et ratione rei pro
missae, seu materiae Voti Priora Sunt Vota illa, quae versantur circa actus proprio aliar Um Virtutum e. g. circa sobrietatem vel continentiam alia Vero Sunt illa, quae versantur circa actus proprio et immediatos virtutis re
ligionis, e . . circa orationem vel sacrificium r). Ad rem Bellar mi uus a) Est observandum in Voto semper
I Cf. s. Thomam, . . q. 88. a. s. et L etiam . I. a. I.
Ubi in responsione ad IN. haec habet: 'eligio habet duplices actus:
quosdam quidem proprios et immediatos, quo elicit, per quos homo ordinatur ad solum Deum, sicut Sacrificare, adorare et alia huius modi alios autem actus habet, quo producit mediantibus virtutibus, quibus imperat, ordinan eo ad di Vinam reverentiam, quia scilicet virtus, ad quam pertinet finis, imperat Virtutibus, ad quas pertinentea quae sunt ad finem. Et Secundum hoc actus religionis ponitur esse, visitare pupillos et vidiιas in tribulatione eorum, quod est actus elicitus a misericordia immacula turn autem se custodire ab hoc saeculo imperative quidem est relligionis, elicitive autem temperantiae vel alicuius huiusmodi virtutis. uibus postremis verbis explicat sententiam, quae legitur in epist cathol. S. Iac. I. 27. Q Religio munda et immaculata apud Deum et Patrem haec est, visitare pupillos et vi das in tribulatione eorum, et immaculatum se custodire
a Demon. l. II. c. 4. iii idem auctor sic definit votum: religiosa promissio alicuius excellentioris boni, Deo facta, libera voluntate. Addit scilicet vocem illam, religiosa, ut significet cuius virtuti actu sit votum, nimirum reIigionis, quae virtus praecipua est inter morales Virtutes.
139쪽
eSse Ua actiones, alteram materialem, alteram formalem. Materialis est, de qua fit votum, ut ieiunare, Sacrificare etc.
Formalis est ipsa promissio ieiunandi vel sacrificandi et promissionis adimpletio mare formalis actio semper est actus religionis Materialis autem interdum est religionis, ut si quis voveat quotidie sacra facere, interdum alterius
Virtutis, ut Si quis voveat se Xta feria Semper ieiunare. II. Votum est utile seu expedie3is nobis. - in re praeclara sunt s. Thomae I Verba Votum est promissio Deo facta. Alia autem ratione promittitur aliquid homini et Deo. Homini quidem promittitur propter eius utilitatem, cui utile est, et quod ei aliquid exhibeatur, et quod eum de futura exhibitione prius certificemus. Sed promissionem Deo facimus, non propter eius utilitatem, sed nostram. Unde Augustinus a dicit Benignus exactoreSt et non egenUS. Ut qui non crescat ex redditis, sed
in se crescere faciat redditores. Et sicut id, quod damus
Deo, non est ei utile, Sed nobis, quia quod ei redditur reddenti additur, ut Augustinus 3 dicit ita etiam promissio, qua Deo aliquid vovemus, non cedit in eius utilitatem, qui a nobis certificari non indiget, sed ad utilitatem nostram, inquantum movendo oluntatem nostram
i In a. a. q. 88. a. 4. Cf. Suareet, devoto l. I. c. 8. In num . . ait uix voto utilitates honestissimae comparantur. Prima, quia per illud homo liberalem se ostendit erga Creatorem suum, illi offerendo se vel sua, modo quodam stabili et firmo Secunda, per hunc actum maxime colit Deum, honorando illum, vel gratias agendo, vel illi se submittendo. Tertia, votum ipsum suo modo est principium meliorum operum. Quarta. Votum est etiam ratio saepius, frequentius ac certius bene operandi n et Epist. 27. al. S., ad Armentarium et uxorem eius Paulinam num. 3. 3 Ep. nunc it num. Od.
140쪽
tui mobiliter frmamus ad id, quyd expedit facere. Et ideo
Obiicies, nullo pacto Xpedien esse periculi Se Se offerre. Atqui vovere est idem ac peccandi periculis se obiicere: siquidem quod ante Votum sine culpa poterat omitti, nequit post Otum absque culpa praeteriri. Ergo expediens non est Se Deo Voti obStringere. - ReSpondeo cum eodem angelico doctore Iin, si quod quando periculum nascitur ex ipso facto, tunc factum illud non est expediens, puta quod aliquis per pontem ruinosum transeat fluvium. Sed si periculum immineat ex hoc, quod homo deficit ab illo facto, non desinit propter hoc es Seexpediens sicut X pedienS Si ascendere equum, quamviSpericulum immineat cadendi de equo. Alioquin oporteret ab omnibus bonis cessare, quae etiam per accidens X aliquo eventu possunt esse periculosa. Unde dicitur a): Qui observat veritum, nou seminal, et qui covsiderat nubes, numquam retet Periculum autem voventi non imminet ex ipso voto, sed ex culpa hominis, qui Voluntatem mutat transgrediens votum. Unde Augustinus 3 dicit: Non te visse poeniteat, sed magis gaude, iam tibi sic non licere, quod cum tuo detrimento licuisset. Itaque sola obligatio recte operandi non constituit hominem in periculo secus nullum praeceptum positivum deberet hominibus imponi. In vovendo tamen leges prudentiae sunt omnino Servandae hisce autem servatis, fiducia ponenda est in Deo, qui sicut nos hortatur ut VoVeamVS, ita OS adiuvat ut reddamus seu votum impleam US.
I L. nuper cit ad 2 . Cf. SuareZ, de voto l. I. c. I 8. 2 Ecclesiastes, XI. . Ad rem facit illud s. Ambrosii, lib. de vid prope finem QErgo nemo militet, ne aliquando vincatur nec pedis utatur obsequio, qui gradiendi periculum resormidat nec oculi intendat officio, qui concupiscentiae timet lapsum is 3 In ep. cit num . .