장음표시 사용
181쪽
Quod ad thermas speectat ingenti. fateor ideeas non exploraste , neque hactenus ad eas mentem meam convertisse , sed ad aquas frigidas, a nostris aquis occasione capta. De illis ta- men meam sententiam libenter proferam , quae
es: thermas bituminis aut sulphuris esse participes, & salem qui in iis invenitur, procedere elixivio facto aqua quae alluit cineres istorum mineralium adustorum, lapidum & rupium ignis1n terra inclusii ministerio calcinatorum. Haec
non dico studio tibi contradicendi tuamque sententiam oppugnandi , cuique enim libera est
de his rebus. sententia , sicut etiam de mea opinione , qua contendo aquas , quas examini
subieci, solummodo imbui ferro & alumine a quo suam desumunt aciditatem, ferrumque cum vitriolo consistere non posse , quia illud
corrodit, corrumpit atque trans mutat aut in suam substantiam aut in aes, sed alumen convenit cum ferro ac tantam inter se affinitatem habent, ut ea semper in aquis mineralibus simul associata repererim , sed diversa in quantitate, alumen excedens ferrum in aquis quae senstibili& manifesta aciditate doMantur. Ex his omnibus experientiis a me peractis potes Judicare an merito fidem adhibeam iis quae vidi, palpavi & gustavi, an etiam disserentiae quae sunt rater spiritus, sulphura , sales, terras, Lapores & timsturas vitriolorum , aluminis & ferri ad meae opinionis confirmationem sussiciant Qui vitriolum aquas subire contendunt spectant ad aciditatem &tincturam nigram quae conspicitur cum pulvis gallae aquis mineralibus admiscetur, atque etiam ad dejectiones nigras eo-Tum qui istas aquas deglutiunt. Verue constat alumen aciditate quoque donari, & ferrum nigredinem conferro quam pauci animadverteia runt,
182쪽
runt, illam que de modo de colore a vitreotis Gonge dive is, aquis imprimere, ut satis prolixe explicui Hel monitus tamen in tuo supplemen- PRO parado X. I. appostae notavit nigredinem ta- cum eorum qui aquas Spadanas epotant a feno ortum docete. si ferrum vel acres , inquit Mel montius, in his lura potentur ut A naturat usumptu periitii 3 intro ac siili ubribus ferrum mox cutpote ad alimoniam ineptum a commisso separat O
ut videre est iustercorum a- danorum me Core. Non solitin tincturam nigram e Stro aceti subsidio extraxi, verum etiam ex fereto cum aqua communi re gaIla soli aestivo per spatium unius alteriusve diei expositis elicui tan-oiaram similem illi quae in nostris aquis apparet eadem galla ipsis admixta, quod fit ministerio ispirituum , qoi dum solvitur ferrum in aqua , est o subiecto emergentes gallae occurrunt, cuius
ope hanc tincti am violaceam subnigram eliciunt , non secus ac spiritus nostiarum aquarum illam extrahunt : nigrorem tacum quod spectat , quicunque limaturam aut crocum martis usurpant, illi per alvum eliminant excrementa colore non abiimilia sis quae nostri hyaropolae
mehere ei et letiacus sum ( vir clarissime
cum ex tuis litteris didici te non aliud habere Dropositum quam veritatem ubicunque fuerit. mecum scriniati atque amplecti. Certo enim scio te animo esse tam generoso tamque praecellenti, ut aliter' te gerere neqaeas. Tua me Iita , tua Virtus tuli e singularis doctrina id aperte leuant . Rutioni maxime consentaneum esse arbi-iror , cain tuae rationes tot illustrissimorum re doctissimorum vitorum testimoniis sulciantur,ri ab alitiqua opinione ad novam tam facile non
183쪽
Ac IDULARUM. I ri transire, praesertim si nondum optime stabilitatibi videatur , meaque experimenta animum tuum non convincant. Ingenue fateor omnem Operam, quam in examinandis a qui S minera-ilibus impendi, me suscepi se eo consilio ut explorarem utrum vitriolum aquas nostras subiret ;quia si eas vitriolo tinctas este cognovi siem , earum potum fugistem quod fluxionibus in pectus depluentibus sim obnoxius praefervidisque visse i xibus praeditus , quibus omnibus vitriolum vali de adversiatur. Atque ut clarius mihi innotesces rent fostilia quae in nostris aquis dominium ha-l bent, perscrutatus sum mineralia quibus aliae a in quae frigidae inquinantur. En mea mens nuda nulla novitiae opinionis cogitatione praeoccupata et verum cum operando plurima nova atque
hactenus inaudita mihi occurrerint, ea quantum potui perspicue exposui, atque ad te misi, ut de ta1is quid sentires, ad me rescriberes , quod cuna feceris, gratias tibi ago infinitas. Caeteram te rogo ut ad has litteras respondeas, si tibi per otium liceat. Vale Vir ClarisIime amici sit me, Pruvini die go Augustianii. DOm. 166 S.
Isaaci Cattieri Doctoris Mediei Monstrahensis . Consiliam S Medici Regii ad Dym. Giurium Medicum eruditissi
EPasTOLA SECUNDA . Enuerem in manus adhuc sumere calamum ad sententiam tuam oppugnandam , nisi po steriori tuo scripto responsum a me expeteres, etiam quam ad te scripsi epistolam te benevole excepisse testatus fuisses. Mitto igituet ad te quaeri et dam
184쪽
I et ARCANUM dam a me observata in posteriori tua differtatio- ne , potius ut expostulationi tuae respondeam , quam ut bellum tecum susceptum extendendi re prolatandi desiderio indulgeam. Non potui ea ci- tius ad te mittere quadam aegii tudine affectus de anegotiis gliscentibus implicatus.
Primo dicis te non sine dissicultate assequi iposse quomodo detur ignis subterraneus qui va- pores & spiritus vitrioli pellat sursum , sicque et
cum aquis frigidis permisceantur , nec tamen tiipsiis ulla fiat coloris imprestio , quia ejus vis deberet esse maxima ad spiritum fixum vitrioli ile liciendum. In his verbis tria observo. Primum nest te ignem subierraneum ponere in dubio et secundum est dato igne subterraneo non posse spiritus vitrioli prope Ili , nisi aquae quibus immiscerentur incalescerent : tertium est requiri magnam in eo potentiam ut spiritus fixos vitrioli
Quod primam spectat difficultatem , facile probari potest ignes subterraneos esse qui variis in locis effulgent, & qui e montibus copiose
erumpunt, certa sunt & manifesta hujusce rei et testimonia : exhalationes fervidae & suffocantes fossores, quaeque ipsos loco decedere cogunt, hanc veritatem omnino confirmant. Praeterea multi hoc saeculo arbitrantur in centro terrae i- guem delitescere coctioni Ac digestioni materiae a metallicae de mineralis inservientem , atque for-Isan ab hoc igne exhalationes calidae in terrae visce-οribus suscitantur. Quoad secundam de quo tecum lis est, non imajor est dissicultas et vapores enim & spiritu
isti chalcanthosii propeIli possunt ignis & calo-cris vi, venis vitrioli & aquis cum quibus con-2funduntur multo inferioris, nullam caloris no
185쪽
ACIDULARUM. I 3pes esse nequeunt celeriter meatus & canales huic igni stiperoositos vel ad sacentes percurrendo , qui et Lam potest per quaedam spiracula alibi posita exhalare, oc de suo vigore aliquid re
Quo ad tertium , non opus est ignem istum esse tam violentum quemadmodum supponis :at sufficit eum indesinenter agere in materiam non adhuc induratam in visceribus terrae in qua spiritus sive sabstantiae tenuiores non ita coerce tur , quin a mediocri calore continuo iis eam agente educi possum. In vitrioli destillatione cernimus ipsum multos spiritus volatiles includere, qui accedente igne primi facile attolluntur, humiditatis internae in vitriolo conssistentis ope, quae ipsis est instar vehiculi, quo possint a vitrioli corpore separari et equidem postquam isti spiritus educti sunt nihil amplius extrahitur , nisi igne continuo agente, non quod spiritus qui restant natura differant a prioribus , sed quia nulla superest humiditas in vitriolo cujus ope
attollantur, & quia in ejus sale fixo inclusi sunt
Scribis deinde si spiritu aqua imbueretur injecto gallatam pulvere, ejus color immutaretur. Paucis respondeo aquas spiritibus tantum chalcanthosis imbutas non adeo esse idoneas ad gallo tincturam extrahendam , sicut illae sunt quibus eius substantia admixta est et hujus rei ratio est, q uia spiritus disii pantur, nec diu in aqua; morantur : e contra vitrioli corpus inibi subsistit & aquae perpetuo spiritus viresque tuas communicat, quod a Libavio Deliciter observatum est cap. q. lib. I. partis . singularium , Diritualis vitrioli tinctura pote rem atrandi non hia Abel : equidem spiritus vitrioli ad aliarum substantiarum molliorum de tenerioraem tincturam
186쪽
ips Age ANUM eliciendam confert, veluti ad rosiarum ti tactu- Iam rubram extrahendam : nec forsan taediosiusta inutilis erit hic ce digressus , non omittendo observationem quandam cui forsan multi operam dederunt, si nempe si errosias in aqua infusas instilles oleuin tartari, tinctura viridis extrahetur ; s: super easdem rosas putes aequales a triusque effundas, pars alteIa erit rubra, altera vero viridis fiet. Harum tincturarum varietas Fendet ex eo quod si ritus vii rioli calidus est, recolorem rubrum exhibet incerto qNodium coetionis gradu ; vel ex eo quod viri totum hanc colorem intrinsece retinet, ut quidam celebres inter Chymistas existimarunt : co retrae oleum 1artari crudis partibus abundans, rosa subitans antiam decoquit, atque ut ex vegetabili pronianat, sic etiam colore in stirpis unde originem trahit , communicat : sive ut quidam expo-Munt , quia tartari ejusque olei proprium est tincturas e profundo elicere, vitrioli vero exterio- aes ; cumque rosa intrinsecus sit viridis, extrinsecus vero rubra, priorem colorem evocat o Ieum tartari, posteriorem vero oleum vitrioli. Sed ut redeamus illuc unde divertimus, ubi spiritus vitrioli in substantia in duriorem & solidio-aeem agit, non facile ex ea tincturam elicit, praesertim si multa aqua diluatur quae ejuS acumen obtundit : dc revera necesset est aquas exacui ut tincturis eliciendis inserviant : sic infectores umvinam adhibent cum aquae mediocri quantitate ad colorem rubrum floridum e vernino extrahendum, addendo cineris aut salis tantillum : si1--li modo alias tincturas extrahunt alicujus lixi-vii ope aqua infusionis calcis addita. Ita quae profers in medium experimenta variorum colorum quibus aquae inficiuntur in
quibus dissolutum fuerit vitrioluin album , vi-
187쪽
A c a P ir L A A u M. ride , ceteruleum cum gallarum pulvere mixtum hoc idem confirmant , nimirum substantiarn vitrioli ad tincturas istas eliciendas aptiorem Cisse, quam spiritus chalcanthinos quibus aqua minerales imbuuntur. Quod vero Ipectat ad ea
quae dicis de colore flavo quo lintea immersa in aquam fontis des eschartis juxta montem argi si ii infecta sunt postquam Iixivio purgata sunt, e Tvitriolo provenire non posse , nihil aliud opponam quam maculas ab atramento linteas inusias,
in colorem flavum degenerare postquam lixivio mundata fuere , quod aIiunde proficisci non potest quam ex vitriolo quod misturam atramenti scriptorii ingreditur, vel saltem ex sulphure in ipso contento : quapropter Caneparius scribit vitriolum Rot panum multum sulphuris & ferri in se habere. Non licet infer re alumen istis aquis inesse ex eo quod sedimentum album in ipsis conspiciatur , quod etiam in aquis chalcantho sis videre est , ut observavit Ioannes Banc lib. I. de aquis naturalibus cap. is. quisquis inquit
distillaret bitriolum, his faces a ba remanerent. Videris improbare magnam ecte vitrioli re alii- miniS cog Aationem , cum scribas in multis diseferre : nihilominus tamen hoc adeo certum est ut alterum eX altero fieri postit. Perpende ea quae scripsit Libavius cap. i. lib. I. pallius. singula
rium. Ticinunx ch ai cantho adeo alumen es ut alto
rum ex altero fieri queat , o Di de tur chae nassium
quoddam ex lapide feri, se chalcuin diat iude quod
intelligimus ex Drite atramento su , in quo sepenumera , alamen est, di vi priorum , ut . ' Agrico a
docuit quoddam infici denigrarique hilas succo mali- punici, quod item putamita atramento sutorio mi mei e r in his verbis ad hac observari potest genus quoddam aluminis esse quod in aqua cum galla vel succo granatorum mixtum tincturam nigram
188쪽
r 6 A R c A N u Mefficit, quod tamen negas. Audi Caesalpinum
cap. 2I. lib. I. de metallis, vis insiciendi colore nigro alum imbis , ut chalcantho O melanteri. e. De magna inter utrumque hoc minerale asennitate sermonem persequor, dicens posse con fici vi motum miscendo seni vel aeris solutionem cum alumine atque ex hoc eodemque vitriolo posie fieri alumen separatione partis terrestris & acrosae. Deinde spiritus vitrioli naturam habent aluminis , si bim habeant coagulandi m c salios inquit idem Libavius. Conveniunt inter
ratione sit bstantiae , consistentiae, stiplicitaris, acrimoniae & aciditatis et alumen quidem Dinas habet aciditatis quam vitriolum , paucique ex alumine spiritus a cadi , multumque Phlegmatis insipidi extrahuntur , quod opinioni tuae adversatur, quae aciditatem aquarum mineralium tribuit alumini. Dum oleum vitrioli pere e stillationem. extrahitur , odorem aluminis spirat : si aqua in qua vitriolum fuerit solutum manus abluas illae asperae & rugose evadent et idem praestat aqua in qua alumen solutum fuerit, ut rite notat Falloppius. Ex alumine naturali &glebolo resudat alumen scissile ut& vitriolum Pariter, atque ambo in eadem matrice generantur & conservantur, quae est pyrites, & cujus solutione utrumque educitur. Itaque haec duo mineralia possumus fratres appellare inter se similes parumque discrepanteS. Deinde scribis te non existimare fulphur ptis ut,
tam acorem a Iuli communicars , ex eoque spiritum a
cidum extrahi negas. Non video igitur cur dicatur
spiritus acidus sulphuris : qui nihil aliud est quam sal volatile sulphuris , cujus fit resolutiotin humiditate in acidam et attendo ea quae Guntherias Billichius in suis paradoxis & observationibus chymicis scribit cap. lib. I. ad sales pertinet
189쪽
AoIDULARUM. I Ttinet Iulphur , in fronte resina es, in recessu nil nisi iu-tigo , nil iis sal infuligine, merti, in sele acetum eatique se fuliginem per quandam a lembici fistulam incapax receptaculum eduxisse ad inediam usque partem aqua repIetum , a quamque illam temporis progressit admixtione hujus fumi sulphurei acorem magnum contraxisse et deinde ait se aquam illam spiritibus sulphuris inebria tam in balneo maris exco xisse , eo usque ut visa sit refrigeratione in salem candidum solidescere, qui postea obliqua stillatione in arena resolutus est in acerrimum acetum : nec rectius asimilari
potest hic liquor quam spiritui sulphuris purissimo. sulphur acidum sinquit idem non aciditate chalcantho se , sed chalcanthum acidum aciditate sulphuris ; es enim sulphur vitriolo generatione prius. Hanc rationem subjicis, nempe thermas sulphureas omnis aciditatis expertes esse : sed caasam aireaeo primo quia aqua quae per sulphur illud accensum vel per loca ei proaeima decurrit,
ejus tantum vapores transcurrendo excipit , sicque aciditatem a sulphureis halitibus non potest accipere, pariter atque quieta dc immota aqua Secundo potuit aqua aciditatem in sua scaturigine contrahere , quam postea deponeret, spiritus sulphureos alveis per quos decurrit adhaerentes deserendo. Tertio vapores isti sulphurei non ita sunt coerciti & inclusi in visceribus terrae, ut per aliquod spiraculum exitum habere non possint, praesertim cum sulphur flammam conceperit , sicque aciditatem suam huic aquae impertiri non
possunt. Hanc rationem altera non minus dubia corroboras dum scribis, si id ex quo substantia aliqua
acida extrahitur suam aciditatem aqua communica-
ru, ηιeesse esset, cum terebinthina vel mel in aquari s com
190쪽
r S ARCANUM communi dissoloerentur , illa acorem quendam huio impertiri, quia b c hu spiritus acidus educitur. Sed ladverte quaeso mixtis inesse substantias quasdam iquae a se ipsis sepayatae, qualitates habent cono, trarias & diversias a mixto e quo promanant quo quidem non percipiuntur manifeste dum rema-xent in mixto ; cum sint refractae & vinctae con- , trariarum nustura : sic vitriolum crudum & ih- tegrum est atramentu n pnopter atrandi faculta, item quam possidet, cujus expers est oleum ex i- lPso extractum , cujus si guttam unam instille; lin oleum tartari vel aquam vitae, haec conspicies colore albo infici : si vero hocce oleum atramento scriptorio admisceas, huic suam nigredinem idetrahet. Vitriolum cri dum & integrum vomitum ciet quem ejus oleum sistit. Sic sulphur crudum combustibile creditur ; contra vero ejus oleum acidum igni valde resistit, impeditque quominus pulvis pyrius eo irrigatus flammam concipiat. Hic igitur non fit sulphuris crudi &integri cum aqua commixtio ; sed tantum vaporum sulphureorum ignis subterranei virtute elatorum , qui frigore coerciti , nec in sublime rapti caloris ope ut fit in thermis , aciditate in aquis cum quibus miscentur communicare posse
Instas ferrum in aes transmutatur bitrioli virtute ,
quod demonst/at hoc cum ferio non possie subsistere pliud solutum hoc eoprodat e sed me his abunde saetisfecisse in priori mea epistola existimo , cum manifeste demonstraverim ferrum cum vitriolo consistere , & quod vocas transmutationem esie potius aeris particularum per aquam dispelsarum,
vel in aere contentarum reditistionem.
Ignotum est mihi quomodo haec duo quae ast- ducis cohaereant; scilicet spiritum vitrioli coam