Institutiones philosophiae moralis

발행: 1887년

분량: 410페이지

출처: archive.org

분류:

301쪽

- 289 Alio modo, quia ordinatius re humanae tractantur, si singulis immineat propria cura alicuius rei procurandae: SSet autem confusio, Si quilibet indistincte quaelibet procuraret. - Tertio, quia per hoc magis pacificus

status homin vin conservatur, dum unu SquiSqUe re Vacontentu est unde Videmus, quod inter OS, qui communiter et ex indiviso aliquid possident, frequentius iurgia

Communistas strenue urget Gury I hisce verbis: α Possideat omnia bona sola Respublica, et cives Sint operarii. - Verum quale aderit laborantibus incitamentum Quis laboris genus singulis assignabit uomodo

victus quotidianus et vestimentum omnibus Subministrabitur Nonne requiretur legio praepositorum Sed iam non omnes igitur duris laboribus addicendi sunt. Quibusnam vero incumbet officium praepositorum vel subditorum Θ id de aegrotis, infirmis, senibus, pueri: quid de familia quid de officiis mutuis parentes inter et filios Θquomodo discernendi erunt veri infirmi ad laborem inepti ab innumeris, qui impotentiam simulabunt quid de commercio de artibus de litteris de scientiis in societate

neceSSaritS, . . iuris, medicinae pis id ergo, ut hanc thesim concita damus, quid de communismo dicendum est IS, ut Aristoteles ait, primo quidem adspectu speciosus et humanus esse videri poteSt, ευ TOGI DTO V xt Ct λανθρωπος αυ υα δοξε ευ:idque ob mala, quae occasione domini privati e nequitia hominum XSurgunt, Uaeque communi SINUS ae-

i Loc iam cito Systema omnulnistarum proponit et inrisum vertit Aristophanes in comoedia, cui titulu ἐκγ cI UIR . κ Agros primo ei programma Prax.igorae faciam omnibus communes et pecunias et alia quae uniuscuiusque sunt. Dei ex illis omnibus, facti communibus, o omne alemu etc.

302쪽

movere Videtur. Tantum autem abest, ut revera sit talis, i. e. Olλτυ ρ DTO Seu humanUS, ut paci et prosperitati humanae Vitae prorSUS adversetur. Immo vita huiusmodi, qualem commis uiSmus X tollit, ne possibilis quidem est: τα υε α δ' - is c T sic IT 2 αδ ατος ὁ βίος Si qua enim communismus remoVet mala, tot alia Secum affert gravissima mala totque pri Vat maXimi bonis, ut si aliquando reciperetur, actum Omnino foret de humana vita. 82. SCHOLION. Quomodo, inqUies, rerum communio,

quae reapse in tot piis hominum caelibus optime viget, dici χ δυυχ ο potest Scilicet, dicitur non posse convenienter vigere in societate civili inter hanc autem et pios illos caetus maXimum, ut patet, Si discrimen Caetu Shi sunt artificiales quaedam imitationes societatis illius maxime naturalis, quae est familia: unde passim familiae religiosae vocantur. Uemadmodum ergo in familia naturali haberi convenienter potest bonorum comm Unio; ita eadem esse potest in familiis his e ut sic loquar, artificialibus, i. e. in domibus religiosis. Immo, in hisfficilius ac melius quam in illis naturalibus vigere pote Si quia hae domus hominibus constant, qui ad perfectionem

tendunt, atque Deo omnia sua devoVent, nominatim Vero bona Xteriora per paupertatis Votum.

Apposite Card de Lugo I) Cum hoc i. e. cum veritate in hac thesi proposita stat, quod in aliqua bonorum congregatione utilius sit ad pacem nihil proprium singulos habere, ubi nimirum propter Singulorum perfectionem et animorum concordiam haec omnia inconvenientia facile vitantur, deputatis aliquibuS, qui re commune administrent et singuli neceSSaria provideant, prout sit in caelibus religiosis et initio nascentis Eccle-

303쪽

siae fideles Hierosolymitani aliquamdiu observarunt I).

In tanta vero hominum multitudine modus ille vivendi utilis non esset, quia perfectio apud pauco reperitur. Unde crescente fidelium multitudine, oportuit fideles dominia etiam retum privata retinere. Quod etiam in ipso statu Clericorum factum est, qui cum initio vitam etiam

communem agerent, creScente tamen or Um Umero, propter eadem inconvenientia oportuit, quod proprium haberent, et vita illa communis apud pauco et electos, hoc est penes Religiosos, retineretur. Vere igitur bonorum communio in civili societate haberi nequit. Non debent an ea Supponi, Vae reapSenon Sunt, i. e. rectores Omne societati civilis ac sub ordinatos omnes magistratu es Se prudentis Simos atque iustissimos, subdito pariter omne mutua concordia, frugalitate laborum patientia, patriae amore praeStanteS.

Etiamsi haec omnia adessent, non idcirco tamen dominia privata possent excludi 2 uanto magis excludi ne queunt, cum ea omnia ficile quidem Supponantur, sit autem moraliter impossibile, quod reapse in civili societate ad Sint. I In Act. p. cap. IV. v. q. legitur de primitivis fidelibus

Hierosolymitanis si uotquot posseSSore agrorum aut domorum erant, Vendente asserebant pretia eorum, quae Vendebant et One

bant ante pedes Apostolorum. Dividebatur autem Singulis prout cuique opu erat. - Id autem faciebant ex libera voluntate. Hinc s. Petrus Ananiam, qui de pretio agri venditi partem tantummodo attulit, redarguit solum de mendacio, cap. V. V. 3. Anania, cur tentavit Satanas cor tuam, naentiri te Spiritui sancto et raudare depretio agri ' Nonne mallens tibi manebat, et Venumdatum in tua erat potestate 8, a Ad rem faciunt ea, quae habet SuareZ, de p. ex dier. l. V. c. 7. num. 8. agen de Statu in quo homines fuissent si Adam non peccasSet Q Non videtur esse datum illo statu originalis

304쪽

I. Ouaerenti, quinam si modus, it dominitim privatum a natura dimanat, respondemus, actuale ius privati h- cuius in hac vel illa peculiari re nou esse a natura nisi mediale, i. e. mediis humani factis, seu consequenter ad humanae activitatis exercitium. II. Factum primigenium qu res, quae actu nullius erat, primos alicuius est occupatio, cui accedit labor seu industria circa rem occupatam adhibita facta autem secundario, quibus res a dominio unius transit in dominium alterius, sunt multiplicia, praecipue vero contractus. 83 DEMONSTRATIO. Dominia privata, ut in Superiore thesi ostendimu S, Sunt a natura. At quonam modo ab ea procedunt Merit hoc quaeritur. Neque enim iura omnia uno prorsus eodemque modo a natura di manant, sed - vel immedias vel mediate, vel antecedenter vel consequenter ad activitatis humanae exercitium seu ad facta humana I). in his patet argumentum Seu Scopus huius theseos, quae duabus conStat partibus. PAR PRIOR. I. Dominia privata SSe a natura, duplici pacto concipi potest. - Primo quatenus . ipsa metiustitiae praeceptum prohibens hanc rerum divisionem, quia nec positivum invenitur, nec naturale colligitur ex principiis rectae rationis. Quia talis divisio de se nec contra iustitiam esset nec contra aliam virtutem, et posset esse utilis, ut bene explicavit Leon. Les-Siu l. 2. de iust. . . dub. 2. D Et sic pergit, rem ostendendo, primo quidem de rebus mobilibus, tum vero etiam de immobilibus. Ac sane debemus, ut iam diximus, Spectare etiam bona, quae per exclusionem dominii privati tolluntur. I Recolantur ea, quae diximus supra thes II pag. i.

305쪽

- 293 natura huic vel illi privato determinate et exclusive adscribat hanc vel illam rem peculiarem Secundo, quatenUS natura nemini rem ullam in particulari assignet, sed unicuique et potestatem acquirendi sibi rationabili quidem

iustoque modo res etiam stabiles homo autem hanc potestatem ibi a natura factam rite exercens seu ad actum reducens, istam vel illam rem sibimetipsi ordinate attribuat. Si primum, dominia privata sunt a natura immediate et antecedenter ad humanae activitatis exercitium. Si alterum, proxime quidem consequuntur illud factum humanum, quod V praedictae potestati ponitur, remote Verosunt ab hac ipsa potestate et proinde a nat Ura, a qua potestas illa conceditur. Iam vero prim liau, ut patet, dici nequit. - sermo sit de corpore eiusque membris, haec sane natura ipSaunicuique OStrum aptat ac proinde dominium seu ius, quod habemus, iis utendi est immediate ab ipsa natura. At si sermo sit de rebus extra nos positis, natura nullam ex iis ulli homini in particulari applicat si Sunt, Ut recte dixit Tullius i , privata nulla natura sed aut Veteri occupatione ut qui quondam in Vacua venerunt, aut victoria ut qui bello potiti sunt, aut lege, pactione, conditione, sorte ex quo fit, ut ager Arpinas Arpinatum dicatur, Tusculanus Tusculanorum. Similisque est privatarum possessionum descriptio , Eodem sensu dixit s. ho mas a): e Secundum ius naturale non est distinctio poS-

Res igitur est alter pacto concipienda. - Natura Unicuique confert poteStatem moralem seu ius connectendi

i De Off. l. I. c. 7. 2 In a. a. q. 66. a. a. - Et Suarer, des fidei . . . .: Immediate non dedit Deus ordinarie loquor alicui homini proprium et peculiare dominium alicuiu rei, s

306쪽

- 294 secum ipso ac sibi proprias efficiendi res etiam stabiles Haec autem poteStaS, quamvis non Sit actuale dominium proprietatis seu ius in re ulla particulari, tamen est ipsius veluti radix, est ipsius qua Si seni ei Seu gernien est enim id, ex quo, si debitis factis seu debito humanae activitatis exercitio quodammodo secitndetur, actuale dominium seu ius in hac vel illa determinata re naturaliter ena scitur IJ. II. Ex dictis solves hanc, quae saepe obiicitur, difficultatem Id, quod pendet a libero hominis arbitrio, dici nequit naturale. Atqui dominium privatum pendet a libero hominis arbitrio. Ergo dici nequit naturale. Respondeo. Dist mai. Id quod proxime quidem completur per liberum hominis arbitrium, remole Vero procedit a natura quae ad ipsum inclinat et confert ius, nequit dici naturale nego id, quod tuice pendet a libero hominis arbitrio traiis. Contradisi vitia. Dominium privatum in potentia i. e. potestas efficiendi sibi proprias res exteriores ea rumque dominium acquirendi, pendet a libero hominis arbitrio nero, dominium privatum in actu, i. e. actualeius in hac vel illa re peculiari subd. pendet unice a libero hominis arbitrio, absque radice seu fundamento in ipsa

homini natura nego con Sequitur proxime actum aliquem libere positum, remote autem S a natura, quae hominem

inclinat eique dat potestatem seu ius ad res debito modo sibi acquirenda conc. Videlicet, naturale dicitur non uno, sed pluribus modis. - uos inter modo hic etiam est recensendus illud quoque si dicitur naturale, ad quod natisra inclinat, sed mediante libero arbitrio completur, Sic Ut ractu S. Virtu

307쪽

- 29 tum vel virtutes dicuntur naturales uae verba Sunt

Et Sane tum unio coniugalis , tum uni plurium in societatem litterariam vel mercatoriam pendent a libero contrahentium consen Su. Prior tamen uni dicitur atque Vere eSt naturalis quid magis naturale, quam coniugium λ): altera Vero uni non dicitur naturalis, Sed libera. Quaenam est discriminis huius ratio Quia natura ad priorem illam unionem ineundam vere ac proprie hominem inclinat, non autem ad alteram. Eodem igitur pacto, cum natura hominem vehementer inclinet ad habenda

dominia privata, haec dici debent naturalia, quamvis in partici lari dominium in hac vel illa re, e g. in hoc agro Vel in hac domo, non existat nisi dependenter alibero humanae activitatis exercitio sicut etiam in particulari uni viri huius cum hac femina non adest nisi

dependenter a libero utriuSque con Sen SU.

III. Quaeri hic potest, utrum ius illud ad res sibi

acquirendas, quod diximus a natura unicuique concedi, sit liberi an vero obligatorii exercitii Hoc etiam merito quaeritur. Ex iuribus enim, alia quidem sunt huiusmodi, ut ab eorum exercitio possit qui abstinere, quale eSt e.

g. ius defendendi vitam propriam etiam cum nec iniusti aggressoris 23 alia vero adiunctum habent officium eadem

i Suppl. q. I. a. I. Quo in articulo S. Thomas quaerit, utrum matrimonium Sit naturale. - Distinguentes igitur inter principium iuris et eiusdem titulum vide Super thes II pag. I. et S.), . di cenaus principium dominii privati in re aliqua peculiari esse legem naturalem, titulum vero esse actum aliquod humanum . . occupationem vel emptionem, ob quod seu cuius intuitu ex naturalis

concedit illi privato ius in illa peculiari re. et Vide super thes XXII pag. 246.

308쪽

- 296 CXercendi, quale . . Si ita parentum ad prolis educationem I . I imvero moralis illa potestas de qua modo diximus, si praesertim de rebus stabilibus agatur, est ius liberi exercitii, cuius nimirum sui possunt Singuli renuntiare. Natura enim seu naturalis te approbat Sane ac prorsus

concedit omnibus, ut debito modo res etiam stabiles sibi proprias efficiant, non autem id omnibus et Singulis mandat. Simili modo singulis quidem facit potestatem ineundi coniugium, non tamen id singulis praecipit unde potest quis coniugali vitae caelibem praeserre 23. - Etenim ad pacem et prosperitatem humanae vitae, ad quam divisio rerum inter ipsos privatos est ut Vidimus' necessaria, hoc sane sufficit, quod multi dominia privata rerum stabilium habeant quod habeant omnes et singuli, id non est possibile, nec si possibile esset, expediens foret ipsi

humanae Vitae.

uamVis antem natura non imponat singulis obligationem exercendi hoc ius, quod confert ad res etiam stabiles acquirendas tamen ius hoc a natura collatum semper plurimi reapSe Xercuerunt et Semper Xercebunt

idque ob validam iliam, de qua diximus, naturae inclinationem ac maXimam, quae e domini privato ena Scitur, delectationem , et sic numquam anteacti temporibus none X titit, itemque numquam in posterum non X iste rerum

I Cf. Super theS. II pag. i. - Aliis verbis, aliquid in morali ordine potest a natura seu naturali lege dimanare tripliciter: ut aerum ius la omini concessum, ut simplex officium hominii impOSitum, ut ius Simul et ossicium. 2 Hac de re D. S. Thomam, Supplem. q. I. a. a. Perpenderationem a S. Doctore allatam ad demonstrandum, matrimonium pro singuli non cadere sub praecepto, anaque nostrae huic quaestioni rite applica.

309쪽

- 297 harum inter ipsos privatos divisio. Simili modo isti tura ad matrimonialem vitam singulos non obliget tamene naturalis inclinationis vi, simul cum divina providentia quae omnia moderatur I), Sicuti Semper fuerunt, ita Semper erunt plurimi, qui coniugalem Vitam eligant, et sic debita generis humani multiplicatio numquam es Sabit. Quare quemadmodum quoad hoc, i. e. propagationem humani generis, nullum periculum imminet axe eo quod de coniugio ineundo non sit pro singulis obligatio ita etiam non imminet quoad rerum stabilium inter ipsos privatos divisionem haec, quae ad pacem et pro Speritatem humani generis est adeo neceSSaria, Semper Xi Stet.

Unde illud etiam consequitur, aliquo vero Sen Su dici posse, dominia privata esse a natura immediate, non solum in potentia sed etiam in actu spectata, nimirum si in determinale Seu in genere considerentur Scilicet, quod multi dominia privata habeant, hoc St opus ipSita na turae Ut ipsi u naturae opu est, quod multi sint in vita

coniugali 3ὶ

si Verba sunt s. Thomae, loc nunc cit in reSponS. ad 3 . a Hisce verbis s. Thomas responsionem mox citatam ab Solvit. Deus naturae auctor id, quod ab hominibus fieri vult, o itinet vel per praecepta, Vel etiam sine praeceptis unicuique impositis per stimulos . . inclinationem ad quosdam actus delectationemque iis ad

3 Ex hactenus dictis facile intelliges ea, quae Subiicimus ex Lessio, de iust et iure l. III. c. . dub. .: Divi Sio rerum iu genere est iuris gentium, non autem huius vel illius rei variis personis particularibus acta attributio . - Scilicet quod iuuenere loquendo, Tion omnia sint omnibus communia, sed alius sive homo sive familia unam rem e Ssideat, alius vero aliam, hoc sane est immediate ab ipsa natura, hoc sane est de ipso iure naturali seu de iure gentiunt vide ea, quae de hoc loquendi modo diximus vol. I. p. 28 I. adnot. I. Quod autem, loquendo in specie, hic ager sit tuus, ille alter sit meus, haec domus mihi sit propria, illa vero ad te perti-

310쪽

uaerenti igitur, utrum dominia privata sint a natura i umediate an Vero mediale, pauci sic reSpondemuS - sunt media te, Si considerentur in a tu et insuper determinate, si considerentur in polentia, vel etiam in acti sed inde terminate, sunt a natura eo, quem diximuS, sensu immediate. PARS ALTERA I Restat inquirendum, quaenam Sint

facta, quibus naturale illud ius acquirendi res applicatur

actu, Seu e in determinato atque abstracto fit determinatum et concretum in hac vel illa re peculiari. - Distinguimus autem factum primigenium, quo re nullius dominio subiecta primo fit alicuius, et facta secim laria, quibus res dominio unius iam addicta transit in domi

nitam alteri US.

II. Occupatio est factum primigenium, quo mediantereS, quae actu Ulliu erat, primo fit alicuius Nomine occupationis intelligit ut, realis apprehensio rei, cum animo eam sibi acquirendi. Quae postrema verba merito adduntur. Neque enim illiusmodi animus rem secum ipso connectendi toties adest, quotie aliqua res quomodocumque apprehenditur. . . dees Set in eo, qui iter a ciens sisteret in campo quem domino Xpertem es Sesupponimus , ibique quiesceret aliquo tempori Spatio,

Set in eo, qui campum illum conspicatus, suam ibi 4n

neat, hoc solummodo mediate pendet a natura, i. e. consequenter ad

factum aliquod humanum et contingens. - Similiter res Se habet in domini iurisdictionis. Quod loquendo in genere, in civili societate aliquis imperet, alii subiecti sint, seu quod sit divisio civium in subditos et imperantes, hoc profecto est immediate ab ipso Deo naturae auctore. Quod autem Titius sit ille, qui imperet, potius quam Caius, qui e contrario illi alteri subesse teneatur, hoc non est a natura nisi mediante aliquo humano facto, puta con Sequenter ad electione tu legitimam Titii in principem Seu regem.

SEARCH

MENU NAVIGATION