장음표시 사용
331쪽
- I9 iem societati seu statui attribuunt omnipotentiam quamdam in privata civium dominia, ita ut de iis supremus imperans possit pro arbitrio disponere, et valide Semper disponat quidquid faciat et quamvis absque cauSa faciat. Altera haec sententia innititur hoc principio, privata civium dominia oriri a politica auctoritate tamquam a fonte, Seu ab ipsa procedere tamquam a prima causa Lficiente. 'I DEMONSTRATIO. Huiusmodi socialistarum opinio est falsa. Nam fit sum omnino est principium illud, in quo ut in sua basi fundatur. DonMnii privati fons et origo, Ut ex dictis patet, est ipsa natura, quae antecedenter ad civilem societatem tale ius concedit individuo et fami
Et re quidem vera vel sermo est de iure sibi acquirendi domitrium reri , vel Sermo est de actuali dominio rei alicuius determinatae. Quod spectat ad ius sibi acquirendi dominium rerum, hoc ius ab ipsa natura immediate conceditur privatis ita est naturala, ut sit in quovis homine ingenitum seu uativum 23. Quod autem spectat ad actualere alicuius dominium, hoc nascitur a praedicto Ure, accedentibus seu mediis quibusdam humanis factis. Haec
facta Sunt plura unum est primigenium, cetera Sunt derivata. - Factum primigenium est occupati rei, quae
t Hinc commune est auctoribus assirmare, dominia privataeSSe de iure naturali de iure gentium. Vide ea, quae de hoc loquendi modo diximus vol. I. pag. 28 I. adnot. 2'. De eodem loquendi modo f. Bellarminum, de clericis cap. 29. ubi clare vi et ratio locutionis illius explicatur. a Ut inquit a parelli, agri ecc. disS. 2. cap. 4 num. O8., cio che n essere a ne primo Suo nascere, forma ii suo stato natio ci che gli compete se condo it Suo volgimento compluto, forma ii suo stato naturaia , Cist. Super theS. II pag. S.
332쪽
nullius est. Iam vero non est e civilis, sed e naturalis, quae occupationi tribuit talena Vim seu non est te civilis, sed e naturalis, quae hoc statuit, actuale dominium rei quae nullius est acquiri per occupationem - Quod ante nullius est, sic legimus in Iure Romano id naturali tilio ire occupanti conceditur. Inter facta derivata locum praecipulim tenent contractus Rui SUS autem non est lex civilis, sed e naturalis, quae contractibus tribuit talem vim seu, non est e civilis, sed e naturali S, quae hoc Statuit, actuale rei alicuius dominium ab uno in alterum transfer Pi per donationem, venditi Ο-
92. Clio LION . Dices: Nonne ex civilis statuit, actualerei alicuius dominium acquiri per praescriptio in Nonne eadem e statuit contractus, nisi tali vel tali modo fiant esse invalidos ad dominii translationem emciendam Respondeo EX his aliisque, quae addi poSSent, non Sequitur, principi civili competere omnimodam illam in
privata civium dominia potestatem, quam Socialistae ei attribuunt hoc sequitur tantummodo quod non Si profecto negandum), eum non omni in privata civium dominia destitui potestate r). Ad rem faciunt haec Card de Lugo a verba Naturalis ratio dictat, in circumstantiis
praeSentibus naturae lapsae et hominum multitudinis ne
i Hinc auctores duplex distinguunt dominium, humile et altiι m. - Humile est dominium privatorum in res legitimo facto sibi acqui Sita S. - Altum est ius, quod habet suprema auctoritas disponendi aliquando de bonis privatorum ob necessitatem boni communis. In quo iure exercendo debet princeps haec cavere: α adesse reapse debet necessitas boni communis 8 rationem necessitatis non debet excedere: γ vitare debet acceptionem personarum H illata
damna, quoad eius fieri poteSt comperi Sare. a De iust. et iure disp. VI. Sec t. I. Um. S.
333쪽
cessariam esse divisionem Modus tamen illius non est complete de solo iure naturae, sed pendet Saltem negative a iure humano non solum quia multi modi acquirendi et perdendi ac transferendi dominium introduci possunt et de facto introducti sunt iure mere humano
sed etiam quia illi alii modi acquirendi dominium, qui
videntur naturae iure introducti, adhuc saliena negative pendent a iure humano, quatenus potuerunt iure humano impediri sicut de facto impeditur, ne thesauri dominium acquiratur inventori privato, et phra es redduntur iure humano incapaces acquirendi dominium. Quae ut chirius intelligantur, iuverit haec pauca addere. Circa privata civium dominia, princeps ci Vilis O test ac debet haec duo praestare nimirum, ea legibus suis iter et ad iubare, eademque legibus suis coordi
1'. i Potest ac debet iter proprietatis ius ne Ilaedatur, simulque illud adiuvare ut liberius seu facilius Xerceatur. Natura enim ad hoc praecipue instituit politicam poteStatem, ut individualia ac domestica civium iura inter quae proprietatis tu est, ut diXimus, omnino connumerandum tueatur et adiuvet. Si igitur privatum civium dominium violet et opprimat, re civili potestate sibi a natura con ceSSa maXime abutetur. - Apposite Tullius I) In pri-- is videndum erit ei, qui rempublicam administrabit, ut Suum quisque teneat, neque de bonis privatorum publice deminutio fiat. Et paulo inferius et Qui se populares volunt, ob eamque a USam aut agrariam rem tentant, Ut poSSe S Sore Sui Sedibu pellant Ur, aut pecunias creditas
I De ossiciis. II. r. - Paulo post subdit: κ Hanc ob causam maxime, ut sua euerent, respublica civitateSque constitiuae Unt. Nam etsi duce natura congregabantur homines, tamen Spo iustodiagrerum suarum, urbium praeSidia quaerebant: ' a I
334쪽
debitoribus condonandas putant, ii labefaciant fundamentare i blicae concordiam primum, quae e S Se non poteSt, Ubi aliis adimuntur, aliis condonantur pecuniae deinde aequitatem, quae tollitur omni S, Si habere Suum cuique non licet id enim est proprium ci Vitati atque urbis, ut sit libera et non sollicita suae rei cuiusque custodia n h. e. ut eo, quod quisque sibi recte acqui SiVit, frui queat secure et palam Sine metu raptori et invasoris cuiuslibet, sive raptoris qui perSona priVata Sit, sive raptoris qui, quod peius St, Sit perSOna publica. α Si inquit s. Thomas 13, aliquid principes indebit e Xtorqueant per Violentiam, rapina est, Sic Ut et latrocinitam .... Unde ad restitutionem tenentur, Sicut et latroneS et tanto graViUS peccant qugna latrones, quanto periculo Si US et communiu contra tu Stitiam agunt, cuius cuSto de Stant positi.
2'. Insuper, potest Sane ac debet Supremus imperans ius hoc proprietatis co0rdinare ad 0uum commune, i. e. ad publicam quietem seu prosperitatem dirigere. Inde autem plura equillatur, quae principi civili profecto competunt ex his iuverit aliqua breviter innuere. - Princeps politicus intuitu boni communis, ac proinde e causa tu Sta omnino ac rationabili, potest statuere legale formaS, quae Si in occupatione aut mutui contractibu non serventur, iam iactus sint illiciti atque etiam invalidi ad rei proprietatem acquirendam 2ὶ - Item, Si privati alicuius dominium in
rem aliquam, etSi legitimo iam facto acquisitum, veniat in conflictum cum bono communi, potest ob iustam hanc
ij In a. a. q. 66. . . ad 3 '. a Ut lana dis in is in thesi XXVII , Sunt conditiones ex ipSonaturali tire necessariae ad validitatem contractuum. His auctoritas socialis potest addere conditione alias, quae ut addantur bonum
335쪽
boni communis causam I illi, ut dici solet, praeiudicare.
Eodem pertinet, quod publica quiete ac securitate id eXigente rem alienam, praescripto tempori spatio bonas de possessam, decernat fieri illius seu adiudicet ei, qui eam obtinet, quam vi deinde tempore praescriptionis peracto inveniatur, titulum primitus seu ab origine fuisse invalidum a). Id scilicet publica quies ac Securita eXigit, ne iura remaneant Sene per incerta, et sic iurgiis ac litibus
Haec autem aliaque eiusmodi quod est rite considerandum non iam Sunt actus proprietati aut comproprie
itatis, quam re politicus habeat in privata civium domi Tria, sed sunt exercitium iuris politici, quod natura regi dat, simulque ossicii, quod ei dena imponit, curandi totis
viribus, ut omnia in communitate recte et pacifice peragantur, Sic qUe ordo et pro Sperita Stabiliantur, conser- Ventur ac magis magisque florescant. Exinde vero nil profecto equitur in favorem sententiae Socialistarum attribuentium principi civili plenam in privata ciuium dominia potestatem. Sed de his fusius agemus in capite Sequenti, in quo de it re sociali pertractabimus.
I δει sta haec causa boui comi iunis omnino requiritur, ut actUS, quo princeps politicus praeiudicat privati alicuius dominio, sit va- Iidlιs. - Nam princeps civilis, qui vinculum iuris naturalis abrumpit aut modificat, se habet ad modum in serioris ex potestate sibi concessa dispensantis in lege superioris. Atqui talis inferior dispensans siue iusta causa in lege superioris nihil facit. Etenim '. lex illa superior non est te sua: 2. ' potestas ei delegata non intelligitur concessa ad patrandum maluui Aliud est de ipso conditore legis, qui etiamsi sine causa dispenset, cum anaen id saciat in lege sua, valide facit, qua in vis possit et ipse agere illicite. - Ergo princeps civilis praeiudicans dominio privati alicuius sine iusta causa boni communis, nihil facit. a Conditiones ad prae Scribendum neceSSariae Sunt quinque: - ' . ut e Sit prae Scriptibilis, '. posse SSio, M. titulus hi . tempu requisitum hona fides.
336쪽
Tis Esis XXX. D0 irinil in quod alitra etia in privatis tu res proprius concedit, complectitur quoqite ius testandi. Errant igitur
sum Communistae qui ius illud reiiciunt, lusu Socialistae qui a sola legis civilis dispositione ius illud repetunt. 93. PRAENOTIONE s. Quod divites sic aiunt nonnulli,
de rebus, qua dicunt suas, disponant quamdiu vi Vunt, tolerari aliquo modo potest. Illud Si prorsu intolerabile, quod audeant de iis disponere etiam ultra Vitae suae terminum, eas nimirum aliis donando per testameratum. Interveniente enim morte possesSori S huiu bona naturaliter evadunt nullius, aut transeunt in dominium societatis civilis. - De hac quoque opinione ferendum est iudicium, utrum necne recta Sit ac Vera. Scilicet, duo haec quaerenda Sunt Utriam S, Uire alicuius dominium inest, ius quoque habeat testandi,
seu alteri rem illam testamento relinquendi: - et si habet tale ius, undenam habeat, an tantum e iure positivo, an Vero e ipso iure naturali. 94. DEMONSTRATIO. I. Assirmamu primo, eum, qui legitime rem aliquam possidet seu illius est dominu S, habere ius testandi. Hoc assirmamus contra Communi Stas, qui sicut dominium privatum, ita ius testandi prorsuS reiiciunt. Arguimu I'. e consensu unanimi et constanti omnium hominum. Hoc scilicet ius esse cum rei dominio
conneXUm, Semper et ubique admissum fuit voluntatem testatoris esse sancte implendam, communis S ac Semper fuit sententia.
337쪽
- 32 Arguimus '. ex conceptu ipso domini proprietatis. - ui est dominus rei alicuius habet ius eam destruendi, tran Sirmandi, alienandi, alteri cedendi seu donandi
pro libito brevius, habet ius disponendi prout vult de
re illa sua, quamdiu manet sua I). Porro quemadmodum potest alteri rem cedere seu de ea di Sponere nunc proximo sic etiam potest illud idem facere nunc pro tunc, i. e. pro futuro alio vitae Suae instanti, non Xcepto Sane u preius ita vis mento, quo momento illa res, haud secus ac in praecedentibus, adhuc est vere ac proprie sua. Sed ius
testandi non est nisi ius donandi rem heri, seu de re ua disponendi nunc pro supremo vitae instanti. Ergo qui est dominus rei alicuius habet quoque ius testandi. Uiu Siuris usui respondet in hero, in cuius favorem facta sit dispositio, moralis potestas quam alii omnes revereri tenentur testatori succedendi in rei illius, de qua agitur,
dominium. Opus quidem est, ut constet, teStatorem non retractasse voluntatem, Sed perdurasse in intentione cedendi rem illi alteri, seu disponendi de re tali modo hoc
autem manifestum siet ex testamento, quod definitur, declaratio ultimae nostrae Voluntati S.
Obiiciunt: Quomodo e sepulchro possunt defuncti disponere adhuc de iis rebus, quarum possessionem in vita quidem habebant, sed per mortem iam rami Serunt λ Respondeo nequeunt profecto id ficere. Sed quamvis de iis rebus post mortem non disponant nec possint disponere, tamen potuerunt de iis disponere et disposuerunt in vita a), quando adhuc erant rerum illarum domini Sci-
i Hoc ex XII tabularum hisce efferebat verbis i Prout quisque rei suae legassit legem dixerit ita ius esto. ui de re sua disponit, legem dicit rei suae. a Testamentum est dispositio rei propriae acta in vita. Hoc potest adhuc magis declarari sequenti ratiocinio Testamentum
338쪽
- β 26 licet, eorum actuum, quo dum viverent posuerunt, illius nimirum voluntati atque intentionis, quam riventes habuerunt et cuius te Stis K custos est testamentum, in quo voluntas illa moraliter veluti perdurat), OSSunt per-
Se Verare, et reapSe per Se Verant effectu S, etiam post Ο-rum obitum. Neque id mirum aliquid aut novum videri debet Tot enim sunt aliae causae, qua Videm US gignere effectus multos, qui ipsis desinentibus, non idcirco ces- Sant, Sed Xi Stere pergunt atque agere. Quod igitur de aliis causis, hoc idem de actionibus istis iuridicis contingit. - Praeterea id, quod obiicitur, si Valeret contraecessiones seu donationes istas, de quibus modo loquimur, per testa nenti m vim etiam haberet contra donatione ς inter vivos. Quod nemo non videt quam falso et inepte
II. Assirmamus secundo, ius testandi, quod alicuius rei domino competit, procedere a, ipsi iure maturali.
est quaedam cessio seu donatio. Sed qualis donatio est est ne donatio conditionata an vero absoluta Si α concipis et dicis testamentum esse donationem conditionatain habentem pro conditione actum morti S, tunc Sane patet, teStamentum esse dispositionem ei propriae factam in vita. Etenim in donatione conditio nata, dispo Sitio non consistit in eventu acti pro conditione appositi eventus hic tantummodo requiritur, ut dispositio olim facta suum habeat effectum. Si vero 3 concipis et dicis testamentum esse donationem absoυι tam actam in limine Vitae, tunc etiam patet, testamentum esse di Spositionem rei propriae actam in vita. Quaeri tantummodo poteSt, quomodo concipiendo testamentum ut donation om absolutam actam in supremo vitae instanti, habeatur id quod est de natura testamenti, nimirum quod sit reuocabile. Verum hoc etiam habetur Nam donatiosacta in articulo illo mortis est natura sua revocabilis si quidem donatio, mutato Statu donatoris, est natura sua revocabilis. Quemadmodum si donator e divite fiat pauper, potest donationem etiam absolute actam revocare, ita donationem factam in periculo mortis revocare potest, si eo cessante periculo convalescat Cis. Super. p. 3 -
339쪽
Hoc tuemur contra Socialistas qui aestandi ius a Gola legis positivae seu civilis dispositione repetunt. Arguimus '. ex eo, quod ius hoc testandi recognoScatur Seu Vigeat non in hac tantum vel in illa, sed in quavis societate civili Id autem indicium profecto est, ius hoc procedere a lege illa naturali, quae cum sit naturalis est communis omni civili societati, non vero a
lege positiva, quae Varia est in variis politicis consocia tionibus I). Lex igitur positiva non creat vel efiicit ius testandi, sed illud a naturali lege recipit, declarat, confirmat.
Et sane '. inde dimanat ius testandi, unde oritur dominium seu potestas disponendi pro libito de re, quam legitimo facto quis sibi acquisivit. Sed hoc dominium seu haec potestas profluit ab ipsa lege naturali. Ergo ius quoque testandi ab ipsa naturali lege fluere dicendum est.
aeres: Quamnam ergo potestatem Suprema Uctoritas habet quoad testamenta uaedam Unt, Uae, hac etiam in re intuitu semper seu ratione boni communi S, supremae auctoritati Subiecto competunt praecipue Vero determinare conditiones seu legales formas a civibus implendas, ut teStamenta recte aut etiam valide fiant.
9, SCHOLION. In Stant Nonne hoc saltem admitti debet, bona eorum, qui ab intestato decedunt, esse nullius, aut in dominium societatis civilis devenire Respondeo, id etiam admitti non OSSe. Filiorum enim successio in bona parentum ab inleslato, est legi naturae apprime consentanea. Hoc autem probatur duplici poti Ssimum argumento.
i Vide locum Aristotelis allatum super. Ol. I. pag. 292. quo in loco Philosophus distinguit ius civile in naturaia et lagitiinum Cis ea, quae diximus Supra th. II pag. 22.
340쪽
α Ius profecto parentibus inest, bona sua filiis testamento relinquendi Quum ius habeant id faciendi, simul vero ad id faciendum Vehementer a natura impellantur, prae Supponendum est, eos reapse Voluisse Sua
bona filiis in haereditatem relinquere. Habemu ergo Oluntatem parentum praesumptam, et recte prorSUS ac rationabiliter praesumptam, cui voluntati Standum St. i8 Aliud praeterea est attente perpendendum, Vide licet conlitnctio alit ratis, eaque arctissima, filiorum cum parentibus. Filius sane tali vinculo patri adstringitur, Ut sit eiusdem quasi effusio, propagatio seu continuatio eSt, ut inquit Aristoteles I); quodammodo par et US, Gms I iρος αυτ ου Hinc fit, ut naturali iure possent SuccC-
dendi in bona ipsius in haec, quamvis pater inteStait Sobierit, suo iure succedit. Quae assertio pluribu Scriptoribu videtur, ac merito quidem, nimium debilis. Addunt igitur filium succedere si ii immo concipiunt filiumi: bonis paternis etiam ante patris obitum, quoddam cum patre condominium habere. Profecto parentum, qui ab intestato decedunt, bona nequeunt dici nullius sunt enim familiae, aut certe propter familiam. Habent ergo dominum in filiis qui supersunt. - Si filii desint, eorum loco succedunt gradatim ii qui erant arctioribus sanguini SVinculis proprietario coniuncti, dummodo ille de suis bonis aliter non disposuerit. Neque enim e naturae lese
tenetur alicui providere, nisi illi vel illis quibus existentiam dedit. Quod si consanguinei omnino desint, tunc quidem succedit societas, ad quam defunctus pertinebat, utpote illi propinquior Sed de his data opera, agendum crit in capite sequenti, in quo de iure sociali disseremus.