장음표시 사용
271쪽
- J erit pauca animadvertere. - Primo, Si rex iustum gerens bellum adversus alterum regem videat se adversario inferiorem SSe neque posse aliter se defendere licite ac prudenter iis in adiunctis poterit commutare bellum in duellum seu certamen paucorum militum cum paucis
hostibus vel ipsius principis cum principe adversario I). Iis, inquam, in adiunctis licite ac prudenter aget siquidem extra illa vel similia adiuncta hic bellandi modus
opponeretur naturali prudentiae, quae dictat, incolumitatem totius rei publicae committendam non esse peritiae Unius vel alterita S, seu fortunae. - Secim do, in bello iusto milite possunt ex consensu ducis duellum ab adversariis oblatum acceptare, tunc praesertim, ut notat de Lugo a), cum id utile sit, ne proprii milites animo concidant vel adversarii insolescant propriae virtuti attribuentes
duelli oblati recusationem. quod late prosequitur oli-
1 CL de Lugo, de iust et iure disp. X. Seci. . num. 73. Cf. etiam VasqueZ, p. et . it. dub. . - Hoc fecit Cyrus contra regem Assyriorum bellum gerens scilicet, regem adverSarium, ut reser Xenophon de Inst. Cyri . . num. 37. provocavit ad duellum. Sed, ut bene advertit Gerdit op cit chap. 6. d'un cote lyar- me de Cyrus tali trδ inseri eure en Ombre de 'lautre, Cyrus eleve hs sa eunesse dans ' exercice des armes, endurcio outestes sati gues de la guerre, o uvat alsemen se flatterra avo i te essus dans u combat singulier ave u prince molli par te luxe, et les delices 'une vi tout voluptueu se Cyru ergo prudenter egit, attentis iis, in quibus versabatur, adiuncti S. 2 Op. et . nunc cit. - Historia sacra I Reg. XVII., Obi Sexhibet gigantem Goliath, qui armatus procedebat mane et vespere et offerebat Israelitis duellum eligite ex vobis virum et deseendat ad singulare certamen. Quae cum audirent Saul et Israelitae, stupebant et metuebant nimis. Surrexit David et praevaluit adversus Philistaeum in funda et lapide. Videntes autem Philistitui, quod mortuus esset fortissimus eoru ροι Ius erunt. - historia Romana celebre est Titi Manlii duellum cum milite Gallo quod refert T. Livius . VII. c. Io.
272쪽
na I) uorum haec breviter est ratio quia ex una parte ob laudabilem et iustam causam licet mortis periculis se se obiicere a), ex alia autem parte occisio hostis facta e auctoritate publica nomine civitatis iustum bellum gerentis non St illicita. Haec satis est innuisse de
publicis hisce duellis, quae iam non ampliu Secundum hodiernum bellandi modum fiunt. I De duellis etiam e publica auctoritate et ob pri-
Uata it caUSam SusceptiS, non est cur hoc loco fuse agamus.
Haec enim duella reduci tandem videntur ad certamina illa iudiciaria 3), quae olim quidem fiebant, nunc autem ab
hodiernis moribus omnino reces Serunt. Fiebant olim, ute eventu quem eventum ad rei veritatem aperiendam superstitiose credebatur supremum ipsum Numen moderari: unde iudicia Dei vocabantur clare innotesceret veritas alicuiu facti, e g. propriae innocentiae, seu iuri Salicuius in dubium vocati existentia. Erant autem illicita ob hanc maxime cauSam, quia erant Superstitiosa, erant tentatio Dei, qui Scilicet non promisit nec tenetur tali
modo innocentiam tueri aut Veritatem mani Stare. Quare
si De iust disp. 7. num. 6. Cf. etiam Gerdil, p. cit chap. 8. 2 Vide super thes XXI pag. 2 7. - Notentur illa Verba ob audabilam et iustam catιsam ii enim exhibetur conditio neceS- Saria, ut licite quis possit se obiicere periculis mortis.
3 En breviter modus, quo iudiciaria haec duella fieri ut plurimum solebant. Iudex decernebat, locum esse certamini inter accuSatum et accusatorem Seu duos inter contendentes. Hi solemni iureiurando assirmabant, Se non odio neque ultionis libidine motos conflictum inire, sed tantummodo veritatis et iustitiae amore, ad suum nempe ius manifestandum atque stabiliendum Hinc in certaminis locum descendebant, ubi iteratis vicibus se se mutuo reda guebant mendacii, ac demum, dato a praecone signo pugnam inchoabant. Victor domum festivos inter populi clamores redibat: victus in lamia ac varia pro diversitate casuum poena assiciebatur.
273쪽
haec duella, aeque ac alia similia iudicia seu similes pro-lbationes e. g. ferri candentis vel aquae ferventis I), Ecclesia numquam destitit reprobare et his Ecclesiae condemnationibus praecipue debetur, si huiusmodi abusus,
olim niVersales, a nostris moribus XSulaverint 2ὶ. Restat, ut de duellis ex privata auctoritate et obprizatam causam susceptis agamus. Duella haec non uno eodemque modo, non una eademque de causa fiunt. Nam aliquando fiunt absq/ι ullo praecedente condicto, aliquando autem fiunt ex praecedente condicto de armis aestibus loco et tempore confligendi. Si F., tunc potius quam uel im, rixa habetur inita ex irae aestu, in continenti . . nulla mora interiecta, iisque quae hic et nunc in promptu habentur armis, ad acceptam iniuriam vindicandam. Est autem illicita, ut iam diximus 3 , privata de acceptis iniuriis vindicta. Si ''. tunc proprie habetur monomachia seu duellum, quod definiri sic solet:
certamen plurium, communiter duorum, e priVata auctoritate et ob priVatam causam Susceptum, designatis antea e condicto paribus armis ad vulnerandum et occidendum aptis, necnon testibus seu iudicibus, loco et tempore confligendi De hoc duello sermo nobis est hac in thesi. - Hoc autem duellum plures ob causa Seu diversa ob motiva fieri potest . . . fieri potest ad veritatis probationem 4), Vel ad virium corporis peritiaeve in armis tractandis ostentationem. Nostris tamen diebus
sa De his duellis iudiciariis L erdil, p. cit chap. 9-II. 3 CL super thes VII. praesertim pag. 3. 4 De duello hac de causa suscepto illud valet, quod paulo ante diximus de duellis iudicialibus, cum quibus convenit, excepto quod auctoritate non publica sed privata fieret.
274쪽
unice vel certe praecipue sit otioris causa quare de duello hac de causa suscepto potissimum agemus I).7J DEMONSTRATIO. I. Argumentum praecipuum huc redit. Duellum est actus in se malus malitia uicidii si
mul et homicidii, prout homicidium a sui cilio distin
guitur. Ergo est ipS iure naturae vetitum. Probatur antecedens.
α Duellum est actus quo quis se exponit periculo mortis, idque o . absqlte rationabili et iusta causa neque enim profecto talis au Sa est a US ostentationis virium corporis vel propriae peritiae in armi tractandis, neque etiam causa honoris, 2'. ex condicto: i. e. omnibus seeXSpoliando non communibus cum adversario defensionis offensionisque adminiculis, seu omnes ultro excludendo
quoad locum tempUS arma modumque pugnandi diversitates, quae ficiliorem reddant elicem conflictus exitum, minusque dubiam de adversario victoriam. Atqui etiamsi homo esset propriae vitae dominus, tamen dicere foret aliquid irrationabile prorsus ac naturali prudentiae oppositum a), omne vero dominium seu ius debet rationa-
l Vix opus est, ut ostendamus multiplex inter duellum ac bellum discrimen. - Duellum sit duos inter privatos, bellum duas inter civitates seu populos. - Duellum fit ex privata, bellum ex publica auctoritate. - Duellum fit ob privatam bellum ob publicam causam. Duellum fit x condicto, belluna absque condicto: neque enim mutuo consensu praedeterminantur tempus locus arma moduSque pugnandi, sed tantummodo initium hostilis duas inter civitates conditionis praedefinitur. Quare vehementer errant, qui assirmant bellum non differre a duello, nisi solo numero pugnantium. a Agens de duello ex publica auctoritate et ob publicam causam suscepto, quod aliquando licitum esse diximus, haec animadvertit Gerdit, o p. cit chap. 6. Q La manilire doni es anciens s engageatent a ce conabat arretus an la ue 'eviter ne guerre, merit quelque attention lis talent bien Eloignsis de pense que la
275쪽
- 263 biliter prudenterque exerceri. Est porro aliquid multo magis irrationabile aperteque iniustum ipsa uicidii iniustitia, ex eo quod homo ut iam sat clare demonstravimus)non est propriae Vitae dominus, sed tantummodo administrator seu gubernator i autem muneri SUO deeSt, quotiescumque rem alienam Suae curae commis Sam imprudenter ac temere periculo interitus obiicit. Ergo duellum est actus irrationabilis, ruiturali prudentiae oppositu S, atque intrinsece iniustus, ipsa scilicet iniustitia uicidii. - Neque Solum in Od turpe ac praVum Si perpetrare actu
duellum, sed etiam, ut per se patet, illud offerre vel acceptare, SiVe Ors aut ipsum etiam duellum postea reapse sequatur Sive non E enim ipsa oblatio vel ipsa acceptatio duelli iam est consensus in actum ueli indi IamVer et iactu eSt mortalis, et consen Sus in actum est mortali S I).
J Duellum est actus impetendi privata auctoritate vitam asterius citra necessitatem defensiouis si quidem adversarius, qui tibi offert duellum, non aggreditur vitam tuam
neque tuorum integritatem membrorum neque tua divitias, sed solum te rogat et inVitat ad pugnam, non tamen te occisurus neque damnum in membris aut divitiis tibi illaturus, si non acceptes 2 in Atqui actus im-
nature o lacio du conabat singulier exigeat regalite dans te armes, a fin que a victoire ne ut ire attribuce u a ne superiori te personnelle de orce, 'adresse et de valeui . A contraire on se croyait permis 'employer vis-a-vis de a parti toti te te ruses, et de Sedonne contre elle ous es avant ages que es tot de a guerre permetient entre deu arnaces en ne mi es B Id autem pluribus adductis exemplis seu factis probat. i Ita s. Thomas, opusc. de decem praec. et Audiatur Card de Lugo, p. et . it. Q Quando aliu te ad duellum provocat, Si acceptare et eum in duello occideres, occisio illa non esset de sensio tuae vitae nemo enim te invadit Sed rogat solum et invitat ad pugnam, iron tamen te occisuruS, Si non
276쪽
- 26 petendi privata auctoritate Vitam alterius sine necessitate defetiSi0ni est actu intrinsece naalus malitia homicidii. Ergo duellum est actus malus malitia homicidii, prout homicidium a sui cidio distinguitur. - uod argumentum sic potest alio modo proponi. Occi Si alterius, quae non sit defensio et quidem recessaria, si privata auctorit ite fiat, est intrinsece mala. Atqui occisio alterius, quae in duello sequatur, non est defensio, et si esset defensio
non tamen esset necessaria. Ergo occisio alterius, quae in duello sequatur, cum privata auctoritate fiat, est intrinsece mala. Probatur minor. '. Non est defensio. Nam de sensio supponit aggressionem actualem eamque in 'O natariam ex parte illius qui impetitur, seu excludit omnem duos inter contendentes praeviam de conflictu ineundo conventionem in duello autem habetur praevia de conflictu conventio, eaque omnino praedeterminata quoad locum et tempus et arma. 2'. Si esset defensio, non tamen esset defensio necessaria Nam ad ipsum honorem SerVandum natura Suggerit remedia alia maxime facilia,
acceptas. Non ergo occidis, ut te defendas ab occidere volente, Sed ut vire et virtutem ostendas uare manet illa occisio semper intrinsece mala, cum sit occisio privata sine necessitate defensionis. Acceptare ergo duelluna erit acceptare occasionem occidendi in tu Ste, atque ideo erit intrinsece mala ipsam et acceptatio, quia Si acceptatio rei intrinsece malae , Et paulo inferius ita pergit . Si invasoriniustus velit te occidere, nisi duellum acceptes, tunc Si aliter Vadere non possis, licite illud acceptas quia occisio invasoris erit tunc te usio necessaria. , Nempe in praedicto casu posset in continenti pugna inchoari nec proinde tunc haberetur proprie duellum, de cuius ratione est, ut fiat ex condicto, sed haberetur de sensio contra iniustum vitae aggrCSSorem. J Cf. Gerdit, o p. cit cha p. 3. Tapa relli, sago i te oret diSS. II. cap. 4. num. 39S. Segg.
277쪽
Cum res ita se habeat, seu cum offerre Vel acceptare
duellum sit actio intrinsece mala malitia uicidii simul et homici iiii, id facere est omnino et Semper illicitum, quodcumque sit bonum, quod e acceptatione duelli se-qUatur, aut malium, quod per acceptationem duelli vitetur I). Neque enim sunt ficienda mala ut veniant bona aut ut vitentur aha - ui duellum ob hilum acceptaret, ne ignavus habeatur, et ob hanc ignaviae notam aliquod
damnum incurrat, non absimili ratione e Se gereret, accepto ea de causa duello, ac ille qui ab impiis amicis provocatus ad hi sphemias evomendas aut ad mendacium Proserendum, erumperet in hasphemia vel mentiretur, ne pusillanimis et scrupulosus haberetur, indeque damno alicui in divitiis aut in ipsa vita esset obnoXius 2 . II. Iuverit illud magis magisque de chirare, quod affirmatum iam est et hac in quaestione Videtur praecipuum,
i Duos distingue casus. Aliquando actio est bona vel saltem in iijereus, ex ea tamen equitur effectus malus e. g. mors alterius). Aliquando actio est in ali moraliter e . . occisio privata Sine necessitate de sensionis), at ex ea sequitur effectus bonuS. In primo casu fieri quaeStio potest, utrum aliquando sit licitum ponere actiora em illam, non abstante effectu illo malo, qui ex ea Sequitur respondetur autem affirmative, aliquando id licere, quum nempe e sectus malus cens ri potest perulissus ab illo qui ponit causam, non autem ei voluntarius. In altero autem casu nulla institui potest quaestio, Vel certe statim est negative solvenda ex illo principio, non esse acienda mala ut veniant bona vel ut vitentur mala. a Ut idem de Lugo ratiocinari pergit lo c. cit. Q non Xcu Sattimor dedecoris ex recusatione duelli, quia id non facit quod occisio sit de sensio, cum nemo te invadat, aut velit tibi invito aliquid auferre. Quare patienter toler uada est ignominia illa, quaecumque sit, quae ex eo oritur, quod is observare legem Dei, qua prohibetur occisio Irivata sine u essitate defensiouis, qualis illa erit: sicut si ignominiam incurreres propter observantiam praecepti circa castitatem vel
278쪽
- 266 nempe run0ris causam non esse rationabilem iustamque causam X ponendi se periculo mortis et impetendi alterius vitam in duello. Duellum suscipi honori causa, potest intelligi tripliciter, ad puniendum adversarium ob iniuriam illatam eamque vindicandam, ad ablatum honorem recuperandum, ad honori iacturam, quae X non acceptatione vel etiam e non obhitione duelli sequeretur, praeca Uendam.
Spectemus primo duellum, quod ineatur ad puniendum adversarium ob iniuriam illatam, eamque vindicaudam. - unitio rei proportionata crimini, itemque vindicta, non est quidem de se mala, verum in statu civili potestas iudicandi de crimine et de poena proportionata, eamdemque infligendi, committitur a natura idque magno hominum bono supremae auctoritati civili, quam nimirum natura ad hoc praecis instituit, ut lege ferat, iudicet et puniat. Itaque privatus privata auctoritate nequitiudicare authentice et alteri infligere malum physicum, multo Vero minus mortem, ob iniuriam ab altero iam
illatam r). - β supponamus id, qu C est falsum,.
nempe pri Vatum OSSe privata auctoritate inferre malum physicum illi, a quo iniuriam accepit. Naturalis tamen ratio dictaret, malum ph3 Si cum debere Sse proportionatum iniuriae illatae, et consequenter accuratum iudicium de iniuriae gravitate debere praemitti condemnationi, neminem Vero SSe posse solum iudicem in causa propria a) Dictaret item non expedire ut laesus sit ille idem qui malum physicum infligat, praesertim vero hoc malum physicum inferendum esse laesori non laeso, et proinde Vi-
i De hac re diximus super thes. IV. praeSertim pag. I. seqq. 2 CL 2. 2. q. 64. ad M. Hunc . Thomae locum attulimus super thes XXI pag. 233.
279쪽
- 267 tandum SSe certamen singulare inter laesorem et laesum, in quo praesertim uterque constituatur in pari conditione cum enim fieri possit, ut reus Vadat innoxius et incolumis, laesus Vero occumbat mortuus vel Semiani mis, foret hic modus agendi omnino insanus. IamVero haec rectae rationis dictamina non servantur in duello. Spectemus ecim i duellum quod ineatur ad recit perandum honorem ab adversario ablatum per contumeliam,
calumniam etc. - Recta ratio non Vetat Sum mediorum ad recuperandum honorem, sed Vetat hoc medium recurrendi ad arma, utpote ad talem scopum omnino ineptum. Neque enim rei Xitus ostendit, adverSarium SSementitum, teque SSe virum integerrimum, sed ob 11 ostendit te Sse audacem, te pollere deXteritate in usu armorum magni facere Xi Stimationem apud homines, aliaque huiusmodi, quae omnia in scelestis quoque inveniuntur, et in his frequentiu etiam quam in alii S. At supponamus medium esse idoneum ad recuperandum honorem est certe medium non proportionatum. Nam duellum est exponere semetipsum et prOXimum
periculo mortis, propriamque familiam damnis innumeris:
cum hoc autem malorum cumulo non habet proportionem bonum situm in recuperatione honoris, quod bonum est extrinsecum I), valde inconstans et labile, cuius iactura vel nulla facta est, vel facta Si apud pauco S, eosque insipiente et iniquos. - Adhuc T supponamus
medium esse idoneum et proportionatum non Sta me- i Distingue gloriam vel honorem radicaliter seu fundamenta
liter Sumptum, et honore na ormaliter acceptum. Prior est praeStantior vita, sed illius dispendium inviti subire non possumus: Si tuSenim est in bono intrinseco virtutis, ob quam honor XtrinSecus est homini virtuoso tribuendus. Alter non est vita praestantior ne que enim est intrinsecum, sed extrinsecum hominis decus.
280쪽
- 268 dium necessarium. Alia enim praesto Sunt media, praesertim vero constans Vitae integerrimae ratio, et recur Su Sad auctoritatem civilem ad hoc a natura institutam, ut civium iura protegat. - Cum igitur duellum sit medium
non nece S Sarium, non proportionatum atque prorSus neptum ad recuperandum honorem, est aliquid inhonestum et illicitum. Ac proinde duellum suscipere non e Stoecuperare honorem, sed honoris graviorem adhuc iacturam ficere. Est enim iacturam facere virtuti mora S, quae est honoris fundamentum, et sine qua nullus dari
Spectemus tertio duellum, quod suscipitur ad praecabendam iacturam honoris, quae e recusatione vel etiam risu oblatioue duelli sequeretur. - facto et si sint homines insipientes et iniqui, qui dicant animi abiecti esse non offerre duellum vel oblatum non acceptare Sunt tamen viri sapientes et Virtuosi, qui id aperte negant, et contrarium agendi modum habent tamquam honorificum, eique se in praX consor mant I). Quomodocum-
i Ita se gessit Themistocles, ut Plutarchus narrat, invita cap. XL si Eurybiadi, qui classis praesectus erat propter Spartae dignitatem, trepidanti periculum adire, statuentique ad Isthmum navigare, quo loco etiarn terrestres Peloponnesi copiae erant congregatae, Themistocles contra dixit quo in certamine celebria ista eius dicta ab eo prolata memorant. Namque Eurybiadi obiicenti, in certaminibus qui maturius prodiissent verberibus plecti, re Spondit, verum id SSe, Sed et eos qui serius veniant non coronari tollentique baculum et I lagam iuuiit Themistocles, percule sane, tuquit, sed audi rχ χ γ γυ
peuples cclaires et polis u il aut chercher ' origine de Dueis Le Grec et les Romains, es mod siles de Outes es nations o urtes aris de la iterre et de a palx, ei Egyptiens, ei Pheniciens,