장음표시 사용
251쪽
ACIDULARUM. 23ypers, atque existere in C pro insula plures minerim in
quibus r eritur vitriolAm viride contanens 1s, alterumque luterim continens aurtim , aliud bero tibi m
o nigricans quod ferri partieeps es. Concilia istosa authores si postis, unus ex iis vult vitriolum
a croceum & rufium vim feri eam continere, alteri vitriolum viride e natura ferri participare , tertius vero vitriolum lividum & nigricans ferrum continere. Consideremus si lubet vitriola quael in nostras manus facile veniunt ( ut sunt illa
mqnxionem feci in metamorphosi
re artis in venerem eorumque e flectus diligenter serpendamus fidem non habentes istis authoribus qui cum inter se non conveniant nil hil certi nos docere possunt. Quanam de causai quaerimus vitriola in terris alienis 3c a nostro cli-l male longislime disi Lis y quandoquidem tra- ctamus de aquis mineralibus in Francia scatu-l Iientibus, de verum sit soli diversitatem , solis que diversos aspectus diversa mineralia producere. Quocirca frustranea mihi videtur ratiocinatio quae fit super his diversis vitriolis quae in alie- no non vero in nostro solo generantur. Quidquid enim dicant isti authores de illis vitriolis, cum iis careamus ea in partes & principia dividere nequimus, unde planum est nullas certas consequentias noS deducere poste e ratiocinatione super istis mineralibus habita. Si vero explo-bemus vitriolum quod Chesii in agro Lugdunensi e ditur, in eo inveniemus quidquid bonum 3c verum vitriolum componit , quodque liquatum in aqua ferrum corrodendo destruit atque in aeS vertit.
Ut ad tuam objectionem respondeam , refe- Iam ea quae anno praecedenti praestiti ut cognosce rem an id meis primis experimentis deceptus
cssem, di tandem au viuiolum in nostris aquis
252쪽
et o ARCANUM mineralibus deprehendere postem. Ut voti compos fierem evaporavi aquas quae in sexdecim Iagenis continebantur . quatum unaquae' que triginta octo uncias aquae includebat, ut exisseducerem salem , quem reperi aemulari illum quem in meo Arcano descripsi , qui verus est sal ferri Sc aluminis longe diversus a vitriolo :dc si in his aquis quaedam vitrioli species ine siet( quod est sal, si quidem in aqua tunditur , re
aqua e X halata concrescit) haud dubie illud invenissem , tanta aquarum copia ignis calore consumpta. Dicis quoddam vitriolum continere ferrum , jamdudiam hic te expecto , atqne inopinato in meam descendis sententiam , quippe quae asserat vitriolum ferrum in suam substantiam commutare; at in ista mutatione ferrum ita suam formam exuit . ut e metallo fiat minerale. Tunc enirn cum paucum est ferrum , vitriolum hoc metallum in suam substantiam convertit : quod liquet ex iis quae refert Matthiolus commentaT. in cap. g. Iib s. Dioscorid. ubi ait esse quoddam Uitriolum quod tu aqua di solutum cogZidine non coagula tur, nisi ferri projecta lamina; quae protinus in vitriolum vertitur. Sed cum copiosum est ferrem cum quantitate proportionata boni vitrioli, aes producitur quod planum est in conversitone martis in v nerem : in utraque mutatione ferrum sua forma prorsus dei ituitur, licet enim uelis in postrema hac mutatione , ferrum nihili aliud esse cete , nisi ad se adducere & circa se cogere cupri palliculas in aqua vitriolata dispersas, nihiIominus in ista operatione ferrum ita sua forma metallica orbatur, ut ex hujus matem riae fusione aes purum & excreme uta ferrugi-inosa formam ferri nullo modo referentia dun-ltaxat prodeant , adeo ut verisimile sit senum vi-itrioli
253쪽
itioli ministerio fuisse disi lutum &sua Lini
exutum. Mea non interest si istam mutationem potius vocites reductionem particularum cupri circa ferrum , quam conversionem ferri in aes , duinmodo consentias in hac opeiatione vitriolum ferrum corrodendo destruxisse, adeo ut forma ferri sit prorsus orbum : cum vero id sub visus oc tactus sensum cadat, te illud negaturum esse non arbitror : re hoc est de quo jamdiudnputo , nempe vitriolum liquefactum in aqua ita est e ferro inimicum ut illud corrodendo destruat, adeo ut vel in cuprum , vel in suam propriam substantiam mutet , vel illud quoquo modo sua forma privet. Haec est mea opinio caprum in terrae visceribus generari, dum minera terri mollis coit cum vitriolo liquido in proportione convenienti ad producendum istud metallum ; dum vero pauca est minera ferri cum magna vitrioli copia, tum vitriolum paucam istam ferri mineram insuam propriam sib- stantiam convertit. Quocirca ex his omnibus ratiocinationibus atque experientiis serio consideratis concludo aquas vitriolatas non posse simul esse ferrugineas, neque ferrugineas esse vi- latas , quia vitriolum liquidum ferrum de- strati ejusque naturam immutat , quod mihi est manifestum tot experientiis diffuse satis in meo arcano descriptis. Tandem cum nullum eae principaas vitriolorum in nostris aquis, sed tantummodo ferri & aluminis principia 1iactus sim , idcirco assero illas non vitriolo , Cedduntaxat ferro & alumine esse imbutas ea in proportione quam in meo Arcano retuli. Qualido quidem aquas i agenses pauco ferro elle tinctas non credis, docebo te modum quo nuius rei veritatem facillime explorabis. Repone in catino fictili aquam Pugensem e lagena
254쪽
depromptam per spatium octo aut quindecim
dierum , & tunc videbis infundo vastis aliquot granula terrae subflavae , si multum ferrum aquae in existeret cum sua terra sit crassa dc ponde- Iosia, multa in fundo vasis appareret; sed cum pauca reperiatur , hinc colligo Ilias aquas pauco ferro este praeditas. Fontem Brissonium quod spectat in responsione ad litam epistolam secundam p. 338. mei Arcani gal Iice editi, tibi concesti eum copiosiori ferro inquinari, quam ille Cuius aquae potari solent et quamvis obtervatio
quam fecisti , nimirum plurimum rubiginis
adhaerere locis ipsis adjacentibus & saxis quae ista aqua lambit, non safficiat ad probandum in eo serrum abundare , sed solum hanc aquam ferriesie pallicipem : quandoquidem aqua nostri fontis B. Mariae quae pauco ferro imbuitur rabigine inficit lapides quos transeundo alluit, &aqua fontis juxta molendinum a stagno cogno minatum siti, quae paucissimum ferrum in re recipit , eos palateae rubigine tingit : quod fit quoniam terra ferri quae gravis est , fundum alveorum petit & adhaerescit lapidibus ec silicibus canalium per quos aquae feriugineae defluunt; talicet unaqtiaeque pars aquae paucissimo ferro siit impraegnata , quia istae partes aquae fluxu continuo sese consequuntur & permeando suam terram ferruginosam deponunt, mirum non est si isti silices dc lapides hac terra adeo inficiantur :verum ut exacte dignoscas quae ferri quantitas istas aquas iubeat , mea metholo uti debes , quam si sectens non solum tibi manifestabuntur metalla & mineralia quae in acidulis dominium habent, sed etiam qua in proportione cum ipsis miscentur, Hac enim methodo, id est principiis chemicis cognovi alumen in aqua Pugensi principatum obtinere, quia in alumine eadem princi-
255쪽
Aci Du L A R U M. et et principia , easdemque qualitates ac in ista aqua Invenio : nam terra , sulphur, spiritus , sal, tinctura & sapor in utroque similia sunt, quemadmodum prolixe descripsi cap. 8. mei Arcani &novissima mea ad tuam epistolam tertiam rem sponsione. Sal fixtis in alumine abundat & est catharticus juxa N. Fabrum , quapropter mirum non est si atro colore inficiat dejectiones eorum qui hauriunt aquas aluminis divites , quales sunt Pugenses. Insuper sal est principium activum. terra vero principium passivum , unde hic sal a calore naturali in actum redactus superior Sc ese ficacior evadit, sicque suam dejectionibus tincturam imprimit potius quam terra aluminis: spiritus autem &sulphur faeces non expurgant, sed per urinas effluunt. Dubito te animadvertisse illud quod observa- vir nimirum alumen suum nigrorem diverso prorsus modo a vitriolo communicare , atque ad distinguenda fossiilia quae aquis mineralibus vim & virtutem impertiuntur nos non solum debere spectare ad istam tincturam nigram quam illa conferunt, sed etiam diligenter examinare suam terram , suam sulphur , suum salem , suos spiritus , suum saporem , atque eorumdem differentias sedulo annotare. E. G. sal fixus aluminis a sua terra alba probe deparatus in aqua simplici solutus pulveris gallae admixtione tincturam nigram exhibet admodum similem illi quam tribuit vitriolum album eodem modo dissolutum, & dissimilem illi quam impertitur vitriolum viride, in eo quod haec multo est nigrior : inde tamen inferre non debes vitriolum in alumine esse inclusium , quia vitriolum album suum nigrorem communicat
ope totius suae substantiae, & alumen beneficio L et sui
256쪽
sui salis fixi qui est unum ex suis principiis utilibus seiunctum ab aliis principiis; vitriolum
vero album est mixtum quod continet terras colore differentes, quibus segregatim , tam parum salis fixi restat , ut nulla alia in eo experientia fieri possit , rufi illud gustando (quod
illi cum vitriolo seu viridi seu coeruleo commune est ) : contra vero alumen salis fixi abundans est , & alterius saporis quam sal vitrioli, atque hac copia falis fixi a calore naturali in actum rcdacti aquae aluminosae dejectiones eorum qui ipsas deglutiunt, atro colore tingunt: praeter suum salem di suas terras ; suum sulphur, sui spiritus & suos sapor nullo modo cum aIumi- nis principiis ec qualitatibus conveniunt, istis ta-Den principiis squalitatibus ab invicem facile
distinguuntur. Vix etiam credere potes aquas rugenses vitrioli esse expertes : hoc quidem mihi sussi cienter persuadent experientiae quas peregi in vitriolis atque in alumine quae principiis & qualitatibus prorsus dixeriis donantur. Et Iicet A-oticola dicat vitriolam & alumen succos esse co-ginatos, ista cognatio in eo solum apparet quod rint sales qui in aqua liquantur, qua exhalata concrescunt, sed eorum principia re quaIitates sunt admodum dictimisia : idemque Agricola scribit omne vitriolum continere alumen ; nisi mihi demonstrentur principia aluminis in vitriolo (quod nullum habet principiis aluminis simile) hoc non credam ; sed potius amplectar sententiam Aristotelis qui s. 3 . degener . an mal. c. I O. monet sensui pim tribuendum filii quam ratiotii et quocirca iis adhaerebo quae cognovi &detexi meis experimentis, donec contrarium mihi demonstretur.
modus quem docet Agricola separandi alumen
257쪽
men a vitriolo urinae pueri ministerio, val
est suspectus, quia fiat , spiritus 3c hypostatis
quae in ipsa continentur , possunt alterare , mutare de praecipitare crassiorem aluminis pratem illamque sua mixtione vitriolo assimi
Equidem non demiror quod meae sententiae subscribere nequeas , quia meas experientias non conspexisti, sed sit illas considet a les 3c observasses omnes differentias quae intercedant inter principia & qualitates vitriolorum , aluminis re aliorum metallorum de mineraliam quibus operam navavi , persuasum habeo te e tua sententia deces Durum et se. Qui enim credere pos es aquas Pugenses vitrioli esse Participes, si postquam vidisses dc examinames omnia principia vitriolorum & aluminis, nullum ex principiis vitriolorum in his aquis agnosteres, sed tantummodo principia & qualitates aluminis, quae in istis aquis tam perfecte repraesentantur, ut negari non possit in iisdem alumen praedominari 3 Caeterum si vidisses di crimen quod inter principia reperitur , sicut illae lico cap. q. & 8. mei Arcani, in meam sententiam te descensurum eme arbitror, nempe fidem non adlaibendam esse iis quae scriptis aα- thores mandant, nisi illa confirmentur experientia. Hic apposite recensetur hoc adagium , quo semel imbuta recens serbabit odorem testa diu , siquidem tam difficulter eradicatur haec opinio erronea , quod sit inveterata , omnes scilicet aqtlas minerales vitrioli esse participes , quia valgo existimatur illud inesse metallis dc mineralibus quae earum compositionem subeunt r& sane non minus quam alii hoc errore implicitus. adhuc detinerer , nisi impigro labore expe
258쪽
a 6 A R C ANUM Ago tibi gratias pro tuis optimis animadversionibus quae sensibus meae opinioni contrariis me eo adigunt ut novis experientiis novisque rationibu , illam magis ac magis illustrare di stabilire cogar ; quamobrem tibi plurimum debeo , hasque animadversiones tam benigne excipio , ut inde non solum mea in te benevolentia nihil detrimenti patiatur , verum etiam ad tam magna accessio fiat : Vale vir Clarissime, Colendissime. Pruvini die 1 o. Massilis an in
Dom. Falconeti Flii Doctoris Medici Monspeliensis, S in Colligio Medicorum Lugdunensium curetati
EPISTOLA Ad Dom. Giurium Doctorem Medicum qua novitias ejus opiniones impu
gnat. N Ecessum non est ut de tuo opere quidquami dicas, siquidem loquitur & praedicat ubique eruditionem & indefessum in acidularum scrutinio laborem : non dubito quin omnes qui illius lectioni operam dabunt , in
meas partes descendant : non enim hactenus perscrutatae aquae minerales hacce methodo fuerunt, mirabunturque cuncti te earum principiis tam exacte separandis taliciter invigilasse. Quamvis in tuo libro omnia clarissime explicueris , cum tua bona venia Uit ornatissime aliquas disticultates proponam et quarum pri-
259쪽
EA ma re vulgatissinia est , vix fieri posse ut mani&ste cognoscantur mineralia quae aquas minerales frigidas vel calidas ingrediuntur : spiritus volatilis mineralium aliquando ita ab eorum materia separatur, ut in ea nihiI reperiatur quo dignosci positi minera e qua exhalat, nisi respectum habeamus ad eum qui ex illa prius emductus fuit. Exordiot ab hac propositione, quoniam chirimica tibi videtur in tua responsione ad Dom. Cattierum , nihilominus tamen iavere Physicis inficiandum non est saporem tribuendum est e puriori parti salis volatilis qui super lingua dissolvitur, eandemque partem subtilem posse ita attolli ut corpus deserat in quo includebatur quo sese cum aquis misceat, in quibus sua terra, suum lutum de suum Vrhoi ita et frustra quaerentur , siquidem absunt , aqua subiens locum subjecti, refrigeratorii re medii quo hic sal congeneti uniatur et nonne enim Cuni Cosmopolita dicere possumus principia mineralium & metallorum inter se discrepare duntaxat varia materia qua terminantur 3 Praeterea affero illis dissolutis & evocatis, vix locum unde eruperunt dignosci posse et fere idem accidit saporibus ae odoribus, discrepant tau tum modo , quod postremi a volatiliori parte pendeant , sapores veto a fixa 3c tolatili simuI:
nam quidquid dicas, quo plus inest salis fixi in aliquo mixto, eis magis & illud diutius sapit:
nihilominus lingua non tam cito percipit saporem ac illum sentit, cum solum salem volatiis Iem habet distatuendum qui momento solvitur: sic dicimus dum idem sal volatilis satis habet Ie-vitatis ut ad processus mammiliares propellatur , tune temporis odorem illis communicat, unde acidum aeque odoratu ac gustu percipimus. Cum hoc sub sensum cadat , quis negabit
260쪽
E S A n C A N B M in minera molli reperiri vitriolum , alumen, ic Irum , sory. melanteriam , nitrum &c. intelligo ipsorum rudimenta mollia etiamnum liquida necdum concreta J Ais Vir Clarisi me iuresponsione ad primam epistolam te hoc conce-cere , modo haec mineralia inter se conventiant; verum cum Hippocrates agnoscat in microco
simo amarum , acerbum , austerum , acidum, sa 'sum , arietinosum o alia sexcenta, quia illa di- Numerare minime poterat : quare in dubium revocabimas in macrocosmo Ieperiri non posivia eadem minera & in iis dein canalibus parem multiplicitatem succorum E dicendum non est Hippocratem intelligere illos este diversis in locis, siquidem postea lib. de veteri medicina sic loquitur , qua si bene misceantur hominem non radunt e dixi vitrioli , ferri , aluminis: rudimmenta mollia & liquida, nam consentis ea inmarchasitis reperiri, de ratio quam affers, est quod ob duritiem in sese invicem agere non possent : haec ratio ab Hippocrate deprompta probat majus esse prasium inter succos liquidos , ted nullum a commixtione excludit, siquidem
cum eos dinumerare nequeat, ait, c, alia sxcenta e e cluderem potius haec aut illa mineralia a marchasitis quam a succis liquidis, quoniam illa dura corpora non formantur nisi cum paulatim simul uniuntur , & cum fortius & po tentius ab aliorum commercio debilius exclusent, aut aliquo modo in suam converterit substantiam : hoc quotidiana probat experientia, corpora solida minus repleta esse partibus heterogeneis quam liquida ; haec potior est ratio( ut mea fert opinio) maris fluxus & refluxus
qui nonnisi a fermentatione omnium rerum heterogeneatum in sinu terrae contentarum omestur : sic verisimilius est dicere plures esse ho-