장음표시 사용
121쪽
R. P. Christophorus Parisiensis Capticinus , ret Do m. Melden sis cognomine Payen, qui usu nostrarum aquarum multum levaminis suis ina lis attulerunt , quamvis eas vix ac pauca in
quantitate reddiderint, id quod rarisiime nostris Lydropolis accidit qui eas tanta facilitate
reddunt, ut major pars eorum illaS excreverint ante decimam horam matutinam. Insuper observavi vigentibus aestatis caloribus longe minorem harum aquarum copiam per urinas es fluere, quam dum aer est subfrigidus, tum ob immodicos sudores, tum ob ardorem solis qui omnia corpora sublunaria , eorum humidi thtem absorbendo, exsiccat, unde licet assumamus majorem potuS , minorem tamen urina quantitatem reddimus aestate quam hyeme. Alia adhuc restat via per quam nostrae aquae exitum quaerunt, nimirum per sputa quae omnibuS no mitris potatoribus frequentistima sunt. Itaque illi qui aquas excretas diligenter trutinare cupiunt, ad has omnes evacuationeS, non vero ad solain urinae , excretionem spectare debent, ut inter aquas evacuatas & assumptas proportionem aequalitatemque deprehendant. Notorium est istas aquas meliores efficacioresque ecte prcse scaturiginem potas quam longe translatas quoniam earum pars subtilior protinus exhalat, qua dissipata , minus aperientes& leves minusque vaporiferae, sed refrigerantiores evadunt. Cum vero aliquita obstat quominus aegrotans ad scaturiginem accedat, aquae in cubi culum usque asportari possunt, dummodo lagem probe sint obturatae.
Si uis aeri se exponere desideret, ille id: neum eligere debet qui neque calida neque frigida qualitate excedat, sed qui sit temperatus & a curii vehunicatas perfiantibus, uvia& nebulis
122쪽
liber; Sc evius deambulando cavendum est ne arta
dentes solis radii caput feriant de aquam ad cere-
brum evehant. Duo pascus, nimirum prandium Q coena va- ilentibus re robustis sufficiunt, ver ini infirmis dc debilibus qui aquas potant ut pristinae valetu- dini restituantur, tribus holis ab aqastrum haustu , horis vero daabas ante prandium jusculta est assumendum , re merenda sit bis coctum aut
macaro , au; panis frusturum condituris quibusdam incrustatum , ut crem vires his cibis rem
focillarint , eandem cum Aliis victus normam sequantur. Frandium sit quatuor horis ab aquarum porti circa decimam aut undecimam Eoram,
cinna vero septima vespertina , si pomeridianis horis potatum fuerit, alioquin hora sexta. Esia in si istae aquae famelicos reddant potatores, nemo tamen cibis se ingurgitare debet, ne cruditates multae soboles eant quae mineralium aquarum aditum ad intimos recessius possunt intercludere. In prandio ill ad praesertim observandum , ut sit ipsa coena paulo parcius , quia
mane partes inferioris ventri S aquarum minetralium pondere gravant ar , Ventri. Ilus liquoris
assumpti copia. reta Xatus est , nati utasque calor a distributione de evacuasione assarum mineralium , copiosiori cibo non est avertendtis: printerea si prandium sit paulo largius, somnus profundus post meridiem invadit, qui sedulo fa-giendus est, cibueum enim fami aquarum vaporibus sociata cerebrum opplent &sensuum o gana ita obturant, ut a somno abstinere difficill mum sit : veram coena largior este potest tum quia sero aquae sunt vacuatae de ventriculasti matutino Iabore refectus , tum quia nocturnus somnus tutus est , di tota nox suffieit ad ciborum
eo tionem Persiciendum, modo coena sit frugas
123쪽
lis. Cibus in qualitate sit boni succi de concocta
facilis. Quare ex carnibus conveniunt vitulin , vervecinae, gallinae , capi, pulli gallinacei, columbuli, cuniculi, perdices, coturniceS , OVare center edita : ex piscibus conferunt percae, lucioli, guardones, bramae de vendusiae 3 marinos pisces silentio praetermitto , quia aestivis caloribus corrumpuntur priusqEam ad T. OS pCL- veniant. . Laudatur panis siligineus belle feriamentatus de apte coctus. Cornes elixatae prandio , de tostae coenae conveniunt. Ciborum varietas , edulia falsa valdeque aromati Zata, farcimina, aliaque gulae irritamenta fugienda sunt: nocent quoque edulia cras a , lenta , viscosia , dura quod humores pravo S de Oppitulationes ge- nerent, quapropter ex carnibus quidem vitanda porcina , bovina , cervina, aprugna : ad haec pedes, intestina de cerebrum : declinanda quo'. que lacticinia, caseus, olera, acetaria, pisa, fabae, fructus seu crudi seu cocti, exceptis passa lis damascenis, amygdalis dulcibus caeterisque seu Stibus siccis aut saccharo conditis : bis coctum aut marci panes bella Horiam locum tenean. t. Poestus siu situ in delicatum maec album Sc scro rubellum , minus solito aqua dilutum , modice sumptum pro sint, neque ob suavitatem bratumque saporem illi indulgendum : 1 li enix qui istas aquas epotant tota die vix sitium. Maj or aatem pars eOram qui aquas Spadanas bibunt, iisdem aqais vinum diluunt, verum censeo medicamentum i una cibo timere miscendum non esse , ne is haec aqua sua tenuitate cibos crudbs adjecur viasque urinae deducat corumque in far - ctu obstructiones procreet , atque etiam suis copiosis vaporibus cephalalgiam de vertigine iuproducat.
Lecto decumbendum lista nona serotina Sc
124쪽
ri 2. ARCANO Mylacide dormiendum , ut postridie mane ala-
crius aquae hauriantur. Istae aquae hoc habent peculiare quod somnum sitavem inducunt ob copiosos vapores, bilis contemperationem , totiusque corporis refrigerium : sed somnus diurnus de maxime meridianus fugiendus, quamvis magna dormiendi incesierit cupiditas, quia catarrhOS, campitis gravitatem doloremque procreat, de aquarum excretioni obstat. Leviori motu corpus exerceatur ante, in & post potum ut calor uativus exsuscitetur , utpote leni deambulatione , quae nec calorem nec lassitudinem excitet, Vel vectione in equo gradario aut tolutario. Reliquum diei spatium in jucundis confabulationibus enarrandis insumatur , aut aliquid fiat quod nec corpori nec animo sit molestum. Nemo legat neque scribat matutino tempore neque statim a prandio. Mulie es noni incumbant suturae neque ullis operibus quae incurvo corpore insinatoque capite peraguDtur. Diu non ludendum laterunculis , fritillis, chartis, tesseris, quod hi ludi cerebrum commoveant, ludus etiam palmarius caeteraque violenta exercitia cavenda fant.
Animus jocis honestis ludisque licitis exhila-randus, ac moeror, tristitia de ira procul ableganda sunt; neque ludendo magnus denariorum
Numerus periculo committendus, ne animUS metu damni aut spe lucri vehementer agitetur. Omne studium, animi contentio dc diuturna contemptatio sunt quoque noXia. Alvus sit laxa & quotidie aperta: istae etiam a quae illam laxare solent : si enim alicui per duos dies restricta sit; aut enemate sero injecto ,
aut infusi ione S j. aut S ij. fol. orient. antepo- tum mane sumpta laxanda est, clu: diebus S
125쪽
crystalli mineralis in primo cyatho solvenda , hocce modo meatus aperti & liberi servabuntur. Si mulieribus menses superveniant potationis tempore , potus est i termittendus donec cessaverint. Conju es separatim decumbere debent , non solum dum istis aquis utuntur ,
Verum etiam per mensem integrum ab aqua Ium usa , ut vires spiritus, nativusque calor conserventur.
Ex quatuor anni tempestatibus aestas ad aquam rum potum aptissima est : nam magna aquarum frigidarum copia quae tunc ingurgitator, non modo nullam molestiam corpori ad fert, verum etiam illud liberat ab omnibus incommodis quibus ob immodicos aestatis ardores Vexatur, veluti ab inappetentia , sivi, vigiliis , suffocationibus. Ita ut diebus canicularibus, cum caetera medicamina purgantia nocent, quia calorem nativum resolvendo corpus debili tant, aquae minerales mirifice prosunt , quo niam corpus temperantes , calorem nati Vum fortiorem & vegetiorem efficiunt, eum trahen do & uniendo, unde melior ciborum appetitus
Efficaciores quoque sisnt sudo serenoque quam nubilo pluviosoque caelo haustae, aquae enim pluviarum & torre; tun per telluris rimas scaturiginibus sese pennis centes earum virtutem
obtundunt, adeo Di nec tam prompte nec tota
liter per venas pertranseant , quemadmodum coelo sereno quod eo tempore puriores sint de Diagis defamatae: quocirca pluviosa cceio earumosius fuit,endendus donec ad pristinam redierint
Consentaneum est mane una aut altera hora ab ortu solis istas aquas haurire. Et si rectam vivendi normam in usu harum a qua Ium
126쪽
aquarum servandam diffuse satis explicuerimm isso milius aegrotis contulo nihil agant nisi connlio docti cujusdam Medici in usu aquarum Peaeiti, eumque saepe consulant, ut ipsis necessaria praescribat , veluti cimeres, medicinas aliaque remedia idonea corporibus ad aquarum
potum pu gatione praeparandis , atque etiam po ru peracto repurgandis , illisque levandis a sympto maris qua potantibus accidere lucunt, ut vo-c mitti, spasmo statu lento, convulsione, catarrho di
febre, pluribusque aliis : Medici quoque consi- ilio uti coguntur , 'uod ut plurim tam inveteratis & contumacibus morbis detineantur, de corpore
sint adeo infirmo & male constituto , ut in eo dpravi humores copiose sobolescant, qui prius evacuandi, & obstruchion es, qu5 melius fieri poterit, reservandae sunt, quo meatus liberi & paten- atiores facti per eos aquae facilem & promptum ne itum habeant, ne iri hypochonariis morant ntrahant, vel per venas in totum corpus dispergan- tur , vel ad cerebrum attollantur Tandem emen- so toto illo spatio aquis bibendis praescripto, ne in rprimis viis aliqua earum pars vel ru rica rem rentur, illae catharsi sunt educendae quae erit con-
cinnata ea j j. aut niannae calabrini in jα- ficulo distbluta , si alvus sit laxa Se facilis, si ueto dura dc difficilis , infusione B j. aut 3 ij sol sen-
nae diluta ; quod iis competit qui per decem vel ilduodecim dies solum bibunt : iis enim qui ad lquindecim vel viginti dies potation m promO- vent, in medio potationis cur ir idem remedium ias lumenditiar : qui vero ad triginta aut quadraginta dies excurrunt, decimo quoque die , ut expellant aquas quae in partibus alvinis restitan-
res & restagnantes incommoda adferunti de qu - bus potationis tempore plerique conqueruntur; hoc quoque Iemedium caeteris praeferendum
127쪽
ACIDULARUM. I I sf est quod peculiariter aquas educat, omnesque has partes leviter expurget. Verum cum saepe molumenturin ex aquarum usu perce Cum manim
festinii non sit, nisi sex hebdomadis vel duobus e mensibus pos , interim recta vivendi ratio est ob servanda, de sedulo vitanda ea Quae sanitati sunt adve a : hocque modo sana , diuturna , feliX- que vita conservabitur. Sol meo laus , honor O g pria.
128쪽
corum quibud nos itias Autho is opiniones c vertere moliuntur cum ejusdem
responsis : his additae sunt bina alia epistola in quibus sentent a Domi Clos ei super aquarum mixtione S t herma'
rum calore lata , in observationibus suis super aquis mineralibus exclititur.
ANTONII SARTE ID oris Medici Par siensis
Ad clarissimum virum Do m. Giurium Medicum qua novitias ejus opiniones
e tiertere nisitur. Agna negotia quibus detinetur Do m. Rainfantius Medicus celeberrimus; obstiterunt quominus hactenus tui libri lectioni in cum bere potuerit , ideo quid de eo sentiat, tibi mandare nequit, ne tamen mora responsi tibi taedium crearet, mihi hoc onus imposuit, ut ad te rescriberem quod etsi nihil non verosimile in eo notaverit, arbitratur tamen quo ille lectoribus utilior sit
129쪽
futurus , consentaneum esse ut super qui busdam difficultatibus tuam sententiam clam rius explices : ut E. G. cum ais Chymistas meri curio mixtorum colorem attribuere , dicere debuisses an Harim annus hanc opinionem solus aut cum aliis protulerit, aut quam ob rationem istum colorem mercurio , non vero sulphvii tribuerunt, ut plerique alii vel sali ut Querce- tanUS. Secundo quare asseris contra sententiam
omnium hydrographorum vestras aquas ab aliis acidulis plane esie diversas, quae omnes juxta sententiam Ander naci, Iordani, Tabernae montani , Libarii , Daccri , Scheuve manni suum acorem habent a vitriolo quo inficiuntur. Edidicas in vestris terris nil vitrioli apparere, hoc nihil probat, quandoquidem artificiale elicitur ex quadam terra , in qua nullum vitriolum nam turale conspicitur : quocirca si attente considerares vestrarum terrarum colores, ac inmemoriam revocares colores quos authores tribuunt
mih , mry , chalcitidi & inelanteriae , qua
proprie loquendo sunt vitriola plus aut minus elaborata, quae ab artificibus minerariis artis suae beneficco ita depurantur , ut perfecta vitriola fiant, forsan dubitares utrum ea quae reputas ferai principia , sint diversa terrarum strata, quae Galenus in mineris Cypri notaverat , cum ea tamen differentia , utpote aqua quae istas terras copioso vitriolo fixo turgidas alluebat, non solium vitaioli virtutibus , verum etiam ipsius et 'ubstantia impraegnabatur , ideo stagnum existis aquis congestum solummodo vitriolum Veneris liquatum videbatur :, Eontra vero vestrae terra: quae tantummodo vitriolum martis nondum fixum continent, vestris aquis spiritus duntaxat impertiri possint, ut liquet ex earum virtute penetrante & corrodente , quam in iis ta
130쪽
i IJ ARCANUM iple agnoscens , eam aliis causis merito attribuere non potis cs. Hoc ipsum tibi planum facere exopto , tibi imprimis demonstrando vestras terras vririoli est e participes , quia, hoc sic mel probato , consequenter crede iacium est vestras aquas dum has terras praeterfluendo ambunt atque in iis moram trahunt, earum qualitatibus ambui. Quod mani festum erit modo PruviniaIt inces m merarii facere aemulentur id quod fit Dagnarae in Italia ad extrahendum vittiolum romanum. Stimuntur glebae terrae diversis coloribu, Varsegatae, nempe grisco viridi de Hibeo quae in acervos cumulantur qui per sex menses ventis de pluviis exponuntur , ut temporis sapia Vitriolum excoquatur scum enim nullam habeat consistentiam & sit totum Per materiam mollem spirituum in modum diffusum , ut in unum corpus concrescat, opus habet aqua quae eluat hanc materiam spiritibus turgidam , calidam, siccam & volatilem ut fixa efficiatur subiecto adhuc per lex menses asservantur sui
quod sigi jam coepit , adhuc magis sigatur deiuli viviorum beneficio elicitur species vitrioli liquati quod depuratur & coquitur in vasis plum beis in quae ferri aut aeris frustulum injicitur ut coaguletur. Vides Pruvini omnia tibi este in promptu ad vitriolum e vestris terris eliciendum,
nili dicatur non tantum operae sumi In hoc opere perfici endo , sicut in Italia , quod tamen
d On credi S : nam terrarum color e sh aequalis, sapor similis ex omnium confessio qui eas degustarunt, nempe austerus, eadem vi itas corrosiva, unde in Italiae hic luccus tantummodo in vatis plumbeis concoquitur , & Pruvini aqua mineralis non nisi in phialis ex vitro duplici constatis contineri po est. Utque super hac ma-