장음표시 사용
151쪽
nium descendet nihil aliud este quam metallum
deprehende S. Angelus Sala tractatu a. anatomes vitrioli vult vitriolum corpus esse in visceribus terant
productum exspiritu sulphureo , aqua, & minera aeris, ferri aut utriusque simul permixti compositum , a spirita sulphuris suam desumit
acrimoniam , ab aqua claritatem ela fluiditatem , a minera seu aeris seu ferri colorem suum , sapore in metallicum obtinet : confirmatur hoc quia vitriolum dum resolvitur separatur in haestres stibstantias, quod arguit nece sario ex his constare vitriolum, cum unumquodque Ieso Vatur in ea ex quibus componitur. Praeterea ex his tribus simul junctis spiritu sui Phutis, aqua de minera arte conficitur vitriolum quod omnes qualitates de proprietates vitrioli naturalis obtinet. Crollius in basi sica chymica pag. 1 3. docet quomodo vitriolum ex venere aut marte , extrahi possit sine corrosivo , sed cum fiat stratificatione aut caementatione
sulphuris & Iaminarum cupri vel ferri, dici potest metalli calcinationem fieri virtute spiritus in sulphure colitenti, qui hujus operis praecipuus est
artife X. Quercetanus in tetrade gravissim . capitis a pectitum scribit posse ex quibuscumque metallis vitriolum educi omniaque metalla posse invi-triolum reduci : hujus extractionis modum docet pag. 26 I. tractatus sui gallice scripti de rarioribuσ secretis medicinae metallicae dc mineratis. Potest inquit Extrahi vitriolum eae omnibus corporibus metallicis cascinatis beneficio sulphvetis oc aquae pluvialis stillatitiae : haec enim corpora per calcinationem spiritu elial canthino sulphuris imbuuntur, qui solus est modus extraheudi vitriolum. Sed inquis quod o
152쪽
r o ARCANUM triolum martis a Comicis vocatur non est proprie bim
triclum , sed es sal e ferro extractag cum spiritu G- tricli , vel potico duorum filium conjungitio , cum
spiritui sit puri subtilior fatu : utque spiritati iste es ales o probenit, ita etiam ferra principia figit, '
que vitriolum martu ormatur quod viride est , noquod spiritiu vitrio, qui solutioni martis inferbit evitriolo biruli extractus est. Sed vix intelligi potest quomodo tanta vitrioli copia in hac operatione . producatur adeo ut ex una ferri libra , quatuor
vitrioli librae possint educi, anisque libra ejus ilibram unam ctam leniisse suppeditare possit. Respondetur id provenire ex recorporificatione ii piritus vitrioli, sed idem peragitur cum spiri- tu sulphuris N aceti : illud autem quod e ferro iegtrahetin , uude viriditatem suam accipi et Evitriolum enim martis esse viride asseris , qui a ispiritus vitrioli quo fit dissolutio martis e vi- triolo viridi extrastus esst, itaque nihil vitrioli in marte contineri, nisi illud quod ipsi adjun-
gitur : unde fit ut ex te quaeram cur vitriolum
quod e cupro extrahitur ope ejusdem spiritus vitrioli est coeruleum ; etsi vitriolum e quo spiritus ille eretractus est non sit coeruleum. Praeterea quod educitur e ferro beneficio vitrioli vel est sal, vel vitriolum : si sit sal cur ais tam Paucum e ferro educi, cum integra ferri lamina spiritu quodam acido soluta , magnam hujtas copiam suppeditet: si veco sit vitriolum, quomodo a siserere potes illud in ferro non reperiri, sed
Quercetanus loco supra laudato scribit aquam quae cum liquore acido miscetur, coagulari Scaugere pondus metalli e quo vitriolum educitur, hoc est vitriolum in majore copia extrahi , quam sit metallum : hocque manifeste declarat nainerale , quale est vitaiolum , este metallum
153쪽
ACIDULARUM. et Ilum imperfectum de semicoctum , dum vero recrudescit aqua nempe solutum Nipsi immixtum, evadit minerale ope coagulationis quae viri tute ignis perficitur.
Observatione dignum est quod scribit Fallop- pius lib. s. fossit. cap. o. post Plinium de quos,
dam alios , nempe omnes metallor tam venas
desinere in chalcanthum , & cum metallum usque adeo effossam est ut appareat vittiolum , Lon amplius procedendum ; quia vitriolo indicatur inibi nihil amplius metalli esse. Fateor apud Plinium lib. 33. natural . histor. cap. 6. scriptum inveniri sinu antiqui, fodiendi solebat esse
alumen in benium ultra nihil quaerebatur et at sciendum est tantam esse inter vitriolum & alumen affinitatem ut indiscriminatim a veteribus usurparentur , atqui per alumen nonnulli exponunt terram quandam usiam in terra viscerihus qua es vitriolum vulgare, ut legitur apud pallopp pag. 3 o. editionis Franco furtensis. Hoc idem refert Caesus lib. a. de mineralibus cap. q. pag. 3 6. sicque cetnere potes vitriolum esse metallorum thalamum , atque ideo ferri , vitriolumque cum ferro posse concurrere in iisdem mineIis. Falloppius ibidem scribit juxta mentem quorumdam Chymicorum metalla in visceribus terrae produci ex mixtione aquae de terrae mixtumque illud ex aqua & terra inibi exuri, vertique in speciem quandam terrae, quae est vitriolum vulgare, e quo duplex vapor attollitur beneficio caloris in terra geniti cuj us alter est humid usi nax argentum vivum contineDS : alter terrestris , siccus & pinguis qui sulphur dici potest ,
quorum uterque penetrans lapides remanensque in ipsis concrescit in metalla e inde fit ut apud
Chymistas saepius legatur metalla ex vitriolo gigni atque ex quolibet metallo posse vitrioli aliquam speciem educi, Scr;
154쪽
i et ARCA Scribis vitriolum adeo ferro ad besari ut continti
cum eo pras letur, i ud corrodendo b corrumpendo,
quo que i ud in aliam spetiem coegerit mutari sed oportet animadvertere dum vitriolum in viscelibus terrae ad Nuc indige istum , nec perfecte coctum est , mixtumque est cum aliis iii istantiis mineralibus , crtidis, indigellis , vel natura frigidis, non tantam acrimoniam obtinere qualem existimas : tunc enim multum phte
gmatis comprehendit quod dulce est , ejusque qualitas calida & mordicans stigiditate ferti obtunditur , terraeque rubricae dictae , quae propterea vitriolum idoneum efficiant consociationi cum ferro , juxta hoc Galeni edatam contrariorum mixtura qualitatum excessu frangunt. Sunt
vi vitriolo divertae pa tes : in ejus superficie ubi exustum est , reperitur sal quidam acer , qai nitri species quaedam existit : ubi haec nitrosa is ibstantia a colvothare secreta est , si igne reverberii pellatur, ascendet stibi antia terrestris regravis, sicque oleum nigram & aceIrimum extrahes : vero faeces accipias, easque in fornace vitriariorum reponas, ibique pe; dies decem detineas, tunc cineres acrimoniae expertesta nigriores obtinebis , e quibus Ilxivii interventu poteris educere salem albniimum , nullius acrimoniae participem , quod arguit statem tantum volatilem in vitriolo esse acrimoniae chPacem : ideo Rogerius Baco scsibit spiritum hcidum vitrioli, non esse ejus genuinum spiritum : sed extrahi ex salibus mineralibus vitriolo adhaerescentibus , cum nulla aciditas auracrimonia, in substantia de natura interna vitrioli repetiatur, sed potius magna dulcedo cum odore gratissimo juncta. 3 icut autem existimandum non est partes inte rnas corporis nostri cum
humoribus eodem modo se habere in corpore l
155쪽
vivente atque in mortuo ; ita non arbitrandum est mineralia succosque concretos easden qualitates, facultates & colores possidere in vi- sceribus terrae latentes, quos habent ubi ex illis educti sunt : quapropter Falloppius tractatu de thermis & met lis scribit chalcanthum in propria vena non seIvare colorem illum quem videmus ipsum habere cum est extra Venam , nam dilutum aqua in propria vena inficit ipsam colore albo Deinde ut probemus vitriolum cum ferro coire, dicimus dari marchastas e quibus vitriolum educitur separaturque a ferro : lapis pyri tes dictus, hoc est edens scintilias hanc naturam sortitur et variae enim ejus sunt species: quidam datur mollis & friabilis qui imperfecte coctus est in minera , quae non adhuc formam actualem metalli ipsi communicavit : alius vero est durus qui quo durior est & gravior, tanto plus metalli continet : dantur & vario colore imbuti, quidam colore aureo sunt donati, alii argHateo ; alii vero colore ferri atro scilicet relivido , quidam aeri immixt1 sunt ; alii verol plumbo vel stanno, alii vero ferro, quo fit ut A- vicenna dixerit lib. 2. traei. a. cap. 2. pag. 3gr. editionis Valgrisii hunc lapidem vel marchasitam tot metalla comprehendere quot co-tiores sortitur : marchosita est plurium specierum ,
alia enim es aurea, alia argentea, alia area, Oi alia ferrea , O emim species similatur substantiae cui
comparatur in colore suo, ut habet veIsio : nec fo-
Jum in hoc lapide variae species metallorum in- veniuntur (ideo Chyniasiae dixerunt illum esse
mineram metallorum illa includentem , veluti nucleus amygdalam J verum etiam in eo concurrunt varia mineralia, diversique succi con
creti veluti alumen ta vitriolum . Agricola lib. de
156쪽
de ortu 3c caussi subterraneor. pag. qc. id testatur, , cum aqua Drita effusa Uel frigore conge a sit De ex- siccatur calore fit atramentum sutorium : mox sub- dit o quidem salsub fuceu, conde si rur in salem amarus tu mirum et ira a stri ensio calidus alter in alumen et alter in atramentum sutorium. Deinde irag. Sed ex succo actabo non tantum sit alumen O iatramentum sutorium, verum etiam sory , chalcitis, mi H quc flos esse videtur atramenti sutorii, ut so melanteria ; cum autem humor eorroserit Driten aro- sum Osriabilem sit tali, succus acerbis , id quod ex- perimentum docet et nam atramentum sutorium Diria
de in capilli figuram formatum sapenumero ab ejusmo-
di Drite procedit per melanteriam qua eum undique complectitur et at o tali p)rite non atramentum mado sutorium , sed etiam alumen excoquunt arti
ces. Ex hujus scriptoris verbis qui diligentius naturam fossilium scrutatus est, oc qui de his ad eorum naturam accommodatius scripsit : sic juxta tua principia hoc ratiocinium colligo : ubi alumen invenitur , ibi quoque reperitur ferrum s & ubi est vitriolum, ibi quoque reperitur de aes ; atqui in hoc pyrite reperitur alumen & vitriolum , ergo debet quoque reperiri
aes 3c ferrum : hac ratione duo metalla, duo quoque mineralia in una eademque marcha sita deprehendes , vitriolumque cana ferro in una eademque minera reperietur , quod tamen acriter negas in tractatu de aquis mineralibus acidis. Matthiolus com . in caput 3. lib. s. Dioscor . ita scribit, chalcanthi sena qua foditur in agro Sener pluribis3 sane locis praesertim maritimis , ii si Pestribu plerumque vallibu3 , terres potius qbam saxea uisitur colore subcinereo, maculis non nussu respersa, quarum alia ferri rubiginem , alia aeruginem colore referunt: quod quidem indicat vitriolum reperiri
posse in iisdem loci: in quibus ferrum & aes in-
157쪽
patet insuper marchasitas istas de quibus jam a nobis factus est sermo vitriolum & alumeneontinere quae tamen secretis & diversis locis collocas j ex iis Libavius lib. r. alch m. tract.1. cap. q6. scripsit, ubi modum docet quo haec a pyrite extrahi & fecerni pol int. Oribi sitso
Muntur aquM , solutio coagulatur in cortinti plumbeuod liquorem spissum , hic transfunditur in cupM MEi in superiore parte alumen congelatur, in imoth stan-rhum ; seorsim exciduntur ut autem separentur Oui Persa loca occupent agundenda urina est , ita in terra , lapidibus aluminosis fere semper es atramentum; conlequenter ferrum cum vitriolo concurret,
cinia juxta tua dogmata ubi alumen est, ibi quoque potest inveniri ferrum et & revera non dubium est quin magna sit vitrioli eum ferro societas & convenientia. vavoccius Biringuccius lib. 2. pyrotechniae cap. s. scribit vitriolum quod sub mare hasitis jacet videri ferrum agglutinatum , & cap. s. ejusdem libri vitriolo quinque tribuit qualitates : prima est vis sulphuris , secunda est aluminis operatio , tertia nitri vel salis facultas corrodendi, quarta metalli virtus, quinta ferri proprietas. Multi qeoque existimarunt magnam esse aeris 3c vitrioli cognationem & affinitatem. Arbitratus est Plinius nomen ejus Graecum ex illa umilitudine Sc convenientia desumptum esse chaec enim sunt ipsius verba cap O. lib, 3 q. Gr
ea cognationem arn nomine fecerunt O atramento sutorio, appellant enim chalcanthum , imo quidam adeo turpiter hallucinati sunt, ut nullum disse crimen statuerint inter chalcanthum in florem atris existimantes vitriolo vocabulum uti umque significare : alii vero arbitrati sunt nomen cnalcanthi atri impositum fuisse propter col
rem arti similitu inem referentem. At salina-
158쪽
r c ARCAsus in exercitationibus in Solinum pag. Iis 8. tali sy aliam hujusce vocabuli originem iuvestigat , veramque lici jus significationem docet scribens , si nihil habet aeri chalcanthum nec co-
lorem quidem, cGr at aere nomen in Venerit non Oi-
eo. Aitque vetust limis authoribus dici, ut apud Strabonem lib. 3 . de apud Luoscoridem in auti quillimo codice regio eadem
VOX reperitur cap. 1Iq. lib. s. Donquod colorem habeat Ru , hoc est aeris ; ttamen ceris colorem non possidet: necesie est igitur ut thaec di io non sit ex his duobus voca- bulis composita dc θ - , sed potius ex
voces hac; qctae purpuram glaucam & coer/Ieam dignificat, unde scribit Plinius, eju3 color es coe- rii aeus perquam spectabitu nitore Ditrumque cie credibiur. Straboni tamen vel . c. his est rubra
Furptara : ubi observare licet sicut conchylium marinum ex quo purpura tuficiebattar , non unius erat coloris, sed pro diversitate littorum in quibus colligebatur; ita varii generis colores fecisse , ideoque hoc vocabulum αλ nouunum significat purpurae genus , nec uniuS cOloris , erat enim atra purpura , livida , viola ea , coerulea , rubra , latea, a que forsan hac ratione vitrio Ium dictum fuit Propter varios colores quos ex variis mineris ex quibus effossum est depromit : aliud enim est album , aliud viride, aliud coeruleum, luteum c rubrum. Nec extIa rem vinetur quod dee-j vocis etymo attuli, cuin inde inferendum censeam vitriolum non esse uexu perpetuo jun- ictuin agi, sed allas etiam metallis adjungi posse :yropterea non existimandam est hac ratione aeris Momine insignitum cse a veteribus, quemadmo- dum filius cognomine patris.
Cian probavelim vitriolum cum multis aliis
159쪽
metallis concurrere , praesertim cum ferro & cu-yro, minerasque nunquam esse syn ceras , sed semper ex diversis succis tam liquidis quam concreti S compositas esse, unde varii & multi Vapores e Iuntur , & diversas marchassitas inns de luescere quae matres potius quam vasorum excrementa daci merentur, in quibus pars quaedam existit elaborata. Inde seqv i videtur aciditatem aquarum mineralium tam vitriolo quam
alumini adscribi poste : potest etiam haec aciditas tribui sulphuri quod in utroque minerali, in marcii alitis & in metallis continetur, quod aciditatis principium dici potcst : vittiolum dc alumen expirant odorem hujus sulphuris, cum an mineris vitriolum esseditur , in aperto loco fossores esse debent , ne foetidis & cras.sis vaporibus sulphuris su centur , m Matthiolus observat comm . in cap. q. lib. s. Dio-Quae iam protuli huic veritati stabiliendae sussicere deberent : in super tamen quasdam rationes addere cupio quibus dubitationes Sc scruauli qui restalent animo eximantur. Prima est ubi solum aovis acidis scaturit, ibi quoque vel in vicinis locis vitriolo, vel succis liquidis hoc vapore chala anthoso imbutis terra luxuriat: sicque aquae illae suam aciditatem a vitriolo acceptam refer re possunt. Secunda est ubi reperitur alumen , ibi quoque vitriolum vel terram vitriolatam videre est ratio est quia alumen e vitriolo conficitur, idque Latis testatur oleum quod e chalcantho educitur, ignis enim vi elicitum expirat odorem aluminis et a sese invicem non discrepant , ut iam diximus, nisi eo quod vitriolum mavis est terrestre quam alumen, caetera easdem fere habent qualitates : atqui secundum tua placita
160쪽
i S ARCANUM aquae vestrae Pruvineae alumine abundant : ergo juxta istam opinionem vitrioli etiam participes sunt. Si vero absurdum tibi videatur alumea fieri ex vitriolo , nec tibi arrideat haec propositio, attende iis quae scribit Georg Agricola natura metallorum magnias perscrutator pag. 2I6. lib. 3. de nat . fossit. Disserunt in hoc quod atramentum
maeu sit terrenum, milius alumen et id autem ex eo
potest intelligi quod ex atramento sutorio fiat alumen,
cum enim oleum ex ills , conficitur expirat alumen equod lutum quo nitrum nitro jungitur concipit, sitqbe hujusmodi lutum cum opere persecto aqua pura mace- iratur , in eam alumen deponit, quore paulatim cubi li 'star concrescit et & paulo infra idem scribit alumen scissum non tantum exudare & excrescere ex alumine gleboso, cujus veluti flos est, sed
etiam ex atramento sutorio , ubi in una eadem- qtae vena reperiuntur, atque pyriten resolutum esse utriusque parentem. Idem lib. de re metallica docet modum quo ex terra effossa atramentum sutorium ab alumine separetur, si utriusque particeps fuerit. Illud aqua dilutum in fundo cortinae subsidet, hoc supernatat , uoumque seorsum estundere convenit in vasa ut spissetur. Cardatius lib. s. de subtilitate cap. 13. consentanea iis quae ex Georg. Agricol. adducta sunt, scribit i in atramento sutorio inquit continetur alumen , nam si lutum ejub aqua diluatur, concrescit in eo alumen , & oleum atramenti odorem aluminis spirat. Tertia ratio est quia lixivium ex quo fit vitriolum similem saporem refert quem aquae PQ genses vel Spadanae, & quia duae vel ries guttae olei vitrioli in aqusin communem injectae aquarum istarum saporem redolent : ergo Verisimile est vitrioli illas omnino esse partici Peβ. ' Quarta