장음표시 사용
141쪽
di issimilia principiis ferri & aluminis, ut constat
experientia : quocirca illa a nostris aquis rejicere rationi consentaneum esse duxi. Si iniquam de nostris aquis sententiam tulerim , iis liberum est ad vestram celeberrimam facultatem suam causam traducere , cujus sententiae omnes meas opiniones submitto , si vero quos dam errores in meis scriptis animadvertat, atque de illis me moneat, mihi pergratum erit, quud eos corrigere exoptem. Caeterum demirari satis non possum tuas pulcherrimas disqui sitiones, vimque tui ratiocinii, quibus vitrio, tum nostris aquis restituere moliris. Eas vero nullo vitriolo tinctas esse assevero , quoniam omnibus meis experimentis nullam ejus principium in illis deprehendi. Multum tamen tibi debeo quod examinando meo manuicripto operam dederis, quodque mihi occasionem prete, bueris prolixius explicandi duas difficultates de quibus mecum disputas et nihilominus tuam erga me benevolentiam ab hac disputatione alterandam non esse spero , cui meam mutuo respondere cupio. Vale Vir Clari sti me & Amicisibe me. Pruvini die Io ApriliSanni Dom. 16S8.
142쪽
I aci Catis eri in celeberrima Mon e-
Iiens in Medicomm misersitate Doctoris Consiliarii ege Medici Regii
Ad claris mum Dirum Domi Giurium Me - cum peritissimum. Sua contendit a qu i: medicatas ferrugiueae naturae esse chalcanthos is adversus ententiam Aut horis.
JAm quintus fere volvitur annus quo ad me
scripta littera significabas, te omnia probare quae de aquis Borbonensibus scriptis nondavexam , si tantummodo excipiam ea quae de plu- Iium minera tum varia cum ipsis mixtione di-Seram ; quibus tunc temporis reluctabatas svariis actis experimentis contenden, unam tantum minerale aut metallum in aquarum mine-Talium mixtione reperiri; veluti ferrum in aquis Forgensibus vel Pruvinaeis, alumen in a- luis Pugensibus, utrumque in Spadensibus: in Rhennis vero sulphur bitumenque congredi, qui- laus aqua per quas serpit canales alluendo, im- Praegnatur : tunc temporis de hac re sermonem tbstinui , hujus experientiam atque demons rationem sub conspectu nostro ponendam te Pollicente. Cum vero non dudum vir ornati Ctime Doni. de Masclary mihi tractatum tu una Nuena de mineralibus acidulas Galliae nostrae subeuntibus conscripsisti , mihi commiserit, a-
143쪽
ACrDULARUM. rat arum commercio excludere , acriterque contendere ratione & experimentis adductis , solum alumen aciditatem aquis impertiri.
Cum hoc libello testatus sis te maxime disse tire ab iis qui de acidulis scripserant, adque etiam
te ex nostris partibus defiectere, ea rejiciendo quae de aquis Borbo en tibias tanquam vera statueram, per te mihi licebit quasdam an inradversiones in librum tuum,epi totamque tuam facias proponere. Neque propterea tibi quidpiam derogare capio, laudesque tibi debitas palam celebrasti Iecuso, cum Lantum temporis & laboris impendere volu eris in aquarum mincrali ara mixtione perscrutanda . Credas rogo me non aliud dabere propositum quam Veritatem ubicunque saein tecum scrutari atque amplecti. , ViX pollum assequi quod quarto capite mitractatus scribis nempe aquas feriugi nolas alumine, non vero e viniolo sua in desuin eaciditatem , paucaque mineralia earum subi antiam subire. Non facile est decernere quae reandi substantiae nunerales aquis immiaeeantur , dum per du-etus subterraneos de loca abdita delabuntur : etsi ex inspectione locorum in quibus scaturati nessi tae sunt, luti quod in his subsidet, terrae quae
circumjacet, eorumque qtaa: circa alveoS repe Iiuntur, seu eorum quae adlaperent saxis , vel
quae rectae istae alluunt , vel quae subii dent ita istis aquis, aut eorum quae pei destillationem:
evaporatione nave extraliuntur connderatione
indicia quaedam substantiatum in his contentatum colliti possinit : nihilo millius tamen adhibitis omnibus his scrutiniis iram credibilia est posse decerni cujus ain mineralis vel meta li
rarticipei sim, idcirco qui de his scripsere my
144쪽
quidquam iudicare & pronuntiare ausi sunt ,
nisi ex effectibus quos in corporibus obtinent, ratio hujusce rei est quia sicut in corpore huma no naturaliter constituto nullus continetur humor sincerus dc impermixtus ; sic in mineris nullum metallum aut minerale reperitur, nisi pluribus aliis junctum , aut cum iis sociatum fuerit si quorum quaedam sunt veluti rudimenta atque i Ochbu ; alia vero ulteriorem persectio-m, gradusti assequuta sunt. In istis terrae speluncis jacent quaedam substantiae quae sunt veluti matrices mineralium & metallorum et sunt praeterea succi quidam liquidi ex quibus alii solidita concreti producuntur qui crumin aquis super-nuentibus facile miscentur , atque ita aquae illae eorum qualitatibus prompte imbuuntur. His ita constitutis horum substantia in istis aquis de- Prehendi non potest , quae adlinc indigesta &cruda manet, & ad evaporationem disti pationemque parata, quaeque tunc solummodo in aqua spiritu quodam metallico repleta consistit et adeo ut mirum non sit, sit post aquarum is a-Tum evaporationem & dissipationem , nil fere quidquam relinquatur mineralis, quod in hoc elemento dominari videbatur. Metalla in prima sui formatione nil nisi aquae speciem repraeseDtant, cum eorum materia sit stat solutus & liquefactus in aqua communi, qui quidem sensuam aciem effugit. Atque ut pressius agamus , dico, aquas sub terra effluentes posse e vitriolo contrahere aciditatem absque ulla vitrioli nota in illis remanente , sive in scaturigine, silve in locis vi
Nonne fieri potest ut sub aquis istis delitescat
minera In qua fit vitriolata terra, e qua bene-
145쪽
s qui cum aquis permixti ipsis acorem quem posse fident impertiantur E similiter nonne possibilet est vaporem istum chalcanthinum in terra pro ductum frigoris externi ope condensari & in aquam acidam converti, quae deinde mixta cum alia aqua juxta posita , ipsam grata aciditate condiat, adeo ut nulla pars solida hujus mineralis huic aquae immisceatur Z ceitum enim est vapores retinere saporem eorum e quibus elevantur, ut docet Aristoteles A. Meteor. Si vero ignis ministerio probetur ista aqua, pars renuior Sc spirituosa exhalabit, nec aliud remanebit quam terra seu sal earum rerum quaSpraeterlabendo dilues it. Iam hocce ratiocinio potes animadvertere non necessario inferendum esse ex eo quod nullum inveniatur vitriolum in aquarum Pruvinensium vel aliarum acidularum examine , non ideo illas esse hujus mineralis participes , nec aciditatem suam acceptam referre vitriolo , sed potius alumini quod parem habet aciditatem et quasi non alia dentur mineralia, quae substantiam valde acidam , quale est sulphur, continent, unde aquae aciditatem suam depromere possunt. Deinde quomodo asseris te tantum in iis alumen observasse post earum variam probationem, eum tanta siit hujus mineralis cum illo affinitas
ut vix a se invicem distingui possint, sintque ambo species quaedam salis impuri dc cum aliis substantiis confusi eodem sapore imbutae : si enim vitriolum aerius dicatur , alumen vero
acidius, hoc gustu non ita facile deprehendetur , utroque eandem stiplicitatem retinente.
Georg. Agricola lib. 3. de Natura fossilium pag.
et i 6. ita scribit, olumen magis atramento sutor so cognatum est quam etiam vitro sal: quod probatur ex eo
146쪽
rg ARCANUM Neque etiam chalcanthi substantia ex colore
dignoic potest, cum dentur atramenta qctae va- Iium colorem variam que naturam sertiantur, postlique reperiri vitriolum quod aluminis colo- Iem referat, quemadmodum datur sti pharvario colore & diversa natura praeditum. Andreasi Caesialpinus lib. i. de Metallicis cap. ra. ita scri- ibit, Iu Ilva terra suos variae chalcanthum S alumen continentes, quae iam subni aera , quaedam sabae, quadam subrussa , alia candida, omites sapore acerbo C acri. G1lenus lib. s. de simpl. me dic. fac. cap.
g. testatur se vidisse in metallis Cypri ternas scilicet Eonas in specu in longissimum porrectas
alias Iuper alias : infima erat ipsius sorcos saperquam altera chalciteos , suprema misyos. Conficitur Bagnarae in agro Romano vittiolum colore viridi quod Romanum vulgo dicitur. Massicaliud conficitur quod cyprium colore imitatur ex viridioc caeruleo mixtam. Ipse vidi (inquit Caesialpinus eodem capite ad lapidem aerarium
sponte agglutinatum ci Massi modo candidum stitiontem violis o aeruginem. Vitriolum Romanam vectustate cvadit flavum extrinsecus, iastum Iabedinem acquirit atque antequam penitus arat tingit colore nigro. Est apud me, inquit idem Cae-falpinus cap. 23. ejusdem libri, chalcitu lapueu Germania durus O ponderosus cui e Sorescit exterius quid cinerei coloris, interio autem sub libidum colerem pra s fert, in medit uilio suis eiu O maculos M , Dpore acerbo ct mordente. Mindererus lib. de chalcanth. cap. I. scribit, Tot colorum inter se dissi dentium Darietatem qua in chalcantho ejusque speciebu3 conspicitur ac obserυatur , ejus notitiam apud plerosque ambiguam fecit , ejusque sortes in varii considerationes deducta multiplicibus d Fidultatibu si noui utioisit, saltem discrepantibu3 sntentiis errore
147쪽
A c t i, U L A R U M. 23 si sui et' persuas Ni opinionique propria magis quam expe' i rimento vel facto innixa posterita3 , chalcanthi disti sim formae ac species in alia quaedam mineralium gene ra dispertiit. Hae diversia species & naturae distrepantes quael in vitriolo dernuntur ansam dederunt Plinio i scribendi lib. . his . nat. cap. 12. vitrioli naturam prae caeteris multa in se admiranda includere. Nec ullio sinquit) aerue mira natura est ejus usus est ut coagulet spiri tus de corpora disei solvat. Leo est iste viridis inquit Riplaeus cujus Virtutes Sc operationes nunquam satis laudari re
s aestimari possunt, In hoe ( scribit Minde rerus
cap. r. lib. I. de chalcantho) delite cunt Miner i lium ac vegetabitium fere omnium virtutes pracipue,t imprimis vero omnes omnium metaerorum spiritu hl vires ac proprietates in uno bitriolo tanquam in sua ori-l gine continentur, maxime vero cupreisu dentui, de-l hinc O martiales, lunares, imo etiam solares.
Haec in medium protuli ( Vir Claristi me ut
patefaciam vitriolum cum varias obii neat facies de diversos colores, praecipue ubi pyritis vari isynclusum, variisque succis concretis , seu diversis terrae generibus immixtum fuerit, ex iis quae appareat , & vario terrarum colore , ceI- tum non posse ferri depraesentia aut absentia vitrioli iudicium. Neque necessario sequi ex eo quod dicis terrae nostrae non eodem colore sunt imbatae quo Italiae terrete : ergo nullam substantiam vitrioli continent Miror te dixisse Oitriolum adeo ferro inimicum esse ut illud continuo de struat, id corrodendo b co rumpendo , quo divi speciem muraderit inc prum redegerit; adeo ut impossibile sit in eodem loco, consistere e quae enim de ferri in cuprum transse mutatione adducis tantum magnam ferri cum
iu pro sompatinam sed convenientiam ostendunt,
148쪽
ras A R C A N U Mdunt, cum necesse sit ferri naturam ad cuprumaecedere, & requisitas habere disposuiones ut facile possit hujus metalli formam admittere,
quod nobis indicare voluerunt poetae dum martis & veneriS amores una cum artificio Vulcani qui eos in adulterio deprehensos irietivit, graphice nobis depinxerunt. Inde sequitur cum ferrum & alumen inter se conveniant, in eodem loco posse consistere ; cumque vitriolum juxta tuam sententiam cum me semper concurrat, debere quoque cum ferro aliquando reperiri. At vero in tuo scripto duo sunt a me observata quibus non possum assentiri, unum est bitriolum ferrum in cuprum mutare alterum impossibile esse
vitriolum cumferro subsistere. Ut prius probetur hoc adducitur et si ferrum in pluribus fontibus chalcanthdsis immergatur ,
ibique per aliquot menses detineatur, tandem ferrum deprehendes colorem mutasse , atque crustam quandam crassiusculam contrahere ,. quae postea liquata merum cuprum profundet :si praeterea fricetur culter aliquis antea paululum aqua madefactus tantillo vitrioli, statim culter ille rabedinem concipiet, & aeris colorem induet.
Adducitur adhuc dari aquas vitriolatas que serrum in pulvisculum viridem illud corrodendo i redigunt, quae in crucibulum fornaci superpo-fitum injectus , per liquefactionem merumtas reddet, relictis ferri seoriis quae pristinum ferri pondus facile aequent : at si horum diligens fiat disquisitio comperiemus in omnibus istis operationibus nullam fieri ferri in cuprum,
conversionem , sed solum tenuium partium aeris per aquam dispersiarum coadunationem occirca sectum collectionem , quae apud Chymicos
149쪽
t eos proprie dicitur reductio , non veIo transm a i tatio , quae est formae suarum que proprietatum
mutatio. Idem accidit in auri disio lutione quaei fit aquae regalis beneficio, in qua nihil amplius i metallici apparet prater colorem quendam flavum instar croci : si vero in eam frustum alil quod argenti injiciatur , confestim aurum abl isto liquore separabitur dc adhaerebit argento. HI l drargyrum eidem aquae regali immersum in quai aurum dissolutum fuerit , illud eodem modo ad se allicit, atque hydrargysum ab ista aqua secretum relinquet aurum in fundo vasis in fori mana pulveris nigri reductum , quo igni expol sito dc fuso pelletur hydrargyrum & aurum pumi rum remanebit. Credendum igitur idem aericontingere cui aqua stygia , aut spiritu sulphuris soluto si laminam ferri immergas , tot amas ab isto liquore separabitur , ferroque adhaem
Alterum quod improbo illud est, impossibiles esse vitriolum cum ferro subsistere Primo enim si Mathiolo credamus co m. in cap. T 3. lib. S. Dioscor. reperitur quoddam vittiolum quod in aqua dissolutum coctione non coagulatur , nisi ferri aut aeris projecta lamina, quod clare demonstrat horum alterutrum compositionem vitrioli subire : si vero dentur quaedam aquae chalcanthos ae quae coagulantur absque ferri aut aeris inj cctione, hoc fit quia quaedam aquae mam
gis imbutae sunt hisce metallis quam aliae ; ideoque quidam Chymistarum dicunt vitriolum nihil aliud esse quam coagulum salsuginis sulplin-
Ieae aeris aut ferri. Alii afferunt ex diversis min ratium radicibus productum esse , atque semper particeps fieri naturae martis. Equidem negare nori possumus vitrioli compositionem aliquod metallum ingredi , ejus sapor & color
150쪽
ras ARCANUM metallicus satis superque id testantur : nec tantum merus est sal , sed sal mixtus substantiae ferri , vel aeris particeps : binae drachmae alter trius mineralis- cuique libri vitrioli subsunt. Iob. Gunt heres Billichius cap. ig. lib. a. obscrivationum & paradoxorum chymiatricorum tres modos proponit separandi a vitriola metalli, dc quia hujus aut horis liber forsan non tibi erit ob ius, duos primos modos proponam : a Uadissolvatur vitriolam , praesto deinde sit irae ivium tartari vel cinerum clavellatorum quod aquae vitii olo inebriatae largiter instilletur , donec liquor omnis ex viri di evadat simpidus, re ex turbido clarus pellucidusque : his ambobus confusis in imo subsidebit rusia quaedam oestra seu argilla quam sedulo clue, de siccatam ac serva. Haec substantia non est sulphur foetidum vitrioli ut Crollius prodidit, cum fusio liniusce substantiae demonstret esse metallum quod vi trioli hospes est dc incola: hunc pulverem si indas crucibulo calcinesque paulisper , non tantum instar croci rubicundus, deinde niger ev
det fumi expeis atque incendii, sed de si pulve-
1em boracis asperseris, de folle vehementiori bgnem sufflaveris videbis globulum ex eo metallicum conflari : si liiij us experimentum tentare volueris, poteris nobis declarare cujus naturae partic eps saerit hocce metallum : sed credo non sufficere in uno vitrioli genere hoc experiri. Aliter colcothar seu vitriolum assatione rubeta istum sumitur quod conteratur cum pari pondere salis armonisici, nustura haec bocia recipia tur, dc superposito alembico impervio exponatur aperto igni aliquanto temperatiori quam qui in florum sulphureorum confectione solet adii heri , materiam in sublime raptam collige ex a