장음표시 사용
241쪽
converso si vera esset, facilius in minera, ubi materia quae mollis adhuc dc tenera reperiretur vi spirituum aerosorum qui illi characterem suunt imprimerent , perficeretur , quam in
ferro perfecto & completo; re quamvis possibilis est et haec mutatio , non posset tamen haec dici ferri yn cuprum conversio , cum in hoc primo suae generationis gradu conditiones non adhuc assequeretur , ut posset ferri titulo insigniri. Si vero opponas authoritates Agricolae atque Senia etsi qui hanc transmutationem non tantum possibilem , sed etiam vere factam contendunt. Respondeo illos falli potuisse , atque cu-prum vocasse illud, cujus tantum vana species offertur, ratione verbi gratia coloris quem ferro vitriolum tribuit. Obiervavi gutta atramenti scriptotii in aurichalcum effusa de postea detersa, macula quadam ad rubedinem vergente ilIudinfectum fuisse : idem atramentum in ferrum projectum rubiginem nigram producit. Nec ma
gis verisimile est quod referunt isti authores, quam quoiuscribit AIbertus Magnus, nimirum in parte superiori cra nil humani pulvisculi im ata reum repertum fuiste quod Iulius Caesar Scali.
ger refellit exercit. Io Z. contra Cardanum num. I. humanum caput afossum scribit olbertus aurea scobe plenum et in eo aurum vel natum vel generatum
credere puerilis aut cucullata dementia est : fori scambitioso nebulo id curaverat testamento.
Crederem potius quod scribit Franciscus Mirandulamis cap. q. lib. de auro, nempe suo tempore in quarumdam perdicum ventriculo grana aliquot auri reperta fuisse, quod tamen in ani. inum minime inducere debet h aec fuisse producta in earum ventriculo ex he1bis quas deglutiverant , imo verisimile est haec grana cum arena
242쪽
ago ARCANUM Rationi magis consentaneum est aurum in secunda aeris regione prodaci posse ex materia idonea & calore solis praeparata oc dispolita proportione respondente materiae quae in terrae visceribus reperitur, juxta illud Scaligerie Xercit. et g. ad Cardanum. Da igni convenientem materiam, Drausias gener; da Uuii calori in vaporariis conυι-nientem materiam pulicet gilanci, pediculos gignet :(nisi fors an auri femina deessent, sine quibus aurum produci non posset, atque matrix id est Ioeus aptus istis seminibus de potestate in actu in reducendis si nempe celebris Historici verbis fides adhibeatur : io est Ammianus Marcellus qui lib. i . ita scribit, Anaphe o Rhodus, Ophiusata Pelagia prioribus suculis dictitata aureo quodam imbri perfusa. Ubi notandum est Rhodum insulam olim dictam fuisse Ophiusam a serpentibus quibus abundabat: orii ori v d et et D etin dim j lo' - (sic enim legendum apud Hesychium Sc Phavorinum , non Vero Nigc- r. ut habent exemplaria utriusque edita ) & apud Stephanum de urbibus. r smepvisVM imethri mi, et i, in , hujus autem scriptoris narratio fabulae tantum innixa videtur, ut legere est
apud Homerum Iliad. a. ubi de Rhodiis & Iove Ioquens ita scaeibit.
id est ex ipsis ingentes divitias dimisit Satarnius. Eustathius in hunc locum notat Rhodios primos omnium Minervae de Iovis cerebro natae sacra fecisse , ideoque Jovem aurea nube supra Rhodum insulam extensa aurum pluisse. Idem canit Claudianus lib. g. de laudibus Stiliconis his versibuS,
uratos Rhodiis imbres nascente Minertia
Indi, si s. Iobem per sient. Strabo Itb. M. Geograehiae ad hos Homeri ver sus
243쪽
Aic: id est , Quidam hos versus ad fabulam rhferunt quod scilicet aurum pluerit Iupiter in hac insula cum Minerva ex ejus capite genita esset: ejusdem fabulae mentionem facit Pindarus Ode . Olympicorum certaminum. eten D: o ita ac
id est , quondam irrigavit deorum ille rex magnus aureis nivibus urbem scilicet Rho
Quae de virtutibus & effectibus mirandis Iapidis Philosophici, seu projectionis pulvere qui
metalla imperfecta in aurum de argentum transemutat nobis narrantur ejusdem sant farinata Cardanus etsi in aliis nimium se praebeat creduia Ium ; non tamen potuit huic metallorum tranf- mutationi assentiri. EF inquit lib. r. de subtilit. Fant metalla ex eadem materia nihilominu transmutari non possunt e quod si vir S mulier re mcla ex .odem fiant sanguine se in eodem loco, non possunt tamen alterum ex altero generari e non enim qua ex iisdem generantur postquam genita fuerunt necesse est posse in bicem cemmutari. Nulla pulchrior imago animo concipitur
quam lapidis Philosophici, sed nihil est eo in
certius atque fallacius. Notum est omnibus. quot fraudes detectae sunt, dum ad examen revocatus est ille . Frustra idolum hoc colimus, re pro corpore umbram tautam sectamur & ample ctimur. Ita loquitur Christoph. Hornius in suo de auro Philosophico Dialogo. inuripeta illifrustra semper hiante ore cum Tantalo illo poma fugacia captant , ut Nasonis verbis utar.
baut ii diligente. ortet an experimenta
244쪽
rget ARCANUM tantopere jactata oc a te proposita rationi sine iconsentanea, quae nobis dictitat opera naturae artis efficacia non posse produci, quae quidem eam a tantam imitatur, non vero illius perfectionem rconsequitur : atqui aurum opus est naturae, igitur iartis virtute produci non potest. r. Si ars metalla imperfecta in aurum trans. mutare hisque gradum hunc perfectionis com- .nianicare posset, potiori ratione natura quae arti ipraevalet id praestare posset, atqui natura id non spotest praestare, ergo ars non potest hanc mutatio . .
Sic minor probari potest quia si natura posset lmetalla imperfecta in aurum transmutare , tam- per aurum produceret, cum ad illud quod perfectius est tendat. 3. Omne agens agit propter aliquem finem quo assequuto cessat ejus actio : atqui formae substantialis consecutio fini Sest cujus gratia ope- ratur agitque natura in mixtorum productione; ergo post introductionem hujus formae substan tialis in materia non debet amplius agere natura,
sed debet quiescere cum finem suum sit con sequuta, ut sit materia formam stanni indue- rit, non potest deinceps formam argenti consequi. Utque difficuliates quae hanc metallorum itransmutationem prohibent tueamur, iboc dog ma quot veluti pro fundamento hujus trans.
mutationis statuitur , evertendum diruendum- .
que est, nempe metalla a se invicem non differre nisi secundum quaedam accidentia, & secundum magis & minu S. Cum mixta proprietates & qualitates differena tes& individuas obtineant, quibus caetera destitata sunt, necesse est ea differre secundtim substantiam, non veru tantiun si nilum accidentia
245쪽
tia : neque enim possumus appellare accidentia proprietates quae ex natura mixti oriuntur, re quae illud semper comitantur, ut sunt gravia tas, color , firmitas igni resistenta a , puritas metalli, quod nunquam manus inficit, dc incorruptibilitas quae in auro repeIiuntur : cum hae proprietates ad unum tantum senUS metalli semper pertineant. Necesse est igitur metallorum substantiam , eorumque species di
Pro hujus veritatis stabilimine adducitur , dari quasdam qualitates quas forma conservat ecquae non nisi cum illa destrui possunt. Haec substantiae discrepantia in argento dc in plumbo animadverti potest hoc experimento , si Plumbum nigrum in arcentum liquefactuin injicias, plumbum argento supernatare videbitur :xatio est quia plumbi substantia rarefit, dc in vaporem vi ignis resolvitur : e contra argenti sub stantia fixior Sc firmior est. Haia rationes his quae praecedente epistola conscripseram addere volui, ut tibi de hac re cumu' late satisfacerem. Nescio qua ratione ductus statuis salem tan , tum aeris propite est e vitriolum : e contra affirmari potest vitriolum non verum esse salem , cum non sit corpus simplex si cum aliis salibus conferatur ; imo compositum esse ex variis substantiis quae simul concurrunt, vel uti spiria tu sulphuris , aqua , dc ferri vel aeri S minera. Deinde afferis vitriolum quod ferrum in aes non transmutat, non proprie esse Vitriolum : ejus tantum rc solutione opus est ut possit dignoscian sit vittiolum , cum illud sit congeries plurium sabstantiarum , ut jam diximus , de a. liquam substantiam metallicam continelit veluti
ferii aut aeris ; hocque differt ab aliis salibus e
246쪽
a 3s ARCA metallis extractis. Quaestio igitur est facti quod denegas. Lege quae scribit Angelus Sal a in ana- stome sua vitrioli : si quis madefactum ferrum fricet vitriolo cui nudum a s itisit ( dictum enim est umbu vitriolum reperi, i quod referro provenit ferrum
istud colorem suum non amittet , sed nullo modo at e- aratum reperietur. Tandem instas dicere falcm tantum aeris proprie vitriolum appellari , quod sprobatissimi negant Chemistae, aes ac ferrum s Zet
ex metallis intrant compositionem vitrioli , inquit Billichius lib. r. cap. ig. observationum chemi- carum. Paulus Bonus Ferrariensis in tractatu suo ede rationibus principalibus artis dixit at Famen- tum croceum & ruffum vim fesream contin*re ,& in viridi atramento vim aeream esse. Hinc tam ectum est ut quidam vitriolum martis ac veneris lithalamum dixerint in quo haec duo metalla re-
cumbui , & e quo aliqua eorum portio educi ipotest. Tua novissima epistola , novisque experi- mentis perlectis quibus sententiam tuam firmas, inon pollum non laudare tuam deligentiam atqueet rindustriam. Inretim cum bona tua venia haec a-
. Adeo parvam ferri quantitatem aquis Passensibus inesse dicis, ut nigro colore inficere non possint , quod non admitto , cum pluri- mum rubiginis circa lapides & laxa quae aquae istae alluunt observaverim. Si tibi licuerit per ali- quod tempus huic pago Pugaeo diversari in fonte Bristonio dicto multam rubiginem saxis aqua tista irrigatis aditaerentem animadvertere potuisti. 2. Scribis alumen compositum esse ex spiri- tibus, terra albae, sulphure & sale fixo qui ab
aliis sejumstus colorem nigrum communicat,
quod observasti sale isto in aqua communi sola-
247쪽
to 5e in hunc pulvere gallae injecto , s: c enim
paululum nigredinis contraxit aqua et inde in- ferre contendis eundem salem fixum aluminis qui cum aquis Pugentibus mixtus est , colore nigro dejectiones inficere. Haec omnia videntur Hypothesi cuidam a me oppugnatae innixa, nempe aquas Pugenses vitrioli expertes esse , cui non possum annuere , cum Iarisii me aliquod minerale reperiatur quod cum alio mixtum non sit , ut vitriolo & alumine : ex his( nempe pyritis j alumen O atramentum sutorium plerumque conficiunt : succi enim cognati sunt, inquit Georgius Agricola lib. 2. de re metallica pag. 6 s. alumen inquit Encelius lib. a. de re metallica cap. s. substantia est media inter chalcanthum O sal. Idemque Agricola scribit omne vitriolum
continere alumen : itaque cavendum est ne
quod tribuis alumini ad vitriolum referendum Sed ut pateat alumen includere in se vitriolum. idem Agricola modum docet alumen e vitaiolo secernendi cum simul in terris aluminosis com currunt, si nempe ypsis affundatur aqua & deinde urina pueri: si namque vitrioli sint participes, tunc chalcanthum qαod plus terrae obtinet, subsidebit : alumen vero minas terrestre superna tabit.
ptaeterea sal ille fixus qui in alumine continetur , paucus est respectu substantiae illius albae , cumque substantia illa praevaleat cum spiritibus re sulphure aluminis , deberet
potius colore albo exc1ementa inficere , si modo saI illa fixus ab illa substantia alba non se-j ungatur, Has animadversiones quaeso, vir clarissime, beanigne excipias et non enim studio tibi contradicendi perpetuo incensus, sed difficultatibus quae
248쪽
M C ARCANUM in re offenduntur circumventus haec scripsi , quae ita men non me dini ovebunt de studio tibi in Ier-iviendi. Vale Lutetiae Parisiorum die H. Iunii ann. lDomini is Q.
Authoris responsio ad epistolam quartam
T Jr evertam rationes a te additas quo magis i probes transmutationem metallorum esse ii inpossibilem , te remitto ad verba Sc rationes quae deprompsit e teriptis tot doctorum & illus sititia virorum quos laudavi in mea praecedenti di: Tertatione : quibus tantum addam ea quae iexcerpsi e Michae lis Majeri viatorio, hoc est dei
montibus planetaram septein seu metallorum icap. q. de moate Veneris. Praeterea eum constet, iverioris ex ferro feracrationem avr educti ovem medio vitrioli, vel υitriolatae aqua fieri, Detiit i in jam di to mute lamma usu receptum oculis ipsis annotavimus. Miscomici inter quos Guioertus quidam)negaut hanc tran, nutationem esse veram , sed fal- tem cupri atomorum aut insensibilium parricularum i per aliso Pirriolatag co est irum O absconditarum in iis bel Oatriolo congi aliouem fieri serro agus imposito, icujus sententia se e loque diu fuisse testatur Er er tu , inisi ut si set in subtraraneis aris fodinis clabos ferreos icuicuitque ligno tu os, tempore intercedeκte longiori in purum putumque cuprum transmuratosfuisse, quod adeo e videus est, ut nullam refutationem admittat. ocea udum itaque have trans nutationem ferri in
cuprum esse pallibilem C seri dicto modo. Cretas vel inime animo esse adeo pacisieto ut lianc controversiam alterius promovere , meque hoc litigio
implicare minime cogitem, sed solium demonstrare i
249쪽
istrare vitriolum in aqua liquatum ferrum cor- rodendo destruere neque una coire poste , quod ut fiat magis perspicuum , conversio martis in ve inerem exanuni subjicienda est.
i Solve libram unam vitrioli coerulei Hungari-ici, aut Romani aut Chesii prope Lugdunum , i in tribus libris aquae bullientis, deinde fac uti in ea quoque bulliat scobis ferii libra dimidia ,& aquae evaporatione hanc materiam exsicca,
i quam postea igni fusorio expones, tunc mala
in venerem commutabitur. Potesne inficiari in
i hac operatione ferrum sua forma fuisse exutum Et siquidem ex hac fusione nullum aliud metal- Ium prodit praeter cuprum & excrementa ferruginea , quae a ferro in eo differunt quod noni sint malleabilia , neque sonitum , neque colo-l rem , neque soliditatem ferri habeant, neque fusione ad hujus metalli formam reducis queant. Quid igitur formam ferii destruxit Et vitriolum , quod sui spiritus beneficio hac vi hacque virtute pollet. Vis esse reductionem par- ticularum cupri qtiae in vitriolo inclusie sunt, quae sit ope ferri, ego vero partem vitrioli & par- tem ferri in aes verti existimo ; & si ab iis sepa- aentur scoriae , mirum non est , quia in fusione
aeris mineralis semper secernuntur. Si verum sit ferram ad se reducere particulas aeris quae vitriolo insunt, ut sua fusione eas exhibeat, qUare dum fudi mineram e lateribus nostrarum fossesarum collectam ( quam nostrae aquae alluunt, aqua etiam potissimas sitas qualitates mutuant)tantum ferrum ex ullum & scorias habui, non vero cuprum E cum credas nostras aquas ferri vi-iriolique e me participes. Forsan mihi rursus objicies quoddam esse vitriolum quod ferrum in as non convertit, illudque aquai femiginosa. imbuere. Sciendum I.
250쪽
c 3 et Aut Areu Man plures ipsum viderint. r. an sit verum vitriolum : equidem de eo valde dubito, nec sine causa, quia si corrodendo ferrum destruere non valet , quemadmodum bona & vera vitriola illud destruunt, paucis spiritibus praeditum est ,
& consequenter nullum acorem neque ullam virtutem aquis mineralibus communicare valet,
quae potiores suas qualitates a spirituum vi deducunt, quod in nostris aquis experimur quae eo sectibus suis mirabiles sunt, ob spirituum compiam quos iis minera ferii & aluminis abunde largitur. Puto hanc fialis speciem perperam numero vitriolorum adscribi , siquidem vitrioli qualitatibus non potitur et neque fides habenda
est omnibus quae authores litteraram monumen iis consignant, nisi illa confirmentur experientia ; id est in manibus habendus esset fiat iste( qui fortassis non est in rerum natura ) ut ejus partes de principia dividi possent, quibus an verum sit vitriolum agnosceremus. Certe plurimi authores saepe nobis imponunt, modo illis fidem adhibere velimus : quod vero mihi magis persuadet ab iis illa quae scriptis mandant experientia non fuisse comprobata , ideo est qudd inter se non conveniant. Laudas novissima tua epistola Paulum Donum Ferrariensem qui in tractata suo de rationibus principalibus artis dicit
atramentum croceum , russum vim ferream continere , O in biridi atramcnto Oim aeream esse et veram
lego in manuscriptis Clavaei junioris cap. 26. de Phlegmate, spiritu, oleo, sale & terra vitrioli, vitriolam viride . natura ferri, caeruleum vero e natura cupri participare , quod in ejus seriptis legere potes, quae ad te misi ab aliquot annis. Cane parius descriptione g. de atramento sutorio cap. I. scribit vitriolum Romanum plurimum sulphurii O ferri continere, neque etiam esse cupri ex-