장음표시 사용
91쪽
sum adhuc easdem operationes iterare Ut pODam veritatem ob oculos eorum qui fidem non habent nisi iis quae visa & gustu pexcipiantur. Et si istis experientiis virtus nostrarum aquarum ipsis innotescat, nonne insignis est malitia luis maledicentiis impedire quo minus aegrotantes illas usurpent earumque beneficio suis malis medelam adferant E Itane propria utilitas aegrotorum sanitati praeferenda est E Hoc valde indignum est Medico qui secundum suam definitionem , debet esse bir bdimu medendi peritus, cullus
cium est apposite curare ad sanandum. Medicus non solum vir bonus esse debet, sed etiam medendi peritus, & praescribere medicamina utiliora ad levandos aegros tuto , cito de jucunde.
Verum nullum medicamen in rerum natura
prostat quod adeo tuto majorem morborum partem sanet, eosque citius depellat, licet inveteratos & pertinaces, quodque sit facilius & jucundius potatu, quam nostrae aquae; unde fit ut illi, qui aegrotantibus eas non consulunt, peccent in ultimam definitionis Medici partem , nempo positi curare ad sanandum. Hac in re circuini pectita se gerere deberent, quandoquidem honestam artem profitentur , eam generose exercere , nec suae utilitati potius quam aegrotantium sanitati studere debent. Venia digni ellent si fatentes sibi nota non esse fossilia quibus nostrae aquae tin praegnantur , neque earum eflectus obtervasse, pro excusatione ad terrent se haud posse illas praescribere ex sola mea relatione , quia ignoti nulla cupido. Quid modo dicent, cum aperuerim methodum , qua facile in luce, trahuntur metalla de mineralia non solum ex nostris aquis , sed etiam e majori parte aquarum mineralium frigidarum , & potissimum ex aquis ferrugineis, aluminosis oc vitri alis ,
92쪽
anatonae quam ex hoc metallo atque ex his mi- Meralibus feci e Sane hoc opus fuit diuturnum S laboriosum , atque in eo perficiendo penis viginti annos impendi ; verum si considerent me spinas abstuli se & reliquisse rosa, duntaxat colligendas absque ullo punctionis metu , suam excusationem admittendam non esse fatebuntur, siquidem nunc in promptu est brevi xempore parvoque sumptu omnium mearum cxperientiarum veritatem agnoscere cum eo disse Pendio arcana mea ediscere. Equidem non fum de albo eorum qui dicunt omnibus non licere Trianam nudam conspicere , non scribo illorum Chyna istarum in modum , qui intelligi volunt, quique amigmatis suos libros referciunt, rit in suis prcanis reserandis lectorum torqueant inge- Mia : magnam famam se consecuturos esse arbitrantur eum proponunt res adeo obscuras ut ingeniorum perspicaciorum acies eas penetrare Mon valeat : unde valde dubito utrum ipsim et intelligant ea quae litterarum monumentiS consignarunt, ideo illorum commentatores eos incassum explicant, de senius quos illis tribuunt, saepe ab authorum mente longe Oiscrepant. Equidem scribo ut intelligar , scribendo meam mentem aperte explico , quia arbitror non licere ali verbis, nisi ut omnibus mens explice
OUamvis ex virtutibus & qualitatibus ferri oc
aluminis, vires & facultates nostratum aquarum satis pateant, nihilominus cum magis
93쪽
moveamur exemplis quam verbis, cumque e tiam post verba effectus veluti pulcherrimae pro bationes rati ocinii expectantur, quaedam corum, quae e majori numero excerpsi, proferre cogor; re illa quae relaturus suin, de mirabilibus nostraruml aquarum virtutibus certissimurna testimonium perhibebunt R, P. Fortinus Pruvinensis Religiosus oris nis S. Dominici variis infirmitatibus divexatus
primus anno i 6 si aquarum nostrarum mineralium periculum fecit, easque salutiferas agnovit , adeo ut calculo laborans eas potaverit, quael per suos renes transeuntes , illos plurimis cataculis 3c lapillis instar pisii crassis expedierunt.
Anno sequente febre tertiana correptus , qua singulis aestatibus recurrebat ob fervidiorem hepatis intemperiem copiosae bilis generatricem , ad idem remedium, nempe ad nostras scaturigines reversus est , quarum aquae calorem fe-btilem cxtinxerunt, jecoris fervorem tempera-xunt, renes deterserunt & stomachum corroborarunt : denique ex nostris aquis ( quae non sunt ingratae) mercede in quam meruerat abunde recepit, quod primus eas intrepide hauserit contra sententiam plurimorum , qui eum calogantibus oculis fossiliae , quibus aquae im- Praegnantur , perspicere non valerent, eas stillicidia esse aquarum stagnantium , aut pratorum plantis infici arbitrabantur. Fatendum est omnes illos qui nostraram aquarum potu a tuis infirmitatibus sublevantur , huic Religioso plurimum debere, quod suo exemplo aegrotantibus animum addiderit quo fidentius eas biberent, re nostris civibus, ut illas aedific o ornarent, quod
nunc extructum conspicitur Do m. Mercator Decanus Canonicorum in Ec-
aeua l. Nicolai riuuine R sis, cum Per octo an-
94쪽
nos atra bile vexatus fuisset, quae tenebrosis suis vaporibus illi horrenda insomnia injiciebat, illi quoque frequentes ructus acidos suscitabat, tandem anno 16so isthaec bilis ita efferbuit, ut
in oculum dextrum defluxerit , sua acredine corneam corroserit, unde cicatrix pupillae patatem occupans relicta est, quae ejus visum admodum minuit : anno i 6 S 2 nostras aquas appetivit easque potavit; atque ex earum usu tantum emolumenti accepit se ut anno sequente iterum ad eas hauriendaS accesserit, quarum ope magnum levamen sensit : nam praeterquam quod viscerum obstructiones solverunt & ructuum causam cluerunt , multas faeces dejece tunt quibus cum bilis exusta effluxit tam copiosa dctam acris ut transeundo anum acriter pungeret et ab eo tempore hoc divino praesidio Praevenit morbos quibus singulis annis per quinque aut sex menses affigi consueve
R. P. Rati erus Lingonensis prior conventus Dominicatiorum pluviniensium , cum anno i Ios 3 tibiarum tumore per sex hebdomadas la- horasset, ipsum remediis ordinariis sanare tentavi, sed cum adminiculantem naturam non
IIaberem, ec malum in dies cresceret ob jecur Praefessividum quod sanguinem acrem refero sum suppeditabat quem natura in suas tibias deponens ipsi dolores vehementes excitabat ; illi
.consului potum nostrarum aquarum , quibus ardorem sui hepatis contemperaret, ac ipsi ita Profuerunt , ut cum per quinque aut sex diescas bibistet , suae tibiae detumuerint , dolores cessarint, atque uno eodemque remedio liberatus est ab harmorrhagia cui erat valde obnoxius et & circa sinem mensis Octobris anni id do
dolore liquia adeo acuto correptui est , ut tres
95쪽
ACIDULARUM. si soles tresque noctes consequentes insomnes du-Xerit, atque cum hoc dolore fortiter premeretiar, me consuluit ut sciret an nostrae aquae ipsi
forent utiles , cui adstipulatus sum , ec prima ipsa potationis die levamen doloris lienis notabile persensiit, tribus aut quatuor diebus post omnino
R. P. Henricus Parisiensis Capucinus nomine Angelus cian per duos annos duplici quartana detentus fuisset, quae ab intemperie jecoris praecalida originem trahebat, quod initio tanguinem biliosum & subtilem generabat, qui sua tenuitate & levitate sursuin latus frequentibus haemorrhagiis illum vexabat s aucta vero intemperie s angui nem crasium ad ustum progenuit , cujus excrementum cum sit copiosa bilis atra quae in alvi venulis moram trahens det, putrescens febrem quartanam suscitavit quae increscens duplex facta est vel ob copiam bilis atrae , vel ob admixtionem alterius humoris demum intemperies eo devenit, ut jecur si riguine in sero sum duntaxat producerct, unde hydrops ortus es , cui remedia frustra adhibita sunt; Eger enim semper tumidus & coloris flavi paIlescentis remansit, neque malum selechisinnis, e medicina deeromptis remediis cessit, quapro Pter anno in s 3 nostras aquas adiit, quae ipsi adeo
proficuae fuerunt, ut earum ope sauitatem , cI horum appetentiam de rubicundam colorem recuperarit. Deinceps aeris mutandi gratia ad aquas Forgenses se contulit, ubi testatus est omnibu, Medicis qui tunc illic commorabamur, l* aquas Pruvinaeas aquis Forgentibus, Pagentibus , Maniensibus& Aut uelliensibus praeferte , quod sua viscera obstructionibus omnique humorum saburra expedivissent eis Iobur addendo, praecipue
96쪽
ARc ANUM F. Dionisius S eZanneus Capacinus anno
colico dolore bilioso amictus est, cu successit haemorrhagia immodica ortum ducense praefervido jecore quod non solum producem bat copiosiam bilem excrementitiam generatricem colici doloris de febris tertianae qua singulis aestatibus conflictabatur, sed etiam sangui-xiem calidum & subtilem qui facile sursum fere hatur de exitum quaerebat per ramo, jugularis externae qui naribus inseruntur unde frequentes haemorrhagior i psi contingebant : his omni-hus de causis nostras aquas hausit& illarum virtute viscerum ardorem ita contemperavit, ut ab
Omnibus suis infirmitatibus plane liberatus
sit. Antonius satelotus novem annos natus filius Patet oti mercatoris alutarii Pruvinensis , cum sex annos natus lithotomia curatus falsiet, per duos annos ingentibus doloribus ab urinae acrem dine excitatis divexatus est, unde ulcus carcsMOmato sum in extremo mentulae exortum est, Qui remedia topica incassu in adhibita sunt; cumque puer per quinquaginta circiter dies eiulast et, Parentes dolentes quod tamdiu puer diris crucia-gibus torqueretur, eum ad nostras scaturigines deduxerunt anno ipsique potum aqua Ium nos Iarum praebuerunt , qnae permeando illa ulcus deterserunt, ut illius sordes eluerint, ipsumque consolidarint, dc perfecta cicatrice ob- uxerint. Dom. L'Ogre Curioni Satristat Colombae Prope Pru'inum , cum a quinque annis colico dolore bilioso subinde vexaretur, cumque Per octo aut decem dies pungentibus doloribus vehementer cruciatus fuisset quibus somnus fugabatur, atque etiam ejus ventriculus cibos retinere
haud posset ob vomitus frequentea, consului ut nostru ε
97쪽
Ac IDULARUM. 8s nostras aquas adiret anno 16 s & prima ipsa die vomitus desiit, tertia somno indulsit ac tandem a dolore colico integre liber factus est, quia n si in aquae magnam viscosorum de biliosorum humorum copiam colici doloris fomitem deturba-
Do m. Gobelinus Regi a secretioribus consiliis anno 16s ulus est nostris aquis tanquam praecipuo remedio contra intemperiem calidam jecoris qua laborabat , calculum quo torquebatus Sc colluviem glutinosorum humorum quibus sui renes infarciebantur ; linumque aquarum beneficio magnum levamen recepit, quod aquae e suis renibus viscosos humores eccalculos expellendo , suum quoque jecur temperarint, Scviscera praecalida copiosae bilis excretione refrigerarint.
Ejus uxor Domina: Gobelina eodem anno nostrarum aquarum subsidio magnopere leva,
vit dolores Iienis quibus jamdudum afflictabatur , dc istae aquae longe facilius & citius per
ejus interiora permearunt quam Forgens eS , quas anno praecedente hauserat aegreque reddiderat , nostrae vero tam festine per meatus iIlius corporis penetrarunt, ut citissime eaS excreverit.
Vidua Dondissa Pruvinensis cum laboraret abscessu in malleodo genito post phlebotomiam,
qua fluxio in hanc partem attracta erat ob malam eonstitutionem viscerum quae generabant multos humores excrementitios qui phlebotomia commoti ob declivem situm ad hanc partem tam abundanter affluebant, ut saepius ejus incessum praepedirent, ac si forsan progredi tentaret, magna molestia maximisque doloribus ac ficiebatur : verum cum periculum fecisset optia
98쪽
A n o A N D Mgis Pruvinensibus sibi applicitorum , tandem diuturnitatis sui morbi pertaesa per septem annos integros opem quaestivit in vicinis urbibus f illius Chirurgus tam diuturno Ac remediis obsit-stenti malo etiam pertaesus, anno 16s apsi consuluit aquarum nostrarum potum, quo peracto tibia omnino sana evasit. Eodem anno quidam cognomine Ionchery Pruvinensis sex annos fluxum hepati cum passus nostrarum aquarum potu ab eo liber evasit :anno sequente quendam operarium dysenteria simul cum febre correptum ad istas aquas misi, quascum per quinque aut sex dies ebibi et sanatus est, tam brevi tempore alvo restricta febreque
Pictor Pruvinensis Seio urn et vocatus climarino iis s braciliorum & manuum paralysi
teneretur , aquarum Hostrarum ope ea versatili ora robustiora reddidit quam antea fuisse sent. R. P. Bordere au Superior Religiosorum i Trinitatis Trecensis a longo tempore calculo laborans, cum aquas pagenses anno praecedenti hausisiet ad curandum hunc morbum, anno I 6 S sad nostras scaturigines appulit , quarum aquae ipsi maxime profuerunt, etiamsi assiduis imbribus earum virtus admodum obtunderetur et calculos tamen & arenulas a suis renibus exturbarunt eumque peX urinas & dejectiones copiose
expurgarunt. Do m. Laborator Parisiensis fervore hepatis nimio vexatus , atque ejus livor diutino colico dolore cruciata nostrarum aquariam, pota suis malis levamen attulerunt anno I ii S J
99쪽
AGIDULA RU M. 8Tusurpavit ut ventriculum firmaret & reseraret oppilationes relictas in jecore, liene dc me sente rio ab anno i 6set quo febre quartana laboravem rat : istae aquae illius viscerum sordes eluerunt, eumqae per urinas, , dejectiones oc sudores(quod nostris hydropolis ut plurimum usu venit ) expurgarunt et denique ejus stomachus firmatus est , ej us quoque manus Ac brachia codiroborata sunt, quae ante usum aquarum nostrarum debilia de parum firina erant. F. Eliseus Ambianus Capucinus ab inveterato & remediis obsistenti rheumatismo nostrarum aquarum beneficio anno 16 s6 liberatus est. Do m. Bernardus Parisiensis salistrantportationi commissus in generalitate Parisiensi , dum Pruvini commorabatur aquarum nostrarum opei diuturno tibiae dolore curatus est : postquam vero copiosam bilem excrevit, qua ventriculus affici solebat, ejm vi lcera ad pristinum de lai dabile temperamentum reducta sunt. Tuliano Pernoto vinitori Senonensi (cujus brachia nona suspensa diu vidimus, cujus etiam mens abalienata fuit a colico dolore bilioso, metastasi facta humoris biliosi non solum ad originem nervorum brachiorum de manuum , sed etiam ad cexebrum, quo debilitatum est cunaagre persuasissem aquas nostras potare , ob propensionem quam vineae cultores habent ad bibendum ejusdem succum , nihilominus anno I si s ii aquas minerales haurire statuit, ex quibus tantum emolumenti accepit , ut liberum manuum 3c brachiorum usum,mentisque ianitatem recuperarit.
Chirurgum Pruvinensem cognomine Tabucolico dolore bilioso dc nephritico vexatum mense Decembri anni 16s6 Praesidiis huic morbo
100쪽
23 ARCANUM bo accommodatis sanare suscepi . cumque eum per quindecim dies curaverim absque ulla dolorium remissione quae illi aliquantisper quiescere
permitteret, tandem gelu sistente cursum aquarum vulgarium quae cum mineralibus miscebantur, hocque modo purioribus factis eas illi bibendas suasi, quibus per tres aut quatuor dies haustis , a suis doloribus immanis factus urinam
facile excrevit, & a renibus omni saburra detur bata pristinae sanitati restitutus est Vidua Tartesia sanior mercatrix Pruvinensis anno i 6ss conquesta est mecum de dolore ventris inferioris quo a quatuor annis torquebatur, illi aquarum nostrarum potum consului, quoniam omnibus alvinae regionis infirmitatibus medelam afferunt; atque cum per quindecim dies iis usa est et, tum vomitu tum deiectione humores purulentos excrevit tanta copia ut hac immodica evacuatione ferme e vivis sublata sit; unde conjeci abscessum in parte superiore me-
senterii sedem habere : illi praescripsi remedia
ulcus detergentia usquedum vires estent refocil- Iatae , deinde eam ad aquas remisi, quarum ope perfecte fianata est. Domicella de Bourgneus vocata Brachiacensis, cum aquas nostras potasset anno Liss ad vias cerum fervorem contemperandum & praecipuhhepatis, qui adeo vehemens erat ut omnes cibos aversaretur : cum vero tunc temporis ab usu
aquarum aliquid levaminis persensisset , annis& istio eas iterum bibere statuit ex quibus tantum emolumenti accepi t, ut etiamsi a pluribus annis nupta nec praegnans facta fuisset, gravidari inceperit , diutino aqvuum nostrarum potu, laudabili temperamento restituto , quia cum intemperies perlongum tempuSpaulatim increverit, ideo pluribui annis hoc remedio