장음표시 사용
221쪽
a'. ut de ficto divinae revelationis dubitat, atque negligit inquirere, utrum ea re apSe Xi Stat necne, i etiam legem violat naturalem. Haec enim lex, ut data opera explicavimus alio loco i), ad duo nos obligat, nempe non modo ad voluntatem Dei certo cognitam implendam ne scienter eam violemus), Sed etiam ad sedulo inquirendum in voluntatem Dei ne eam transgrediamur per inquirendi negligentiam). Posita autem Dei ad homines locutione, Xistit Sane, Ut paulo ante dicebamus, haec Dei voluntas, hoc Dei mandatum, de revelatis veritatibus propter auctoritatem Dei loquentis firmiter ab homine tenendiS. - Xamen porro et inquisitio, quam debet
humana ratio inStituere, Spectat non iam doctrinam re-Velatam, utrum a Vera Sit necne hoc enim divinae veritati iniuriam inferretin, sed tantummodo factum reVeh1tionis. Inquirere humana ratio debet, utrum necne Deus reapse Sit locutus revelationis autem facto cognito debet
ei penitus acquiescere a). Ut hoc debitum divinae amplectendae revelationis
impugnent ac reiiciant, multa congerunt Rationalistae, potissimum vero haec duo, mySteria SS Veritate non evidentes, mySteria es Se propOSitioneS, de quarum terminis deam seu cognitionem non habemus. Haec autem solves distinguendo duplicem evidentiam, alteram
inferre iniuriam, aut es scientiae et veracitati, cum eum erroris vel fraudis non expertem innuit, aut Dei sapientiae, cum eum absque consilio agere et loqui opinatur, aut supremo irι dominio, cui se non vult Submittere, unde etiam aeternae damnationis reu pronunciatur a Conc Colon. decr. p. I. . . . I Vide Super vol. I. thes. LII., quae de conscientia agit. a Ad rem Taparelli, saggio eoret diSSert. I. cap. IX. n. 242.: Tocca alia agione faminare, semio parib ma accertat i satio, se a ragione non consente, se tem che it Vero si falso, ella una agione che Sragiona.
222쪽
intrinsecam seu obiecti alteram extrinsecam Seu testimo=rii, duplicemque cognitionem, alteram propriam seu itidditativam alteram impropriam seu ualogicam. De quibus distinctionibus cum iam paulo ante dixerimus I), operae pretium non est, diutius in iis explicandis immorari a).
S. IV De religione naturali ac revelata.
THEst XIX. Ex dictis conseqititur, existere religiouem nuturalem firmiter ab homine custodiendam, cui si accedat, ut possibile
ac conbeniens est, religi revelata, haec quoque est pleit mentis obsequi suscipienda sancteque Seroanda. J6. P. AENOTIONES. De Voce h ic religio, duo breviter inquiremus, - quodnam Sit et V etymon, quaenam sit eius vis et acceptio. I. Sunt qui religionis nomen deducendum censenta relegendo, quia videlicet ea, quae ad cultum Dei spectant, Sunt frequenter animo reVolvenda ac cogitanda.
Huic sententiae adhaeret Tullius 3) ui omnia, quae
si Vide super pag. I 8ῖ seqq. 2 Hoc unum explicationis gratia addam. Cognitio propria est illa, quana habemus de re aliqua per propriam eius speciem exemplo Sit cognitio nostra de corporibus. Cognitio impropria est illa, quam de re aliqua habemus per Speciem alterius, e quo Scilicet quaedam addendo et quaedam lemendo pervenimus ad aliquam rei illius notitiam nobis compat andam exemplo Sit cognitio nostra de spiritibus. Vide locum essi super allatum Ol. I. pag. 4.
3 De nat. Deor. l. II. c. 28. num. 2.
223쪽
ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relagendo, tamquam ex diligendo diligentes, ex intelligendo intelligentes: his enim in verbis omnibus inest vis legendi eadem, quae in religioso. δε - Ab a ac Tullii sententia recedit Lactantius inquiens I) Hac conditione gignimur, Ut generanti nos Deo iusta et debita obsequia praebeamuS, hunc solum no Verimus, hunc Sequamur. Hoc vinculo pietatis obstricti Deo ac religati sumus, unde ipsa religio nomen accepit, non, ut Cicero interpretatu est, a relegendo. Altera haec, quam Lactantius tradit, religionis etymologia nobis placet magis e proprio enim virtutis religionis munere desumitur. Quae scilicet virtus hoc habet munus, ut creaturam rationalem, naturali iam propensione ac debito Deo conditori Suo blikala in magis magisque eidem Deo per Superadditam habitus inclina tionem coniungat ac noVo quaSi vinculo religet ea me rito potuit religio appellari. Haec de Vocis huius etymo:
breviter nunc de Vario eiu S deu Voci usu et acceptione loquam Ur.
II Religio accipitur p/i no subiective, pro virtute morali Sic autem accepta desinitur, interior animae habitus ad debitum Deo cultum praebendum inclinans a). Accipitur sesitudo obiective, pro collectione officiorum a cultum Dei pertinentium hoc autem posteriori sen Suaccepta dividitur in natura lam et reGelatam, prout Solorationis lumine innotescit, aut singulari Dei ipsius eloquio Seu revelatione nobis manifestatur. - Hac in para grapho sermo nobis S de religione inspecta, non iam
a Lib. 4. 0 vera Sap. c. 28. Eaderia Videtur SSe S. Augustini sententia aientis, de vera relig. c. ult. κ religet nos religio uni omnipotenti Deo. M Vide etiam . h. c. gent. l. III. c. I I9. 2 Cf. super vol. I. thes. LVIII pag. 4 S.
224쪽
pIO Ut St Virtus morali S, sed prout est officiorum ad Dei Venerationem Spectantium complexus. Horum officiorum
quae partitio debet ob oculos haberi alia quidem in
credendi', alia vero in agendo consi Stunt e. g. ligamur officio et tenendi firmiter Deum esse ipSam bonitatem, et corde atque ore Deum ob infinitam eius bonitatem laudandi. Hinc dici recte solet religionis esse duplicem
veluti partem, alteram theo reticam, alteram practicam theo- retica continet veritate credendas, practica actione ponendas Pars theoretica alteri US partis, nempe practicae,
J7. DEMONSTRATIO. Duas haec thesis complectitur parteS, quartam, hera natura lam, altera revelatam religionem Spectat. Utramque partem breviter absolvimus, cum Utraque Sit perSpicuum e tribu praecedentibus a ragraphi corollarium. I. Duo autem statuit de religione atri rati, nimirum primo eiu existentiam, Secundo eius profitendae universalem prorsu obligationem. Quae duo e iis, quae in toto hoc articulo diximus, patent manifeste existit Sane summa officiorum erga Deum naturalium, quae ab Omine Sunt Sancte custodienda.
II. Duo similiter statuit de religione reCelata, nempe primo eius possibilitatem ac con Venientiam, secundo eiu Sprofitendae, si a Deo naturali religioni superaddatur, arctissimam obligationem. Profiteri autem revelatam religionem debemuS, omnia eius dogmata firmissima fide tenendo, omnia inquam, illa quoque, quorum intimas ratione humana men nequeat intelligere. Haec pariter sunt ex iis, quae in superiore paragrapho diximus, mani Sta. 8. SCHOLION. Accedimus potius ad duo refellenda SyStemata, - alterum de auto=r0mia in negotio reli gionis alterum de indiferentia circa diversas religiones.
225쪽
- II 3 I. Systema de autonomia in negotio religionis e cuique homini, ita exitialem hunc errorem denuntiavit
S. Pontifex Pius X. I), quoddam veluti primarium ius tribuit, e quo possit libere de religione cogitare et loqui,
eumque Deo honorem et cultum X hibere, quem pro suo libito meliorem existimat. Atqui non ita res se habet. Deum colere debemus cultu illo, qui Ei est acceptus quinam vero sit cultu Deo acceptus, nos docet religionaturali ac reVelata, quae non excogitatur aut iungitur
a nobis, sed nobis Sive velimus sive no limus a lege divina indicatur et imponitUr. II. De altero iam systemate, nempe de indifferentia
circa diversa religiones, agamus. - Religione S, Uae dicuntur a Deo reVelatae, OSSunt e SSe et reapSe Uni plureS, eaedemque pugnante inter se ac oppositae. Si
religio a Catholica, quae docet Iesum Christum, cum
sit vivus et verus inus Dei esse adorandum est Secta Socinianorum, quae docet Christum non SSe adorandum, cum sit simple creatura. Est religio Catholica, quae docet adorandum esse sanctissimum Sacramentum in altari est secta Calvinistarum, quae docet adorationem illam esse actum idolollatriae. Omnes autem Se dicunt reVehataS, Sedivinas esse proclamant. Quid ergo agendum λSunt, qui tuentur, obligationem, de qua hac in thesilocuti sumus, profitendi religionem revehatam, impleri, quaecumque tandem e pluribus iis religionibus, quae dicuntur reVelatae, seligatur ac serVetur. Huiusmodi opinio indissere alismus in religione vocari solet est autem opinio apprime falsa. Nam obligatio profitendi religionem revela-
1 In Alloc Maxima qui Diu, 9 Iun. I 862. 2 Animadverte, hoc eligionis nomen transferri solere ad ipsam Ecclesiam, tamquam ad principium manifestativum ossiciorum, quibus legitina a religionis obsequium conStat.
226쪽
- II tam respicit religionem illam, quae dicatur et insuper vere sit revelata, non autem quae tantummodo dicatur revelata. Iamvero ex iis pluribus religionibus fieri nequit, ut omnes
vere sint a Deo revelatae. Deu enim negare Seipsum non potest contraria autem revelando dogmata, Suam negaret Sapientiam, Sanctitatem, Veritatem.
Quare illi, qui invenerit plures religiones, quae etSi
inter Se sint oppositae, a Deo tamen revelatae dicantur, hoc est agendum is sedulo inquirere debet, utrum aliqua sit inter illas, quae certis indicii probet, Se ere esse id quod se esse dicit, nempe revelatam Seu divinum. Hanc ubi detexerit, debet eam integre et X animo amplecti firmiterque tenere. Et Sane, ut rem e Xemplo aliquo illustremus, inter cives haud raro dissensione oriuntur et Sectae, astar mantibus aliis, aliis negantibus hanc SSe regi Voluntatem, ut . . ad bellUm pergatur. Nemo umquam diceret,
obligationem obtemperandi regi impleri, quidquid tandem
sat, sive ad bellum quis progrediatur, sive non indifferen prorSUS SSe, alterutri e oppositis illis sententiis adhaerere. Sed omnes intelligerent statim obligationem esse inquirendi, quid Vere re Velit, cognitamque eram regi Voluntatem exsequendi. - Restat igitur in disterenti Smum, quem Vocant, in rebu religioni rectae rationi adversari ac maximam Deo inferre iniuriam. Morrendum est, ita . Pontifex Pius X. I), ac vel ipsi naturali rationis lumini maxime repugnans de cuiuslibet religionis in disterentia SyStem a. Hanc de ossiciis erga Deum disputationem placet verbis Lactantii a absolvere Deum colere et est hominis
i In Ep. Enc. Qui pluribus 9 NOV. 3846.
a Div. institui adv. gent. l. VI. de Vero cultu cap. I.
227쪽
ossicium, in eoque solo summa rerum et omnis beatae Vitae ratio consistit quandoque propterea ficti et inspirati ab eo sumus, non ut coelum videremu et Solem quod Anaxagoras putavit), sed ut artificem solis et coeli Deum pura et integra mente coleremus o Et rursus Ι): In Dei cognitione et cultu rerum summa VerSatur in hoc est spes omnis ac salus hominis hic est sapientiae gradus primus, ut sciamus qui Sit nobi veru pater, eumque Solum pietate debita prosequamur, huic paream US, huic devotissime serviamus in eo promerendo actu Somnis et cura et opera collocetur.
De officiis homini erga SeiPSum. 9. Haud recte diceretur, hominis erga se ipsum Dficia hac includi formula, ama teipsum Etenim si amare est velle alicui bonum a). Sed homo ex naturali necessitate vult sibi bonum 3). De iis autem, quae X physica necessitate fiunt vel omittuntur, sicut non datur lex, ita nec obligatio datur seu ossicium. 6o. At duplex distinguitur bonum, nempe verum et apparens. Prius est illud, quod in se St Onum, et praeterea est bonum proprium entis illius, de quo agitur Posterius autem est illud, quod vel reapSe non est bonum, vel non est bonum proprium illius entis, de quo St
2 Ita s. Thoinas . . q. 26. . . De amore L AriStotelem Rhetor. II. 4. 3 Vide super Vol. I. theS. V., praeSertim pag. J2.
228쪽
- II 6 6 I. Ac bruta quidem suun verun bonum necessario in suis actionibus prosequuntur. Bruta e Vi naturae
impelluntur ad agendus a convenientes actiones I). Non ita homo libero enim quo pollet arbitrio poteStrecte uti vel male, ponere actione suae naturae conVenientes vel e contrario actione suae naturae oppOSi taS,
persequi suum verum bonum vel in eo bono quod tantummodo apparens sit sistere a). Hinc pro homine locus
est leo i, quae ei dictet ut cono Inienter Suae naturae agat, locus est cio, quo teneatur, priΠr quidem, detegere ubi et quodnam sit veri in ipsius bonum, Sectindo Utem suas ad illud actiones dirigere Existit ergo hoc hominis erga se ipsum ossicium, quo tenetur Suum Verum bonum sibi velle, seu, quod idem prorsu S St, ei 'Sum amore recto seu ordinato diligere.
62. Haec formula, dilue te Suvi amore ordinato, Si sane illa, quae omnia hominis ad seipsum ossicia complectitur ita, ut omnia ex ea possint deduci. Hanc igitur
formulam Spectantes X eaque ratiocinantes inquirem US, quaenam in particu iri sint hominis erga semetipsum ossicia, primo, quoad aniΗilliu - Secundo, quoad Corpus. Haec enita est obvia horum, quibus erga nos ipSO tenemur, ossiciorum partitio.
i Ita s. Thomas, Uppl. q. i. a. I. 2 Vide Super vol. I. thes V pag. 36. Ut Similitudine adhibita dici ab auctoribus solet, homo est ut an irmis Uaedam marmoris moles quae facultatem habeat Simulque obligatione teneatur, Se se in nobilem pulchramque statuam vi et activitate Sua estingendi iuxta perspectam Conditoris sui deam Seu normam t. e. Sereddendi virum prudentem, iustum, temperantem sortem) I: tamen ob ligatio est necessitas moralis potest ergo libero, G pollet ar bitrio homo abuti et informis moles remanere aut etiam in vilem despectamque Statuam se componere. Quod si faciat, a Conditore. cuiu intentionem voluntatemque sprevit, proiicietur merito ac pu
229쪽
TAEst XX. Amor ille ordinatiιs, it mi usqltisque ex naturae lege se psum prosequi tenetur, hoc in primis exigit, ut homo in hoc viae et militiae statu a Deo constitulus ad nisultimi, qui in Deo est, assecutionem totis viribus sese pr0m0veat per legis, praecipue naturalis, custodiam seu
per exercitationem virtutis. 63 DEMONSTRATIO Homo, ut modo dicebam VS, naturali tenetur ossicio suum verum bonum proSequendi. Sed verum hominis bonum est ante omnia finis eius ultimus cetera, quae sunt vera hominis bona, in tantum
hanc boni veri rationem habent, in quantum ad finem ultimum adducunt seu referuntur. Ergo homo hoc inprimis tenetur ossicio, sese ad finis ultimi assecutionem adducendi. - uod idem potest alio modo declarari. Ut dictum est, homo naturali ligatur ossicio amandi seipsum ordinate. Sed ordo hoc in primis exigit, ut ab homine illud intendatur bonum, quod est summum ipsius bonum, maxima eius perfectio seu finis eius ultimus bonum, inquam, illud, quod si homo habet, est beatus, etiamsi aliis bonis careret, quo Si caret, Si mi Ser, quamvi cetera bona omnia possideret I). Ergo homo naturali adstringitur ossicio tendendi in finem suum ul
tim Um. si Cf. ol thes VI., praesertim pag. IS. - Totum caput I . partis priori praesuppon tu hac in thesi.
230쪽
Sed quomodo tendere in illum debet Per custodiam is I), praecipue vero naturalis Cur praecipue Z
uia e naturalis est prima leX, et quia cum iubeat Servandas esse positivas etiam Dei leges, necnon iusta etiam
principum laumanorum ordinationes, haud plene impletur, nisi positivae etiam leges sive divinae Sive humanae custodiantur a). Itaqtae, Ut paucis omnia complectamur, homo ad duo in primis tenetur. - uod spectat ad intellictum, debet claram de duobus cognitionem sibi comparare, Videlicet, de ne homini a Deo praestituto et de lege homini a Deo lata ad finem illum obtinendum quae Sunt, ut initio praecedentis partis 3 dicebamus, duae illae quaeSti OneS, ad quas aliae omnes moralis philosophiae
quae Stione revocantur. - uod autem spectat ad voluntatem, debet eam reddere ac conservare promptam X
peditamque ad legem fideliter fortiterque custodiendam: hoc autem praestabit, habitus Virtutum morali Um, i. e. prudentiae iustitiae temperantiae ac fortitudinis in acquirendo et acquisitos quotidiana Xercitatione magi magisque firmando. 64. SCHOLION. Haec autem qui constanter peragat, is eo ipso curam habebit boni nominis, i. e. bonae apudeOS, Uibu Scum vivit, Xistimationis viri probi et honesti et in suo explendo munere periti. Hanc boni nomini curam habendam e se, et sacra Scriptura iubet
I Hac de re dix naus super Vol. I. the S. I. pag. 8. a V de super. Ol. I. thes XLV. Pag. 3S3. 3 Vide super. Ol. I. pag. 3. 4 Vide super vol. I. cap. I. art. II., cui Si de virtutibus. S Pra esertim in Ecclesiastico cap. XLI. V. IS. Curam habς e bono nomine hoc enim magis permanebit tibi, quam mille thesauri pretiosi et Magni. Et Prov. XXII. I. Melius AES nomen bonum quam divitiae multae n